Читать книгу Хотун Куо - - Страница 5

Күннэй дириэктэриттэн хомойбут санаата нэдиэлэ устатын тухары ааһан биэрбэккэ эрэйдээтэ. Ыксаан сэбиэдиссэйигэр Данил Тарасовичка: «Младшай научнай сотрудник штатыгар туруорус эрэ», – диэн көрдөспүтүгэр, арааһа, суолтатыгар эрэ улгумнук сөбүлэстэҕэ буолуо уонна тугу да быһаарсыбакка, нэдиэлэни быһа тэйбэҥнии сырытта. Өссө үс күн устата кэтэһэн көрөн баран туоһуласпытыгар: «Ыксаама, тоойуом, сыыйа бэйэтэ оннун булуоҕа», – диэн баран кыра оҕону албынныырдыы амаҕаччылаан, кэпсэтиини атыҥҥа көһөрө охсон кэбиспитэ. Эрэлэ суох киһи, дириэктэргэ киирбэтэҕэ да буолуо диэн сүрэҕинэн сэрэйэр. Кинини Люция эрэ көмүскэстэ, истиҥ дьүөгэтэ буоларын дьиҥ-бааччы көрдөрдө. Дьиҥэр, быдан аҕа саастаах, кэргэннэнэ сылдьыбыт, институкка өр үлэлээбит учуонай буоллаҕа дии. Саҥалыын-иҥэлиин, тутта-хапта сылдьарынан, уустук боппуруостары бэрт судургутук быһаара охсорунан да киниттэн таһыччы ордук. Эр дьон бэлэмигэр бэһирбэт, барытын бэйэтэ булар-талар билиилээх-көрүүлээх учуонай эрээри, көннөрү дьахтар дьолунан олорорго дьулуһара дьикти, өйдөммөт. Оттон Күннэй былааска дураһыйар, бэйэтин кыаҕынан, муҥ саатар тэрилтэ салайааччыта буолуохтаах. Ону улахан билсиитэ, элбэх харчыта суох да, син биир ити сыалын-соругун ситиһэ сатыыр. Ыал буоларга, оҕо төрөтөргө төрүт ыксаабат. «Улахан салайааччы буоллахпына төрөөбүт дойдубар, бар дьоммор уонна өрөспүүбүлүкэбэр быдан туһалаах киһи буолуом», – дии саныыр.

Күннэй уопсайыгар санаата түһэн, хаһааҥҥытааҕар да сылайан-элэйэн киирээт, таҥаһын да устубакка оронугар сытта. «Кандидат буоллум, инниким барыта үчүгэй буолуо» диэн эрэнэ санаабыта ханна баарый? Биир күн барытын туора сотон таһаарбыта тугун хобдоҕой! Бу курдук куруутун туга да табыллыбакка эрэйдэниэх муҥа буоллаҕа дуу? Учуонай буолуом да, чиэскэ-бочуокка, ытыс үрдүгэр сылдьыам дии саныыра. Онто олох атын күтүр буолан таҕыстаҕа ити дии. Олоҕу аһара да судургутук сыаналыыр эбит. Ол да буоллар, куһаҕан үчүгэйэ суох буолбат үгэстээх. Үчүгэй дуоһунас билсиитэ-көрсүүтэ суох эдэр киһиэхэ судургутук тиксэ охсубатын дириэктэрэ оройугар түһэр гына өйдөттө. Номнуо сааһырбыт, олоҕу билбит курдук сананна.

Аан аһыллар тыаһа иһилиннэ. Кыыс тас таҥаһынан оронугар сытарыттан кыбыстан ойон турда. Люция хоһугар ырыанан анньан киирдэ. Хара өҥнөөх суумкатын туумбатыгар уурда уонна истиҥник мичээрдээтэ. Дьүөгэтэ туох эрэ үчүгэй сонуннаах кэлбитин сэрэйдэ. Тута ыйыта охсуон баҕарда эрээри тутунна. Бэйэтэ кэпсиирин кэтэһэн кулгаах-харах иччитэ буолан олордо.

– Дириэктэргэ сырыттым, – диэн Люция өр кэтэһиннэрбэккэ кыайан-хотон кэлбит курдук туттан, тугу билбитин-көрбүтүн айаҕа аһыллан кута-симэ кэпсээн киирэн барда. – Валерий Никитич миигин көрөөт, ыгылыйа түстэ. Профсоюз бэрэссэдээтэлэ тугу эрэ модьуйсаары, туруорсаары гыннаҕа диэтэҕэ буолуо. Онон туһанан: «Эдэр учуонай кыыс научнай сотрудник буолар толору бырааптаах, ону кини сөпкө туруорсар. Эн туохха олоҕуран үлэтиттэн үүрэ сатыыгыный?!» – диэн малтаччы ыйытан, уйатыгар уу киллэрдим быһыылаах. Кини да буоллар, бэрт куһаҕан сирэйдээх сымнаҕас кириэһилэтигэр кирийэн олордо. «Кыратык такайа түһэн бараммын, киниэхэ анаан хаһааммыт дуоһунаспар ылыам буоллаҕа дии. Эһиги, миигин аһара хабарҕалыа суоҕа этигит», – диэн кырдьаҕас бөрө булан куотунна.

Күннэй хараҕар дириэктэр тыйыс мөссүөнэ көстөргө, кулгааҕар «үтүө сүбэбин ылыммат буоллаххына, үрдүк хамнастаах үлэтэ булан бар!» диэн үүрэн эрэрдии эппитэ иһиллэргэ дылы буолла. Көр эрэ, кини да муннукка хааллар, ыгыллар-түүрүллэр түгэннээх эбит буоллаҕа. Люция маладьыас. Бука, Мишканы дуруускалаабыппар махтанан кыһаллан-мүһэллэн эрдэҕэ буолаахтыа. Кини бэйэтэ үрдүк дуоһунаска таласпат, дьоллоох ыал олоҕор эрэ тардыһар.

Күннэй сэрэбиэйдэтэн баран өһүргэнэ сыспыта. Хата кыл-мүччү туттуммута да үчүгэй эбит. Кыыһырсыбыта буоллар, кини туһугар ким да түбүгүрүө суох эбит. Киэбирбит дириэктэр үлэтиттэн тааҕы-таах үүрүөн сөбө. Люция сокуон хараҕар сөп түбэһиннэрэн, тойону кытта тэҥҥэ аахсар. Кини эппитэ барыта оруннаах, кырдьык кыайыылаах-хотуулаах буолан иһэр.

Дьүөгэлиилэр санаалара көнньүөрэн күлэ-сала чэйдии олордохторуна, Люция худуоһунньук хабалыара холуочук киирэн кэллэ. Арыгытын сытын биллэримээри дэлби одьукулуоннаммыт, эбиитин ыас ыстаан ынньарыҥнатар.

– Сатана уола, эмиэ иһэн кэллиҥ дуо?! – Люция киһитэ холуочугун эндэппэккэ таайар буолан, хаһыытыы көрүстэ.

Мишка буруйун билинэн, биир сиргэ тэпсэҥнээтэ, сирэйин кистии тутунна. Куттаммыттыы кылап-халап көрдө. Охсуо диэбиттии кирис гынан ылла. Хас холуочуйдаҕын ахсын мөҕүллэн-этиллэн, кэһэйбитэ бэрт буолаахтыа. Ол да буоллар өсөһөн, ньоҕойдоһон аахса, бурайса сатаабат. Ийэтиттэн дьарыллар курдук ылынар быһыылаах. Төһөнөн күүскэ түүтүн үргэтэр да, оччонон күүскэ таптыыр курдук буолан ылар, дьикти ыччат.