Читать книгу Bez gaf w obcych krajach - Kazimierz Cap - Страница 7

Reguły obyczajowe zmieniają się z biegiem czasu – jedne wychodzą z użycia, inne powstają i się upowszechniają. Zmiany te szczególnie dają się zauważyć w ostatnich dziesięcioleciach. Wojny, przebudowa społeczna, różnego rodzaju „rewolucje kulturalne”, rozwój środków masowego przekazu – wszystko to spowodowało zmiany warunków życia, przewartościowanie norm, zanikanie starych obyczajów i powstawanie nowych, bardziej dostosowanych do zmienionych warunków życia.

Posłużmy się przykładem. W starych podręcznikach savoir vivre’u sprzed II wojny światowej znajdują się rozdziały o wizytach i rewizytach. Dowiadujemy się z nich o powszechnym wówczas obyczaju składania przez urzędnika, który właśnie otrzymał posadę, wizyt swoim kolegom po fachu. To samo czynił dziennikarz wobec innych dziennikarzy, artysta wobec artystów. Coś z tego chyba jeszcze pozostało w zachowaniu eksponowanych polityków – na przykład w czasach PRL-u głowa państwa składała pierwszą wizytę w ZSRR (złośliwi mówili, że udawała się tam po wytyczne), obecnie – w krajach, z którymi również łączą nas jakieś szczególne więzi – odbywają się wizyty polityczne lub gospodarcze.

Oczywiście kontakty między ludźmi istnieją w dalszym ciągu – ludzie odwiedzają się – tyle że przedtem umawiają się na określony dzień lub godzinę. Zresztą często umawiają się poza domem – w kawiarni, pubie lub restauracji. Podobnie dzieje się z korespondencją. Dawniej pisywano listy odręcznie (powstała epistolografia, sztuka pisania listów, a wiele z nich miało formę artystyczną i weszło do dorobku literackiego). Dziś na skutek rozwoju techniki i powszechnego braku czasu komunikujemy się głównie przez komputer. Z dawnej eleganckiej korespondencji pozostał jeszcze obyczaj, że aby nadać listowi czy urzędowemu pismu charakter bardziej osobisty, piszemy odręcznie nagłówek, zwrot grzecznościowy kończący list i składamy odręczny podpis.

Ponieważ warunki życia zmieniają się szybciej niż obyczaje, niejednokrotnie spotykamy się ze współistnieniem obyczajów starych z nowszymi (np. dawniej kolor skarpetek dopasowywano do koloru krawata, obecnie zaś przyjmuje się, że powinny one tworzyć kolorystyczną całość z obuwiem i spodniami).