Читать книгу Jak przetrwać w przestępczym Krakowie - Karol Ossowski - Страница 11

Niektórzy krakowianami bądź krakowiankami się rodzą. Inni nimi zostają. Czy zastanawialiśmy się kiedyś, co to znaczy zostać krakusem lub krakuską? Współcześnie wystarczy przeprowadzić się do miasta, zameldować, wyrobić nowy dowód, zacząć płacić tam podatki i voilà.

Kiedyś było to znacznie bardziej skomplikowane. Kandydat na obywatela grodu Kraka musiał wykazać urodzenie z legalnego związku, przedstawić władzom poświadczenie dwóch zamożnych miejscowych mieszczan, złożyć uroczyste ślubowanie, że będzie przestrzegał prawa, nabyć nieruchomość w mieście, uregulować wszystkie opłaty i wpisać się do odpowiednich ksiąg. Gdy już uzyskało się obywatelstwo, pojawiał się kolejny szkopuł. Jak przetrwać w tym mieście?

Rozwiązanie większości problemów, na które natrafimy podczas wędrówki po brukach i ulicach Krakowa, znajdziemy w pierwszej części niniejszej serii – Jak przetrwać w średniowiecznym Krakowie Agnieszki Bukowczan-Rzeszut. Co jednak począć, gdy to problemy będą próbowały znaleźć nas? Kogo się wystrzegać, a do kogo zwrócić się o pomoc? Po czym poznać wielokrotnego recydywistę? Które zaułki Krakowa omijać? Co zrobić, gdy najdą nam dom? Gdzie się schronić, gdy zbójcy zechcą nas pozbawić złota, a nawet życia? Na te i wiele podobnych pytań spróbuje odpowiedzieć właśnie ta książka.

O jakim Krakowie mowa, gdy słyszymy, że to Kraków dawnych wieków? Nie jest to bynajmniej tylko średniowiecze. Przez termin „dawne wieki” będziemy rozumieć okres od początku XIV do połowy XVII wieku. Dlaczego jednak tylko tyle – lub aż tyle?

Przestępczy Kraków dawnych wieków jest definiowany przez czasy jego największego rozkwitu. Od początku XIV stulecia znaczenie zarówno miasta, jak i jego mieszkańców cały czas wzrasta. Jego władze są ukształtowane, funkcjonują służby porządkowe, działają sądy i… miejska szubienica. Do Krakowa napływa coraz więcej nowych mieszczan, a wraz z nimi pojawia się coraz więcej przedstawicieli marginesu społecznego oraz członków świata przestępczego. Zarówno miasto, jak i świat przestępczy w ciągu wieków XV i XVI intensywnie się rozwijają. Niestety koniec XVI stulecia, a przede wszystkim pierwsza połowa XVII wieku przynoszą schyłek rozwoju ówczesnego miasta stołecznego. Stolica zostaje przeniesiona do Warszawy, a cały kraj nawiedzają różnego rodzaju klęski: głód, zarazy, liczne wojny. To wszystko prowadzi do upadku pozycji Krakowa.

Oczywiście nie było tak, że wraz ze spadkiem znaczenia miasta tamtejsi przestępcy się z niego wynieśli. Oni tam cały czas istnieli (i istnieją?). Można by jednak rzec, że nie byli to już ci sami złoczyńcy co pięćdziesiąt czy sto lat wcześniej.

Tym bardziej więc warto poznać mroczną stronę tego zapewne najważniejszego wówczas miasta Rzeczpospolitej. Udajmy się zatem w ciemne krakowskie zaułki, poznajmy twarze ich mieszkańców i zobaczmy Kraków, którego władze miejskie nie chciałyby nam pokazać.