Читать книгу Әсәрләр. 3 томда / Собрание сочинений. Том 3 - Мухаммет Магдеев - Страница 12

Авылда акушерлык хезмәтен башкаручы ике әби бар иде: Газзәтти һәм Гайшәтти. Алар дөньяга бик күп юньле бәндәләр тудырып, авылларда медпунктлар ачылгач, «үз теләкләре белән» дөньядан китеп бардылар. Үзләре аякка бастырган кешеләр өчен җир өсте бераз бушасын дигәндәй, тын гына, шыпырт кына китеп бардылар.

Газзәтти – минем әби. Кендек әбисе. Мин аңа үз гомеремдә бер бүләк тә бирә алмадым. Әгәр хәзер ул исән булса, мин аңа авылга кайткан саен күчтәнәч, кием-салымнан бүләк алып кайтыр идем. Ләкин ул минем зур үскәнне көтеп тора алмады.

…Камыт аяклары белән авыш-тәвеш килеп урамнан бер юантык карчык барса, ул – Газзәтти. Һәркем белән исәнләшә, һәр бала янында туктый. Инде урамда мине очратса, башымнан бисмилла әйтеп сыпыра да елап җибәрә:

– Тәүфыйклы булып үс, балам, анаң сине бик авырлык белән тапты, – дип яшь коя.

Гомумән, үз гомеремдә мин Газзәттинең еламаган чагын күрмәдем. Мине очраткан саен ул күз яше койды. Аның үзе таптырган балаларны ярату формасы шул булган икән. Башка малайлар белән сөйләшеп аңлашкач ачыкланды: һәрберсен (үзе таптырган баланы) очраткач башыннан сыйпый да елап җибәрә икән:

– Тәүфыйклы булып үс, балам, анаң сине бик авырлык белән тапты, – ди икән.

Әни янына килгәндә дә алар шулай бала тәүфыйгы турында сөйләшәләр иде. Бер хикәят тә истә калган. Имеш, бер егет карт авыру әнисен арка кочтырып өч мең чакрым ераклыктагы изге суга алып барып кайткан. Кайткач, бер акыл иясеннән сораган:

– Мин, – дигән, – әниемне савыктыру өчен өч мең чакрым ераклыкка аны арка кочтырып алып барып кайттым. Анам алдында минем бурычым үтәлдеме инде?

– Һи-и-и, – дигән акыл иясе. – Һи-и-и… Бу – беләсеңме нәрсә? Бу хезмәтең синең анаңның бер минутлык тулгагына да тормый.

Адәм баласы дөньяга әнә шулай авырлык белән килә икән. Газәттинең «Анаң сине бик авырлык белән тапты» дигән сүзе миңа карата аеруча туры килә иде. Әнинең тулгагы нәкъ бер тәүлек дәвам иткән. Хәле бик авырлангач, Газзәтти әтигә әйткән:

– Бар, – дигән, – духтырга ат җибәр, Аллага тапшырдык, хәле шәптән түгел, үзең янында утыр, – дигән.

Ун чакрымдагы Чүриле марҗасын алырга төнлә ат җибәргәннәр. Буранда, ниһаять, безнең авылның уты күренгән. Безнең өйнең тәрәзәләре бик зур, әти ике якка да гөлт итеп унлы, егермеле лампалар кабызып куйган, доктор көтәләр икән. Әмма доктор, зур тәрәзәләр, гөлт иткән утлар күргәч:

– Кайсы йортка, тегеңә түгелме? – дип, ат тоткан абзыйның дилбегәсенә ябышкан.

– Әйе, шуңа, – дигән абзый.

– Алайса бор атыңны, – дип, акушерка киреләнгән. – Кулак йортыдыр ул?

– Юк, юк, – дигән абзый, – элеккеге мөгаллим йорты!

Акушерка шуннан соң гына риза булган. Әти кулак булса, мин дә, әни дә үләсе икәнбез.

Доктор килгәч, Газзәтти әти бүлмәсенә чыгып елый-елый дога укып утырган. Мин дөньяга килгәч, әти доктор хатынны өстәл янына утырткан һәм, «юлда туңгансыздыр» дип, бер чәй чокыры кагор биргән. Акушерка кунып ук калган.

– Анаң бер тәүлек җәфаланды сине таба алмыйча, зинһар, анаңа игелекле бул! – Газзәтти гомер буе миңа шуны теләде. Әнигә күпмедер игелек күрсәттем, әмма дөньядагы иң якын кешеләремнән булган Газзәттигә дә, Чүриле акушеркасына да, утлар яндырып бу дөньяга мине көткән әтигә дә файда күрсәтә алмадым, рәхмәт әйтә алмадым. Бу дөньяда минем, шулай итеп, үзем белгән өч бурычым калды…

Гайшәтти. Анысы – дөньяда бер генә. Дөньяда андый икенче карчык була алмый. Ни өчен? Беренчедән, Гайшәтти гомере буе үзе дөньяга китергән балаларның хәлен белеп йөрде. Аның ниндидер графигы бар иде, ахрысы. Икенчедән, дөньяда Гайшәтти кебек ике бүрек киеп йөргән бүтән карчыкның булуы мөмкин түгел. Тамакларын урам җиленнән, ишек-тәрәзә җиленнән саклап төренеп йөргән атказанган халык артистлары-фәләннәрне күргәнем бар. Син авызыңны күтәреп клуб ишеге янында тәмәке тартып торганда, бугазын әллә ниткән шарфлар белән урап (май ае!) сәхнәгә таба җырчы кереп китә. Вәли карт үзенең чалгысын ничек карап тотса, Гатият абзый үзенең «Зингер» машинасын ничек кадерләсә, теге җырчы үзенең бугазын шулай кадерли. Иң кыйммәтле урын! Иң кыйммәтле хезмәт коралы!