Читать книгу Sonpad na Zanzibar - Madeleine Malherbe - Страница 5

Dag vir dag as Isabelle in Ernst Joubert se guitige sportmotortjie rondry, dink sy aan hom. Sy sien hom egter nie weer nie.

Sou hy dan nooit wonder wanneer hy weer sy motor sal terughê nie? Mis hy dit nie tydens naweke, wanneer hy blykbaar met die motortjie gery het nie? Miskien Hartbeespoortdam toe om te gaan seil, saam met ’n lieflike meisie wie se hare in die wind wapper. Of na ’n lekker wegbreekplaas iewers diep in die platteland?

Isabelle se motor word herstel.

“Maar dit gaan lank neem,” verseker die paneelklopper haar. “Die skade is groot en ek wag vir ’n part. En die fabriek wat die onderdele maak, is aan die staak. Ek besef dis ’n splinternuwe motor; dit moet so goed as uit die boks wees,” verseker die fris man met die getatoeëerde arms haar. “Jy sal ongelukkig nog moet wag. Ek weet nie vir hoe lank nog nie.”

Sy is dus afhanklik van die geleende motortjie. Sy moet seker maar vir Ernst Joubert kontak en sê dat dit nog miskien tot tien dae sal neem.

Maar sy bly baie besig en kom nie by bel uit nie. Boonop voel sy hy kan maar die ongerief verduur aangesien hy so dom was om ’n ongeluk te maak deur sy selfoon in sy motor te gebruik. Hy kry net wat hy verdien, verseker sy haarself ietwat moedswillig.

Sy gaan gereeld na Dolf Dreyer in sy weelderige huis, waar ’n kloekende huishulp en ’n inwonende assistent, Thabo, vir hom sorg.

“Die pyn maak my klaar,” sê hy moedeloos.

“ ’n Skietwond is ’n duiwel,” stem sy saam. “Dit doen soveel skade omdat dit so groot is en ’n groot klomp weefsel of been vernietig. Ek is so bly jou neuroloog gaan vir jou ’n pynblokkeerder insit. Ek weet van baie goeie resultate met dié operasietjie. Sodra die blokkeerder in is, keer dit dat die senuwees die pynboodskap na die brein deurgee.”

Sy laat hom opstaan en wys hom weer hoe om die swakker linkerbeen te oefen.

“Wanneer hierdie regterbeen nog ’n bietjie sterker is, gaan jy weer stap! Dan sal die swakker linkerbeen ook begin verbeter. Moenie nou staan en moedeloos raak nie, Dolf. Ek maak staat op jou. Oefen! Oefen! Oefen! Jy kán dit doen.”

Hy is ’n groot man en sy is uitasem toe sy hom stewig om die middel vashou en hom weer in die rolstoel laat sak. Sy probeer om nie te dink aan die nabyheid van die man nie. Hy is groot en fris, ’n pragtige man, wat nou ongelukkig ’n bietjie gewig optel omdat hy nie meer aktief is nie. Maar steeds ’n lus vir die oog, moet sy erken.

“Dankie, jy’s ’n engel,” sê hy opreg en hou haar hand ’n oomblik langer vas as wat nodig is. “Wat ek tog sonder jou sou doen!”

’n Paar dae later bel Dolf haar.

“Ek het gister die blokkeerder gekry. Dis, soos jy wel weet, ’n klein dingetjie soos ’n pasaangeër. ’n Spesiale elektrode word langs die senuwees geplaas wat die pynboodskap na die brein toe oordra. Die stelsel stuur elektriese impulse wat soos ’n gekriewel voel in die deel waar die pyn was. Daar is nie verdere medikasie nodig nie, en ek kan self die werking van die blokkeerder aanpas. Ek het ’n tipe kontrole daarvoor.”

“Ag, maar dis wonderlik,” adem Isabelle. “En het jy nou minder pyn?”

“Baie, baie minder! Ek kan saamleef met die pyn wat nou oorbly. Jy kan nie dink hoeveel beter ek voel nie. Ek het sommer weer moed vir dinge.”

“Ek is so bly! Dis wonderlike nuus, en ek is bly jy het my laat weet. Maar ek sien jou seker nog môremiddag?”

“Ja, natuurlik. Asseblief. Ek moet aanhou oefen om soveel moontlik die gebruik van my spiere terug te kry. Ek maak staat op jou, dit weet jy. En dis altyd lekker om jou vrolike gesig te sien. Ek kan nie vir jou sê wat jou besoeke vir my beteken nie. Jy is vir my teen hierdie tyd baie meer as net ’n fisio.”

Isabelle is al gewoond daaraan dat pasiënte haar so hoog aanslaan. Almal is verstom oor die sukses wat op ’n fisioterapeut se goeie werk volg. En elkeen dink gewoonlik dis net met hom of haar dat Isabelle sukses behaal. Maar dis die werk van ’n fisioterapeut: om met die regte en langdurige oefening jou pasiënt weer so mobiel en soepel as moontlik te maak. Om nuwe patrone van leef en doen aan te leer, om ou gewoontes af te leer en nuwe tegnieke te gebruik.

Sy gaan dus die volgende dag met ’n lekker hart terug om saam met Dolf te oefen. Sy weet hy is eensaam. Dis erg genoeg om ná die skietery ’n parapleeg te wees, maar om daarmee saam ook die verlies aan ’n sosiale lewe te hê maak alles erger.

Dit lyk soms vir haar of Dolf nie meer wil aangaan met die lewe nie. Dan moet sy nie net sy oefenprogram met hom bespreek nie, maar hom ook moed inpraat en doelwitte stel wat hom sal aanmoedig. Die feit dat hy nou baie minder pyn het, is ’n groot, groot hulp.

Sy wil hom so graag help, maar tog weet sy dat sy hom nie durf aanmoedig as hy dalk ’n bietjie romanse en vertroosting by haar soek nie. Alles moet streng professioneel bly. ’n Mens raak nie betrokke by jou pasiënte nie, maan sy haarself. Veral nie by een wat soveel trauma beleef het nie. Hy moet homself eers vind, eers vasstel wie en wat hy ná die insident is. Hy moet klaar rou oor sy verlies aan beweeglikheid.

Hy wou ’n werksverandering maak voor die voorval, maar weet nou nie wat om te doen nie. Sy werkgewer – ’n prokureursfirma – laat hom baie tyd toe vir rehabilitasie. Hy word dus gedwing om aan te bly by dieselfde werk.

Hulle geduld met sy situasie is onskatbaar baie werd. Hy kan tuis werk en sy verslae per e-pos aanstuur. Hulle hou hom op hoogte met wat op kantoor en in vergaderings besluit word. Gelukkig het hy ook ’n baie goeie siekefonds en ongeskiktheidsversekering, wat die grootste deel van die onkoste gedra het.

“Dink maar eers net aan jouself en aan jou herstel,” het Isabelle destyds gesê toe hy oor sy beroep met haar wou praat. “Op ’n dag sal jy net skielik weet wat jy wil doen. Dan sal jy reg wees vir ander veranderinge, soos by jou werk. Intussen is dit net eenvoudig nie so belangrik as om self weer op die been te kom nie. En met harde werk sal ons dit nog regkry dat jy weer loop, of ten minste baie meer mobiel is.”

Dit bekommer haar soms dat hy so onbeskaamd ingenome is met haar. Maar as iemand so depressief is as wat Dolf tot dusver was, is ’n romanse eintlik net ’n tydelike oplossing. En sy wil nie haar professionele verhouding met hom ondermyn nie. Sy voel sy ken hom slegs as ’n pasiënt. Sy weet presies uit watter toestand hy kom en waarheen sy met hom op pad is. Sy moet hom weer op sy voete kry – letterlik. Dan eers sal sy ’n moontlike verhouding met hom kan oorweeg.

Dié gedagte vang haar onkant. Sy het nie vantevore aan haarself erken dat sy gevoelens vir Dolf koester nie. Sy het gereken dat haar sterk gevoel vir hom uit meegevoel spruit. Sy kon nie help om hom te leer ken nie, en sy bewonder sy doelgerigte stryd teen sy beserings. Sy het nie vermoed dat sy daarmee saam ook op ’n ander vlak in hom begin belangstel het nie.

Gister in sy telefoonoproep het hy iets gesuggereer wat haar in haar diepste wese geraak het, besef sy nou. Sy het tot dusver nog nie aan haarself gedink as beskikbaar vir ’n verhouding nie.

Maar sy weet nou wat sy gaan doen. Een ding het intussen vir haar uitgekristalliseer: sy sal amptelik haar verlowing met Rigardt verbreek. Hoe sy dit moet doen, is nog nie duidelik nie. Hy sal nie verstaan as sy sy ring teruggee nie – hy sal die betekenis van die gebaar nie verstaan nie. Sy ma het dit in soveel woorde ook erken, en selfs gesê Isabelle kan maar die ring hou. Daar sal dus nie die tradisionele manier van afsê kan wees nie. Sy sal net vir die familie gaan sê sy is nie meer verloof nie.

Nou moet sy ook besluit of sy skielik gaan ophou om ná werk na Rigardt se ouers te gaan, en of sy net geleidelik minder by hulle huis sal opdaag. Watter manier ook al vir almal die mins traumatiese sal wees.

Sy weet van fisieke herstel, van spiere en beendere. Sy kan dit help bewerkstellig deur behandeling, oefening en aanmoediging. Maar sy weet nie veel van breinfunksie en van emosionele skade en herstel nie. En dís wat Rigardt oorgekom het.

In die liggaam wat ná sy ongeluk geleer is om te loop, aan te trek, te eet en min of meer sosiaal aanvaarbaar op te tree, woon die gees van ’n kind. Nie die opgeruimde ekstrovert wat sy jare gelede leer ken het nie. Nie die intelligente student van hulle universiteitsdae nie, nie die man wat standpunte kon beredeneer en intens kon debatteer nie, maar ’n verskrikte robotmens wat ’n werkie in sy pa se fabriek sal gaan doen.

Sy weet ’n mens moet dit tyd gee, nie gou moed opgee nie. Dis waarom sy vir twee volle jare elke dag ná werk na Rigardt se ouerhuis gegaan het, waar sy ouers hom in alles bystaan en ook nie moed opgegee het nie.

Juis omdat Rigardt breinskade het, waardeer sy Dolf se geselskap. Sy weet dat hy ten spyte van die pyn en oneindige frustrasie ’n aangename, optimistiese geaardheid het. Sy waardeer dit dat hy met sy werk aangaan, al moet hy elke dag ure lank rehabilitasie-oefeninge doen, sodat hy min tyd het vir enigiets anders.

Sy kry hom meteens verskriklik jammer.

“As jy vanaand wil gaan fliek, sal ek jou kom oplaai,” bied sy impulsief aan. Sy wil haar eers bedink, maar voeg dan vinnig by: “Nee, wag, dit sal met jou motor moet wees, want ek ry met ’n geleende motortjie. Daar kan nie eens ’n paar tekkies in sy kattebak inpas nie, wat nog te sê ’n rolstoel.”

“Sal jy regtig?” Hy kyk haar verwonderd aan.

Sy voel effens skuldig; hy weet sy is tegnies nog verloof. Sy sien dan ook dadelik sy blik op haar ringvinger, waar haar ring vanmiddag pryk.

“Ek gaan as jou fisioterapeut.” Sy weifel. “Of sal ons dit maar los?”

“Nee, kom asseblief. Kom ons doen dit,” pleit hy dringend. “Ek sal jou geselskap soveel meer geniet as my familie of helpers s’n.”

“Jy moet net nie idees kry nie,” dring sy aan. “Dis bloot ’n ontspanningsoefening.” Sy glimlag skeef.

“Natuurlik,” glimlag hy ook. “Ek en jy het dit albei nodig. Ek weet genoeg van jou omstandighede om te weet dat jy ook frustrasie en pyn beleef. En ek kan darem ry, so ek sal jou kom oplaai.”

Sy spreek met hom af om halfagt gereed te staan buite haar meenthuisie.

Die aand saam met Dolf verloop goed. Hy help homself met die rolstoel, met die in- en uitklim uit sy aangepaste motor en die ophys van die stoel. Isabelle staan terug en laat hom toe om alles self te doen.

Sy weet hoe ver hy gekom het van daardie eerste dae in die hospitaal toe almal gespanne gewag het vir die swelsel om te sak, sodat hulle kon sien hoeveel gebruik hy nog in sy arms en bene oorhet. Sy weet hoeveel ure en ure se rehabilitasie hom gebring het tot op hierdie punt waar hy homself taamlik goed kan behelp.

Sy weet ook dat hy liewers alles self moet doen – dis goed vir sy selfvertroue.

En juis om hom nie as ’n hulpelose gestremde te laat voorkom nie, het sy moeite gedoen met haar voorkoms. Mense sal meer respek vir hom hê as die vrou aan sy sy iemand is op wie hy trots kan wees, dink sy simpatiek. Iemand wat by hom is omdat sy hom waardeer as mens, en nie uit jammerte of omdat sy betaal word om saam met hom daar te wees nie. Of ’n afgesloofde familielid nie.

Sy weet sy lyk pragtig met haar hare wat in sagte kartels om haar gesig en tot in haar nek hang. Haar ovaalvormige gesig lyk mooi met amper enige haarstyl, selfs as sy haar hare strak wegkam vir die werk. Maar daar kom ’n vriendelike sagtheid oor haar as haar hare los hang en sy vleiende, vroulike klere aantrek.

Hulle geniet die fliek en raak na die tyd in druk gesprek daaroor.

“Ek hou nie van Meryl Streep nie, sy het al wéér oorspeel,” kla sy kastig.

“Jy is seker nie ernstig nie,” kap hy teë. “As jý in so ’n krisis was, sou jy ook tekere gegaan het.”

Sy lag hom uit. “Sy was uitstekend. Ek wou jou maar net ’n bietjie terg. Ek weet die meeste mense is mal oor haar.”

“Kom ons gaan eet iets of gaan drink ’n glasie wyn,” stel hy voor.

“Dit sal lekker wees.”

Sy help hom kies tussen twee restaurante wat albei gesellig lyk. Hulle kry ’n lekker hoekie waar sy rolstoel uit die pad staan. Hy staan self op en kom sit langs haar aan tafel. Heimlik is sy bly dat hulle nie te veel in die oog is nie. Sy wil darem nou ook nie dat bekendes hulle dalk sien en allerhande verkeerde afleidings maak nie.

Amptelik is sy nog ’n verloofde vrou, hoewel sy weet dat niemand meer van haar verwag om aan Rigardt getrou te wees nie. Maar nie meer vir lank nie, beloof sy haarself. Sy is dit aan haarself verskuldig om weer met die lewe aan te gaan.

“Wat het jy nog onlangs gesien?” vra Dolf uit.

Sy erken dat sy lanklaas gefliek het, lanklaas uitgeëet het, lanklaas vlooimark toe was, lanklaas in die winkels rondgeflenter het, behalwe soms met ’n vriendin wat haar saamsleep.

“Dan is dit hoog tyd dat albei van ons hierdie aand geniet,” kondig hy aan en vra dat die kelner spyskaarte bring. “Ons gaan eet en drink en vrolik wees.”

Dit word die lekkerste aand wat Isabelle in twee jaar beleef het. Sy flankeer ’n bietjie met hom, terg hom en laat haar terugterg. Hy laai haar eers kort voor middernag by haar huis af.

“Jammer dit het so laat geword. Jy moet môre werk,” sê hy.

Sy buk af by sy oop motorvenster. “Dis niks. Ek het lanklaas laat uitgebly en dit was heerlik. Lekker slaap!”

“Jy het my vanaand ’n groot eer aangedoen.” Hy sit sy hand op hare. “Ek kan jou nooit vergoed daarvoor nie. Dankie dat jy vir my so absoluut pragtig lyk, en dat jy geduld met my gehad het.”

“Ons moet dit weer doen,” stel sy voor.

Sy weet dat sy onder die omstandighede maar die voortou kan neem. Self sal hy dalk nie die selfvertroue hê om haar uit te vra nie.

“Dit sal heerlik wees.”

Sy leun vinnig vorentoe en soen hom op die wang, kry die geur van ’n heerlike vars naskeermiddel. Toe draai sy om en verdwyn by haar huisie se voordeur in. Sy hoor hom nog ’n rukkie wag, dan sy motor aanskakel en baie stadig wegry.

Dit was nou lekker, dink sy tevrede. ’n Lekker ontspanne aandjie by die fliek en daarna lekker geselskap, soos in die dae toe sy baie uitgegaan het voor en na sy vir Rigardt ontmoet het.

Al het ek die man nou ook self uitgenooi, het ek vanaand ’n afspraak gehad, juig dit in haar.

Wat het my besiel? wonder sy egter die volgende dag in die helder oggendlig terwyl sy en Maxi en Yvette gou saam praktykvergadering hou.

“Nie net het ek met ’n pasiënt uitgegaan nie, ek het hom sowaar gesoen! Én hom aanleiding gegee om te dink daar sal nog sulke afsprake wees,” erken sy teenoor haar kollegas.

“Gesoen nogal, nè?” beklemtoon Maxie dramaties.

“Net ’n ou piksoentjie vir nagsê,” antwoord Isabelle, skielik skaam oor haar impulsiewe daad.

“Kan nie skade doen nie,” reken die kalm Yvette. “Hy sal ’n sot wees as hy op die eerste aand, ná die eerste soentjie, allerhande gedagtes kry.”

Maar Isabelle is nie so seker nie. Dit was ’n fout, erken sy teenoor haarself. Sy is nie regtig verlief op Dolf nie, en dit was baie verkeerd om hom aanleiding te gee. Hy is reeds kwesbaar, en moontlik oorgevoelig vir verwerping omdat hy in ’n rolstoel is.

“Al wat met die affêre – let wel, ek sê affêre en nie affair nie – verkeerd is, is dat dit dom van jou is om uit een verhouding oor te gaan in nog ’n verhouding met ’n gestremde,” voeg Yvette by. “Maar dis darem waar: as die brein helder is, is daar nie soveel sprake van gestremdheid nie. Dan is dit net die liggaam wat sukkel. Maar jy as fisio weet miskien meer as enigiemand anders wat die implikasies dáárvan is.”

“Die twee gevalle is glad nie eenders nie,” protesteer Isabelle.

“Aan die ander kant,” gaan Maxie voort, “is jy darem ook, meer as enigiemand anders, daartoe in staat om so ’n persoon by te staan en selfs te versorg.”

“Maar wil jy nou regtigwaar jou werk daar buite in jou persoonlike lewe ook nog doen?” vra Yvette. “Moet jy nie iewers wegkom van pasiënte en hulle probleme nie? Is dit nie genoeg dat jy agt of meer ure van elke dag rehabilitasiewerk doen nie?”

“Stop, stop, stop! Dis nie asof ek met die man gaan trou nie.”

Isabelle is lief vir haar kollegas wat haar en haar situasie so deur en deur ken en haar so wonderlik ondersteun. Maar nou is sy moeg vir al die kommentaar op haar aandjie uit saam met Dolf.

“Kan ons asseblief vergeet van my dinge en net aangaan met die vergadering? Wie gaan volgende maand die rehab-hospitaal doen as Yvette met verlof is?”