Читать книгу Pokochaj poniedziałki. Jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym? - Joanna Karpeta - Страница 6

Czy wbiła ci się kiedyś drzazga w palec? Okropne uczucie, prawda? Szczęście w nieszczęściu, jeśli była na tyle duża, że dało się ją szybko zlokalizować i usunąć. Bywają jednak drzazgi cieniutkie i niewidoczne dla oka. Długo nie odczuwasz wyraźnego bólu, raczej ćmienie… Czujesz, że coś cię uwiera, czasem swędzi, kłuje, ale nie wiesz, co to jest i gdzie dokładnie tkwi. Oto moja metafora wczesnej fazy wypalenia zawodowego: na początku niby nic się nie dzieje, robi się trochę niewygodnie, aż pojawia się okazały stan zapalny.

Sama przeżyłam taką niewygodę. Przez ponad dziewięć lat pracowałam na stanowisku dyrektora w międzynarodowej firmie konsultingowej. Przyjaźniłam się tam z trzema kobietami – dyrektorkami innych działów. Któregoś razu kupiłyśmy sobie jednakowe kubki z napisem: „Padłaś – powstań. Popraw koronę i zasuwaj”. Na początku uważałyśmy, że jest on zabawny. Szybko jednak przyszła refleksja, że ten napis odzwierciedla nasz system pracy, który na dłuższą metę nie daje szczęścia. I choć w głowie kołatała się myśl o potrzebie realizacji innego hasła: „Padłaś – poleż. Zasłużyłaś, księżniczko”, żadna z nas nie dawała sobie do tego prawa.

Po pewnym czasie nasz „klub” zaczął się rozpadać. Najpierw jedna koleżanka z dnia na dzień złożyła wymówienie, ponieważ była zmęczona i sfrustrowana swoją pracą. Kiedy kilka miesięcy później kolejna organizowała pożegnalne przyjęcie, poczułam się jak dziecko w szpitalu: zdrowe koleżanki wychodzą do domu, a ja muszę tu zostać. Nagle zrozumiałam, że cierpię na wypalenie zawodowe.

Wtedy miałam poczucie, że los się ze mnie śmieje. Ekspertka od rozwoju osobistego i budowania relacji społecznych wpada w sidła złego zarządzania czasem i swoją energią, co skutkuje wypaleniem zawodowym. Ale przecież to nie pierwszy przypadek, gdy szewc bez butów chodzi…

Postanowiłam podejść do sprawy metodycznie i znaleźć w literaturze pomoc dla siebie i innych osób, które dotknęło wypalenie zawodowe. Okazało się jednak, że dostępne publikacje skupiają się głównie na zdefiniowaniu problemu i określeniu jego poziomów; można jeszcze znaleźć informacje na temat źródeł wypalenia – i to jest właściwie wszystko. Co gorsza, większość autorów, którzy postanowili przyjrzeć się tematowi bliżej, dostrzega i bada zjawisko w bardzo konkretnych grupach zawodowych: pracowników socjalnych, nauczycieli, osób zatrudnionych w służbie zdrowia, całkowicie zapominając o przedstawicielach innych profesji. A przecież wypalenie zawodowe jest jak grypa – może dopaść każdego!

Sama poznałam, czym jest wypalenie zawodowe, a teraz, korzystając ze zdobytej wiedzy i doświadczenia, pomagam innym uniknąć tego przykrego stanu. Pracuję z klientami bezpośrednio metodami warsztatowymi i podczas sesji coachingowych. Ale w ten sposób docieram jedynie do garstki osób z szerokiego grona potrzebujących. Stąd pomysł na książkę, która może pomóc także tobie.

Kiedy ludzie zaczynają odczuwać wypalenie zawodowe i są na jego wczesnym etapie, potrzebują konkretnych wskazówek, co zrobić, by powstrzymać ten proces. Ba, jeśli w przeszłości doświadczyli głębokiego wypalenia, prawdopodobnie w nowym miejscu będą chcieli mu zapobiec, nim pojawią się pierwsze symptomy. I o tym jest moja książka – o profilaktyce. Zachęcam cię w niej do nieustannej pracy nad sobą i do zmiany zachowań w określonych sytuacjach. Być może nieraz się na to obruszysz, gdyż obiektywnie oceniasz, że to nie ze swojej winy masz kłopoty w pracy. Nie twierdzę, że jest inaczej. Upieram się jednak przy stanowisku, że nikt z nas nie ma mocy, by zmusić innych do zmiany zachowania, za to każdy może skorygować coś w sobie, dzięki czemu zachowania innych ludzi nie będą tak silnie na niego oddziaływać. Nie masz gwarancji, że jeśli zmienisz pracę, to w nowej nie natrafisz na podobne przeszkody, lepiej więc ujarzmij tę, którą masz.

Zdaję sobie sprawę, że nie omawiam w tej książce wszystkich powodów wypalenia zawodowego. Nie było moją intencją, by pochylić się nad każdym z nich. Zamiast tego chciałam ci pokazać, że masz w sobie ogromne pokłady siły, która pomoże ci przezwyciężać różne trudności na twojej drodze. Od ciebie zależy, czy zechcesz z niej skorzystać.

Długo się zastanawiałam, jaką formę nadać mojej książce. Opierając się na swoich doświadczeniach trenerskich i coachingowych, cały czas miałam w głowie myśl, że nowe treści zapamiętuje się dużo efektywniej, gdy prezentowane są w formie metafory i opowiadania, a nie schematycznie, jako twór czysto teoretyczny. Poza tym historyjki czyta się z większą ciekawością. Stąd pomysł na opowiadania beletrystyczne z komentarzami. Historie o ludziach podobnych do ciebie i do twoich znajomych – o kobietach i mężczyznach między dwudziestym ósmym a czterdziestym piątym rokiem życia, aktywnych zawodowo, będących w (szczęśliwych lub nie) związkach, mających dzieci lub bezdzietnych, lepiej i gorzej sytuowanych, mających marzenia i ambicje, różne potrzeby i podejście do życia.

Sześcioro bohaterów reprezentujących różne zawody postanawia wymieniać się ze sobą sposobami na przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. To nie są bohaterowie idealni, którzy wiedzą, jak żyć podręcznikowo. Ale dzięki temu, że tworzą grupę wsparcia, nawzajem się korygują i udzielają sobie cennych wskazówek. Są wśród nich: handlowiec, pielęgniarka, menedżer, nauczycielka, urzędnik i przedsiębiorca. W grupie tej celowo pojawiają się przedstawiciele zawodów, które literatura klasyfikuje jako szczególnie narażone na wypalenie zawodowe (pielęgniarka i nauczycielka), ale są też reprezentanci profesji zupełnie spoza klucza, jak opływający w dostatki menedżer, efektywny handlowiec czy spokojny urzędnik. Ważne było dla mnie włączenie do grupy drobnego przedsiębiorcy – w opowiadaniu jest to kobieta, która pracując w domu, próbuje godzić obowiązki rodzinne i zawodowe, przez co w jej przypadku zaciera się granica między pracą a życiem prywatnym.

Każdy rozdział kończy się Lekcją dla ciebie. Formułuję tam najważniejsze tezy oraz przedstawiam rady i ćwiczenia kierowane bezpośrednio do ciebie. Dzięki nim, jeśli zechcesz, możesz przenieść doświadczenia bohaterów do własnego życia i, stosując się do podanych wskazówek, poprawić jego jakość. Książkę napisałam w taki sposób, abyś mógł do niej wracać zawsze wtedy, kiedy spotkasz się z konkretnym problemem. Każdy rozdział poświęcony jest innemu tematowi, dzięki czemu łatwo znajdziesz stosowny fragment i się zainspirujesz.

Przyjemnej lektury!