Читать книгу Helene de Kock Omnibus 6 - Helene de Kock - Страница 9

Sowat ’n maand na die universiteit begin het, kom Karel onverwags kuier. Jessica is onnoemlik bly om hom te sien en gooi spontaan haar arms om sy nek. Sy gewaar dadelik ’n vae hartseer in sy oë, maar toe lag hy net en knyp haar wang.

“Dis lekker om só ontvang te word, Jessica.”

“Ag, ek verlang soms na my ou vriende,” erken sy verleë. “Ek geniet Potch baie, maar soms is daar darem so ’n hol kol as ek aan die ou dae dink.”

“Dan moet jy veel meer op Populier kom kuier, Jess. My ma wil gedurig by my weet wanneer jy weer kom.”

“Gouer as wat julle dink,” beloof sy plegtig.

Dié naweek stap sy en Karel die dorp plat. Hulle gaan af rivier toe en loop al met die wandelpaaie langs om die dam. Hulle gaan eet in braairestaurante en gesels asof hulle mekaar in jare nie gesien het nie. Ek is lief vir dié mens, dink Jessica meer as een keer. Hy is ’n vriend onder vriende. Een maal gaan hulle fliek en dis toe hulle die nuwe Disney-tekenprent klaar gekyk het dat hulle Daniël teëkom.

Hulle sit ’n laataand-koffietjie in ’n arkade-kafee en drink toe hy langs hul tafel vassteek. Hy is alleen en sy blou oë staan stil in sy kop toe hy Karel saam met Jessica sien. Sy stel hulle aan mekaar voor en dis Karel wat hom heel onverwags nooi om by hulle te kom sit. Hy gesels gemaklik met hom en Jessica sit dankbaar agteroor om haar half weemoedig te verwonder oor alles. Sy kyk na Daniël se skraal, ekspressiewe hande en na Karel wat met stipte konsentrasie sit en luister na wat die ander man oor die gesag van die hooggeregshof te sê het. Oplaas draai hulle na haar omdat sy so teruggetrokke sit. Karel glimlag effens, maar Daniël se mondhoeke pluk onseker toe hy sê: “Ek bederf nou jou aand, Jess. Julle het sekerlik baie om oor te gesels as Karel van Bethlehem af gekom het …”

Die woorde hang vraend in die lug, maar nie Jessica of Karel reageer daarop nie, bestel net vir hom ook ’n koppie koffie en toe gesels die mans rugby. Dis toe Daniël hulle weer alleen laat dat Karel sonder ’n woord sy hand oor die tafel na haar uitstrek. Sy vat sy vingers vas en sê ook niks. Toe hy haar by die huis gaan aflaai, sit hulle nog ’n oomblik in die motor.

“Ek kan begryp,” sê hy oplaas, “dat jy vir Daniël Krause lief kon word. En waarom jou hart steeds seer is.”

“Hy is nie,” keer sy haastig, maar hy skud sy kop.

“Moenie so seker wees nie. Ek het jou oë gesien toe jy na hom gekyk het. Jy voel nog vir hom, Jessie. En dis dalk nie so ’n groot fout nie. Ek moet jou sê, ek hou van die man.” En toe sy tjoepstil bly, leun hy vooroor en draai haar gesig na hom toe. “Ek sou jou werklik graag gelukkig wou sien, Jessica.”

Sy vat sy hand ook vas en toe sy weer voel, huil sy teen sy palm. “M-moet ek dan vergeet wat … hy aan my gedoen het?” kry sy later hortend uit.

Hy haal sy sakdoek uit, vee haar wange af asof sy ’n kind is en lag saggies. “Om te dink dat ek so dikwels gedroom het ek vee jou trane af,” sê hy. “En nou kan ek jou tog nie waarlik troos nie. Nee, Jess, jy sal moeilik vergeet, maar as jy hom nog liefhet, kan jy hom vergewe. Dis immers die weg van ware liefde, dan nie?” Hy sit ’n vinger op haar lippe toe sy wil antwoord. “Dink daaroor. Later praat ons weer. Intussen het ek iets vir jou gebring. Jy verjaar mos volgende week.”

Sy kyk na sy sterk, jong gesig in die halflig van die straatlamp, verwonder haar dat hy so baie na Kiewiet trek en tog ook nie juis nie. Hul mond het dieselfde vorm, maar om Karel s’n is daar onskuld en teerheid. Kiewiet se mond het lyne, spore wat bedek; Karel is so oop, so geheel toeganklik. Sy leun impulsief vorentoe en soen hom op sy wang toe hy ’n pakkie na haar toe uithou, maak dit gretig oop. Dis ’n boek deur ’n bekende teoloog. “Die Dawidsman,” lees sy hardop en kyk met ’n vraende glimlag na hom.

“Lees die subtitel,” sê hy saggies. Sy maak so en verstil ontroerd. Die man van kaliber, staan daar. Die man na die hart van God. “Die boek het my aan jou laat dink, Jess. Jy wat so met jou hart dink en met jou kop voel.”

“Hoe bedoel jy nou?”

Hy sug kopskuddend. “Jy soek na ’n man van kaliber, Jessica. Jou hele wese hunker na hom. Ek sien dit mos. My ma het dit ook gesien. Jou vereistes is ontsettend hoog. Dalk werp die boek ’n bietjie lig op wat kaliber werklik is.”

Sy staar na hom, dink na oor sy woorde. “Jy dink dus dat ek te veel eis van die lewe. En van die man wat ek hoop my gelukkig sal maak?”

“Nie noodwendig nie. Die kwessie is om te besluit met hoeveel kaliber jy bereid is om saam te leef. Ek het so hier en daar in die boek gelees, en weet jy, nêrens is volmaaktheid ’n voorvereiste vir gehalte nie.”

Sy druk die boek styf teen haar bors vas, vra oplaas. “Wat wil jy vir my sê, Karel?”

“Net dit: stel jouself weer oop vir die lewe, Jessica. Mans is net mense. Vroue ook. En ons moet almal ’n kompromis met onvolmaaktheid aangaan. Jy moet óf geheel alleen leef óf iemand heelhartig tegemoetgaan.”

“Watter iemand?” vra sy ’n bietjie moedswillig.

“Ek, natuurlik,” antwoord hy doodgaaf, maar klim dadelik uit om die deur vir haar te kom oopmaak. Toe sy langs hom staan, buk hy af en soen haar liggies. “My beste professor, daardie iemand sal jy wel self kies en dan sal jy ook jou keuse liefhê. Jy is so ’n soort vrou.”

Die woorde maal die hele week deur haar en sy betrap haarself dat sy eenkeer op die stoep van die Ou Hoofgebou vassteek toe sy Daniël onder by die spuitfonteine in gesprek met ’n paar studente gewaar. Sy staar na die geelwarm sonlig op sy hare, skrik lig toe hy sy kop agteroor gooi van die lag. Hy sien haar en verstil so ooglopend dat die studente sy blik volg. Maar sy lig net ’n hand ongeërg en stap weg.

Die oggend van haar verjaardag kom maak mevrou Geyer haar wakker met ’n botteltjie Franse parfuum waaraan Jessica eendag waarderend staan en snuif het toe hulle twee saam dorp toe was.

Sy tik-tik van die sagte jasmyngeur oral aan haar lyf. “O, nou gaan ek darem verleidelik wees!” spot sy en soen die ou dame wat haar goedig staan en bekyk.

“Dit was jy sekerlik nog altyd, Jessica. Geen wonder die mans kan hul oë nie van jou afhou nie. Ek sien Sondag na Sondag hoe daardie blondekop-professor vir jou bo van die galery af loer.”

’n Warm blos stoot in Jessica op en sy vou haar kamerjas stywer om haar lyf. Sy kan dit immers nie ontken nie. Daniël Krause sit elke erediens bo by die orrel, sodat hy ’n mooi uitsig op die middelblok het. Sy haal net haar skouers op, sê stug: “Daniël kyk vir al wat rok dra, mevrou.”

Mevrou Geyer klik fyntjies met haar tong, maar nooi haar na die groot huis se kombuis vir ’n spesiale verjaardagontbyt. Plaatkoekies met ’n visvulsel en heerlike vrugteslaai, en om haar bord is daar ’n kransie pienk rankrosies.

Jessica se gemoed skiet onverwags vol en haar mond beef toe sy praat: “Ek … was darem baie gelukkig om hier losies te kry.”

“Ek is ook bevoorreg,” antwoord mevrou Geyer glimlaggend. “Dis so lekker om jou hier te hê. Maar Jessie, jy moet ’n ou vrou vergewe as sy aan jou torring.”

“Torring maar,” lag Jessica en begin smaaklik eet.

“Ek wil jou graag werklik gelukkig sien, kind. Ai, ek sal darem graag wil sien hoe lyk daardie pragtige oë van jou as jy die dag regtig verlief raak!”

“O nee! Dit hét mos al met my gebeur en ek gaan nie weer daardie fout maak nie.”

’n Oomblik betrag mevrou Geyer haar fronsend. “Kind, jy moet onthou dat dit die soort fout is wat mens oor en oor maak.”

Jessica sluk haastig ’n lepel vol papaja weg en wil nog stry, toe lui die voordeurklokkie. Mevrou Geyer gaan maak oop en kom terug met ’n hele gerf bruidswit gipskruid wat met ’n vlamrooi strik saamgebind is.

“Vir jou!” roep sy opgewonde uit. “En ’n kaartjie.”

Toe Jessica haar arms uitstrek om die wasige ruiker aan te vat, voel haar elmboë lam. Sy hoef nie die kaartjie te lees nie. ’n Bewing sprei deur haar lyf, laat die ragfyn blommetjies tril sodat mevrou Geyer dit by haar vat om in water te steek. Sy vou die kaartjie stadig oop en haar hart begin soos ’n klok in haar binneste lui toe sy dit lees: Vergewe my, maar op hierdie dag kon ek dit nie weerstaan nie.

Sy gaan soek Daniël in sy kantoor in die Ou Hoofgebou. Hy kyk op toe sy op die drumpel bly huiwer, maar kom dan nader, steek albei hande na haar uit. Sy vee net vlugtig met haar palms oor syne en sê bedaard: “Baie dankie vir die blomme, maar miskien moes jy dit nie gedoen het nie.”

Sy oë verdonker toe hy gedemp uitkry: “Ek weet, ja. Maar ek wou méér as net geluk sê.”

Herinnering kramp deur haar. Daar was ’n ander verjaardag toe daar niks was wat hom gekeer het om te sê hoe hy voel nie. O, ek wens dat alles anders kon wees, was sy luide versugting. Ek wens ons kan maak wat ons wil!

Hulle het ook op die reënnat Saterdag onder ’n rooi sambreel deur die strate gedrentel, verby ’n kerkgebou waar die groot deure meteens oopgeswaai en jubelende orrelmusiek uitgestroom het. Hulle het verras vasgesteek, na mekaar geloer en onbeskroomd nader gestaan om die trouery te bekyk. Mense het laggend in hul kisklere in die siftende reën gestaan en wag op die verskyning van die bruidspaar. Jessica het haar asem hoorbaar ingetrek toe sy die bruid gewaar. Miskien was dit die mistigheid van die sluier, dalk die skynsel van geluk op die meisie se gelaat, die fyn ylheid van die bos gipskruid wat sy vasgehou het, maar dit het kompleet gelyk asof sy swewe.

Sy het op daardie oomblik oor die see van gesigte onder die trappe gekyk en die paartjie onder die rooi sambreel gewaar. Sy het na hulle gestaar en geglimlag, en met ’n impulsiewe gebaar het sy die groot bos gipskruid na hul kant toe gegooi. Jessica het met ’n soet opwelling van gevoel gesien hoe die wasige ruiker met sy dun rooi lintjies op haar afkom en haar arms onwillekeurig oopgemaak om dit te vang.

Die mense het vrolik gelag en opmerkings na hul kant toe gemaak. Maar sy en Daniël het nie gehoor nie. Hy het die sambreel oor hulle laat sak en haar bo-oor die wit blommetjies gesoen, eers weer tot verhaal gekom toe die mense verby hulle begin druk en die nuwe egpaar laggend in ’n ou Volksie klim om weg te ry.

Agter haar het sy iemand hoor sê dat dit darem ’n goeie ding is dat daar nie ’n onthaal is nie; die twee se oorseeganery kos hul ouers seker ’n hele lotjie. Sy en Daniël het swyend na mekaar gekyk, hul klein blydskap geblus. Dit was net ’n paar weke voordat hy self oorsee sou vertrek en sý bly … Sy was skielik lus om die ruiker met ’n boog weg te smyt. Sy sou tog nie die volgende bruid kon wees nie. Dit was of die ellende van skeiding meteens te veel geword het en haar mond het begin beef. Hy het afgebuk en sy het in sy oë gesien dat hy presies nes sy voel. Desperaat en magteloos in die greep van omstandighede.

“Ek wens dat alles anders was,” sê Daniël en die woorde trek soos ’n soet pyn deur haar bors. Hoe dikwels het sy dit nie self gewens nie. En noudat die horlosie skynbaar teruggedraai het, is dit tog maar nie dieselfde nie. Glad nie. Maar dis of hy haar gedagtes volg en sy kyk verras op toe hy sag sê: “Ek gee nie voor dat enigiets weer dieselfde kan wees nie, Jessie. Maar ek … ek smeek jou, gee my nog ’n kans.”

Sy lig haar oë verskrik na sy gesig, sien dat hy bleek tot onder sy blonde kuif is en die kuiltjie in sy wang ’n diep groef maak soos wat hy sy mond aan die binnekant vasbyt. Dis dié ou gewoontetjie wat haar onkant betrap sodat sy lam na hom bly staar.

“Asseblief,” fluister hy toe sy niks sê nie, “Kom ons sien mekaar net weer gereeld – as ek net weer met jou kan práát!”

Sy maak haar mond oop en toe tik sy sekretaresse aan die deur. ’n Ouerpaar uit Durban om hom te spreek oor hul spruit se doen en late op regsgebied. Jessica draai om om te loop, maar hy hou haar liggies aan die arm terug. Dis die angs en konsternasie in sy oë wat haar skouerophalend laat sê: “Kom drink vanmiddag by my en mevrou Geyer tee. Sy het ’n yslike koek vir my gebak.”

Dis eers toe sy terug in haar eie kantoor is dat dit voel of haar bloed opnuut deur elke woord pols. Asseblief … mekaar sien … met jou praat …

Sy syg agter haar lessenaar neer, druk haar handpalms oor haar oë, want dis of die lig te helder is. En wat gaan spruit uit die sien en die praat? wonder sy oorstelp. Ek wil nooit weer weerloos wees nie. En met die Daniël van ouds was weerloosheid ’n voldonge feit. Soos een van die koshuisseniors destyds snedig aan haar gesê het: ’n Man soos hy breek ’n paar harte voor brekfis, ou diertjie, maar dit lyk my jy soek na smart … En smart het sy gekry, dis nou maar seker.

Jessica sug en knip haar oë. Ten minste, dink sy wrang, het hy wat Daniël is, ook sy kwota daarvan gehad. Die nuwe Daniël het pyn om sy mond en sy oë lag net nou en dan.

Dwarsdeur die dag is dit of haar kop en haar hart in ’n stadige, stram wals gewikkel is. Sy moet fronsend konsentreer as sy klas gee, maar wil tegelykertyd aanhoudend glimlag. As sy net ’n masker kon dra waartydens sy die malle mengelmoes van emosie kon verberg, dink sy radeloos toe sy ’n slag terugstap na die Ou Hoofgebou om ’n nagraadse student te woord te staan. Sy gesels byna ’n uur lank met die meisie en toe sy haar by die kantoordeur wegsien, kom ’n bode net daar aan met ’n bolronde ruikertjie van pienk suigstokkies, die steeltjies fraai vasgebind met lang stroke ligroos lint. Jessica neem dit werktuiglik, teken vir die ontvangs daarvan en druk ’n deksel op die gevoel wat onverhoeds in haar opstuif. Die fyn prikkel van opwinding en …

“Oe, professor,” adem die meisie met ’n student se vrypostigheid, “watter man is só ’n absolute skat?”

“Loek de Jager, natuurlik,” glimlag Jessica luiters en druk die bossie suigstokkies in hul fleurige pienk papiertjies teen haar neus om die aarbeigeur te kry.

Die student gaap haar aan, lag dan ongelowig en rol haar oë, “Ag, professor, wens ons dit nie almal nie! Loek de Jager is amper elke vrou se droom!”

“Nou toe nou, juffrou Heyns,” glimlag Jessica, “dat ’n ou grappie jou nou so opgewonde maak!”

“Wat praat u tog!” lag die meisie met intense geesdrif. “Ek is in die bestuur van Reg en Aktueel en ons het hom gevra om ons die dertiende Maart te kom toespreek. Ons kan eenvoudig nie wag nie!”

“Toespreek?” vra Jessica verslae. “Waaroor nogal?”

Juffrou Heyns se mooi mondjie val oop. “U klink soos ’n vreemdeling in Jerusalem, professor! Hy’s mos ’n staatsleerfundi, was lank ’n diplomaat in die buiteland. Washington of êrens. Sy TV-werk is glo net deeltyds. Hy is blykbaar betrokke by ’n nuwe instituut wat navorsing doen oor die invloed van geweld op staatstrukture of so iets.”

“O …” kom dit lammerig van Jessica.

“Ja, en u kan gerus plan maak om ook na hom te kom luister. Onthou, dis om sewe-uur in die Ou Senaatsaal … Dink net, dan kan u sommer sien hoe hy in lewende lywe lyk!”

“Nè?” kry Jessica dit uit, en toe die student al weg is, staan sy nog steeds in die deur met die ruikertjie teen haar bors. Haar kop is ’n draaikolk en sy voel bewerig toe sy binnegaan en die klein pienk kaartjie van een van die linte afhaal. Binne staan geskryf: Veels geluk, Maggie, ’n Mooi jaar vir jou – vol kampvuur en koffie. Hoop net jy ken al die pad rietskerm toe. Selfs ’n ystervrou kan verdwaal as sy sommer net ’n koers inslaan! Groete uit die glaskas – Bill.

Bill, beduie sy toe mevrou Geyer nuuskierig uitvra met haar tuiskoms, is ’n ou wat sy op Populier ontmoet het. Sy dink aan Kiewiet se stof-en-kaf-gesig en sê: “Hy’t ’n bakkies wat net ’n ma kan liefhê, maar hy het gelukkig ’n gawe geaardheid.”

“Dierbaar, sou ek sê,” laat mevrou Geyer val terwyl sy die teetafel op die patio dek, want sy het van die bure oorgenooi. “Nee, regtig, kind, dis baie verbeeldingryk van dié Bill om ’n bossie suigstokkies vir ’n professor present te gee. Hy’t sweerlik ook ’n oog op jou!”

Jessica voel hoe sy botstil word van binne en verkas na haar woonstel om gou aan te trek voordat die mense opdaag. ’n Rooi romp met ’n spleet tot by haar linkerknie, ’n swart kamisool en silwer oorringe met ’n breë silwer armband. Haar hare laat sy los op haar skouers.

Mevrou Geyer trek haar asem in toe sy haar sien. “Kom die koning kuier?” vra sy glimlaggend. “Jy lyk asemrowend, Jessica. Ek sê nog altyd jy’s onnodig slim!”

Maar haar oë rek begrypend toe sy Daniël saam met die ander bure oor die grasperk sien aankom. Hy is oënskynlik sy galante self, vol kwinkslae en sjarmante gebare wat veral mevrou Geyer se hart wen. Sy laat hom langs Jessica aan tafel sit en die geselskap vlot so lekker dat die snaarstywe gespannenheid wat die oggend nog tussen hulle was, stadig verslap.

Teen die tyd dat die ouer gaste huis toe gaan, sit Jessica langbeen op die gras by Daniël en die ander jonges uit die buurt en lag oor als, omdat lag lag is en die skemeraand soel teen hulle aandruk. Op die ingewing loop haal Jessica die bossie suigstokkies en deel dit plegtig uit. Mevrou Geyer kan dit nie weerstaan om op te merk dat die mooie Jessica glo die lekkergoed by ’n man met ’n skewe bakkies present gekry het nie. Dit ontlok die een kwinkslag na die ander; net Daniël bly ingedagte stil. Later fluister-vra hy: “Was dit Karel?”

“Nee,” glimlag Jessica in sy oë op. “Dit was Bill. Een van daardie ouens wat ’n algemene verkiesing op grond van sy voorkoms sal wen, jy weet mos.”

“Nee,” sê hy gemaak omgekrap, “ek dag mevrou Geyer sê die man het ’n lelike tronie!”

“Hmm. Maar nou het hy so baie charisma,” antwoord sy sag, loer tergend na hom van onder haar swart wimpers.

Hy trek sy asem hoorbaar in, raak veerlig met sy hand aan haar arm. “Het ek kompetisie, Jess?” wil hy gedemp weet, maar sy sien die driftige kleur onder sy vel klim. Sy tuit haar mond toe sy praat en weet, wéét met die sonderlinge perversie van ’n vrou, dat sy besig is om met hom te flankeer.

“My liewe Daniël, laat ek jou gerusstel. Ek het ’n hele paar mans leer ken die afgelope tyd. Daar is Bill en Kiewiet en Loek en so aan – maar as jy op die ou einde hul kaliber wil vergelyk, sal daar seker nie ’n groot verskil wees tussen hulle nie. Is alle mans nie maar eenders nie?”

Maar dis net die woord kaliber wat in sy kop bly steek. Sy sien dit aan die skielike verdonkering van sy blou oë en die diep voue wat sy mond maak. Dan het hy tog nie vergeet nie, dink sy. Hy herroep ook sekere oomblikke met dieselfde helderheid as sy.

Hy bly haar ’n antwoord skuldig totdat almal vertrek het en hulle alleen by die voorhekkie in die persrooi aandlig staan.

“Maak jy nog rympies oor keisers, Jess? Of het die muse jou heeltemal gelos?”

Die oomblik voel skielik ondraaglik gewigtig. Sy klem die koel smeedyster van die hekkie vas toe sy sê: “Wel, die speelse muse is nog met my … Maar ek weet nie of daar nog keisers bestaan nie.”

Sy hande sluit warm en dwingend oor hare. “Asseblief, Jess. Ek hét verskriklik berou. En onthou, nie eens keisers is volmaak nie!”

’n Ligte skok stuif in haar op. Dis tog wat Karel ook wou sê. En wat die boek Die Dawidsman openbaar. Dat die bereidwilligheid tot opregte berou een van die grootste deugde is.

“Daniël …” fluister sy ontstemd. En toe driftig: “Ek hét jou vergewe. Maar ek het ook verander. Jý het verander. Ek is bloot volwasse, maar jy is ervare. Die vertrekpunt is nie meer dieselfde nie.”

Hy lig haar hande oor die hekkie tot teenaan sy borsbeen waar sy die bons van sy hart kan voel. “Jess, wat ook al gebeur het, die vertrekpunt bly dieselfde. Ek het jou nog altyd lief.” Hy buig sy kop en ’n kort oomblik rus sy mond op hare voordat hy omdraai en in die diep skemering wegstap.

Dis in die laatnag-ure dat sy worstelend aan haarself erken: dit was wonderlik om hom weer te soen. ’n Gloed van skaamte stoot in haar op. Het ’n vrou dan waaragtig so min trots dat sy selfs aan kwade herinneringe bly klou? Die man het haar immers versmaai …

Sy staan later maar op en maak koffie. En sy dink. Sy bid ook, met en sonder woorde. Oplaas raak die genade haar helder denke aan. So is dit: ’n vrou hou aan haar liefde vas omdat sy in haar siel geprogrammeer is vir permanensie. En die verlies daaraan bly knaag totdat die leemte weer gevul is.

Net toe val haar oog op Kiewiet se pienk kaartjie wat by die suigstokkies was. Sy sal hom moet bedank. Sy gaan sit weer, trek half gedagteloos ’n stukkie papier nader en skryf:

Beste Bill

Dankie vir die stroopsoet wense

Uit die kies van ’n suikerslaaf

Maar – dis gevaarlike tendense

Vir ’n man bekend as bitterbek-braaf

Netnou sê hulle jy word week:

Jy moet liefs ’n stokkie daarvoor steek …

Soettand-groete,

Maggie

Jessica se mond roer in ’n laggie. Môre pos sy dit aan Loek de Jager by die SAUK – en hy en Kiewiet kan maar daarvan dink net wat hulle wil.