Читать книгу Polki przeklęte - Jarosław Molenda - Страница 9

Nim doszło do tej tragedii, przyszły marszałek, po pięciu latach zesłania, zjawił się w Wilnie. Był 1 lipca 1892 roku. Trudy syberyjskiego bytowania, wyprawy łowieckie, wyrąb tajgi i inne przeżycia sprawiły, że nie został rozpoznany nawet przez… ukochaną siostrę Zulę, czyli Zofię Kadenacową[18].W tym czasie Piłsudski miał prawie trzydzieści lat i był niewątpliwie przystojnym mężczyzną. Tak opisywał go działacz PPS Józef Dąbrowski:

„Towarzysz Wiktor, dla bliższych znajomych – Ziuk, a dla najbliższych, zwłaszcza dla towarzyszek – oczywiście zaocznie – Ziuczek, był wtedy trzydziestoletnim bardzo przystojnym i zawsze starannie ubranym mężczyzną. Wzrost – więcej niż średni, sylwetka lekko pochylona, gęsta, ciemna, ostrzyżona średnio na jeża i odporna wszelkim usiłowaniom grzebieniowym czupryna, twarz okolona gęstą, w różny sposób, przeważnie jednak na tępy szpic przyciętą brodą, duży nastroszony wąs, wysunięte w przód i wciąż jakby dmuchające wargi – to jego ówczesny portret. Przy pierwszym spotkaniu Wiktor sprawiał niezwykle sympatyczne wrażenie […]. Mówił Wiktor apodyktycznie z wielką pewnością siebie i swego zdania. […] Styl miał ładny i często wytworny; w prywatnych zaś pogawędkach jego serdeczny śmiech, jakim co chwila wybuchał, dowcipy, specjalny ich, gęsto przetykany rosyjskimi charakterystycznymi wyrażeniami język, a przy tym proste ujmowanie każdej sprawy, usposabiały doń bardzo mile”[19].

Wacław Sieroszewski, ówczesny publicysta „Dziennika Polskiego”, choć był ideowym oponentem Piłsudskiego, przyznawał: „Dziwna jest tajemnica jego siły. Opowiadają o magnetycznym wpływie stalowych jego oczu, pod krzaczastymi brwiami głęboko w czaszce osadzonych. Ale te oczy działają pewno dlatego tak magnetycznie, że okala je aureola legendy. […] Tajemnica jego siły nie daje się przez analizę rozłożyć na elementy proste”[20].

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4 Zob. L. Malinowski, Dramaty ludzi władzy II Rzeczypospolitej, Łomża 2001, s. 205.

5 Zapis ścieżki dźwiękowej filmu dokumentalnego Marszałek Józef Piłsudski – Człowiek, który dał nam wolność, reż. A. Rogala, Polska 2009.

6 Zob. I. Sobczyk, Kobiety w życiu Marszałka, „Kalejdoskop Tygodnia” 1996, 24 maja, s. 14.

7 Ibidem.

8 W. Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995, s. 17.

9 Zob. Piłsudski, Listy, „Zeszyty Historyczne” 1962, z. 2, s. 166.

10 Zapis ścieżki dźwiękowej filmu dokumentalnego Marszałek Józef Piłsudski – Człowiek, który dał nam wolność, reż. A. Rogala, Polska 2009.

11 W. Zbyszewski, Gawędy o ludziach i czasach przedwojennych, Warszawa 2000, s. 104.

12 J. Piłsudski, op. cit., s. 180.

13 I. Kienzler, Kobiety w życiu Marszałka Piłsudskiego, Warszawa 2012, s. 223.

14 L. Malinowski, Dramaty…, s. 225.

15 J. Piłsudski, Listy…, s. 181.

16 W. Jędrzejewicz, Józef Piłsudski 1867–1935. Życiorys, Londyn 1993, s. 8.

17 J. Piłsudski, Listy…, s. 228.

18 W. Suleja, op. cit., s. 21.

19 J. Grabiec (Józef Dąbrowski), Czerwona Warszawa przed ćwierćwiekiem, Poznań 1925, s. 74–75.

20 Cyt. za: [B. Motz], Józef Piłsudski – Twórca Legionów i Polskiej Organizacji Wojskowej. Obecnie Tymczasowy Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Wódz Naczelny Wojsk Polskich, Paryż [1919], s. 4.