Читать книгу Abel se dogters - Helene de Kock - Страница 5

Adelien bly ietwat verslae met die gehoorbuis in die hand staan. Dus gaan Bernadette nie saam plaas toe nie. Dis die soveelste maal dat sy ’n verskoning het. Sy’s te besig. Sy skryf toets. Sy’t eenvoudig nie lus nie, het sy so pas gesê. Dis die eerste maal dat sy prontuit erken daar’s fout met haar lus vir die huis.

Adelien was geskok. “Verlang jy dan nooit huis toe nie?”

“Nie baie nie. Dis regtig nie meer lekker nie. Pa en Dirk is nes twee ramme wat gedurig kopstamp. As ons ’n slag op Stille Weide was, moet ek Dirk aanhoudend paai en tuis moet ek Pa weer kalmeer. As ek dan regtig moet kies, kies ek vir Dirk. Ek wil nie eendag as ek al oor veertig is huis toe gaan net omdat ek nêrens anders het om heen te gaan nie, Adie …”

“Maar … Wat ’n kinderagtige redenasie!” het Adelien losgetrek. “’n Mens se huis bly jou huis. Dis jou nes, jou kokon, jou …”

Sy kon nie gesê kry wat sy wou nie. ’n Soort skrik het haar keel laat nou trek. Wat is dit tog met Bernadette? Sedert sy en dié Dirk so danig is, het sy anders geword. Erg uitgesproke. En antagonisties teenoor haar eie mense. Bernadette moes haar suster se ontreddering aangevoel het, want sy het skielik haastig gepaai: “Ag jong, dis hoe dit is. Ek voel nou so. Môre waai dit weer oor, wie weet.”

“Praat jy van Dirk?” wou Adelien gretig weet. “Is dit hy wat gaan oorwaai?”

“Adie, moenie begin nie. Ek weet nie van Dirk nie. Ek wag om te sien wat gaan word. Los my tog. Ek is groot en ek is soet. Waarom bekommer jy jou so?”

Daarop kon sy haar suster nie antwoord nie. Maar sy weet: Bernadette is alles behalwe volwasse. Sy is wel in daardie gevaarlike stadium dat sy doodseker is van haar eie volwassenheid. En dit kan net moeilikheid spel. Daarby het sy so gehoop dat sy en Bernadette vir ’n verandering ’n heerlike suster-kuiertjie kan hê. Hulle twee saam met kleinsus Christelle en Pa Abel alleen in die groot sandsteenhuis met sy hoë staalplafonne. Anna sal kook en brou en saans sal hulle drie susters op die mat in die sitkamer sit en dambord speel terwyl Pa swyend maar tevrede toekyk. Dis amper al wanneer hy ooit tevrede lyk. Wanneer hulle drie, koppe bymekaar, sit en klets of sommer net iets speel. Sy wonder opeens wat hy sal maak as hulle skielik hul ware gevoelens sou lug terwyl hulle so bymekaar sit. Of hy sal opstaan en loop en of hy versteen sal bly sit. Ag vader, liewe Pa … hoe kan mens iemand liefhê en hom nogtans glad nie begryp nie? Hoe lank moet mens iemand ken om te kan sê jy weet wat in sy hart aangaan? Meer as ’n leeftyd? Meer as drie of vier vinnige gesprekke so twee maal per jaar, dis vir seker. Al wat Adelien weet, is dat dit broodnodig is dat Abel en sy dogters meer tyd saam deurbring.

Adelien skud haar hare ergerlik agtertoe in die klein kopgebaar uit haar kindertyd. Wat sal dit tog help om te tob? Die teuels van haar gesin is al lank nie meer in haar hande nie, as dit ooit was. Sy is maar net die oudste van Abel se dogters. Die ousus na wie op ’n manier opgekyk word, maar wat gerieflik geïgnoreer word as die ander nie in haar rigting wil trek nie. Soms wil-wil sy haarself bitter jammer kry hieroor. Want sy weet, soos ’n vrou weet, dat dinge in haar ouerhuis nie is wat dit moet wees nie. Gebroke ouerhuis, help sy haarself reg terwyl sy haar tas pak en die woonstelvensters een vir een begin toemaak. Want as die dood reeds een maal ingetrek het, verbrokkel daar iets binne die mure van ’n huis. Niks sigbaars nie, net ’n hol onsekerheid wat soms alles wil wegvreet. Soms voel dit so normaal om net ’n pa te hê. Maar dit is nie. Dis half. Soos ’n afvlerk voël nog ’n voël is, maar nie regtig kan vlieg nie.

“Hoe was jou week?” wil Nomsa weet toe sy in die motor klim. Haar bruin oë glinster ondeund.

“Soos gewoonlik,” sug Adelien en trek weg, vleg deur die verkeer, draai links by die verkeerslig in Universiteitsweg.

“Dis nou ’n antwoord,” sê Nomsa, haal ’n dik plak sjokolade uit en breek vir hul elkeen twee blokkies af. Adelien gee haar ’n verwytende kyk, maar vat dit tog. “Eet,” glimlag Nomsa weer, “dan voel jy beter.”

“Hoe weet jy ek voel … e … minder goed?”

“Het oë, kan sien.”

Adelien sit albei blokkies in haar mond, suig behaaglik daaraan. Tot by die Fonteine-sirkel eet Nomsa ook stilweg. Toe sê sy: “Ek het vir jou en daai blonde dosent …”

“Professor …”

“Oukei, die blonde professor eergister voor die Ou Lettere sien verbyloop. Dit het gelyk of julle twee saam net drie bene het!”

“Hy is my kollega en …”

“Haak ál jou kollegas so styf by jou in?”

“Nomsa, asseblief, ek wil graag hierdie vakansietjie geniet. Gesels met my oor jou studies, oor die koshuislewe. Enigiets. Net nie oor Henk Verwey nie.”

“Oukei,” sug Nomsa, breek nog sjokolade af en eet smaaklik.

“Jy word vet,” maan Adelien. “Die meeste eerstejaars swel teen Julie al uit hul klere. Jou ma gaan raas.”

“Sy gaan eerder met jóú raas,” sê Nomsa en smul voort. “Sy gaan sê jy is te maer. As jy so voor die klas staan, dink ek partykeer jy lyk nes ’n meerkat in die droogte.”

“Dankie, nè,” sê Adelien styf, maar om haar mondhoeke pluk ’n laggie. Nomsa is hoeka gewoond om haar sê te sê. Enigste dogter van Anna Molofe wat haar eie kind saam met Abel Buitendag se drie dogters grootgemaak het. Want die dag toe Abel se vrou van ’n verwaarloosde griep sterf, het Stille Weide se huis ’n routyd ingegaan soos wat daar net in die Bybel van gelees word. So dink Adelien altyd daaraan. Ure, weke en maande van weeklag. Dooie dae waarin die trekkers bly staan en die werkers suutjies oor die werf beweeg het om die dwingende dinge van ’n plaas gedoen te kry. Grafstil aande dat Abel dit nie kon verdra as hulle die radio of televisie aansit nie. En hulle drie, sy en Bernadette en Christelle wat kaalvoet die gang af sluip. Dan oor die stoep, die klam gras en die nagdonker strook veld deur na die rye werkershuise anderkant die populierbos. Bernadette wat halfpad al die blerrie-woord begin sê omdat die duwweltjies haar kou en Christelle wat kermend huil op Adelien se heup. Anna wat hulle hoor kom en die deur oopmaak sodat die ligbaan van die lamp hul nader trek tot binne in die huisie met sy klamwarm papgeur. Nomsa wat haasbek lag omdat haar maats gekom het. En dan, die boepenspot rooibostee wat Anna op die koolstofie laat prut-prut terwyl haar soet Sotho-woorde hulle kalmeer.

“Toemaar … die donkerte sal weggaan. Die nag hou nie vir altyd nie. Julle pappa sal weer praat en hy sal weer lag!”

“Wanneer?” wou Bernadette klokslag weet.

Maar dit was altyd Anna se man, Thabu, wat geantwoord het: “Net soos die winter weggaan …”

Om die een of ander rede het die onverstaanbare woorde hulle telkens getroos. Miskien juis omdat dit nie ’n antwoord was nie.

“Waaraan dink jy?” wil Nomsa weet.

“Aan goeie en slegte tye,” sê Adelien en frons. Die verkeer verby Johannesburg ontsenu haar altyd.

En dis eers naby Vereeniging dat Nomsa dit eensklaps weer waag: “Tye van nou of tye van doerie tyd?”

“Doerie tyd,” sê Adelien en vryf agter oor haar stywe nek. “Soms is dit goed om te onthou hoe seer ’n mens gekry het.”

“Omdat jy bang is jy gaan weer seerkry?”

Adelien glimlag en tik Nomsa op die knie. “Jy is veels te skerp vir ’n eerstejaar! Ja, ek skat dis omdat ek weet hoe pyn voel.”

“Waarom dink jy aan pyn?”

“Omdat …” begin Adelien, maar skud skielik haar kop. “Nee, wag! Vertel my liewer hoe het dit met die Sielkundevraestel gegaan.”

“Ek praat ook nie oor dinge wat seermaak nie,” sug Nomsa en sak terug teen die kussing.

Adelien skud van die lag. Nomsa is ’n oulike kind. Agtien en onstuitbaar vrolik. Bernadette sê sy is ’n aanwins vir die koshuis. Al sê sy haar sê roekeloos reguit. Het glo nou die dag by ’n huisvergadering opgestaan en gekla oor die kos wat na saagsels en koue beesvet smaak, die seniors wat snags raas en die primaria wat te veel sleep …

“Haai!” sê Adelien opeens hard sodat Nomsa se ooglede oopwaaier. “Waarom het jy gesê Bernadette sleep te veel?”

“Dis die waarheid,” mompel Nomsa vakerig. “Daai ou van Mopani moet nog net sy tent op Asterhof se grasperkie opslaan, dan bly hy ook daar.”

Adelien se keel trek toe. Almal weet Dirk Joubert is moeilikheid en Bernadette behoort dit ook te weet. Watse doepa dra die man dat meisies so val vir hom? Maar eintlik weet sy. Hy’s aantreklik en gevat, sjarmant as dit hom pas. En net so effentjies roekeloos. Die tipe wat ’n weddenskap nie misloop nie. Soos die keer toe hy die Ou Letteregebou se dak in sy rooi Speedo en ’n bofbalpet uitgeklim en toe heeldag daar in die son gesit het. Hy moes glo bly sit tot donker toe voordat die joolkoningin sou inwillig om met hom uit te gaan. Adelien het gedink dis infantiel, om die minste daarvan te sê. Selfs ’n simpel student behoort twee maal te dink voor hy sy lyf só onder die Pretoriase somerson ontbloot. Maar Bernadette, die joolkoningin, het gedink dis snaaks. Of ten minste ’n bewys dat dié donkerkop mediese student vrek graag met haar wou uitgaan. Wanneer, wonder Adelien en trap onwillekeurig die petrol weg, gaan Bernadette eendag grootword?

Asof dit nie reeds erg genoeg is dat Christelle op die dorp so sonder haar ouer susters se vormende invloed in die koshuis moet bly nie. Dis bekommernis op bekommernis.

En dan is daar Henk.

Adelien skud haar kop dat die asblonde hare in haar nek swiep. Genoeg. Nou gaan sy vir ’n rukkie van hom vergeet. Maar die gedagte het nog nie mooi versink nie, of sy dink aan hom: Groot en koringblond, ’n hele kop langer as sy en daardie kobaltblou oë onder die opstaankuif. Glad nie die stereotipiese beeld van ’n professor nie.

Sy loer skigtig na Nomsa se kant toe, maar dié slaap oopmond soos ’n baba. En die pad is nog lank. Kan maar net sowel die tyd gebruik om haar eie kop agtermekaar te kry, dink Adelien. Want daar’s feite wat nie geïgnoreer kan word nie. Professor Henk Verwey hou nie van gras onder sy voete nie. Want vandat sy wat Adelien is ’n aanstelling as dosent in die Sielkundedepartement gekry het, is hy met mening agter haar bloed aan. Hy het onverwags met ’n bossie karmosynrooi angeliere in haar nuwe kantoor opgedaag. Kamma net om haar welkom te heet. ’n Paar dae daarna het hy by haar woonstel naby Hatfield Plein kom inloer met ’n flou verskoninkie: “Ek was net hier onder om fotostate te laat maak, toe dink ek daaraan om ’n koppie koffie by News Café te gaan drink. Maar dis darem so aardig om dit alleen te doen.”

Dit was ’n Saterdagoggend en sy het blou jeans en ’n wit katoentoppie aangehad. Haar hare nog klam van die stort. Sy wou protesteer, maar Henk het dit nie toegelaat nie. Haar woorde netjies toegevou met sy spontane glimlag: “Só ’n oggend moet gevier word, juffrou Buitendag. Dis herfs en die wêreld is vol goud en koper en …”

“Ja, toemaar,” het sy haastig gekeer, altyd effens sku vir die vertoon van emosie. Selfs al word dit net spottend gedoen, soos toe. Want sy het net ’n truitjie gegryp, haar hare met ’n kam agter haar kop vasgeknyp en saamgegaan. Wonder bo wonder het hulle lekker gesels. En meer as koffie geniet. Van die kontinentale straatkafee se lekker feta-en-spinasie-konkoksies geëet tot sy nie meer kon nie. Toe hulle die laaste cappuccino afsluk, het sy verskonend gebieg: “Ek eet nooit soveel nie, hoor!”

“Hopelik, want anders gaan dit my bankrot maak,” het hy sedig geantwoord. Sy het verleë na hom gekyk en hy het vorentoe geleun oor die tafeltjie met sy blou teëltjies en liggies met sy voorvinger op haar neus getik. “Ontspan, Adelien Buitendag. Die lewe is nie heeltemal só ’n stroewe proses nie!”

Maar die atmosfeer tussen hulle was meteens gedemp, of nee, dit was skielik asof die lugtigheid, die soepel geskerts gekondenseer het tot gewigtige woorde. Sy het haar asem ingetrek voordat sy egalig gesê het: “Luister Henk, ons het ons so pas wel aan die tendens van die klein vergrypie skuldig gemaak, maar …”

“Wat?” proeslag hy. “Hoe?”

“Ja, so staan dit mos in die toekomskundige Faith Popcorn se verslag. Sy sê mos die mens maak hom skuldig aan allerlei klein vergrypies omdat hy reken hy verdien dit. Jy’t gereken ons verdien spinasiepannekoeke en ryk koffie omdat … wel, omdat …” sy tas ’n oomblik na woorde en hy vat die gaping.

“Omdat ’n man darem verdien om ’n mooi meisie uit te neem. Of is dit nou weer, Calvinisties gesien, ’n te erge genieting? Sê my, het daai Popcorn-vrou dit ook teen genot, of wat?”

Sy blou oë was warm en ligweg ergerlik sodat sy vervaard probeer verduidelik het. “Nee, ek bedoel … jy sien, in dié verslag bespreek sy toekomstendense en party van hulle word nou al waar. Soos dat mense toenemend saamhok vir veiligheid, ek meen as mens nou na al die veiligheidsdorpies kyk en …”

Hy het meteens die fladdering van haar hande vasgevat. “Adelien, ek terg jou net. Jy hoef niks te verduidelik nie. Wat jy sê, is interessant.”

Sy was nog senuagtig. “Ek … ek is nie daaraan gewoond om klein geselsies te maak nie, Henk. Dis nie eintlik in my aard nie. Dis ’n fout, ek weet.”

“Watse fout?” het hy haar in die rede geval. “My liewe mens, daar is nie fout met jou nie! Waar kom jy daaraan?”

“Lang storie,” het sy gesug. “Van die soort wat te vervelig is om oor te vertel.”

“Waarom?”

Skielik het haar woorde glad gekom: “Omdat dit niks dramaties is nie. Ek is maar soos wat ek is omdat ons Buitendags eintlik ietwat sukkelend leef. Miskien stam dit uit ons … nee, uit my onvermoë om spontaan uit te reik.”

“Dis dan wat jy nou doen,” het hy sag gesê en haar hande laat los.

Sy het haar asem diep ingetrek en haar kop geskud. “Jy maak my deurmekaar, Henk. En … ek is nie goed met selfontleding nie.”

“Jy sê negatiewe dinge oor jouself. En dis ongegrond.”

Sy het met ’n flits van openbaring besef dat hy die waarheid praat. Maar sy was nie lus om verder te delf nie. “Baie dankie vir die ete. Dit was baie lekker.”

“O, dit was ’n buitengewone ervaring, juffrou Buitendag.”

Sy wou-wou dink hy spot. Maar sy oë was diep van erns. Toe het hy skielik weer geglimlag: “Kom, ek moet nog ’n vraestel gaan opstel en my ma gaan besoek.”

“Jou ma?”

“Ek het een, ja. In ’n meenthuis in Fairy Glen.”

“’n Meenthuis?” Sy kon haar tong afbyt.

Sy mondhoeke het geamuseerd getrek. “’n Meenthuis met twee parkiete en ’n kat ook. Sy hekel en brei en kyk sepies. En bak vir my beskuit. Sulke dikkes met karringmelk en vol semels en sultanas. Partykeer okkerneute ook.”

Haar mond het effentjies oopgesak en sy het onwillekeurig gesug: “Dit klink wonderlik.”

Hy het teruggeleun in die stoel en die kelner weer nader gewink. “Twee koppies rooibostee, asseblief.”

“Nee, ek kan onmoontlik nie …”

“Natuurlik kan jy,” het hy sag gekeer. “Rooibos is gesond vir die spysvertering en dit laat woorde makliker vloei ook.”

“Jy spot.”

“Glad nie. Maar ons raak nou diep dinge aan. Jou oë kyk ver as ek van my ma praat … Vertel my van jou eie ma.”

Hy is ’n gesoute sielkundige, het sy meteens weer besef. Iemand wat weet hoe om met én sonder rooibos woorde te laat vloei. Maar hy was so onverbloemd belangstellend dat sy opeens ’n knop in die keel gevoel het, skielik weer onwillig om te loop. “Sy … is nie meer daar nie,” het sy gefluister.

Hy het sy hand oor die tafel gestoot en hare vasgevat. Dit was die laaste strooi. Sy het na sy sterk vingers gekyk en onverhoeds warm trane voel opstoot. Vervaard gesluk. “Ek … ag, kyk nou net … Dis … buitendien al lank gelede. Net soms vang dit ’n mens onkant.”

“Vertel my.”

En sy het. Alles. Tot haar verstomming het die woorde weer maklik gerol. Dit was of haar binneste bloot buitetoe geloop het. Soos ’n stadig kokende konkoksie in ’n kastrol waar niemand toesig hou nie. Sy het gepraat oor die hele trauma wat steeds draal en draal soos die spreekwoordelike gees wat nie sy rusplek kan vind nie.

“Dit was en is nou nog asof my pa onder water swem, weet jy …” het sy gesug. “’n Mens tussen visse … Of dalk eerder ’n vis tussen mense. Want hy’s koud en doods. En ek weet nie of hy dit ooit besef nie. Hy dink hy funksioneer normaal, maar dit is nie so nie.”

“Het hy al berading ontvang?” het Henk die onvermydelike vraag gevra.

“Nee. Hy wil niks daarvan weet nie. Sê hy laat nie in sy kop rondkrap nie.”

“Ag tog …”

“Ja … Maar jy kan die perd water toe vat, nè.”

“Jip. Dis mos eintlik die reël dat die perd wat die dorsste is, juis weier om te drink.”

Hulle het bly praat en praat. Sy veral. Dit was of sy nie kon ophou nie. Sy het tot van die werkers vertel. Hulle wat al die jare haar pa so getrou bygestaan het. Van die laataandbesoeke aan die huis van Anna en Thabu, van die seer toe sy moes universiteit toe en Bernadette en Christelle net so by Pa Abel moes laat. En nou dat Bernadette al amper klaar is met haar studies, is daar weer Christelle oor wie sy haar bekommer.

“’n Matriekmeisie het ’n ma nodig, weet jy.”

“Het jou pa nooit weer getrou nie?”

Sy het haar kop geskud. “Nee. Glo my, die bure en vriende het weduwees van oral oor aangery.” En met ’n suglaggie: “Maar Abel Buitendag probeer nie eers ’n praatjie aanknoop nie.”

“Die dag sal nog kom,” het Henk gesê. “Die regte een het nog nie opgedaag nie. Sit dalk nog iewers vasgevang in haar eie smart.”

Hy was doodernstig, die blou blik na binne gekeer. Adelien het hom ietwat verstom aangekyk. ’n Vreemde man, het sy besluit. Die een oomblik so glad soos ’n paling en dan weer stram van erns.

“Waar trek ons nou?” vra Nomsa meteens slaperig en draai skuins op die sitplek om haar lê beter te kry. “Is ons al by Heilbron verby?”

“Lankal,” sê Adelien. “Nog so ’n uurtjie.”

Nomsa dommel weer in en Adelien sug liggies. Die landskap is stewig in die greep van ’n vaalwit winter en dieper die Vrystaat in gaan dit nog kouer wees. Daar was juis vanoggend voorspellings van sneeu op die Maluti’s. Miskien sal dit lekker wees, dink sy, om weer ’n slag op die plaas te wees as die wêreld toe lê onder dik wit sneeu. En miskien moes jy vir Henk saamgevra het, betig sy haarself en kriewel in die sitplek van pure ongemak. Hoeveel male het sy haarself al afgevra waarom sy nie vir Henk plaas toe vat nie. Die hele wêreld weet al van hulle twee. Nomsa het hulle eerste op ’n oggend saam gewaar en dit aan Bernadette uitbasuin wat dit op haar beurt weer vir Pa Abel oorgedra het. En Christelle was natuurlik die een om Adelien te bel en opgewonde uit te vra na die lang blonde man wat glo na Brad Pitt trek. En dit het tot dusver net mooi niks gehelp dat sy hot en haar verduidelik dat hulle net vriende is nie. Nie dat dit heeltemal waar is nie. Nie ná die afgelope drie weke se emosionele ontmoetings nie.

Sy ry ’n rukkie lank gedagteloos, staar na die swart lint van die pad en die blou berge wat vorentoe laag op die horison lê.

Toe eers laat sy haarself toe om te dink waaroor sy al eintlik moes gedink het: Sy en Henk Verwey stuur af op ’n baie ernstige verhouding. As hulle nie al daar is nie.

Want ná daardie eerste oggend se sogenaamde klein vergrypie, was daar baie sulkes. Trouens, dit het spottenderwys ’n sêding van hulle twee geword. Lus vir ’n klein vergrypie? sou hy bel en vra. Dan lag sy net in haar keel en hy beskou die saak as beklink. Daar was baie koppies koffie en vele snye sjokoladekoek wat oggende, middae en aande glad laat verloop het. Ure wat hulle omgesels het sodat hy net mooi alles van haar weet.

Een laatmiddag het hulle oor die kampus gestap, voor die Aula verby na die restaurantjie met sy tafels onder die bome. Hy het vir ’n oomblik sy arm om haar geslaan en haar liggies teen hom vasgedruk. Dis toe dat Nomsa en twee van haar mede-eerstejaars hulle klaarblyklik gesien het. Want die volgende dag in die klas was daar ’n onstigtelike gefluit toe sy agter die kateder inskuif. En op die bord agter haar was ’n groot hart geteken met ’n H en ’n A vervleg daarin. Onder dit was geskryf: In die sielkunde is die hart van die mens deursigtig.

Sy het skeefweg geglimlag en die klas het gebulder. Dié vrypostige geslag studente wat grootgemaak is om hul eie selfbeeld te poets, was min gepla oor hare. Dit was nogal moeilik om die lesing te voltooi, maar sy het deurgedruk. Alle verdere skimpe geïgnoreer. Daardie aand is sy en Henk na sy ma toe. Die wit, regop meenthuisie was vol van die geur van warmgebak en die parkiete het vrolik gefluit. Die kat het hom teen haar kuite kom vlei en Sarah Verwey het haar sonder skroom teen haar moederlike bors vasgedruk: “Henk het my so baie van jou vertel,” het sy geglimlag. “Kom, ek het soetkoekies gebak en hier’s ’n hele pot vol tee.”

Dit moet in die familie loop, het Adelien agterna besluit. Want die vrou het dit reggekry om haar alles te laat vertel van Abel Buitendag en sy drie dogters wat so sonder ma moes grootword. Toe hulle daar weg is, was sy en Henk elkeen ’n yslike baksel semelbeskuit ryker en sy het ’n uitnodiging gehad om so gou moontlik weer te kom. Dit was maklik om dit te aanvaar, want Sarah se meenthuis was ’n hawe. Daardie aand het Henk Adelien vir die eerste maal gesoen. Baie versigtig, asof sy ’n tiener was wat nie moes skrik nie. Die liefkosing het haar lank laat wakker lê, laat wonder waarom hy nie meer driftig was nie. Want daar was baie emosie tussen hulle. Maar sy was verniet bekommerd. Die volgende keer dat hulle uitgegaan het, was om La Traviata in die Staatsteater te gaan kyk. Sy het soos ’n prinses gevoel in haar lang koningsblou rok en stringetjie pêrels wat sy laas Kersfees by Pa Abel gekry het. En Henk het heelaand om haar gedraai, haar liggies aangeraak, haar vingers deur syne gestrengel. Terug in haar woonstel, met die deur toe agter hulle, het hy haar opeens vas teen hom getrek, met sy lippe oor haar keel en wange gestreel. En toe het hy haar gesoen met ’n hartstog wat haar kop laat sing het. Sy het hom uitasem weggedruk: “Henk …”

“Sjuut …” Hy het haar oor en oor gesoen totdat sy haar laggend uit sy arms losgemaak het.

“Henk … dis … ek weet nie wat om te sê nie.” Dit was immers die waarheid. Ten spyte van die lang, goedbeplande aanloop en die onbetwisbare aangetrokkenheid, was sy onseker.

Adelien sug weer diep toe sy deur Bethlehem ry. Dis goed dat hy nie saamgekom het nie. Sy het ’n paar dae nodig om te dink. Anderkant Slabberts se heuningbruin sandsteenkoppe pomp sy Nomsa liggies in die sy. “Wakker word, ons is amper daar!” En op impuls: “Nomsa, moet asseblief nie te veel sê van professor Verwey nie, hoor!”

“My ma sal wil weet,” antwoord Nomsa moedswillig.

“Ek vra mooi.”

“Oukei. Maar jy moet my vertel as alles finaal is, hoor.”

“Niks is finaal nie, Nomsa!” keer Adelien verskrik. Voeg darem meer besadig by: “Nou maar goed, as daar iets kom van die vriendskap tussen my en professor Henk Verwey, sal ek jou eerste laat weet.”

Nomsa snork liggies en haal haar skouers op. “As ék darem so ’n mooi man kry, sal die wêreld dit gou-gou weet.”

“Ek glo jou,” lag Adelien toe hulle met die laning kaal kerspopuliere opry na Stille Weide se spitsdakopstal. En die dak moet weer ’n slag rooi geverf word, merk Adelien op. Die dooie kannas in die ronde sirkel voor die stoep moet afgeknip word en een van die tuinkrane drup ’n silwer strepie. Sy sal maar vir Thabu vra om ’n tydjie af te knyp en daarna om te sien, want Pa Abel sal net afwesig knik en daarvan vergeet.

Hulle word soos altyd ontvang: ’n Opgewonde Christelle en lang, gryskop Abel wat sy oë bewoë knipper as hy groet. Sy oudste met ’n skraal arm ’n oomblik krampagtig teen sy bors druk en net so gou weer los, krapperig keel skoonmaak om te vra: “Het julle mooi gery?”

“Natuurlik, my Pappie,” lag Adelien en druk hom weer. Hy verduur dit, draai toe om en sê oor sy skouer: “Nou ja, ek moet kraal toe … sien julle twee later. Nomsa, sal jy regkom met jou tas?”

“Ja wat,” lag sy. “Adelien sê mos ek het sterk en vet geword!”

Latlyf Christelle kyk haar op en af en lag kop agteroor. “Dis nogal waar! Lyk my julle kry net pap in die koshuis!”

Nomsa blaas haar mond gemaak vies op en begin aanstryk oor die werf na die werkershuise se kant toe. Die meisiestemme se groet trek helder oor die skemer werf.

Adelien kyk Nomsa se ronde figuurtjie ’n oomblik goedig agterna en keer toe haar aandag na Christelle wat onophoudelik babbel oor haar tienerbestaan. Met haar swiepende bos hare, pikante gesig en vol bates, mooi lang bene en skraal arms soos haar pa s’n, beduie sy lyflik en aanskoulik oor alles en nog wat. Hulle is al amper in haar kamer voordat Adelien ’n woord inkry.

“Wat lyk jy so mooi?” wil sy met susterlike ongeërgdheid by Christelle weet. “So … soos ’n grootmens?”

“Ek is mos een,” glimlag Christelle en lig ’n wenkbrou bo ’n olyfgroen ooglid met wimpers vol maskara.

“Jy leer nog om een te wees,” maan Adelien outomaties en is glad nie voorbereid op die uitbarsting wat volg nie.

“Ag, my maggies!” roep Christelle woedend uit, haar wange bloedrooi. “Wanneer wil jy besef dat ek ’n vrou geword het?”

“Wat … bedoel jy?” vra Adelien, skielik lam geskrik.

“Niks drasties nie,” bedaar Christelle effens, “maar besef tog dat ek die drange en begeertes van ’n vrou het. Ek hou my nie meer op met skoolseuntjies nie! Ek het volwasse geword!” Sy gooi haarself op die bed neer en kruis haar lang bene, die ene balhorige aggressie. Adelien sug innerlik. Hier is verwikkelinge waarmee sy nie tred gehou het nie. Maar sy sal eers die kat uit die boom moet kyk. Hierdie kleinsus van haar was nog altyd ’n hand vol en nou nog meer. Sy met haar blonde haardos, groot groen oë en vol, koppige mond. Adelien hang haar klere weg en draai stadig om.

“Wanneer het hierdie vrou in jou ontwaak?” vra sy soetjies.

Christelle kom orent, slaan haar arms om haar knieë. “Vandat ons ’n nuwe adjunkhoof gekry het. Hy doseer Afrikaans …” Haar oë raak blink. “Hy’s bitter streng, hoor! Maar as hy gedigte voorlees, is dit of sy stem soos … soos ’n balm om jou hart vou. Daarby het hy die ongelooflikste bruin oë. Donker en diep en …”

“Spaar my dit,” sug Adelien voordat sy kan keer.

“Geensins,” antwoord Christelle kalm en staan op, vee plathand oor haar smal heupe. “Ek het hom en juffrou Steensma vir aandete genooi – en Pa het geen besware nie!”

Adelien staan versteen. Natuurlik het hy nie kapsie gemaak nie. Pa Abel is veels te sag met sy jongste en buitendien sal hy ook nie gevaar ruik nie. Nie voordat dit te laat is nie.

Sy loop deur toe. “Wag,” sê sy, “ek wil vir Anna gaan dag sê en sommer hoor wat sy gaan kook aangesien ons gaste kry!”

Christelle kom huppelend agterna. Beduie uitasem dat sy reeds opdrag gegee het dat Mamma se wit kanttafeldoek en Ouma se porseleinservies uitgehaal moet word. En daar sal skaapboud en doekpoeding en so aan wees. Meneer is mál oor skaapvleis …

Sy hoor Nomsa met haar ma in die kombuis klets en Anna groet skaars voordat sy grootoog beduie: “Jy sal moet praat met daai sussie van jou! Dis nie behoorlik vir ’n skoolkind om onnies huis toe te nooi nie. Laas Sondag het sy dit ook gedoen. Hy en jou pa het lekker gesels en Chrissie het gesit en tande tel tot die man weg is. Dit hóórt nie!”

Toe Adelien haar pa later in sy studeerkamer alleen kry, gooi hy allerlei draaie. Nee, maar die kind is dan nou so gelukkig. Hy het nie die hart gehad om nee te sê nie. Sy wat Adelien is, moet maar praat as daar gepraat moet word. Maar sy moet eers die saak uitkyk.

En sy doen dit. Trek haar beste, formele swart rok met die hoë kragie aan en maak haar hare in ’n stylvolle bolla hoog op haar kop. En sy raas met Christelle toe dié in ’n mini verskyn. Dat die kind pragtig lyk, is nie te betwyfel nie. Haar vol, vroulike kurwes en die dun middeltjie … maar nee, hemel, die rokkie is darem te skraps. Stuur haar summier kamer toe om ’n langbroek teen die koue aan te trek.

“Daar sal ’n tyd kom,” waarsku Christelle en haar oë skiet blougroen vonke, “dat ek my mini’s sal dra wanneer ek wil!”

“Vir seker,” stem Adelien koel saam, “maar nie nóú nie!” En toe die gaste opdaag, dank sy haar sterre dat sy streng was. Die man is inderdaad ongelooflik. Lank en effens asketies van voorkoms. Donker hare met diep, blink oë onder swart wenkbroue. En ’n mond wat net so ferm soos sy handdruk sluit toe hy klaar gegroet het. Dis Christelle en die piepjong juffrou Steensma wat aanhoudend gesels. Ook Pa Abel sit met ’n mond vol tande aan tafel sodat dit Adelien se plig word om as gasvrou darem iets uit die man te probeer trek. “Van waar is u, meneer Henning?” vra sy en klink selfs vir haarself ongelooflik outyds. Vies vir haarself, pers sy haar mond saam en sny vir hom nog ’n stukkie skaapboud af.

“Kaap,” antwoord hy kortweg. “Dankie, dis nou genoeg. Ek eet te veel van oom Abel se lekker skape op! Ek hoor u is ’n vermaarde sielkundige. Vertel my waaroor u u doktorsgraad skryf.”

Sy haal haar skouers op. “Die mens,” antwoord sy moedswillig, sien hoedat die wakker oë effens vernou en voeg gou by: “… se vermoë om aan te pas onder haas onmoontlike omstandighede.”

“Is dit die volle, formele titel?” vra hy koel.

“Ek is nog besig om dit te formuleer,” erken sy stywerig. En sy dink: hierdie man is gevaarlik. ’n Mens moenie met hom speel nie. Roald Henning is ’n aanloklike trofee vir enige meisie, maar spesifiek vir Christelle. Want dis die soort man op wie ’n jong dogter haar hart onherroeplik kan verloor. ’n Hardekwas held; tegelyk ’n sosiaal sensitiewe siel ook nog, so blyk dit. En ’n denker. Miskien moet sy hom ’n bietjie aanpor: “Hoe klink dit asof u ook in die sielkunde gestudeer het?”

“Opvoedkunde,” sê hy en sy toon klink spottend. “Daar is ’n verskil. Skaars waarneembaar, maar tog.”

Sy voel opeens oor die vingers getik. So asof hy presies weet wat in haar kop aangaan en net betyds uit die pad spring as sy hom wil vaspen. ’n Regte onderwyser, dink sy opeens woedend. Wil ’n mens alewig iets leer. En ek laat my nie vertel dat hy nie weet Christelle het ’n allemintige “crush” op hom nie!

“Dan weet u hoe tieners se koppe werk?” spot sy terug, maar gedemp sodat Christelle en juffrou Steensma, wat hard aan die gesels is, nie moet hoor nie. Hy sit sy vurk neer, vou sy hande oor sy bord saam en die swartbruin oë kyk haar stip aan. “Ek dink so, ja.”

“Kan u uitbrei op die onderwerp?” vra sy baie sag.

“Nie hier nie, juffrou Buitendag.”

“Waar dan?”

“Maak u nou ’n afspraak?” wil hy doodsedig weet en Abel proes effens bo sy bord.

“Ja,” antwoord sy net so doodkoel, maar haar kake voel styf. Hierdie man is ’n komkommer van ’n mens. So kalm asof hy heeltyd vakansie hou. Of anders dra hy ’n masker; een wat sy nog driftig van sy gesig gaan afpluk.