Читать книгу Хараҥа сискэ - - Страница 7

«Курашов» теплоход Даркылаахтан турбута балачча буолла. Элиэнэ эбэбит, сааскы халаанынан дэбилийэн, сорох арыылары үрдүнэн охсон, бэс ыйынааҕы үрүҥ былыттардаах күөх халлааны урсунугар түһэринэн, киһини эрэ абылыырдыы нэлэһийэр. Бэл өрүскэннээх сүүрүгэ хайа диэки устара да биллибэт курдук. Ол эрээри дьураа буолан көстөр от күөҕэ кытыллар нэстик, оттон чээлэй күөх иирэлэрдээх арыылар чугаһынан элэҥнээн ааһалларын умсугуйа одуулуу турар Костя билэр – кинилэр айаннара сүүрүк хоту. Бу Элиэнэни таҥнаран, ыкса киэһэ Аллан төрдүгэр тиийиэхтээхтэр уонна таас кытылларын кыһарыйа харылыы устар төрөөбүт өрүстэрин өксөйүөхтээхтэр. Оччоҕо айаннара биллэ бытаарыа.

Куоракка олорор, оскуола сэттис кылааһыгар үөрэнэр хороччу улаатан эрэр Костя сайыҥҥы сынньалаҥар ахтылҕаннаах дойдутугар, Аллан орто сүүрүгэр баар алааһыгар, айаннаан иһэр. Кинини төрөппүттэрэ университекка үөрэнэр убайа Болдьумаары кытта аргыстаһарга кэпсэппиттэрэ, билиэттэрин бииргэ ылбыттара. Костя төһө да көрсүөтүн, балачча улаатан эрэрин иһин, адьас соҕотохтуу ыытыахтарын баҕарбатахтара. Олдьос сааһыгар сылдьар соҕотох уолларын төрөппүттэрэ харыстыыллара. Оттон уол, кыра эрдэҕиттэн айылҕаҕа сылдьа үөрүйэх буолан, бэйэтин улахан киһилии сананара, улахан көрүүгэ-истиигэ наадыйбат курдуга. Онуоха эбии быйылгыттан ыла урут билбэтэх иэйиитэ киирбитэ – кылааһыгар үөрэнэр хара харахтаах Ида кини диэки эйэлээхтик көрдөҕүнэ, тоҕо эрэ долгуйан кэлэрэ, иэдэстэрэ итийэрэ, бадаҕа, даллаҕардыҥы кулгаахтара кытараллара. Оччоҕо кини икки аһынан сырдаан көстөр күкээркэйдиҥи баттаҕын имэринэргэ, от күөхтүҥү оҕолуу харахтарын кыыс көрөрүттэн куоттарарга тиийэрэ. Ол эрээри Ида хара харахтарын кыыма уол сүрэҕин көрбүтүнэн киирэрэ уонна өргө диэри нүөлүтэ сылытара.

Салаҥ соҕус хоһоон тыллара Костяҕа кутуллан бараллара. Олору бэрт тиэтэлинэн кумааҕыга түһэрэрэ уонна, кимиэхэ да көрдөрбөккө, бүк тутара. Итинник иһигэр кистэлэҥнээх курдук сананан, Костя дьон хараҕыттан дьалты туттарга, соҕотоҕун ыра санааларыгар куустарарга дьулуһара.

Төһө да харахтарынан кэпсэтэргэ дылыларын иһин, дьиҥэр, Костялаах Ида бу баар диэн чугаһыспыттара, эгэтин эрэ ис санааларын аһыспыттара, бодоруспуттара эмиэ да суох эбит. Костя ардыгар Идаҕа саппыыска суруйуон баҕаран кэлэрэ. Сороҕор суруйара даҕаны. Ол гынан баран, ону биэрэр эбэтэр тиэрдэр быһаарыныыны ылынар хорсун санаа уолга кыайан киирбэт этэ. Хаста-хаста суруйбут кумааҕытын кум-хам туппута, умаппыта буолуой?!

– Костя, кэл, киир эрэ манна. Дьыала баар, – диэн убайа Болдьумаар түннүгүнэн ыҥырда.

Туохха ыҥырдаҕай дии саныы-саныы, Костя палубаттан икки оронноох дьоҕус каюталарыгар киирбитэ, арай убайа таҥас түҥэтээччи эдэркээн нуучча кыыһын санныттан кууһан олорор. Ол кыыска убайа Костяны билиһиннэрдэ. Кыыс буруйа суох халлаан күөҕэ харахтарынан Костяны утары көрдө, мичээрдээтэ. Туох эрэ диэтэ да, Костя болҕойон истибэтэ. Санаатыгар, киирэн кэлбит уолтан кыыс ордук үөрэргэ дылы. Оттон Болдьумаар, устудьуон киһи, быраатын ыҥыран, быһыыта, утуйар таҥас сыанатын түһэрсэр баҕалаах эбит.