Читать книгу Чароўная скарбніца - Геннадий Авласенко, Людмила Рублевская - Страница 9

Раніцай прачнуліся ад грукату. Гэта Сінька-небарака звалілася з паліцы разам са сваім ложкам. Не пабілася, бо прызямлілася на падушку, але шуму нарабіла, скінуўшы некалькі кніг.

– Цікава дзень пачаўся! – прамармытала сонная сіняя паненка, папраўляючы прычоску-спружынку, якая энергічна калыхалася над яе галавой.

Дзеці развесяліліся ад гэтага здарэння. За сняданкам Улада расказвала, што сёння хоча адвесці ўсіх у заапарк. Толькі спатрэбіцца дапамога дарослых, бо адной ехаць праз увесь горад ёй пакуль не дазваляюць. У гэты момант з калідора пачуліся крокі. Вухуцік паспеў сказаць: «Цац!» – дзверы адчыніліся, і на парозе з’явіўся дзед.

– Смачна есці! – пажадаў ён унучцы і дадаў: – Усім хаўрусам снедаеце?

Унучка ўсміхнулася:

– Ага, так весялей і смачней!

Улада ледзь стрымлівала смех, бо заўважыла, што каманда «цац!» заспела Рудаша, калі ён паклаў у рот цэлы сырнік. Яго шчокі сталі такімі круглымі, што аж вочы прыжмурыліся.

Дзед паставіў на стол імбрычак, два кубачкі і, перасаджваючы вухуцян на адно крэсла, сказаў:

– Зараз і бабуля з намі гарбаты пап’е.

Пакуль дзед адвярнуўся, каб наліць духмяны напой, Рудаш хуценька праглынуў сырнік і з палёгкай уздыхнуў. Прыйшла бабуля Галя і прынесла з саду толькі што сабраныя клубніцы.

– Частуйся, Улада!

– Дзякую! Сняданак, як заўсёды, смаката! – сказала дзяўчынка.

Усе разам пілі гарбату са свежай мятай.

Улада вырашыла выкарыстаць удалы момант для просьбы:

– Мне так хочацца сёння пабываць у заапарку! Калі ласка, давайце паедзем!

– Не атрымаецца, мы з бабуляй па справах спяшаемся, – патлумачыў дзед.

– А заўтра зможам? – запыталася ўнучка.

– Толькі на наступным тыдні, – сказаў дзед.

Улада засмуцілася. Тата з мамай працуюць, усе спадзяванні былі на тое, што дзед з бабуляй адвязуць у заапарк яе і вухуцян. Да наступнага тыдня чакаць занадта доўга, госці могуць і дадому сабрацца, а то бацькі занепакояцца.

– А мне так хацелася ў заапарк, – сумна ўздыхнула дзяўчынка.

Яна гатова была расплакацца. Дзед паспрабаваў суцешыць:

– Усё лета наперадзе, абавязкова з’ездзім!

Выйсце знайшла бабуля. Яна ўмела выправіць любую сітуацыю. Вось і цяпер прыдумала, як паступіць.

– А ты, Уладачка, папрасі, каб Стасік з табой паехаў! Цудоўная кампанія, праўда?

– Згодна! – засвяцілася ўсмешкай дзяўчынка.

Бабуля і дзед дапілі гарбату і паспяшаліся па справах, Улада зноў рассадзіла сваіх гасцей па крэслах, і яны працягнулі сняданак.

– А хто такі Стасік? – запытаўся Вухуцік, намазваючы масла на хлеб.

– Гэта мой стрыечны брат. Ён ужо дарослы, нядаўна гімназію скончыў. Галоўнае, каб пагадзіўся з намі паехаць, можа, і ў яго свае планы ёсць.

Стасік з бацькамі жыў у суседнім доме. Улада адправілася да яго, а вухуцянам дазволіла пагуляць з сабачкамі. Кітка і Кася радасна сустрэлі новых знаёмых.

– Быццам год не бачыліся! – адзначыла Мінола, гладзячы Кітку, хвост якой круціўся, нібыта прапелер.

А Кася танцавала перад вухуцянамі на задніх лапах і шчасліва павісквала. Калі Улада вярнулася, уся кампанія ганяла мячык. Дзяўчынка хвілінку палюбавалася іх гульнёй, а потым паведаміла:

– Цудоўныя навіны! Стасік пагадзіўся адвезці нас у заапарк. Збіраемся!

Вухуцяне хацелі і сабачак з сабой узяць, але гаспадыня адмовіла: маўляў, там звяроў хапае і сваіх туды прыводзіць нельга.

Калі Улада сабралася і выйшла з дома, Стасік ужо чакаў яе. Вухуцяне з цікавасцю разглядалі яго: высокі сімпатычны юнак, сапраўды выглядае як дарослы.

– І заплечнік пацягнеш? – здзівіўся Стасік, пабачыўшы яго за спінай дзяўчынкі.

– Там самае неабходнае! – запэўніла Улада.

– Вядома, трэба ж цацкам заапарк паказаць! – усміхнуўся хлопец.

Пакуль ехалі праз увесь горад, Улада трымала заплечнік на каленях, каб госці ў акно маглі паглядзець на Мінск. Дзяўчынка знарок пыталася ў Стасіка, што яны праязджаюць. Юнак расказваў сваёй спадарожніцы, не падазраючы, што праводзіць экскурсію па сталіцы для іншапланетнікаў.

Раніцай будняга дня наведвальнікаў у заапарку амаль не было. Улада са Стасікам і сваімі гасцямі праходзілі ля вальераў і клетак з жывёламі, чыталі шыльдачкі, але дзяўчынка мела намер знайсці тых, што маглі быць сваякамі Вухуціка, таму яна звярнулася да брата:

– Мяне сёння цікавяць жывёлы, якія адкладваюць яйкі. Пойдзем на іх паглядзім.

– Ну вось якраз страусы, – Стасік паказаў на вальер з вялізнымі птушкамі. – Іх рост большы за два метры, а вага часам перавышае сто кілаграмаў. Таму і не могуць яны падняцца ў паветра, затое ўмеюць хутка бегаць, разганяюцца да сямідзесяці кіламетраў.

Страусы заўважылі наведвальнікаў і падышлі бліжэй, прама да агароджы. Вухуцік разглядаў сваіх магчымых родзічаў.

– Твае? – прашаптала Сінька.

– Хацеў бы я ведаць! – адказаў хлопчык.

Улада разважала ўслых:

– І яйкі яны, пэўна, вялікія адкладваюць.

– Так, па кілаграму і нават ледзь не па паўтара вагой! – пацвердзіў Стасік.

– Цябе ж якраз у вялікім яйку на Вухуцію прывезлі! – нагадаў Вухуціку Рудаш.

– Быццам так, – пагадзіўся той.

– А што яшчэ асаблівага ў страусаў? – пацікавілася Улада.

– Невялікая галава і мозг памерам з грэцкі арэх. Зусім прымітыўныя істоты, – адказаў Стасік.

– Не твае гэта родзічы, Вухуцік! – сказала Мінола. – Ты ў нас разумны і цікаўны!

Відаць, тую самую выснову зрабіла і Улада, бо яна адразу страціла цікавасць да страусаў. Тым больш Вухуцік казаў, што наўрад ці яго родзічы – птушкі. У яго ж няма пер’я.

Дзяўчынка запыталася ў брата:

– А хто яшчэ, акрамя птушак, яйкі адкладвае?

– Змеі, чарапахі, кракадзілы, – стаў пералічваць Стасік. – Хочаш на іх паглядзець?

– Абавязкова! – адказала Улада.

– Добра, зараз пойдзем, але спачатку прапаную пачаставацца. Што табе купіць? – запытаўся Стасік.

– Цукровую вату! – папрасіла дзяўчынка.

Праз хвіліну бела-ружовае воблачка на палачцы было ў яе руках. Улада адарвала кавалачак і паклала ў рот. Ёй трэба было незаўважна пачаставаць вухуцян, таму яна зняла заплечнік, паставіла на лаву і села побач.

– Як козачкі смешна скачуць! – Улада паказала на суседні вальер.

Пакуль Стасік назіраў за малымі гарэзамі, яна ледзь не палову цукровай ваты скарміла вухуцянам.

– А зубр які магутны! – дзяўчынка дзівілася, разглядаючы пушчанскага волата.

Стасік адвярнуўся ў бок зубра, і вухуцянам хапіла часу, каб з’есці амаль усё салодкае воблачка.

– Смачна было, дзякуй! – сказала Улада, аблізнуўшы пустую палачку. – Цяпер піць хочацца.

Стасік пайшоў да кіёска, але не змог сам выбраць напой, таму паклікаў сястру. Улада шапнула сябрам: «Я зараз!» – і пабегла. Яна выбрала ваду, узяла пакуначак з цукеркамі, вярнулася да лавы і… абамлела! Заплечнік быў пусты! Ля яго сядзеў Вухуцік, астатнія іншапланетнікі зніклі.

– Сінька з Зялёнкай захацелі самастойна па заапарку пахадзіць! – патлумачыў сябар. – Рудаш і Мінола пайшлі, каб вярнуць іх назад ці хоць выратаваць у выпадку небяспекі, а я застаўся, каб табе пра гэта паведаміць. Дамовіліся сустрэцца тут, каля лавы. Яны хутка вернуцца, не хвалюйся!

– Ведаючы гэтых упраўных паненак, ёсць падстава хвалявацца! – устрывожылася дзяўчынка.

Падышоў брат, і Улада вымушана была ісці з ім далей. Цяпер у яе заплечніку быў толькі Вухуцік.

– Астатнія па заапарку пайшлі пагуляць? – пажартаваў Стасік.

– Ага, – мармытнула ў адказ Улада.

Уразілі Вухуціка і чарапахі, і змеі, і кракадзіл. Асабіста пазнаёміцца з імі не выпадала, бо падысці бліжэй не дазвалялася. Хлопчык толькі глядзеў на жывёл і думаў, ці не з іх роду былі яго сваякі. Сумна і самотна стала яму, калі выйшлі з тэрарыума. Улада зразумела, што яны не атрымалі адказу на галоўнае пытанне, дзеля якога яе сябар прыляцеў на Зямлю з далёкай Вухуціі і прыйшоў сюды, у заапарк. Таямніца сур’ёзна пагражала застацца неразгаданай, таму выйсце заставалася такое: даверыць вялікі сакрэт іншапланетнага госця адзінаму ў свеце чалавеку і запытацца ў яго, хто ж сваякі Вухуціка. Гэты чалавек зараз ішоў побач. Надзейны сябра – дакладна нікому нічога не раскажа. Выдатнік, які скончыў гімназію з залатым медалём, валодае ведамі. Стасік – іх апошняя надзея разгадаць загадку.

І Улада рашылася на размову:

– Стасік, я табе адкрыю вялікую таямніцу, якую ніхто, апроч нас з табой, не павінен ведаць. Думала, сама здолею разгадаць адну важную загадку, але не атрымалася. Таму толькі ты можаш мне дапамагчы. Паспрабуеш?

– Пастараюся, – адказаў брат.

Улада села на лаву, паставіла на калені заплечнік. Нерухомы, нібы цацка, Вухуцік, глядзеў ёй прама ў вочы. Было відаць, што ён хвалюецца.

Дзяўчынка дастала госця з заплечніка і ўзрушана пачала гаварыць:

– Вухуцік не цацка, ён жывы. Вітай майго сябра з далёкай планеты Вухуціі. Зараз няма часу пераказваць табе гісторыю нашага знаёмства, абяцаю зрабіць гэта іншым разам. Вухуцік прыляцеў на Зямлю, бо высветлілася, што ён родам адсюль, уяўляеш? Ён хоча знайсці сваякоў! Але там такая складаная і заблытаная гісторыя, што разабрацца немагчыма. Мы маем звесткі, што даўно-даўно, калі Зямлі пагражала разбуральная небяспека, на яе адправіўся касмічны карабель з міжпланетнай ратавальнай экспедыцыяй. Яны паспелі забраць адсюль яйка, у якім знаходзіўся Вухуцік. Яго змясцілі ў пазачасавую капсулу, у якой час стаіць на месцы і не рухаецца ні на хвіліну. Колькі ён прабыў там, нам невядома, бо на планетах розныя вымярэнні часу, а ратавальная экспедыцыя лятае праз тунэлі, якія пераносяць нават у іншыя эры… Магчыма, майго сябра забралі з Зямлі вельмі і вельмі даўно. Потым навукоўцы з Вухуціі дасталі яйка з капсулы і зразумелі, што ўнутры – нехта жывы. Яны клапаціліся пра яго, грэлі, люлялі. З зямной істотай ва ўмовах Вухуціі адбылася пэўная метамарфоза: з’явіўся нос як ва ўсіх вухуцян, ліхтарык на лбе. Так, Вухуцік збольшага падобны да сваіх бацькоў-вухуцян, тых самых навукоўцаў, якія дапамаглі яму вылупіцца з яйка, але паходжанне яго зямное. Як жа нам даведацца, хто яго сваякі тут, на Зямлі?

Стасік хвіліну памаўчаў, як мазаіку, складваючы ў думках інфармацыю, робячы высновы, а потым сказаў:

– Здаецца, я ведаю, з якога роду твой сябра.

– Праўда? Дык хто я? – гэта ўжо іншапланетны госць перастаў прыкідвацца цацкай.

– Пакажаш нам сваякоў Вухуціка? – усхвалявалася Улада.

Стасік упэўнена адказаў:

– Пакажу. Толькі сапраўдных тваіх родзічаў на Зямлі, можна сказаць, не засталося, але мы як-раз у тым месцы, дзе можна пабачыць, якімі яны былі.

– Дык пойдзем! – прыспешвала Улада.

– Давайце забяром з вальера з козамі вашу астатнюю кампанію іншапланетнікаў і рушым! – усміхнуўся Стасік, ківаючы ўбок.

Сапраўды, Сінька, Зялёнка, Рудаш і Мінола былі там – скакалі на козачках! Улада паклікала іх. Неахвотна, але вершнікі злезлі з коз і выйшлі з вальера. Загуляліся вухуцяне і нават не ўцямілі, што ідуць і размаўляюць, а Стасік стаіць побач і назірае. Калі ўжо пералезлі за агароджу і падышлі да адкрытага заплечніка, Сінька зразумела, што яны сябе рассакрэцілі.

Яна паглядзела прама ў блакітныя вочы юнака і разгублена скамандавала: «Цац!» Вухуцяне дружна паваліліся, хто дзе стаяў, і знерухомелі.

Вухуцік рассмяяўся:

– Уставайце, ён свой!

– Ну мы ж дамаўляліся, што ніхто пра нас не будзе ведаць! – прабурчала Зялёнка і села.

– Якая сімпатычная паненка! – усміхнуўся Стасік вухуцянцы.

Зялёнка паправіла капу валасоў і змяніла грымасу незадаволенасці на какетлівую ўсмешку:

– Прымай гасцей з Вухуціі! Што ты нам пакажаш, зямлянін?

– Родзічаў вашага сябра, – адказаў Стасік.

Вухуцяне вельмі хацелі раскрыць нарэшце гэтую таямніцу, таму хуценька занялі свае месцы ў заплечніку, толькі Зялёнка ўзлезла на плячо новага знаёмага і так выправілася ў далейшы шлях. Кампанія зноў завітала ў тэрарыум.