Читать книгу Чароўная скарбніца - Геннадий Авласенко, Людмила Рублевская - Страница 8

Улада вырашыла паказаць гасцям сваё любімае месца, якраз непадалёк ад якога яны зараз ішлі.

– Сябры, запрашаю вас завітаць у чароўную скарбніцу! – загадкавым шэптам прапанавала дзяўчынка.

– Там каштоўнасці? – імгненна адрэагавала Сінька.

– Самыя сапраўдныя! – пацвердзіла Улада.

– І шмат іх там? – удакладніла Зялёнка.

– Нават злічыць цяжка! – адказала Улада.

– А дзе знаходзіцца гэтая скарбніца? – зацікавілася Мінола.

– Вось у тым прыгожым будынку, – дзяўчынка паказала напрамак рукой.

– Мы зможам увайсці туды і паглядзець на каштоўнасці? – запытаўся Рудаш.

– Не толькі ўвайсці і паглядзець, але і з сабой некалькі дадуць! – падміргнула Улада.

– Праўда?! – ледзь не выскачыла з заплечніка Сінька. – А хто дасць?

– Захавальніцы скарбаў! – таямніча адказала дзяўчынка.

– Дык пойдзем хутчэй! – папрасілі госці.

І гаспадыня, ямчэй прымасціўшы заплечнік, рушыла да будынка, у якім была чароўная скарбніца. Толькі ўвайшлі – іх ласкавай усмешкай сустрэла прыгожая спадарыня.

– Вітанне, Улада! Рады цябе бачыць! Ты своечасова. У нас шмат новага і цікавага з’явілася! Возьмеш зараз ці адкласці для цябе? Бо разбяруць хутка.

– Бяры! Прама цяпер бяры! – шапталі з заплечніка іншапланетныя госці, якім вельмі карцела займець зямныя каштоўнасці.

– Як добра я зайшла! – узрадавалася дзяўчынка. – Вазьму з задавальненнем!

– Праходзь у залу, выбірай! – гасцінна запрасіла спадарыня.

Улада падзякавала і павольна пайшла да лесвіцы, якая вяла на другі паверх.

– Чаго ты ледзь сунешся? Усе каштоўнасці расхапаюць, пакуль ты дапаўзеш! – падганяў яе шэпт Зялёнкі.

– Не хвалюйцеся, тут багаццяў на ўсіх хопіць! – адказала дзяўчынка.

Яна паднялася па лесвіцы, увайшла ў залу. За столікам сядзела і нешта пісала яшчэ адна сімпатычная спадарыня.

– Добры дзень, а я да вас! Кажуць, цудоўныя новыя скарбы з’явіліся? Хачу ўзяць! – усміхнулася Улада.

– Будзеш першай, праходзь выбірай! – прыязна адказала спадарыня і кіўнула госці, вітаючыся. – На стале ўсё самае-самае, толькі што паклала.

Дзяўчынка падышла да стала, зняла заплечнік і паставіла побач, каб вухуцяне маглі добра бачыць каштоўнасці.

– Што за прыгажосць? – углядалася ў прадметы Сінька.

– Прамавугольныя, квадратныя, яркія, бліскучыя. І пахнуць даволі рэзка, незвычайна, але прыемна, – апісала свае назіранні Зялёнка.

Яна хацела сказаць яшчэ нешта, але ў залу ўвайшла захавальніца скарбаў. Дзеці-іншапланетнікі залюбаваліся ёю: прыгожая, вытанчаная, яна валодала нейкай асаблівай прыцягальнасцю, якая адчувалася ў яе ласкавай усмешцы, прыемным голасе, унутранай энергіі. Спадарыня ўзяла адну каштоўнасць і раскрыла яе. Вухуцяне нібыта цуд пабачылі! Паміж дзвюма часткамі цвёрдай асновы, якая расхінулася ад чароўнага руху яе пальцаў, утварыўся шапаткі вадаспадзік з тонкіх бялюткіх слаёў. У ім на імгненні з’яўляліся і знікалі выявы. Потым слаі зноў шчыльна ляглі і цвёрдая бліскучая аснова закрылася, схаваўшы цуд.

– Новая, прыгожая, шыкоўная! – расказвала пра каштоўнасць захавальніца скарбаў. – Забірай!

Улада ўзяла гэты цуд, спадарыня запрасіла дзяўчынку сесці за стол і разгледзець іншыя чароўныя рэчы, а сама выйшла.

– Што там мільгала ўнутры? – запыталася Мінола, паказваючы на каштоўнасць, якую Улада трымала ў руках.

– Малюнкі! – патлумачыла дзяўчынка.

– Я не паспеў разгледзець іх, а так хацелася! – уздыхнуў Рудаш.

Улада загадкава ўсміхнулася, адным спрытным рухам зноў раскрыла каштоўнасць і паклала на стол. На белым фоне іншапланетныя дзеці са здзіўленнем убачылі маленькую рудую істоту, а побач – некага вялікага, карычневага.

– Хто гэта? – запыталася Сінька, разглядаючы малюнак.

– Наколькі я разумею, лісачка Красуня і мядзведзь.

– Ты іх ведаеш? – удакладніла Зялёнка.

– Пакуль што не, але хачу пазнаёміцца, – адказала дзяўчынка.

– І мы хочам. Але як іх знайсці? Дзе яны жывуць? – распытвалі Мінола і Рудаш.

– Прама тут, у гэтай каштоўнасці! – падміргнула Улада.

– Колькі таямнічасці! Растлумач ужо, што тут да чаго! – падскоквала ад нецярплівасці Зялёнка.

– Што за цуд і як ім карыстацца? – імкнулася высветліць Сінька.

– Гэта кніга, сябры мае!

– Вельмі цікавая рэч! – нарэшце выказаўся і Вухуцік. – Памятаю, калі ў мінулы раз я гасцяваў на Зямлі, мы з Уладай чыталі кнігі. Гэта ж цэлы сусвет! Там цудоўныя гісторыі, незвычайныя героі, дзівосныя прыгоды… Мне так падабалася па вечарах перад сном слухаць казкі! Дарэчы, вандрульня́, у якую мы з вамі любім гуляць, была ў адной з кніг.

Улада пагартала новую кнігу і задаволена паведаміла:

– І тут ёсць забаўка! Называецца «Квэст па Дзівосным лесе». Абавязкова згуляем вечарам! «Прыгоды лісачкі Красуні» пачнём чытаць сёння ж, але адной кнігі мала. Што б нам яшчэ ўзяць? Выбірайце, сябры!

Вухуцяне выскачылі з заплечніка на стол, каб лепш разгледзець скарбы. Яны падымалі вокладкі, шапацелі старонкамі, спрабавалі ўтвараць такі ж вадаспадзік, як захавальніца скарбаў, разглядалі малюнкі, нюхалі новы для іх водар друкарскай фарбы.

– Давай возьмем кнігу пра гэтага хлопчыка! – хутчэй загадала, чым прапанавала Сінька, паказваючы на бліскучую вокладку, з якой пазіраў сімпатычны хлопчык з сінімі валасамі і яркімі вачамі валошкавага колеру.

– Выбар відавочны! – хмыкнула Зялёнка. – Сінька выбрала героя з сінімі валасамі! Закахалася?

– Абы-што менціш! – прабубнела ў адказ сяброўка. – Проста там вандрульня́ ёсць!

– Не спрачайцеся, абавязкова возьмем! – прыміральна сказала Улада. – Назва інтрыгуе: «Знаёмцеся – #Падабай..к@!»

– Я выбіраю вось гэту! – сказала Мінола, разглядаючы незвычайныя малюнкі. – Так хочацца даведацца, пра што гэтыя казкі!

– «Загадка прынцэсы Агнэсы», – прачытала назву Улада. – Бяром!

– Мне вось гэтую прачытаеш! – Зялёнка дзелавіта падсунула кнігу «Казкі Сіняй падушкі».

Улада ўсміхнулася, паклала выданне ў агульны стос і звярнулася да Вухуціка і Рудаша:

– А што выбралі нашы хлопчыкі?

– Кнігу-квэст «Ключ ад Вялікай Каштоўнасці» і жахліўчык «Прывід з хутара. Жудасная ноч», – хорам адказалі тыя.

– Выдатна, я ў мінулыя разы хацела ўзяць, ды яны заўсёды на руках былі. Упалявала нарэшце!

Улада падышла да паліцы, зняла з яе вялікую яркую кнігу і сказала:

– Возьмем яшчэ энцыклапедыю пра жывёл, можа, там знойдзем карысную інфармацыю пра сваякоў Вухуціка.

Важкі стос кніг паклала дзяўчынка перад захавальніцай скарбаў.

– Нішто сабе! – усміхнулася жанчына. – Увесь час на канікулах за кнігамі вырашыла правесці?

– І пагуляць паспею! Я ж хутка чытаю! – адказала Улада.

– Я пажартавала, ты ж у нас у лепшых чытачах. Бяры, калі ласка, і зноў прыходзь! – запрасіла захавальніца скарбаў.

– Якія ў цябе лялькі незвычайныя! – да размовы далучылася спадарыня, якая сустрэла наведвальнікаў на ўваходзе. – Хто гэта?

– Вухуцяне, – адказала Улада.

Іншапланетнікі ўсхваляваліся: няўжо раскажа пра іх?

– Можна іх бліжэй разгледзець? – папрасіла спадарыня.

І тут вухуцяне не на жарт спалохаліся, бо дзяўчынка зняла і расхінула заплечнік.

– Такія мілыя!

З гэтамі словамі захавальніца скабраў дастала Сіньку і Зялёнку.

– А прычоска якая! – яна варушыла закручастую спружынку Сінькі. – Вушкі пацешныя!

Жанчына пакруціла вушы-клаксончыкі Зялёнкі. Улада назірала, як насцярожана і незадаволена надзьмуліся паненкі. І тут зямлянка вырашыла высветліць яшчэ адну якасць мілых цацак. Яна адначасова націснула на іх жываты! Ад нечаканасці вухуцянкі не стрымаліся і загулі ў свае насы-дудачкі.

– Якія галасы! – рассмяяліся захавальніцы скарбаў.

І яшчэ некалькі разоў Сіньцы і Зялёнцы давялося выдаваць гукі, бо спадарыня націскала зноў.

– А давай мы сфатаграфуем іх разам з табой ля нашай выставы! – прапанавала адна з захавальніц.

Вухуцян рассадзілі на паліцы, Уладу паставілі побач. Дзяўчынка ўзяла ў рукі кнігу «Прыгоды лісачкі Красуні», каб паказаць, што яна выбрала для прачытання і заахвоціць іншых наведвальнікаў бібліятэкі пазнаёміцца з гэтай кнігай.

– Якія цікавыя здымкі атрымаліся! – радаваліся захавальніцы кніжных скарбаў, разглядаючы фота. – Ты прыгажуня, а лялькі-іншапланетнікі такія пацешныя! Чытачы паглядзяць на вас у сацсетках і адразу прыйдуць па новыя кнігі! Вось каб у нашай бібліятэцы гэтыя мілыя вухуцяне пасяліліся!

Сінька ад такіх слоў аж з паліцы звалілася! Хоць ёй вельмі спадабаліся кнігі-скарбы, але застацца тут назаўсёды яна ніяк не магла. І астатнія вухуцяне ўсхваляваліся ад такой прапановы.

– Прабачце, але я не магу іх пакінуць, – адказала Улада.

– Вядома, з сябрамі так не абыходзяцца! – усміхнулася спадарыня і дадала: – Мне проста захацелася зрабіць такіх самых лялек і пасяліць іх у нашай бібліятэцы. Ты не будзеш супраць, калі нашы бібліятэкаркі-майстрыцы пашыюць ці звяжуць вухуцян, падобных да тваіх?

– Я буду толькі рада! – запэўніла дзяўчынка.

Вухуцяне зноў апынуліся ў заплечніку, Улада прыхапіла стос кніг і, развітаўшыся з захавальніцамі кніжных скарбаў, пайшла.

Вярнуліся дадому, падсілкаваліся бабулінымі смачнымі піражкамі і селі адпачыць ад перажытых прыгод. Дзеці ўзяліся гартаць кнігі, якія прынеслі з бібліятэкі. Было чуваць толькі шапаценне старонак, усе зацікаўлена разглядалі малюнкі.

– Гэта ж яна! Я яе пазнала! Істота, што ўчапілася ў мяне ў балоце! – раптам выгукнула Сінька, паказваючы на ілюстрацыю ў энцыклапедыі, якую гартаў Вухуцік. – Што там пра яе напісана?

Вухуцік, які, у мінулы раз гасцюючы на Зямлі, навучыўся чытаць, агучыў інфармацыю з кнігі:

– «П’яўка. Падклас чарвякоў. Навукоўцы лічаць, што п’яўкі існавалі яшчэ ў эпоху дыназаўраў. Жывуць у вадаёмах на ўсіх кантынентах, акрамя Антарктыды. З’яўляюцца драпежнікамі. Ёсць разнавіднасці, здольныя заглынаць сваю ахвяру (напрыклад, лічынку чарвяка) цалкам. Без харчавання могуць пражыць каля аднаго года, а некаторыя віды – да двух гадоў. У п’явак дзесяць вачэй, тры сківіцы і каля двухсот сямідзесяці зубоў. Адарваць п’яўку ад цела вельмі складана, але гэта не балюча. Прысмактаўшыся да ахвяры, істота намёртва сціскае сківіцы і не адвальваецца, пакуль не нап’ецца крыві».

Няшчасная Сінька стала бледнай і, адкінуўшыся на падушку, прашаптала:

– Жах! Пачвара-крывасмок хацела зжэрці мяне! Заглынуць цалкам!

Небарака ліла слёзы і гучна хлюпала носам-дудачкай.

– Супакойся, Сінечка! – суцяшала яе Улада, прыгладжваючы прычоску-спружынку. – Не так усё страшна, як табе падаецца.

Паненка рэзка села:

– Так у энцыклапедыі напісана! На мяне напала драпежніца, у якой дзесяць вачэй! Яна ўвагнала ў мяне свае дзвесце семдзесят зубоў і хацела высмактаць усю кроў!

– Ну што ты, даражэнькая! – зноў памкнулася супакоіць вухуцянку дзяўчынка. – П’яўкі больш за пяцьдзясят мілілітраў не асіляць. Дарэчы, раскажу вам, што ўвогуле не ўсё так жудасна. У нас людзі п’яўкамі лечаць хваробы. Гэта называецца гірудатэрапіяй. Калі чалавеку нешта баліць, доктар прыкладае медыцынскую п’яўку да скуры хворага. П’яўка прысмоктваецца і выпівае крыху крыві, а чалавеку дае свае лекавыя рэчывы. Потым яна сама адвальваецца, а чалавек папраўляецца.

– Дык яна цябе лячыла! – рассмяялася Зялёнка. – Ты акурат перад тым, як п’яўка да цябе замест хваста прысмакталася, прыкладна тым месцам крыху і стукнулася, калі нырала, даганяючы апалонікаў. Памятаеш?

Сінька састроіла незадаволеную грымасу і нічога не адказала.

– Затое сіняка не будзе! – сказала Улада.

– А сінякоў на Сіньцы не відаць! – засмяяўся Рудаш.

Вухуцік, які падчас гаворкі працягваў гартаць энцыклапедыю, дадаў:

– Так што супакойся, гэта была лячэбная п’яўка, тут пра іх шмат цікавага напісана. Прачытаць?

Сінька замахала рукамі:

– Хопіць жахаў! Зямля – планета пачвар! Як вы тут жывяце?

Улада з усмешкай адказала:

– Цудоўна жывём! І вам я пакажу на Зямлі шмат цікавага. Вечарам прыедуць мае сабачкі, я вас пазнаёмлю. Мама з татам іх сёння на выставу павезлі. Яны такія мілыя, вам абавязкова спадабаюцца! Нават Вухуцік пакуль незнаёмы з імі, бо гадаванцы жывуць у нас нядаўна.

Дзеці пайшлі ў сад на арэлі. Улада прыхапіла з сабой эскімо на палачках. Вельмі спадабаўся вухуцянам незвычайны пачастунак! Так прыемна было ў спякотны дзень лізаць прахалодны салодкі ласунак. Пасля ўсе разам пагарталі энцыклапедыю, прачыталі пра некаторых жывёл, якія адкладваюць яйкі. Даведаліся цікавыя звесткі пра чарапах, страусаў, пінгвінаў. Улада пачула з двара гук аўтамабільнага матора.

– Гэта мае бацькі прыехалі!

Дзяўчынка першая саскочыла з арэляў і скіравалася да двара. Вухуцяне рушылі следам. Раптам з-за дома выскачылі дзве чорныя кудлатыя істоты. Яны імчалі насустрач і выдавалі такія рэзкія, звонкія, залівістыя гукі, што іншапланетныя дзеці вельмі напалохаліся.

– Цац! – крыкнуў Рудаш, хаваючы за сабой сястру.

Вухуцік стаў перад Сінькай і Зялёнкай, баронячы паненак, якія знерухомелі і ад жаху заплюшчылі вочы.

– А хто ж гэта прыехаў?! – гучаў голас Улады.

Зялёнка расплюшчыла адно вока і здранцвела: калматыя істоты елі шчокі дзяўчынкі! Іх доўгія ружовыя языкі аблізвалі твар Улады, як эскімо.

– Прэч! – крыкнула Зялёнка, выйшла з-за спіны Вухуціка і рушыла ў атаку на страшэнных чорных пачвар.

Яна сама ад сябе не чакала такой смеласці – адважыцца ратаваць Уладу! Гледзячы на бясстрашную паненку, следам паспяшаліся на дапамогу Вухуцік, Рудаш, Мінола і Сінька.

– Бяжы, Улада, мы іх затрымаем! – крыкнулі вухуцяне.

Але дзяўчынка не пабегла, яна нечакана рассмяялася і падхапіла страшных істот на рукі.

Яны зноў прадэманстравалі свае гучныя, звонкія галасы і заматлялі ў паветры лапамі.

Утрымліваючы пачвар, Улада прысела і запыталася:

– Вы спалохаліся? Не бойцеся, гэта мае сабачкі Кітка і Кася.

– Яны елі цябе, як эскімо! Яны харчуюцца людзьмі? – лапатала Зялёнка.

– Не елі, а проста аблізвалі, бо былі вельмі рады сустрэчы! Зараз я адпушчу іх, але вы не бойцеся, калі яны і вас крыху павітаюць! – адказала гаспадыня і паставіла сабачак на траву.

Тыя кінуліся да Вухуціка і Рудаша, якія стаялі бліжэй. Хлопчыкам пашанцавала першымі паспытаць несуцішную радасць знаёмства. Яны весела рассмяяліся, бо шурпатыя языкі сабачак казыталі іх шчокі і насы. Дзяўчынкі больш не баяліся і таксама дазволілі сабакам выказаць эмоцыі.

Яшчэ колькі хвілін – і дзеці-вухуцяне каталіся на сабачках! Нават зрабілі некалькі заездаў навыперадкі па газоне. Рудашу вельмі спадабалася, як звяркі выконваюць каманду «дай лапу!».

– Вось гэта цудоўныя істоты! – гладзячы Кітку і Касю, хваліла Сінька.

З-за дома выйшлі людзі.

– Цац! – папераджальна прашаптаў Вухуцік, і іншапланетныя дзеці, знерухомеўшы, паваліліся там, дзе стаялі.

Сабачкі здзіўлена пазіралі на іх і пацешна круцілі галовамі, разглядаючы толькі што жвавых і рухавых новых сяброў, – ніяк не маглі ўцяміць, што з імі адбылося. Кітка паспрабавала носам дапамагчы Вухуціку падняцца, Кася патузала за руку Мінолу. Безвынікова.

Прыйшлі бацькі Улады, гэта іх заўважыў Вухуцік і даў сакрэтную каманду.

– Новыя цацкі? Хто падарыў? – запыталася мама, падымаючы з травы Рудаша.

– Ніхто не падарыў, яны ў мяне гасцююць, а потым дадому вернуцца, – адказала Улада.

– І мы ў дзяцінстве цацкамі мяняліся! Цікава было! – узгадаў тата, па-свойму зразумеўшы адказ.

Мама падняла ўсіх вухуцян і пасадзіла на плеценае крэсла. Паставіўшы перад дачкой талерку з суніцамі, бацькі селі побач. Пацікавіліся, як у яе прайшоў дзень, расказалі, як выдатна выступілі на выставе іх гадаванцы, якія ўзнагароды атрымалі.

– Усё як у нас, вухуцян! – прашаптала Мінола. – Тата з мамай прыносяць нешта смачнае, сядзім, размаўляем.

– Нешта я па сваёй матулі засумавала! – ціха ўсхліпнула Сінька.

– І я! – дадала Зялёнка.

– Дык вяртайцеся дадому! – прапанаваў Рудаш.

– Не, пабудзем тут! Цікава ж даведацца, хто зямныя родзічы Вухута! – сказала Сінька.

– Спадзяюся, атрымаецца высветліць! – сумна ўздыхнуў Вухуцік.

Бацькі Улады яшчэ крыху пасядзелі і пайшлі ў дом. Тады вухуцяне перабраліся на арэлі, і гаспадыня пачаставала іх суніцамі.

Сонца хавалася за гарызонт, летні дзень згасаў. Было бачна, як над газонам несупынна лятаюць дробныя кузуркі.

– Мікрасвет. У іх свае клопаты, сваё жыццё! – сказала дзяўчынка, заўважыўшы, як госці назіраюць за мошкамі.

Недзе зусім побач зумкалі камары, вечарам яны заўсёды з’яўляліся.

– Давайце ўжо пойдзем адсюль! – папрасіла Зялёнка. – Баюся я вашых камароў, ты ж казала, што яны могуць укусіць і кроў піць!

Усе пасмяяліся з баязліўкі, але Улада падтрымала прапанову вухуцянкі. Дзяўчынку вельмі ўразіла, як бясстрашна кінулася Зялёнка бараніць яе ад калматых чорных пачвар.

Тым вечарам у пакоі Улады доўга гарэла святло. Дзяўчынка рассяліла сваіх гасцей на кніжных паліцах, уладкаваўшы там для іх імправізаваныя ложкі з дэкаратыўных падушак. Вухуцяне палеглі і з цікавасцю ды вялікім задавальненнем слухалі казкі, якія чытала ім гаспадыня.