Читать книгу Odporność z natury - Katarzyna Mikulska - Страница 10

Chrzan to nie­do­ce­nia­na ro­śli­na. Więk­szo­ści ko­ja­rzy się z Wiel­ka­no­cą. War­to o nim pa­mię­tać, tym bar­dziej że ro­śnie pra­wie wszę­dzie, a w sprze­da­ży jest do­stęp­ny cały rok. Li­ście chrza­nu moż­na ku­pić lub sa­mo­dziel­nie ze­brać tyl­ko od kwiet­nia do lip­ca. Utar­ty ko­rzeń po­bu­dza i uła­twia tra­wie­nie, zwłasz­cza gdy prze­cho­dzi­my na le­śną die­tę. Ko­rzeń chrza­nu do­brze się prze­cho­wu­je w chłod­nym i ciem­nym miej­scu.

Chrzan jest by­li­ną o gru­bych, wal­co­wa­tych, mię­si­stych, bia­ło­żół­ta­wych ko­rze­niach, sil­nie roz­ga­łę­zio­nych się­ga­ją­cych do 4 m w głąb. Li­ście od­ziom­ko­we ma dłu­go­ogon­ko­we, gład­kie i bar­dzo duże – do 50 cm, kwia­ty – bia­łe.

Utar­ty ko­rzeń to pa­na­ceum na od­mro­że­nia (przy­kła­da­my go na cho­re miej­sce), sztyw­ność mię­śni (sma­ru­je­my mię­śnie ma­ścią), rwę kul­szo­wą (sto­su­je­my okła­dy i die­tę) i reu­ma­tyzm (sto­su­je­my maść). Za­sy­pa­ny cu­krem utar­ty ko­rzeń (sy­rop) jest ide­al­ny przy za­pa­le­niu oskrze­li i kasz­lu. Chrzan pa­su­je do mięs, po­traw ryb­nych, mdłych wa­rzyw i tłu­stych twar­dych se­rów.

Chrzan po­sa­dzo­ny w sa­dzie ha­mu­je roz­wój grzyb­ni cho­ro­bo­twór­czej na drze­wach oraz neu­tra­li­zu­je pro­mie­nio­wa­nie do­dat­nie, na przy­kład w miej­scach prze­bie­gu żył wod­nych.

Do­mo­we ma­sło chrza­no­we

Skład­ni­ki

4 szklan­ki tłu­stej śmie­ta­ny

½ szklan­ki świe­żych lub su­szo­nych po­sie­ka­nych li­ści chrza­nu

1 szczyp­ta soli

Ubi­ja­my śmie­ta­nę do mo­men­tu, aż uzy­ska­my gę­stą pla­stycz­ną masę. Od­sta­wia­my na 5–10 mi­nut, by od ma­sła od­dzie­li­ła się ma­ślan­ka. Od­ce­dza­my przez gę­ste sito. Na­stęp­nie za­sy­pu­je­my mięk­kie ma­sło (na si­cie) li­ść­mi chrza­nu, so­li­my do sma­ku i ugnia­ta­my ubi­jacz­ką do ziem­nia­ków. W ten spo­sób po­zbę­dzie­my się pły­nu, a przy­pra­wa do­kład­nie po­łą­czy się z ma­słem. Gdy ma­sło na­bie­rze gład­kiej kon­sy­sten­cji, for­mu­je­my je w do­wol­ny kształt. Prze­cho­wu­je­my w lo­dów­ce. Na­le­ży spo­ży­wać z umia­rem, szcze­gól­nie gdy mamy pro­ble­my z ner­ka­mi.

Zupa po­krzy­wo­wa z chrza­nem

Wio­sną i je­sie­nią war­to jeść tar­ty chrzan na su­ro­wo lub w roz­grze­wa­ją­cych i wzmac­nia­ją­cych zu­pach, po­nie­waż jest na­tu­ral­nym an­ty­bio­ty­kiem.

Skład­ni­ki

1½ l wy­wa­ru wa­rzyw­ne­go lub mię­sne­go

1 garść mło­dych li­ści po­krzy­wy

½ ko­rze­nia chrza­nu

½ gar­ści li­ści le­bio­dy

1 pę­czek na­tki z dzi­kiej mar­chwi

2 łyż­ki ma­sła

po ½ ły­żecz­ki soli i bia­łe­go pie­przu

Umy­ty ko­rzeń chrza­nu kro­imy w kost­kę. Umy­te i osu­szo­ne li­ście po­krzy­wy, le­bio­dy i nać dzi­kiej mar­chwi sie­ka­my drob­no. W ron­dlu roz­ta­pia­my ma­sło, do­da­je­my po­sie­ka­ną zie­le­ni­nę, mie­sza­my i du­si­my oko­ło 10 mi­nut, na­stęp­nie wle­wa­my go­rą­cy wy­war i do­pro­wa­dza­my do wrze­nia. Przy­kry­wa­my i go­tu­je­my na sła­bym ogniu oko­ło 5 mi­nut. Do­da­je­my po­kro­jo­ny ko­rzeń chrza­nu. Cze­ka­my, aż zupa prze­sty­gnie, i mik­su­je­my. Po pod­grza­niu do­pra­wia­my solą oraz pie­przem.

Zupa chrza­no­wa

Skład­ni­ki

2 ko­rze­nie chrza­nu

1 łyż­ka octu jabł­ko­we­go

kil­ka grzy­bów (np. wod­ni­cha ja­sno­żół­ta)

3 ka­wał­ki su­szo­ne­go mię­sa

1 łyż­ka smal­cu

1 szklan­ka ma­ślan­ki

2 szklan­ki wody

sól

grzan­ki lub ugo­to­wa­ne na twar­do jaj­ko do po­da­nia

Do garn­ka wrzu­ca­my su­szo­ne mię­so, sma­lec, grzy­by i wszyst­ko za­le­wa­my wodą. Chrzan kro­imy drob­no i skra­pia­my octem. Gdy wszyst­kie skład­ni­ki będą mięk­kie, do­da­je­my ma­ślan­kę i chrzan. De­li­kat­nie pod­grze­wa­my (uwa­ża­my, by ca­łość się nie za­go­to­wa­ła). Po­da­je­my z grzan­ka­mi lub z jaj­kiem ugo­to­wa­nym na twar­do.