Читать книгу Die De Zalze-moorde - Julian Jansen - Страница 5
1
ОглавлениеDie dag breek rooi
IN ’N SLAAPKAMER op die boonste verdieping is die aanvaller berserk. Meedoënloos tref sy kragtige bylhoue die jong donkerkopman teen die kop. Hy is sterk en rats en oorrompel sy slagoffer vinnig, soos ’n roofdier sy prooi. Die jong man keer met sy hande, probeer wanhopig die houe afweer. Hy veg om die dood van hom weg te hou. Maar die dood is bo-op hom.
Nog houe volg. En nog. Hy gryp na sy aanvaller. Swiepend tref die byl sy linkerhand. Die pinkie hang aan ’n vel. Bloed stroom teen sy nek af, oor sy kaal bolyf tot op sy bokserbroek.
Hy strompel en val roggelend op sy maag. Sy liggaam kom aan die bopunt van sy bed tot rus, slap, leweloos.
’n Gryskopman storm die slaapkamer binne. Die nagmerrie waarvan hy wakker geskrik het, is g’n droom nie, maar doodsgille. Toe hy langs die bed waarop sy oudste seun lê tot stilstand kom, tref die bylhoue hom feitlik almal aan die agterkant van sy kop. Die dood kom vinnig.
Sy vrou en hul tienerdogter hardloop angsbevange gangaf om met die trap na onder te vlug. Hulle moet verby die kamer waar die doodskrete nou stil geword het.
Dan is die aanvaller voor hulle. Die ma loop hom tromp-op. Sy word op die neus geslaan. Toe mik hy met die byl na haar kop. Sy probeer met haar regterhand keer en die byl tref haar duim en die boonste deel van haar kop. Haar kop knak vorentoe. Nou is haar agterkop in sy visier. Die kaphoue tref met enorme geweld. Sy val.
En staan nie weer op nie.
Die byl wond die blonde meisie regs teen die kop. Sy sak ineen langs haar ma, haar nek-aar gedeeltelik af.
***
Die somerson het al agter die Jonkershoekberge kop uitgesteek toe huishulpe kort ná seweuur in die De Zalze-gholflandgoed buite Stellenbosch werk toe stap. Hulle kan hul oë nie glo nie: Voor ’n dubbelverdiepinghuis in Goskestraat staan ’n halfkaal jong man met bloed aan sy lyf. Hy het net ’n grys slaapbroek en kort wit sokkies aan en is pal met sy selfoon doenig.
Ál meer nuuskieriges staan nader terwyl die jongeling met die donkerblonde hare ’n ruk lank ’n foongesprek voer, maar hulle kan niks daarvan uitmaak nie.
Om twaalf minute oor sewe bel hy die 107-noodnommer. Janine Philander, ’n operateur by die noodoproepsentrum in Kaapstad, antwoord. Sy skakel die oproep deur na die ambulansdienste by die Tygerberg-hospitaal in Parow. ’n Vroulike operateur praat met hom en Philander1:
OPERATEUR: “Ambulansdienste, goeiemôre.”
PHILANDER: “Môre. Janine 107. Ek praat met?”
OPERATEUR: “Jy praat met Christi, Janine.”
PHILANDER: “Christi, ek het ’n inbeller op die lyn. Hulle is van ’n soort wynlande daar in Stellenbosch, maar die adres is ’n bietjie moeilik. Uhm … drie volwassenes. Een minderjarige meisie. Een volwassene is op die lyn. Sy naam is Henri.”
OPERATEUR: “Henri?”
PHILANDER: “Ja. Hulle is nou met ’n byl aangeval. Geen verdagtes op toneel. Hy sê … Ek gaan julle nou konferensie, wil hê julle moet dit hoor. Hou aan. Henri?”
HENRI: “Ja.”
PHILANDER: “Ek het ambulansdienste op die lyn nou. So, hy het my ’n paar verskillende adresse gegee. Die een waarmee hy sal gaan, sê hy is 10 Allemannstraat. In Stellenbosch.”
HENRI: “Ja. As julle na 10 Allemannstraat gaan. Gaan julle iemand daarheen stuur?”
OPERATEUR: “Oukei, sê my: Wat is jou straatnaam?”
HENRI: “My straat se naam is Goske.”
OPERATEUR: “Oukei, die straat waar die incident is?”
HENRI: “Ja.”
OPERATEUR: “Oukei, wat is die straat se naam?”
HENRI: “Goske. Goskestraat.”
OPERATEUR (SPEL DIT): “G-O-S-K-E?”
HENRI: “Ja. Goskestraat in Stellenbosch.”
OPERATEUR: “Is dit ’n straatnaam?”
HENRI: “Ja.”
OPERATEUR: “Oukei, wil net gou uitvind. Hou aan vir my.”
OPERATEUR AAN PHILANDER: “Kry jy daai straat?”
PHILANDER: “Nee. Ek kry … ’n Bothasig in Milnerton.”
HENRI: “10. As jy net … Nommer 10 Allemann is net verby my straat. As julle ’n ambulans stuur …”
OPERATEUR: “Is dit Allemone of Allemann?”
HENRI: “Allemann.”
OPERATEUR: “Oukei, spel daai vir my gou. Ek wil net gou hier opskryf.”
HENRI: “A-dubbel-L-E-M-A-dubbel-N.”
OPERATEUR: “A-dubbel-N.”
HENRI: “Allemann met twee N’e.”
OPERATEUR: “Ek tel dit nie op nie.”
PHILANDER: “Laat ek dit net hier op my ding skryf.”
OPERATEUR: “Is dit nommer 10, nè? Al-le-mann.”
HENRI: “Kry jy enige Allemannstraat? Jy kan enigiemand stuur en ek sal hom daar in die pad ontmoet.”
OPERATEUR: “Allemanstraat. Nie Anemone. Dis Allemann?”
HENRI: “Ja.”
OPERATEUR: “In watter area van Stellenbosch is dit?”
HENRI: “Haai. Dis in De Zalze.”
OPERATEUR: “Ekskuus?”
PHILANDER: “De Zalze.”
HENRI: “Die naam is De Zalze.”
OPERATEUR: “Watter area in Stellenbosch is dit?”
PHILANDER: “De Zaltse. D-E Z-A-L-T-S-E.”
HENRI: “Nee, D-E Z-A-L-Z-E.” (Philander spel saam met Henri)
OPERATEUR: “Zalze. Oukei, gholflandgoed.”
HENRI: “Dis ’n … dis ’n gholflandgoed.”
OPERATEUR: “Oukei. Oukei, watter soort beserings is dit?”
HENRI: “Uhm … my, my, my familie en ek is … was aangeval … deur … ’n man met ’n byl.”
OPERATEUR: “Met ’n byl … Bewusteloos, huh?”
PHILANDER: “Hulle is bewusteloos, sê hy.”
HENRI: “Ja … en bloei uit die kop.” (Senuagtige laggie.)
OPERATEUR: Oukei … die adres. Oukei, wil net die regte ding hier kry. Hou aan.”
(Altesaam 23 sekondes verloop.)
OPERATEUR: “Oukei. Hou aan. Jy sê dis 10 Allemannstraat … De Zalze-gholflandgoed in Stellenbosch, nè?”
HENRI: “Ja.
OPERATEUR: “Oukei, dankie, meneer, ons sal iemand stuur. Hou net jou selfoon oop, ingeval hulle verdwaal raak.”
PHILANDER: “Oukei.”
HENRI: “Oukei. Bel op my selfoon. Ek sal in die straat wees … die ambulans daar kry.”
OPERATEUR: “Oukei dan, oukei.”
HENRI: “Hoe … Hoe lank sal julle …?”
OPERATEUR: “Dit sal nie lank wees nie. Ons sal ’n ambulans uitstuur, so gou as moontlik. Oukei dan.”
PHILANDER: “Oukei.”
OPERATEUR: “Dankie, meneer. Totsiens.”
PHILANDER: “Baai-baai.”
***
Kort voor halfagt kom ’n polisievoertuig die smal Goskestraat haastig ingery. ’n Buurman het kort tevore die noodnommer 10111 gebel toe hy sien dinge is nie pluis nie. Die voertuig hou voor die wit dubbelverdieping met die twee jong boompies stil. Sers. Adrian Kleynhans en konst. Marius Jonkers spring uit en haal in die loop hul dienspistole uit die skede. Die sersant bespied die omgewing, snuif die lug, asof hy gevaar kan ruik. By die wit deur van die motorhuis vroetel hy aan die handvatsel om te voel of dit gesluit is. Toe soek hy ’n skrefie in die gordyn van die venster regs van die voordeur. Die vertrek binne is donker.
Die volgende oomblik staan Henri daar. Hy het ’n selfoon in sy een hand. Sers. Kleynhans is nog meer op sy hoede toe hy die bloed aan die jong man se lyf en slaapbroek sien. Hy wil by hom weet wie hy is, wat gebeur het, wat skort. Henri mompel iets en wys half ongeërg met sy vinger na bo, na die boonste verdieping.
“Die probleem is daar bo,” sê hy sag en vroetel verder op sy selfoon.
Die polisieman beveel Henri om buite op die stoep te wag. Daarna gaan hy die huis binne. Steeds op sy hoede.
Dis grafstil binne. Regs in die geteelde portaal is die trap, met sierlike swart traliewerk. Daar is ’n donkerrooi nat kol op die beige teëls. Die beampte sien dit kom van die bokant van die trap af.
Hy stap met die trap op. Versigtig. ’n Suur, metaalagtige reuk hang in die lug. Die geregsdienaar verwag die ergste. Die toneel aan die bokant van die trap ruk hom tot stilstand: Twee skamel geklede vroue lê in die gang naby die slaapkamerdeur, vlak langs ’n boekrak. Die ouer vrou het ’n beige broekie en donkerblou frokkie aan. Sy het gapende kopwonde. Haar gesig is wasbleek.
Die meisie se bos blonde hare is bebloed. Dit lyk of sy slaap.
Sers. Kleynhans hou sy vuurwapen gereed; dalk skuil iemand nog in die huis.
Hy het al makabere misdaadtonele en video’s op sosiale media gedeel en dan gewag vir die reaksie van sy vriende. Nou staan hy voor so ’n gru-toneel. Al sy sintuie neem dit in.
Versigtig gaan hy die naaste slaapkamer binne, sy ore gespits vir die geringste gevaar. Oor die koppenent van ’n enkelbed lê ’n gryskopman, knielend met sy bene op die grond. Sy lyf en veelkleurig gestreepte bokserbroek is bebloed. Op die vloer lê ’n verminkte jong donkerkopman op sy maag, in ’n blou gestreepte bokserbroek.
Net toe hy terug verby die vroue loop, beweeg die meisie se een been effens, ’n makabere gesig, amper soos ’n zombie wat skielik lewe kry. Sy leef! Die sersant bel dadelik sy skofleier.
***
By die Stellenbosse speurtak in Adam Taslaan lei kol. Deon Beneke die daaglikse parade. Die speurafdeling is in ’n ou rooidak-dubbelverdiepinggebou, ’n klipgooi van Papegaaiberg. Jare lank was daar ’n plantasie dennebome teen die hange. Nou is dit kaal, al die bome afgekap.
Sy dagboek is oop by Dinsdag 27 Januarie 2015. Hy en die speurders bespreek vandag se werkprogram en hoe die dossiere vorder. Later moet hulle saam besluit watter sake prioriteit behoort te geniet.
Die kolonel se polisieselfoon onderbreek die vergadering. Hy tel dit vinnig op. Dit is konst. Zuko Matho, die nagskof se diensleier. Die konstabel sou teen agtuur alle dossiere bymekaargemaak, ’n verslag van die nag se gebeure ingedien en dan sy skof afgesluit het. Daarna sou hy die kort ent na sy huis in Kayamandi gery, ’n ligte ontbyt geëet en gaan slaap het.
Maar toe word hy ontbied na die De Zalze-gholflandgoed, net buite Stellenbosch. Met sy aankoms by die hoofingang is dinge reeds in rep en roer; ’n veiligheidspatrollie het al daar kom rapporteer daar is groot moeilikheid in Goskestraat.
“Bly stil!” roep kol. Beneke half geïrriteerd na die kletsende speurders voordat hy verder op die selfoon kan praat. Sy gesig is stroef. Hy buig effens vooroor in sy stoel terwyl hy aandagtig na konst. Matho se verslag luister. Sy regterwenkbrou lig effens terwyl hy besonderhede in sy notaboek voor hom begin skryf. Die speurders kan die verbasing op sy gesig sien. Hulle is baie nuuskierig om te weet wat nou vertel word.
Hy lui af. “Daar was drie moorde,” kondig hy aan en gee hulle kortliks die besonderhede. Hulle kyk geskok na hul kolonel. Sy pampoenkleurige hemp span effens styf om sy maag. Van sy kollegas vrees alewig die knope sal nog eendag losskiet.
“Gebeur sulke goed ook op Stellenbosch?” wonder kol. Beneke later hardop met verwysing na die polsende studentedorp. Sedert hy hier as speurhoof werk, het hy nog nie veel geweldsmisdade hanteer nie.
’n Kaptein langs hom merk droogweg op: “Ja, in die onlangse tyd is dit amper net die klapmusbende wat die gebied teister.” Dié bende teiken die laaste paar weke die Kuilsrivier-Stellenbosch-omgewing met inbrake.
“Ja, maar selfs hulle moor nie; bind net hul slagoffers vas,” merk ’n kollega op.
Van die ander speurders knik instemmend.
Die speurhoof lig sy een wenkbrou ingedagte. Hy wys konst. Matho aan om die bylmoorde-ondersoek te lei. Dié is dus in beheer van die moordtoneel. Dit beteken niemand sal voortaan sonder sy toestemming en sonder dat hy hulle vergesel die toneel mag betree nie.
Die kolonel verdaag die vergadering en hou sommige van die lede van die eenheid vir ernstige geweldsmisdade agter. Onder hulle is serss. Stephen Adams, Marlon Appollis en Denver Alexander.
Die dagskoflede moet ook sommer saam, voeg kol. Beneke by. Hyself sal ook gaan nadat hy die forensiese laboratorium se span in Plattekloof in Parow buite Kaapstad en die plaaslike rekordsentrum van die Paarl en Worcester ontbied het.
Hy wys die take toe en stap dan uit die hoofgebou tot by die ry geparkeerde motors. Gedagtes maal in sy gemoed: ’n moord op die landgoed wat sulke goeie sekuriteit het, is opspraakwekkend. Maar drie moorde – en dit met ’n byl – is ongekend.
Dis gewoonlik so vyf minute se ry na De Zalze. Met die besige oggendverkeer en die studente wat weer begin terugkeer universiteit toe, het hy ekstra geduld nodig.
Namate die polisielede en die onderskeie eenhede by Goskestraat 12 aankom, begelei speurkonst. Matho hulle individueel met die vasgestelde roete na die grusame misdaadtoneel op die boonste verdieping.
***
In die Naspers-sentrum in Heerengracht, Kaapstad, is die verslaggewers in Rapport en Die Burger se gesamentlike nuuskantoor op die sesde vloer soos gewoonlik vroegoggend al besig. Die Dinsdag-nuuslyste vir die nuusvergadering om nege-uur moet gefinaliseer word. Januarie is “komkommertyd”, wat beteken die lys van stories is aan die dun kant. Ek dra koffie na my lessenaar, reg om die dag te begin. Iemand klits kitspap in ’n bakkie. Hier en daar krabbel vingers reeds op sleutelborde.
Buite die gebou van 26 verdiepings val die oggendson teen Tafelberg. Die kabelspoor is ’n slap potloodstreep teen die donker kranse en ylblou lug. Druk verkeer kruie die stad binne. Die rimpels op die seeoppervlak in die hawe, waar skepe op anker lê, weerkaats die son lustig. Die werkdag in die Moederstad begin.
Die volgende oomblik biep my selfoon. Ek kyk na die boodskap: “Gesin op De Zalze met byl doodgekap. Kind oorleef.” Soos ’n koerant-opskrif. “O, fok!” ontsnap die woorde uit my mond. Ek sit my koffiebeker neer en bel die een wat die boodskap gestuur het. Die besonderhede is nog skraps, hoor ek. Van die ander verslaggewers in die kantoor kry een ná die ander ook die skoknuus. Per SMS, e-pos, oproep of op WhatsApp.
Ongeloof en skok vermeng met vrae. ’n Gesin? ’n Byl? Drie dood? Party kollegas begin spekuleer dis dalk die berugte klapmusbende wat die omgewing met inbrake teister. “Vuilgoed!” roep een verslaggewer hardop. “Dit moet meer as een mens wees – wat ’n hele gesin amper kon uitwis, hulle in hul slaap kon oorrompel. Daar moes ’n verskriklike bakleiery, teenstand, gewees het …’n Byl?”
“Kry soveel moontlik inligting en hou die dagkoerante deur die week fyn dop,” laat weet ons nuusredakteur, Inge Kühne, vanuit Rapport se kantoor in Johannesburg. Ons stuur teksboodskappe na al wat ’n polisiekontak is. Die internet word gefynkam. Die soekwoorde: “byl” en “De Zalze”. Die vangnette vir inkomende nuus oor dié vars treurspel word gestel.
***
In Goskestraat raak dit ’n miernes van bedrywighede. Voor no. 12 is die polisie en forensiese spanne in hul ligblou oorpakke en handskoene druk besig.
Adjudant-offisier Nicky Steyn daag op. Hy en sy kollegas was besig met ’n ondersoek na die klapmusbende toe hulle na De Zalze ontbied word en het onmiddellik hierheen gejaag. Hy hoop om dalk die spoor van die bende op die landgoed op te tel. As dit hulle sou wees.
Twee ambulanse met die paramedici Victor Isaacs, Axel Mouton, Marco Jones en Christiaan Koegelenberg is op die toneel. Hulle het van Stellenbosch se ambulansstasie in Merrimanstraat met loeiende sirenes deur die oggendspitsverkeer gevleg ná die oproep van die noodsentrum in Parow.
Speurkonst. Matho neem die paramedici na die boonste verdieping en kyk toe hoe hulle by elke slagoffer kniel, tekens van lewe soek. Drie keer skud hulle net hul koppe. Geen polsslag nie, geen asemhaling nie.
By die bewustelose meisie voel een haar pols om seker te maak haar bloed sirkuleer. ’n Ander soek vir ’n obstruksie in haar lugweg, waarna nog een seker maak sy haal gemaklik asem. Sy het ’n gapende wond aan haar kop en haar nek-aar lyk of dit feitlik af is. Die paramedici stop die bloeding en verbind die wond. ’n Draagbaar word inderhaas gebring. Hulle tel die meisie versigtig daarop. Sy kreun. Hulle moet so gou moontlik by die Mediclinic Stellenbosch uitkom.
Die paramedici se stewels laat rooi spore van die boonste verdieping na buite.
Buite is dit Victor Isaacs se taak om ’n swelsel op Henri se voorkop te behandel. Daar is ook twee lang, dun rooi merke oor sy bors. Aan sy linkersy is ’n vlak, blouerige steekwond. Dit bloei nie. Daar is drie dun skrape aan sy linkerarm. Die paramedikus skyn met sy flitsliggie in die jong man se glasige oë. Die pupille lyk kleiner as die normale drie tot vier millimeter, wat hom en sy kollegas verbaas. Dit kan dui op die een of ander onbekende middel in ’n mens se bloedstroom.
Die toneel, en veral die gru-wonde aan die slagoffers, begin al klaar by Isaacs spook. Toe hy sy toerusting wegpak en sy handskoene afstroop, kom sit ’n hartseer in sy lyf. Dit sal nog lank duur voor hy en sy kollegas dié beelde verwerk.
Lede van die polisie se forensiese eenheid plaas ’n bloedbevlekte byl en ’n kombuismes, glo deel van ’n stel, in deurskynende plastieksakke en merk dit. Dit sal vir DNS getoets word, asook vir sogenaamde “aanraak-DNS” (DNS wat oorgedra word deur velselle wat agterbly wanneer iemand iets hanteer of daaraan raak).
Die byl het splinternuut gelyk, het dié wat dit vlugtig gesien het, later vertel.
Intussen het verslaggewers, fotograwe en ’n televisiespan hulle na De Zalze gehaas. By die landgoed se hoofingang stuit die sekuriteitspersoneel hulle in hul spore. Ander planne moet beraam word om by Goskestraat uit te kom. Twee verslaggewers probeer ’n alternatiewe roete via die aanliggende Kleine Zalze-wynlandgoed, waarvandaan hulle op ’n toegangspad na De Zalze beland en tot vlak voor die huis in Goskestraat vorder.
Van agter die afgesperde gebied stuur hulle twiets uit, neem foto’s van lede van die polisie en forensiese span en praat met van die bure. Die omstanders se oë is op die dubbelverdieping gerig, die skok en ongeloof op talle gesigte duidelik sigbaar.
Onder hulle is Felicity Louis, ’n huishulp op die landgoed. Sy het Henri vroeër voor die huis sien staan. Sy blou oë was donker, amper niksseggend, vertel sy. “Sy oë het so ’n snaakse kyk gehad, asof hulle ver, ver kyk. Hy het net daar gestaan.” Teen sy een been het glo urine afgeloop, tot by sy kous. “Hy het nog vir die neighbours ook gewaai.”
Agter in ’n geparkeerde polisievoertuig sit een van die Van Breda’s se twee huishulpe, erg getraumatiseer. Sy het vroegoggend opgedaag vir werk – nog voordat die eerste polisiemanne hier aangekom het – en is op na die boonste verdieping, waar sy die liggame gesien en histeries na buite gehardloop het. Nou is alles steeds te veel vir haar. Sy huil kort-kort saggies. ’n Polisieman bring vir haar ’n nuwe sakdoek en ’n glas water.
Martin Locke, ’n buurman en bekende SAUK-TV-sportaanbieder in die 1980’s, slaan alles buite die afgesperde gebied gade saam met sy blondekopverloofde, Jeanette. Vandag is sy 75ste verjaardag en vanmiddag trou hy en Jeanette. Hy roep Henri, wat eenkant staan, maar dié staar net voor hom uit. Later stap Martin weg en hou verder daarvandaan die polisie en lede van die forensiese eenheid dop wat swart plastiekhouers uit ’n voertuig haal en die huis binnedra. Langs hom staan van sy bure. Hulle gesels kort-kort in gedempte stemtoon.
Iemand wat laer af in Goskestraat woon, vertel bakhand dat van die bure in die vroeë oggendure ’n “rumoer” uit die huis gehoor het.
Later daag Henri se meisie, Bianca van der Westhuizen, op nadat sy vroeër die oproepe van Henri op haar selfoon gesien het. Saam met haar is Alex Boshoff, ’n boesemvriend van Henri. Bianca is ontroosbaar en Henri sit sy arm om haar. Hyself huil nou onbeskaamd. Alex vertroos sy vriend en huil saam.
André du Toit, Henri se oom aan moederskant, staan ook voor die moordhuis. Die landgoedbestuur het hom dringend ontbied, maar hy wou glo eers weet waaroor voordat hy die spitsverkeer van die noordelike voorstede van Kaapstad af Stellenbosch toe aandurf. Toe hy hoor mense is dood, het hy in sy dubbelkajuitbakkie hierheen gejaag.
Sy swaer het die vorige jaar André se naam en kontaknommer aan die bestuur gegee, ingeval ’n noodgeval sou opduik. Min het hy geweet wat daardie noodgeval sou wees.
Intussen kom nog verslaggewers en fotograwe wat van die roete deur Kleine Zalze na die huis gehoor het, in Goskestraat aan en drom agter die polisielinte saam. Die media weet in dié stadium nie presies waar in die huis die lyke lê nie. Buiten dat dit die Van Breda’s is wat hier woon, is inligting oor die aanval en die slagoffers nog bitter skraps. Dié met ’n bietjie inligting deel dit fluisterend mee of skryf dit vinnig in ’n notaboek neer.
Op Facebook wys die profiele van die dogter, Marli, en haar broer Rudi die gesin het vroeër in Perth en Brisbane, Australië, gewoon. Die digitale nuuswiel is aan die rol en op Twitter gons dit oor die moorde.
Forensiese spanne in hul ligblou oorpakke en handskoene, vergesel van ’n geduldige konst. Matho, beweeg steeds in en uit die huis. Dit lyk soos ’n toneel uit ’n rillerfliek.
Dit is baie moeilik vir fotograwe om ’n kameraskoot van die moordhuis se vooraansig te kry. Die afgesperde gebied strek tot drie huise van die moordhuis af. Die polisie- en noodvoertuie, asook twee bome voor die huis, versper die uitsig verder. Fotograwe moet met syaansigfoto’s van die buurhuise af tevrede wees. Van hulle neem met toestemming foto’s van die bure se huisbalkonne af, maar kan nie ’n goeie blik op die huis kry nie. Die polisielede hou die media baie fyn dop. Niemand waag dit verby die geel-en-blou linte nie.
Namate die ure aanstap, neem die groter prentjie vorm aan: Die 54-jarige Martin van Breda was ’n sakeman en skatryk. Sy vrou was die 55-jarige Teresa, ’n huisvrou. Rudi, hul oudste, was ’n 22-jarige student aan die Universiteit van Melbourne. Hul enigste ander seun is die twintigjarige Henri. Marli is sestien en in ’n privaat skool buite Somerset-Wes. Die gesin kom oorspronklik van Pretoria. Waterkloofhoogte-mense. Hulle het ook ’n tyd lank in Perth gewoon.
Die meeste van hul familie woon in Gauteng en Mpumalanga, onder wie Teresa en André se negentigjarige ma, Rika du Toit, wat in ’n aftreeoord in Kempton Park die skoknuus moet verneem dat haar dogter, skoonseun en kleinkind in die Kaap vermoor is. Sy het Alzheimers en besef aanvanklik nie die volle betekenis daarvan nie.
André en sy vrou, Sonja, begin ’n WhatsApp-groep om die uitgebreide familie op die hoogte te hou van verwikkelinge.
Vir die lede van die media wat laatmiddag nog by die hoofingang in die somerson saamdrom, is die verligting groot toe Eben Potgieter, voorsitter van die De Zalze-huiseienaarsvereniging, en Boet Grobler, landgoedbestuurder, hulle eindelik innooi en ’n nuuskonferensie hou.
Eben vertel onmiddellik nadat die lyke in die huis ontdek is, het hy die sekuriteitsameroeper op die landgoed opdrag gegee om vas te stel of die heining op enige manier beskadig is. Hy beklemtoon daar is geen teken van gedwonge toegang tot De Zalze nie. In die besoekersregister het niemand ingeteken om Goskestraat die vorige dag of nag te besoek nie. Volgens hom lyk dit ook glad nie of by die betrokke huis ingebreek is nie. Dit lyk soos ’n “geïsoleerde insident”. Daarvan is hy doodseker.
***
Vroeër die dag het die polisie Henri vir ondervraging ingeneem. Vir party speurders het die jong man op die oog af stil voorgekom; skok kan ’n mens vreemd laat optree, het hulle gemeen. Ander vertel hy het “na drank gestink” en was “aanvanklik harregat”. Maar sy ingesteldheid het later glo verander toe ’n offisier uit die bloute opmerk dat sy suster “begin praat” het.
In sy getuieverklaring sê hy ’n “onbekende persoon” het sy gesin aangeval. Hy was in die badkamer van sy en sy broer se slaapkamer op die boonste verdieping. Toe hy uitkom, het hy gesien die persoon val sy broer met ’n byl aan. Hy beskryf die aanvaller. Hy was te bang om sy broer te probeer help.
Die aanvaller het ook sy pa, daarna sy ma en toe sy suster aangeval. Hy het die aanvaller met ’n byl gegooi; ’n vars merk teen die muur staaf dit, het hy aangevoer. Hy het toe op die trappe geval, en was katswink geslaan.
’n Ruk daarna het hy sy bewussyn herwin en die nooddienste van sy selfoon af ontbied, lui sy verklaring.
***
Die son het al in die weste gesak toe André en sy vrou Sonja met Sasha, Marli se geliefde swart hond uit Australië, na hul huis in Welgelegen, sowat 17 km van Kaapstad af, ry. Daar word hulle begroet deur televisienuus en -beelde van die grusame bylmoord op ’n gesiene sakeman, sy vrou en hul oudste seun in hul wit dubbelverdiepinghuis in ’n stil straat op ’n spogwynlandgoed.
In die Mediclinic Vergelegen, op Somerset-Wes, waarheen Marli intussen inderhaas oorgeplas is, veg chirurge om die blondekopmeisie se lewe. Oorleef sy, sal sy kan praat? Indien wel, wat sou haar verhaal wees?
1 Opname van telefoongesprek na nooddienste soos uitgesaai op eNCA.
