Читать книгу Szczepienia ochronne. Obowiązkowe i zalecane od A do Z - Группа авторов - Страница 9
2. Obowiązkowe szczepienia ochronne
Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
Оглавление■ Zachorowania na błonicę, tężec i krztusiec w Polsce
Błonica obecnie w Polsce praktycznie nie występuje. Istnieje jednak ryzyko zawleczenia jej z krajów byłego Związku Radzieckiego. Zachorowania na tężec obecnie obserwuje się tylko u ludzi starszych, którzy nie byli szczepieni. W Polsce, podobnie jak w Europie, wciąż jeszcze zdarzają się zachorowania na krztusiec – występuje on przede wszystkim u dzieci starszych, a także u osób dorosłych, które zarażają otoczenie [1, 2]. Liczba zachorowań jest niedoszacowana, gdyż wykorzystanie dostępnych testów diagnostycznych umożliwiających identyfikację świeżego zakażenia pałeczką krztuśca jest niewystarczające.
■ Ochronne działanie szczepień
Dzięki szczepieniom wprowadzonym w latach 50. XX wieku i wysokiej liczbie zaszczepionych dzieci nie obserwuje się błonicy, choroby o bardzo gwałtownym przebiegu, zagrażającej zgonem dziecka. Bakteria wywołująca tężec występuje powszechnie w środowisku, zarówno w glebie i kurzu, jak też w zbiornikach wodnych. Za sprawą powszechnych szczepień nie odnotowuje się zgonów wśród noworodków i dzieci. Toksyny bakteryjne powodują bardzo silny skurcz mięśni, drgawki i zaburzenia oddychania. Pomimo prawidłowego leczenia do 45% osób umiera w przebiegu tężca. Krztusiec jest bardzo poważną chorobą zakaźną, która w przeszłości powodowała zgony niemowląt z powodu bardzo silnego kaszlu, duszności i bezdechu. Szacuje się, że odporność chroniąca przed zachorowaniem na krztusiec utrzymuje się od 4 do 12 lat po szczepieniu oraz od 4 do 20 lat po naturalnym zachorowaniu (odporność nabyta) [3]. Niedostateczna immunogenność wynikająca zarówno z naturalnego zakażenia pałeczką krztuśca, jak i ze szczepień ochronnych skutkuje nieefektywną kontrolą zakażeń, jednak znacząco ograniczono śmiertelne i poważne zachorowania na krztusiec okresu niemowlęcego. Szczepienia nastolatków i osób dorosłych w Niemczech i we Francji spowodowały zahamowanie zachorowań na tę chorobę [2].
■ Bezpieczeństwo szczepień
Szczepionka 3-walentna może spowodować niepożądany odczyn, za który odpowiedzialny jest głównie komponent krztuścowy. Bardzo rzadko obserwuje się takie odczyny, jak: wysoka gorączka, długo trwający krzyk, drgawki czy wiotkość połączona z brakiem kontaktu z dzieckiem. Odczyny te występują częściej po szczepionce zawierającej pełnokomórkowy komponent krztuścowy. Żadna ze szczepionek nie wywołuje trwałych uszkodzeń mózgu, nawet gwałtowne objawy w większości przypadków ustępują bez trwałych następstw.
■ Szczepionki
Istnieje możliwość zamiennego stosowania szczepionek odpłatnych wieloskładnikowych, takich jak: Pentaxim Infanrix IPV-Hib oraz Infanrix hexa. Dotyczy to jednak sytuacji wyjątkowych, np. niedostępność produktu lub NOP na składniki szczepionki. Cykl szczepienia pierwotnego powinien być wykonany szczepionką tego samego producenta. Kontynuując profilaktykę krztuścową u młodzieży w wieku 14 i 19 lat, w miejsce Td można zastosować szczepionki przypominające Boostrix lub Adacel (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, na podstawie art. 17 ust. 10 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – Dz. U. Nr 234).
