Читать книгу Szczepienia ochronne. Obowiązkowe i zalecane od A do Z - Группа авторов - Страница 17

Dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci populacja osób poniżej 30. roku życia jest wysoce uodporniona przeciw błonicy i tężcowi. Odpowiedź immunologiczna po szczepieniu przeciw krztuścowi jest bardziej krótkotrwała. Szacuje się, że utrzymuje się 4–12 lat, co stwarza możliwość zachorowań wśród młodzieży szkolnej i u osób dorosłych. W celu poprawy uodpornienia populacji młodzieży i dorosłych na krztusiec zaleca się szczepienia przypominające w tych grupach wiekowych, jak również szczepienia rodziców i wszystkich osób z otoczenia noworodka (tzw. strategia kokonu). Szczepienia przeciwko krztuścowi powinny również objąć pracowników ochrony zdrowia, oświaty i placówek opiekuńczych. Po ukończeniu 18. roku życia szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi są zalecane osobom dorosłym jako dawki przypominające. Najczęściej są one realizowane przy użyciu szczepionek skojarzonych z tężcem. U dorosłych wcześniej niezaszczepionych podaje się te szczepionki w schemacie 3 dawek aplikowanych w terminach 0, 1 i 6 miesięcy. Dla utrzymania ochronnego poziomu przeciwciał u osób dorosłych konieczne są dawki przypominające podawane co 10 lat. Profilaktyka poekspozycyjna u osób zranionych obejmuje w zależności od wskazań indywidualnych zapobieganie czynne lub czynno-bierne (Informacje zawarte w Załączniku do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w części III Informacji uzupełniających). Bardzo ważne jest prawidłowe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji dotyczącej szczepień przeciwko tężcowi. Brak lub niepełna dokumentacja powoduje często niepotrzebne podawanie kolejnych dawek szczepionki przeciwko tężcowi, co naraża osobę szczepioną na wystąpienie nadwrażliwości w postaci odczynu Arthusa (gromadzenie się w tkankach kompleksów immunologicznych).

W Polsce zarejestrowane są następujące szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi:

1) Monowalentne przeciw błonicy lub tężcowi:

■ D /Biomed S.A. Polska/, do podawania podskórnego, dla dzieci do ukończenia 7. roku życia, w schemacie szczepienia podstawowego 0, 1, 6 miesięcy i jako dawka przypominająca.

■ d /Biomed S.A. Polska/, do podawania podskórnego, przeznaczona jedynie do szczepień przypominających u osób, które wcześniej otrzymały pełne szczepienie podstawowe – należy je podawać co 10 lat.

■ T lub TT /Biomed S.A. Polska/, do podawania domięśniowego lub podskórnego, jako szczepienie podstawowe w schemacie 3-dawkowym: 0, 1, 6 miesięcy i jako dawki przypominające podawane co 10 lat; szczepionka stosowana jest również do szczepienia poekspozycyjnego osób zranionych, gdy istnieje ryzyko zakażenia tężcem.

2) Skojarzone przeciw błonicy i tężcowi:

■ DT /Biomed S.A. Polska/, do podawania podskórnego, dla dzieci do 7. roku życia, w schemacie 0, 1, 6 miesięcy i jako dawka przypominająca.

■ Clodivac Td /Biomed S.A. Polska/, do podawania podskórnego, dla młodzieży i osób dorosłych, w schemacie szczepienia podstawowego 0, 1, 6 miesięcy i jako dawka przypominająca w 14. i 19. roku życia według PSO oraz co 10 lat, a także do szczepień poekspozycyjnych u osób zranionych, gdy istnieje ryzyko zakażenia tężcem.

■ Td-pur (Td) /Novartis Vaccines and Diagnostic/, do stosowania alternatywnie do szczepionki Td wykorzystywanej zgodnie z PSO według takich samych wskazań i schematów.

3) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi i poliomyelitis:

■ Dultavax /Sanofi Pasteur/, przeznaczona wyłącznie do szczepień przypominających u dzieci od 6. roku życia i osób dorosłych, które wcześniej zostały zaszczepione podstawowo.

4) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (komponent acelularny):

■ Infanrix-DTPa /GSK Biologicals/.

Szczepionki skojarzone z komponentem acelularnym przeznaczone są do stosowania domięśniowego, dla niemowląt od 2. miesiąca życia i dla dzieci do 7. roku życia. Mogą być również alternatywnie stosowane do szczepień wykorzystywanych w PSO oraz jako szczepienia przypominające.

5) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (komponent acelularny), poliomyelitis i Haemophilus influenzae typu b:

■ Infanrix IPV+Hib /GSK Biologicals/, do stosowania od 2. do 36. miesiąca życia.

■ Pentaxim /Sanofi Pasteur/, do stosowania od 2. do 24. miesiąca życia.

6) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (komponent acelularny) i poliomyelitis:

■ Tetraxim (DTaP+IPV)/Sanofi Pasteur/, do stosowania w ramach PSO dla dzieci jako 1. dawka szczepienia przypominającego.

7) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (komponent acelularny), poliomyelitis, WZW typu B i Haemophilus influenzae typu b:

■ Infanrix Hexa do stosowania od 2. do 36. miesiąca życia.

■ Hexacima do stosowania od 2. do 24. miesiąca życia.

8) Skojarzone przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (zmniejszona zawartość komponentu acelularnego) i ewentualnie poliomyelitis:

■ Boostrix (dTap) lub Boostrix (dTap) Polio /GSK Biologicals/, szczepionka została opracowana na bazie linii szczepionek z rodziny Infanrix, zawiera jednak zredukowane, bezpieczne ilości toksoidu tężcowego, błoniczego i komponentu krztuścowego (w porównaniu z preparatami do uodpornienia podstawowego). Szczepionki można stosować u osób po ukończeniu 4 lat. Według PSO są zalecane:

– u dzieci po ukończeniu 7. roku życia, które nie otrzymały dawki przypominającej (DTaP) w 6. roku życia,

– u młodzieży w wieku 19 lat zamiast dawki przypominającej Td,

– osobom dorosłym zaleca się podanie dwóch dawek dodatkowych szczepionki po 1 i 6 miesiącach od podania 1. dawki w celu uzyskania maksymalnej odporności immunologicznej.

■ Adacel (dTap) /Sanofi Pasteur/ lub Refortrix (dTap-R) /GSK Biologicals/ dla dzieci od 5. roku życia oraz młodzieży i osób dorosłych wyłącznie jako jednorazowa dawka przypominająca po pełnym schemacie szczepienia podstawowego przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi przy zastosowaniu innych szczepionek.

Według PSO na rok 2019 szczepionka przeciwko błonicy i tężcowi może być podawana domięśniowo lub podskórnie.