Читать книгу Die bleek man op my hakke - Harriet Christou - Страница 5

Ek het op Wepener grootgeword, ’n dorpie in die Suidoos-Vrystaat. My pa het die kafee daar gehad. In 1981, die jaar van my geboorte, het my pa ’n pakket gevat by die lugmag – hy was ’n vlugsersant daar – en die volgende jaar het ons van Durban af Vrystaat toe getrek. My pa is van Griekse afkoms, maar hy het op Dewetsdorp, naby Wepener, grootgeword.

Ons het na ’n groot huis getrek met ’n groot erf waarop my pa met witoor-marmosetapies geboer het. Hy het die apies vreeslik bederf; hulle het middagetes mini-marshmallows gekry en die babatjies het my pa met die hand grootgemaak, elke drie uur opgestaan om hulle melk te gee.

Ek dink dikwels terug aan daardie huis met die groot tuin, die apies en die boom in die middel. Dit was my klein paradys. Dis waar ek geword het wat ek is. Ek het dit natuurlik toe nie eens besef nie, maar al was dit van die lekkerste tye in my lewe het my oudste vrese ook daar ontstaan. En dit is waar die mense die eerste keer in my kamer – en in my kop – ingekom het.

Toe ek groot genoeg was, het ek baie keer in my pa se kafee gaan eet. Hamburgers en tjips. Maandae en Vrydae is my pa Bloemfontein toe om stock te kry, dan het my ma in die kafee gewerk. Dit was lekkerder as Pappa daar was, want dan het ek ekstra kaas en tamatie by die hamburger gekry. As ek klaar geëet het, het ek Pacman gaan speel. Pa het die sleutel vir die Pacman-masjien gehad en daarmee kan hy die pennetjie druk vir credits, dan hoef jy nooit geld in te gooi nie. Ma het nie geweet waar die sleutel is nie, sy het my 20c gegee om te speel. Pa en Ma. Goeie tye. Ek wens dikwels nog dit kan wees soos toe.

In die aande wag ek by die huis dat Mamma of Pappa kom. Maria kyk dan na my. Aan die een kant het ons jaart ’n sementmuur, maar aan die ander kant is daar net ’n draad. Op die voorkant van ons wit huis is ’n kameelperd geverf met ’n nommer tien op sy lyf. Daar is ’n groot mopkop-boom in die middel van die tuin en langsaan is die bruggie van die grondpaadjie wat agtertoe na die garage gaan.

Dit is nou al baie donker en Maria kyk The Bold and the Beautiful op TV, maar ek kan sien as ’n kar se ligte aankom. Daar kom nou ligte, ek dink dis Mamma se rooi Ford Sierra. As ek vinnig hardloop sal ek haar op die paadjie kry.

Maar daar is nie ’n kar buite nie. In die donker tuin kan ek glad nie vir Mamma sien nie. Ek hardloop oor die gras wat wit is in die donker, oor die paadjie na die boom toe. Nou kan ek iemand sien, daar by die draad. Dis twee mense. Ek hoor die gras onder my voete. Nou kan ek beter sien, dis twee mense sien ek.

Ek wil wegkyk, maar ek kan nie. My hart klop, ek kan dit voel. My bene begin sommer vanself hardloop. Terug, terug huis toe. Ek hardloop tot in my kamer en gaan lê op my pienk ballerinabed. Doodstil. Net my hart. My asem. Ek begin huil, maar ná ’n ruk hou die huil op.

Al die ligte is al af en dit is stil in die huis, maar ek kan nie slaap nie. Ek begin skapies tel, soos Mamma my geleer het, maar ek sien net die tuin en die twee mense daar. Ek dink aan my nuwe pophuis wat Pappa vir my gekoop het, aan my maat Gerhard, aan koffie wat op Mamma se nuwe mat gemors is. Ek rol eers op die een sy, dan na die ander kant toe, maar kan nie my lê kry nie, nou bly ek maar op my rug. Ouma het altyd gesê jy moet stil lê dan kry jy nie koud nie. Nou word my bene te seer. Ek knyp my oë styf toe en luister na my asem, in en uit, in en uit. Maar nou hoor ek ook ’n ander ding. Ja, daar in die gang. Dit is voete wat so maak, en dit kom nader. Dalk is dit Pappa wat ’n glas melk in die kombuis gaan drink. “Pappa?” fluister ek. Hy kom altyd inloer as ek hom roep. “Pappa?”

Die voete is nou stil. Niemand het gekom nie. As ek so afleun van my bed, as ek ver genoeg kan rek, kan ek by die deur uitkyk. Maar dis donker in die gang en ek kan byna niks sien nie.

Ek gaan lê maar, maak my oë toe. En daar is dit weer, die voete! Klap, klap, klips … My bors gaan op en af, my hart klop, ek wil skreeu. Die voete kom nader en nader. Ek trek die kombers oor my kop en skreeu en skreeu en skreeu.

“Tinna, wat is fout?” Dis Pappa se stem.

Ek gooi die kombers van my kop af. Die lig is aan en Pappa buk oor my. Ek kan die huil nie keer nie.

“Toemaar, Tinna, dit was net ’n slegte droom,” sê Pappa.

Maar ek het dan nie eens geslaap nie! Ek wil dit vir hom sê, maar hy het reeds weer die lig afgesit. “Nee!” skreeu ek. “Nee!”

Toe kom sit Mamma by my. Pappa het ’n rukkie in die deur bly staan, omgedraai en in die gang verdwyn. “Ek sal by jou bly tot jy slaap,” sê Mamma. Ek het aan die lig op Pappa se bruin hare gedink. Ek wou bid dat Pappa terugkom.

Van daardie aand af het my ma altyd by my gebly totdat ek aan die slaap geraak het. Ek het dan met haar kortgeknipte rooibruin hare gespeel en diep in haar groen oë gestaar. Dit het haar vreeslik geïrriteer, want sy het probeer om vir my stories te lees. Ek het skielik ’n vrees vir die donker gehad. Elke keer as my ma opgestaan het om te gaan slaap, het ek wakker geword. En sodra sy in die donker verdwyn het, het die voetstappe begin.

Ek lê in die donker en luister na die stemme in Pappa-hulle se kamer. Kwaai stemme. Hulle baklei, dink ek. Hulle baklei oor my, en dit voel vir my ek word naarder en naarder.

Ek staan op en gaan kniel voor Pappa-hulle se kamerdeur. Dit is nou stil in die kamer. Ek wil klop, maar doen dit nie. Ek wil nie vir Pappa kwaad maak nie. Ek wil nie hê hy moet vir Mamma kwaad word nie. As een van hulle maar net die deur wil oopmaak en my hier kry.

Ek wag en wag, maar niemand maak oop nie.

Later loop ek kombuis toe en kry ’n flits langs die broodbak. Ek gaan lê op my bed en laat die flits se ligkol oor die mure rondspring. Lank lê ek so en speel, sit later die skynende flits langs my op die kussing neer en lê en wag. Ek wag en wag. Wanneer kom die voetstappe dan? Ek kyk na die flits se helder oog. Dan hoor ek dit! Wie is dit wat so loop? Ek wil weet. Ek hoor my asemhaling, voel my hart klop. En toe is dit kliphard daar … klaps, klips, klaps …

Ek lê doodstil. Die voetstappe kom nader, tot by my deur en stop daar. Ek knyp my oë styf toe, ek wil nie sien nie. Doodstil lê ek. En ek kan voel iemand kyk vir my, ek weet net iemand kyk! Ek gryp die flits en gooi die wit kol lig na die deur, sien hoe dit bewe en rondspring.

Dis ’n man.

Hy is heeltemal swart aangetrek. In sy regterhand is ’n sekel. Hy kyk vir my, ek kyk vir hom. Hy bring dan sy linkerhand stadig op en sit ’n wysvinger voor sy mond. Ek weet wat hy sê, ek weet. Sy oë is … Waar is sy oë?

Ek spring regop en klap die lig aan, en toe die lig aangaan, is die man weg. Daar is niks nie. Ek soek met die flits in die gang … Niks. Ek gaan weer lê; maar los die lig aan, laat dit heelnag brand.

Elke keer as my ma opgestaan het en van my bed weggeloop het, het ek ontsettend alleen gevoel. Ek het ook verraai gevoel. My ma het my in die steek gelaat, my uitgelewer aan die man met die sekel. Dis net die lig wat my gered het. Elke aand het die voetstappe gekom, maar sodra ek die lig aangeskakel het, het dit verdwyn. Ek het geleer om met ’n lig aan te slaap.

“Slaap jy?”

Ek is dadelik wakker. Is dit Pappa wat gepraat het, want dit was ’n man se stem? Dis donker in die kamer; ek het vergeet om die lig aan te skakel nadat Mamma uit is. Eintlik was ek net te moeg. “Pappa?”

Dit was nie regtig Pappa se stem nie, dit weet ek nou.

“Nee, my skat. Kom, die ander wil jou ontmoet.”

Wie is dit wat praat? Waarvan praat hy? Wie is die ander?

Toe sien ek hom: My pienk kamergordyne waai oop en in die straatlig staan ’n ou oom by my venster. Hy het ’n swart bolhoed op sy kop. Maar toe is daar ’n beweging by my bed – daar is ook mense hier by my in die kamer! Dis ’n dogtertjie in ’n wit rokkie, en agter haar ’n tannie met ’n skreeuende baba in haar arms. Die tannie kyk kwaai na my. Ek lê bewend op my bed. Die tannie kyk vir my, die oom by my venster, die dogtertjie in haar heilige rokkie op haar tone. En daar staan die ander een ook, die man met die sekel by die deur!

“Jy hoef nie vir ons bang te wees nie,” sê die oom by die venster. “Ons is jou maatjies.”

Ek skreeu, en skreeu en skreeu, spring regop en sit die lig aan. Dadelik is die man met die sekel weg, maar die ander drie staan nog by die venster. Ek begin ruk, daar kan nie meer ’n geluid by my mond uitkom nie.

Pappa en Mamma is langs my. “Wat is dit?” vra Mamma.

“Het jy weer ’n slegte droom gehad?” Pappa vat my aan die arm, laat my sit en druk my teen hom vas. “Alles gaan oukei wees, sus,” sê hy. “Alles gaan oukei wees.”

Mamma hou ’n beker suikerwater voor my mond. “Vat ’n slukkie, Poppie,” sê sy.

Ek kan g’n woord uitkry nie; kan ook nie wegkyk van die oop gordyn waardeur die oom, tannie en kind na my kyk nie. Die oom se mond beweeg asof hy praat.

“Tinna, hoekom is jy só bang vir die donker?” vra Pappa.

Ek kyk op na Pappa. Ek vertrou hom, hy is my pa. “Pappa, daar’s mense in my kamer,” sê ek en wys na die oop gordyn.

My pa volg my vinger, kyk dan weer na my. “Ag, jy’s sommer laf,” sê hy.

Kan jy dan nie sien nie, Pappa! Glo jy my nie, Pappa? Jy is tog my pa, jy moet my glo!

Mamma hou weer die suikerwater voor my mond, en ek vat ’n slukkie. Dit is aaklig, maar ek vat nie my oë weg van die mense by die venster nie. Hoekom kan my pa-hulle hulle nie sien nie? Hulle staan dan daar – dáár!

Pappa staan op, soen my op die voorkop. “Nou moet jy slapies, Tinna,” sê hy.

Mamma bly op die bed sit. Sy sê niks nie. Die mense by die venster sê ook niks nie. Hoekom wil Mamma-hulle my nie glo nie?

Ek kyk vir die oom met die bolhoed, die tannie met die baba en die dogtertjie met die wit rokkie.

“Ek sal nooit weer vir iemand hiervan sê nie,” sê ek sag­gies. “Nooit weer nie.”