Читать книгу Նոր աշխարհ - იაკობ ცურტაველი - Страница 2

Ո՞վ կմտածեր, որ Էնիի նման հանճարեղ ու տաղանդավոր մարդը մինչև իրեն վերագտնելը, ինչպես պատմում էր ինքը, օտարված էր մարդկությունից։Ես այդպես էլ մարդկանց չեմ հասկանում, թե ինչու են հանճարներին միշտ ցավ պատճառում՝ անտեսելով, արհամարհելով, իրենցից օտարելով, ծաղրելով, նվաստացնելով, հալածելով։

Ուսումնասիրելով բոլոր հանճարների ճակատագիրը՝ ես եկա այն եզրակացության, որ բոլոր հանճարները ինչ-որ ժամանակ չեն հասկացվել, չեն ընդունվել, հալածվել ու օտարվել են իրենց շրջապատող հասարակության կողմից իրենց հանճարեղության՝ ընդունակությունների բարձրագույն ձևի՝ գերզարգացած տաղանդի պատճառով։Հանճարներից ոմանք չդիմանալով ճնշումներին՝ հրաժարվել են ընդունել, որ իրենք տաղանդավոր են ու հանճարեղ, տարբերվում են սովորական մարդկանցից։ Ոմանք սովորական մարդկանց դիմակի տակ թաքնվելով՝ թաքցնում են իրենց իսկական էությունը, որպեսզի չտարբերվեն ու չնկատվեն իրենց շրջապատող մարդկանց կողմից։Ոմանց մոտ էլ չի ստացվում թաքնվելը, որովհետև ամբողջ կյանքում իրենց տաղանդը հետապնդում է իրենց։Մի մասը չդիմանալով ճնշումներին՝ իրեն թաղում է ալկոհոլի մեջ,մյուս մասը դիմում է ինքնասպանության, իսկ Էնիի նմաններն ընդունում են իրենց այնպիսին, ինչպիսին որ կան, ինքնակատարելագործվում են, զարգացնում են իրենց տաղանդները, հասնում հանճարեղության, պայքարում իրենց իրավունքների համար, հաղթում բոլոր մարտահրավերներին, այդ թվում՝ համատարած մերժումներին , օտարվածությանը, չհասկացվածությանը, միայնությանը, խտրականությանը և հասարակության կողմից եկող ճնշումներին, ապա իրենց հանճարեղությունը կիրառում՝ ի նպաստ մարդկության, փոխում աշխարհը և իրենց անունը թողնում պատմության դասագրքերի մեջ, իրենց գործի մասին հիշեցնում դարեր շարունակ տարբեր սերունդների։ Էնին մերժված ու օտարված էր ի ծնե։ Օտարումը սկսվել էր դեռ այն ժամանակ, երբ Էնիի պապը և տատը երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ կորցրել էին իրենց հայրերին, իսկ մայրերը դժվարությամբ էին կարողանում կերակրել իրենց բազմազավակ ընտանիքներին։Աղքատությունը և աղքատ մարդկանց մերժել են բոլոր ժամանակներում, այդ թվում՝ նախորդ և մեր դարերում։Ինչպես ասում են.<< աղքատին ատում են նույնիսկ իրենց բարեկամները, իսկ հարուստին սիրում են նույնիսկ թշնամիները>>։ Էնիի պապը և տատը տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ էին։Այն ժամանակ, երբ նրանք հանդիպեցին իրար, առաջին հայացքից սիրահարվեցին, ամուսնացան ու տեղափոխվեցին Էնիի պապի հայրենիք, չգրված օրենքներով՝ ազգային ավանդական, հնամենի բարքերով և նորմերով, չէր թույլատրվում այլազգիների հետ ամուսնանալ։ Իհարկե երկրի օրենքներով թույլատրվում էր, բայց ներքին բարքերով հասարակական պարսավանքի էր արժանանում։Էնիի պապին ու տատին իրենցից օտարեցին նույնիսկ բարեկամները, որովհետև իրենք չէին ցանկանում ընդունել այդ << խայտառակությունը>>։Համատարած հալածանքների, ճնշումների ներքո նրանք կարողացան յոթ զավակ մեծացնել դժվարությամբ, որոնք չէին էլ պատկերացնում, որ իրենցից մեկը Հանճարի գեների կրողն է, որը ապագայում այդ գեները կփոխանցի իր դստերը՝ Էնիին։Էնիի հորեղբայրները և հորաքույրները ապրում էին ծայրահեղ աղքատության մեջ, համատարած հալածանքի, մերժումների և օտարվածության մեջ։Շուտով նրանք պետք է պատժվեին իրենց սիրո համար, որովհետև հանուն սիրո իրենք մեկը մյուսի ետևից նույնպես խախտեցին հասարակական չգրված օրենքները։Իրենք պատկերացում էլ չունեին այդ չգրված օրենքների մասին, որովհետև նրանց ոչ մեկ չէր բացատրել այդ չգրված օրենքները, որովհետև ոչ ոք չէր ցանկացել իրեն մոտ թողնել նրանց։Ոմանք էլ չարությունից դրդված նրանց հալածել ու ծաղրել էին, բազմաթիվ տրավմաներ ու բարդույթներ առաջացրել նրանց մեջ մանկուց։ Հասարակությունից մեկուսացումը օտարվածներին դարձրել էր լուռ, չշփվող,ինքնամփոփ, ագրեսսիվ, կյանքից ու մարդկանցից վախեցած ու հիասթափված,խորը վիրավորված, մշտապես լարված, մեղքի զգացումով,լուրջ և խստադեմ։ Նրանցից ոմանք իրենց շրջապատող մարդկանց պատճառով կուտակված բացասական հույզերը կարողացել էին ճնշել, բթացնել ցավն իրենց ներսում, դարձել էին սառը, անտարբեր, անզգամ, զուրկ տարրական կարեկցանքի զգացումից, ոմանք էլ լուծումը գտել էին ալկոհոլի մեջ, քանի որ միայն այդպես նրանք կարող էին մոռանալ այն ամենը, ինչը կատարվել էր իրենց հետ։ Երբեմն ալկոհոլն էլ չէր բթացնում այն ցավը, որ նրանք զգացել էին, երբ չարամիտները փորձել էին նվաստացնել իրենց։ Երբ նրանց որևէ բան հիշեցնում էր այդ ցավի մասին, նրանք կորցնում էին ինքնատիրապետումը և ջարդուփշուր անում շուրջբոլորն ամեն ինչ։Երբ սթափվում էին այդ ամենից, լցվում էին անսահման մեղքի զգացումով, որ իրենք կարողացել են նման բան անել։ Ոմանք էլ լցվում էին չարությամբ և ատելությամբ, թշնամանքի և վրեժխնդրության զգացումներով, խոստանում, որ կգա պահը և բոլորը կզղջան իրենց արածների համար։ Ոմանք այնքան էին սովորել օտարվածության զգացողությանը, որ միայնությունը իրենց համար սովորական էր դարձել։Միակ բանը, որ իրենց մոտ ստացվել էր իրենց նման ու իրենց ճակատագրով մարդկանց գտնելն էր,ընտանիք կազմելն ու երեխաներ ունենալն էր։Թվում էր, թե այդպես կմոռանային անցյալը, սակայն ոչինչ էլ չմոռացվեց,իրենց բաժին հասավ երկրի փլուզում, պատերազմ, երկրաշարժ, աղքատություն , սով,բոլորը գայլ դարձած դուրս եկան բոլորի դեմ, իրար նմանները ոհմակներ կազմեցին, իսկ տարբերվողներին վնասներ հասցրեցին, ունեցվածքը խլեցին, հարստություն դիզեցին, նոր խավեր ստեղծեցին։

Էնիի եղբայրները, քույրերը, զարմիկները և զարմուհիները շարունակում էին հալածվել ու օտարվել իրենց աղքատության, ինչպես նաև իրենց տատ ու պապի չգործած, սակայն մեղք համարված <<սխալների համար>>։ Էնին առաջին անգամ զգաց մերժման և օտարվածության ցավը բակում,երբ առաջին անգամ դուրս եկավ բակ խաղալու, սակայն երեխաները նրան թույլ չտվեցին իրենց հետ խաղալ, քանի որ երեխաների ծնողները հրահանգել էին, որ հեռու մնան Էնիի եղբայրներից ու Էնիից։Նրան երեխաները հրամայեցին էլ բակ դուրս չգալ, որովհետև բակն իրենցն էր ու Էնին իրավունք չուներ այնտեղ հայտնվելու։ Էնին հրաժարվեց տուն գնալ, որի համար երեխաները մի լավ ծեծեցին նրան։Էնիի մայրը եկավ Էնիի լացի ձայնի ուղղությամբ ու տեսավ, թե ինչպես են մեծ երեխաները բռնել էնիի ձեռքերից ու քաշում մազերը, իսկ Էնին փորձում էր դուրս պլստալ, բայց չէր կարողանում։Էնիի մայրն ազատեց Էնիին երեխաների ձեռքից, բոլորին հրահանգեց տուն գնալ և այլևս չհամարձակվել նեղացնել Էնիին։ Հենց այդ պահին հայտնվեցին բակի երեխաների ծնողները ու սկսեցին միմյանց հետ վիճաբանել։ Մանկական վիճաբանությունը վերաճեց մեծերի վիճաբանության ու բոլորը ցրվեցին տներով։ Այդ դեպքից հետո էնիի մայրն արգելեց Էնիին տնից դուրս գալ առանց իր ներկայության։Էնիի եղբայրները հաճախում էին դպրոց, իսկ դպրոցից հետո խաղում էին իրենց դպրոցական ընկերների հետ, իսկ Էնին ամբողջ օրը մնում էր միայնակ տանը մինչև այն ժամանակ, երբ ծնվեց Էնիի քույրը։ Էնին խաղում էր իր քույրիկի հետ տանը, երբեմն մոր հետ դուրս էր գալիս բակ, բայց այդպես էլ ոչ մեկի հետ չէր խաղում։Այս անգամ էլ ինքն էր երեխաներից օտարվում, չէր խոսում ու չէր խաղում նրանց հետ։Որոշ ժամանակ անց Էնին մոռացավ առաջին անգամ իր բակ դուրս գալու դեպքի մասին, փորձեց ինքն էլ շփվել և խաղալ բակի երեխաների հետ։ Սակայն երեխաները հրաժարվեցին շփվել և խաղալ Էնիի հետ՝ նրան հիշեցնելով, որ Էնիի պատճառով իրենց ծնողները պատժել են իրենց։Էնին կրկին զգաց մերժման և օտարման ցավը։ Որոշ ժամանակ անց Էնին գնաց դպրոց, ուր սովորում էին նաև իրենց բակի երեխաները։Բակի երեխաներից ոմանք սովորում էին Էնիի հետ նույն դասարանում։ Երեխաները դեռ չէին հասցրել իրար հետ ծանոթանալ, երբ Էնիի բակում ապրող երեխաներից մեկը բոլորին զգուշացրեց, որ հեռու մնան Էնիից։ Էնիի դասընկերները հրաժարվեցին նույնիսկ ծանոթանալ Էնիի հետ։ Էնին երրորդ անգամ զգաց մերժման և օտարման ցավը։ Էնիին սկսեցին ծաղրել, նվաստացնել և հալածել դպրոցում։Նրան ծաղրում էին իր թմբլիկ արտաքինի համար, հագուստի համար, սովորելու համար, շինծու և կեղծ պատմություններ էին հորինում նրա շուրջ։Էնին օրեցօր ներփակվում էր ինքն իր մեջ, չէր ցանկանում այլևս դպրոց գնալ։Տարրական դպրոցն ավարտելուց հետո նրան նկատեցին մի քանի ուսուցիչներ ու սկսեցին ավելի շատ ուշադրություն դարձնել նրա առաջադիմության վրա։Էնին սկսեց այնքան լավ սովորել, որ շուտով դարձավ դպրոցի ամենալավ սովորող աշակերտուհիներից մեկը։ Նրան ծաղրում էին նույնիսկ լավ սովորելու համար։ Էնին իրեն շատ վատ էր զգում։ Նրա միակ սփոփանքն այն էր, որ կգա մի օր և իր տառապանքները կավարտվեն։ Դպրոցն ավարտելուց հետո Էնին ընդունվեց իր երկրի լավագույն համալսարաններից մեկը, որտեղ սովորում էին երկրի ամենահարուստ,ամենախելացի և ամենատաղանդավոր երեխաները։ Էնին դարձել էր պասիվ, ինքնամփոփ, լռակյաց, անինքնավստահ պատանի, որի պատճառով աննկատ մնաց համալսարանում, ուր ուսանողներն աչքի էին ընկնում իրենց ակտիվությամբ, ինքնավստահությամբ, շփվողականությամբ։Էնիին այնտեղ չէին էլ նկատում, ուստի ոչ ոք նրան այլևս չէր ծաղրում և հեգնում։ Էնին վերջապես իրեն հանգիստ էր զգում։Որոշ ժամանակ անց նա նույնիսկ սկսեց ժպտալ։ Համալսարանն ավարտելուց հետո ընդունվեց բանկերից մեկում աշխատանքի։Թվում էր, թե Էնիի կյանքը վերափոխվում էր, սակայն Էնիի մոտ սկսվեց դեպրեսսիա ագրեսսիվ հաճախորդների պատճառով։ Ամեն անգամ, երբ հաճախորդները հերթում կռիվ էին անում, Էնիի ուղեղն այդ պահերին արգելակում էր ու նա չէր կարողանում նույնիսկ խոսել, էլ ուր մնաց աշխատել։ Ամեն օր նա նոր նկատողություն էր ստանում իր բազմաթիվ սխալների համար։Նա չէր հասկանում, թե իր հետ ինչ էր կատարվում։ Գործընկերները սկսեցին բողոքել Էնիի վատ աշխատելու համար, ոմանք էլ ծաղրում էին նրան։ Էնիի մոտ դեպրեսսիան գնալով խորանում էր։Նա ստիպված եղավ դուրս գալ աշխատանքից։ Մեկ տարի շարունակ դեպրեսսիան հաղթահարելուց հետո ընդունվեց մեկ այլ բանկ աշխատանքի։ Դեպրեսսիան գուցե հաղթահարել էր, սակայն մեկուսանալու սովորությունը չէր հաղթահարել։ Այս անգամ էլ նրան նկատողություն էին անում չշփվելու համար։Նա մեկուսանում էր բոլորից, ինչը առաջացնում էր գործընկերների զայրույթը և քննադատությունը։ Այլևս ճնշումներին չդիմանալով՝ Էնին հեռացավ նաև այս աշխատանքից։ Էնիի մոտ սկսվեց երկարատև ճգնաժամ։ Նա փակվեց իր սենյակում մի քանի տարի շարունակ և հրաժարվեց խոսել որևէ մեկի հետ։ Այս անգամ էլ նրան ծաղրում էին հասարակությունից վերջնականապես մեկուսանալու համար՝ նրան համեմատելով այն մարդկանց հետ, ովքեր Էնիի նման մեկուսացել էին աշխարհից ու դարձել խելագար։ Մինչ Էնիին շարունակ քննադատում էին, նրա շուրջ հորինում բազմաթիվ կեղծ պատմություններ և բամբասանքներ, Էնին զբաղվում էր ինքնազարգացմամբ և ինքնակատարելագործմամբ։ Նա փորձեց հասկանալ, թե ինչ էր տեղի ունեցել իր հետ, իր ընտանիքի ու հարազատների հետ ու գտավ բոլոր հարցերի պատասխաններն այդ ընթացքում։ Նա փորձեց կապ հաստատել իր հարազատների հետ, որոնցից ոմանք կիսել էին իր ճակատագիրը, ոմանք էլ պայքարել էին այդ ճակատագրի դեմ, հաղթահարել էին օտարվածությունն ու մերժումները, հասել էին մեծ հաջողությունների, սակայն այս անգամ էլ իրենք էին օտարվել և մեկուսացել իրենց մի ժամանակ օտարողներից ու մեկուսացնողներից, այդ թվում՝ այն հարազատներից, ովքեր զենքերը վայր էին դրել։ Էնիի հարազատները ցրվել էին աշխարհով մեկ ու մոռացել միմյանց մասին։Էնին փորձեց համախմբել բոլորին, սակայն արժանացավ բոլորի քննադատություններին և մերժումներին։Ավելին՝ նրանք չցանկացան որևէ առնչություն ունենալ ո’չ Էնիի, ո’չ էլ Էնիի նմանների հետ։ Էնին կրկին զգաց օտարվածության ու մերժման ցավը։

Էնին բացարձակապես մեկուսացավ բոլորից, սկսեց ինքնուրույն հաղթահարել իր բոլոր խնդիրները։Որոշ ժամանակ անց Էնին վերագտավ ինքն իրեն, իր մեջ ուժ գտավ ոտքի կանգնելու։ Նա հասկացավ, թե ո՞վ է ինքը, ո՞վ է ուզում դառնալ, ինչպիսի՞ն է ինքը, ինչպիսի՞ն է ուզում դառնալ, ինչո՞վ է զբաղվում ինքը, ինչո՞վ է ուզում զբաղվել, ի՞նչ ունի ինքը, ի՞նչ է ուզում ունենալ։ Նա թղթին հանձնեց իր հարցերի բոլոր պատասխանները և անցավ գործի։ Նա գտավ աշխատանք մայրաքաղաքում, իր պահած վերջին խնայողություններով վարձեց սենյակ ու տեղափոխվեց այնտեղ ապրելու։ Մեկ տարի անց նա ընդունվեց իր երկրի լավագույն համալսարաններից մեկը և շարունակեց իր կրթությունը։Էնին զբաղվում էր առողջ ապրելակերպով, աշխատում էր, սովորում էր, շփվում էր, զբաղվում էր իր հետաքրքություններով։ Օրեցօր Էնիի կյանքը վերափոխվում էր. Նա աճում էր անձնապես, տնտեսապես և սոցիալապես։ Մի քանի տարի անց Էնին այնքան հարստացավ, որ հիմնադրեց իր սեփական բիզնեսը, որը տարիներ անց դարձավ աշխարհի լավագույն վերազգային կորպորացիան։Էնին ստանում էր բազմաթիվ գիտական կոչումներ, որակավորումներ, պատվոգրեր, ուներ տուն, մեքենա, բիզնես, կարիերա, ընտանիք, հարազատներ, ընկերներ, գործընկերներ։ Թվում էր, որ օտարվածության և մերժվածության զգացումը Հանճարը հաղթահարել էր, սակայն նա չարաչար սխալվում էր։ Նրան քննադատում էին իր բիզնես- մրցակիցները՝ նրա շուրջ բազմաթիվ սկանդալներ հրահրելով, որպեսզի նրան դուրս մղեն բիզնես-շուկայից։Հանճարին խարազանում էին բազմաթիվ կրոնական գործիչներ և կրոնական ուղղության հետևորդներ՝ նրա առաջարկած նոր կրոնական աշխարհայացքի պատճառով,որը հարվածի տակ էր դնում մնացած կրոնների գոյությունը։ Էնիին քննադատում էին նաև նրա առաջարկած նոր տնտեսակարգի համար, քանի որ այն նախատեսում էր երկրագնդի բոլոր ռեսուրսների հավասար հասանելիություն երկրագնդի բոլոր բնակիչներին, ինչպես նաև հարուստների և աղքատների խավերի վերացում։ Հանճարին չներեցին նաև կոռուպցիոներները և քաղաքական գործիչները, հանցագործ խավի ներկայացուցիչները նրա առաջարկած նոր հասարակարգի համար, որտեղ պետք է իշխեր արդարությունը և բարությունը, իսկ հանցագործները և չարագործները պետք է խստիվ պատժվեին։ Հանճարին քննադատում, ծաղրում և հեգնում էր ողջ մարդկությունը իր ֆանթազիաների և անիրական երազանքների համար։

Հանճարը պարբերաբար ապրում և վերապրում էր օտարվածության և մերժման ցավը։Նա սովորել էր այդ ցավի ներկայությանը, բայց նաև սովորել էր արագ հաղթահարել այն։ Հանճարը հաղթում էր օտարվածության և մերժման ցավին՝ անընդհատ կատարելագործվելով և մեծ բարձունքների հասնելով։Հանճարի զգացած յուրաքանչյուր հաղթանակի բերկրանքը բուժում ու ամոքում էր այդ ցավը։ Ի վերջո երբեմնի օտարը հասավ իր զարգացման այն աստիճանին, որ դարձավ բոլորի համար ամենակարևոր և ամենասիրելի, ամենահեղինակավոր և ամենաօրինակելի մարդն աշխարհում։ Նրան

սիրում և հարգում էին ինչպես մտերիմները, այնպես էլ օտարները, այդ թվում երբեմնի հակառակորդները, որովհետև Էնին փոխել էր բոլորի կյանքը։ Ողջ մարդկությունը Հանճարի շնորհիվ ապրում էր հաշտ ու համերաշխ, խաղաղ ու երջանիկ, առողջ և ազատ, բարեկեցիկ և հաջողակ։ Երկրագնդի յուրաքանչյուր բնակիչ հավասարապես օգտվում էր երկրագնդի բոլոր բարիքներից, որոնք բավարար էին բոլորի բարեկեցիկ կյանքի համար։Բոլոր մարդկանց իրավունքները և ազատությունները հավասարապես պաշտպանված էին Էնիի ստեղծած աշխարհում, որտեղ բոլորը մեծ սիրով էին ստանձնում իրենց բաժին պատասխանատվությունը և պարտականությունները։ Էնին մեծ աշխարհում ուներ իր փոքր աշխարհը, որը գեղեցիկ էր ու լուսավոր։Նա այդ աշխարհ շատ քչերին էր թողնում, որովհետև նա չէր ցանկանում, որ մեծ աշխարհն ավերակ դարձրացներն իր աշարհն էլ քաոսի վերածեն։ Նա թեև իր փոքր աշխարհ քչերին թույլատրեց մուտք գործել, այնուամենայնիվ իր փոքր աշխարհի մոդելով կառուցեց նոր մեծ աշխարհը և իր փոքր ներաշխարհով ներդաշնակ ապրել իր ներաշխարհին չհակասող նոր աշխարհում։