Читать книгу Түҥкэтэх ырай - - Страница 4

Ити кэмнэргэ, куорат дьокутааттарын талар буоллугут диэн, хаста да агытаатардар кэлэ сырыттылар. Биһиги кыһалҕабытын кэпсиибит да, ону олох да аахайбаттар, «бу киһиэхэ куоластааҥ» диэн сурук туттаран кэбиһэллэр да бүтэр. Ким, туох киһитин ыйытыы эҥин суох. Билигин санаатахха, бэлиитикэҕэ олох бэлэмэ суох эбиппит, ол эрээри аны кырдьык-хордьук куоластыы диэн ааттаан барабыт. Быһата сэбиэскэй былаас сүөһү курдук үүрэ сылдьарыгар бас бэринэн хаалбыт быһыылаахпыт, онон талымастыы барбакка, аата эрэ суруллубутун аанньа талаахтыыбыт. Онтукабыт билигин даҕаны ааһа илик курдук. Тоҕо эрэ куруук, куорат да баһылыгын таларбытыгар, халлаанынан көтөн иһэр хараҥаччылары тутан ылан дьиэтитэ сатыыбыт да, онтуларбыт тото тоҥсуйан баран хараҥаччыланан хаалаллар. Эбэтэр, били киһи көлүүрү таларын курдук, иһин эриэнин билбэккэ эрэ «дьэ бу сырыыга сөптөөҕү таллыбыт ини» дии санаабыппыт, биирэ, хаһаатын бэлиэтиир курдук суол кытыыларын күрүөлүүр дьикти үлэни хотуулаахтык оҥорбута күн бүгүҥҥэ диэри өйдөммөт архитектура омоонноро буолан сыталлар; иккиһин оҕуруоппутугар киллэрбиппит, бэйэбит тиэргэммитин кирэн баран, аны атыны күрүөһүлүү сатыыр улахан ороскуоттаах буолан тахсыбыта; үһүс, олох даҕаны кэтэрпит бурҕалдьыбытын кыайан тардар кыаҕа суох буолан, иннинэн да, кэннинэн да барбакка, биир сиргэ тэпсэҥнии турар көлөөк көлүүр түбэһэн сордообута.

Оттон биһиги дойдубут көстөр сирэйэ буолуохтаах Дьокуускай куорат билигин даҕаны ити мин Маҕаным переулогын курдук ыһыллыбыт-тоҕуллубут түөлбэтэ баһаам элбэх. Бии Алампа эппитинии, биһиги дойдубут өрөбөлүүссүйэ иннинэ хаар-муус билиэнигэр хам хаптаран нуктуу сытар улуу бухатыыр курдук хараҥа, түҥкэтэх этэ. Онтон өрөбөлүүссүйэ да кэнниттэн Былатыан Ойуунускайбыт «Улуу дойдуга уот моҕойдору ыспыппыт былахыны эрэ биэрдэ» диэн Хаарыл Мааркыс хомойбута үһү» дииринии, кырдьык тылга эрэ илбис буолан өрөбөлүүссүйэ уот балаһанан тыынан ааспыт курдук. Кэм хардыытыттан хас эмэ бүк хаалан, муус килиэ суорҕанын бүрүнэн, Дьокуускай сүһүөҕэр турбакка дөйө тоҥон сытыа эбитэ буолуо эрээри, аҕыйах сылтан бэттэх улуу бухатыырбыт уһуктубукка дылы буолла. Кини билигин модун күүһүн холоноору тулатын көрүнэ, тыыллаҥныы турар.

Чэ, онно тиийиэхпит ыраах… Мин эһиэхэ, күндү ааҕааччыларым, уларыта тутуу биһиги кыра куораппытыгар уонна биһиги улугурбут өйбүтүгэр хайдах өтөн киирбитин, тапталлаах куораппыт номохторун-үһүйээннэрин бэйэм олоҕум биир хаттыгаһынан ханыылаан ойуулаан көрдөрүөҕүм.