Читать книгу Ter wille van geluk - Naretha Franken - Страница 4

Marina wag totdat haar ouma naggesê en haar kamerdeur toegemaak het voordat sy die sak met lêers gaan haal en die lêers weer in hul onderskeie hopies voor haar op die koffietafel rangskik. Die televisie speel sag in die agtergrond.

Doelgerig begin sy eers met die ou pasiënte se lêers, maar sy sukkel om te konsentreer. Haar hartklop versnel elke keer wat sy aan daardie ander lêer dink.

Met die nuwe pasiënte probeer sy regtig harder konsentreer. Elke geval is uniek, maar gelukkig nie te vreemd nie.

Dan bly nog net die een lêer op die tafel oor. Sy kyk lank na die bekende naam. Sy sou nie vrou gewees het as sy nie ’n bietjie nuuskierig was nie. Om die waarheid te sê, noudat sy meer gewoond geraak het aan die wete dat hy hier naby is en dat sy kalmer kan dink, is sy sommer vrek nuuskierig om te weet wat agter sy opname by die SARR Kliniek skuil.

Van een ding is sy immers seker en dit is dat hy nie hier opgeneem sou gewees het as dit nie ernstig was nie.

Sy gaan maak eers vir haar ’n beker rooibostee en drink die helfte daarvan uit voordat sy die lêer nadertrek. Haar hande begin van voor af bewe, en met haar oë toe, haal sy ’n paar keer diep asem. Dan begin sy heel boaan die vorm. Sy naam, geboortedatum – die adres is nog dieselfde, mediese fonds se besonderhede en dan sy naasbestaandes. Mevrou Ruchelle Barnard – suster. In die volgende kolom van naasbestaandes staan kort en kragtig: GEEN.

Marina voel hoe die naarheid wat al heelaand op haar maag is, plek maak vir iets anders.

Hy is dus nie weer getroud nie. Hoekom laat dit haar … amper goed voel?

Toe sy lank gelede daardie oggend ná hul huweliksherdenking uit die stort gestap het, was haar plan om hom in eie munt terug te betaal. Sy wou in haar motor klim en vir die res van die dag en nag net verdwyn.

Hy het haar met ’n hartseer gesig in die kombuis ingewag. Een verduideliking na die ander gegee en haar belowe om te vergoed vir die aand wat hy haar so skandelik gefaal het.

Sy verskonings het mekaar weerspreek en drankwalms het in die kombuis gehang, maar sy het besluit om hom te vergewe. Haar gebede is verhoor en hy was immers veilig.

“Al wat ek vra, Christiaan, is dat jy my nie vir die gek hou nie. As daar ’n probleem is, of as jy ’n behoefte het aan ander geselskap, sê dit vir my. Moet asseblief nie dat ek die laaste een wees om dit te hoor nie,” het sy in sy arms gepleit.

“Hoe kan jy so iets van my dink? Hemel, Rien, jy ken my tog al lank genoeg om te weet dat ek nie so laag sal daal nie.”

“Ek het nie gesê dis wat jy doen nie, Christiaan. Ek vra jou net om met my eerlik te wees. Ek is jou vrou en jy weet hoe lief ek vir jou is. Ek kry net soms die idee dat jy dinge vir my wegsteek. Dinge wat ek behoort te weet.”

“En hier gaan ons al weer.” Hy het haar weggestoot en met lang treë by die agterdeur uitgestap.

Dae lank het hulle nie met mekaar gepraat nie. Sy het besluit een keer in haar lewe gaan sy nie die minste wees en om verskoning vra nie. Sy het geëet en sy kos in die louoond gelos.

Haar liewe dierbare man wat as student skaars sy mond aan drank gesit het, het skielik selfs gedurende die dag na drank begin ruik. Hy was nooit meer homself nie en wanneer sy hom daarop sou wys, het alles net vererger.

Saans het sy haar kussing nat gehuil, maar sy het nie weer ’n enkele oproep gemaak wanneer hy nie huis toe gekom het nie. Tog het sy vroeg een oggend ’n oproep ontvang van dieselfde konstabel wat ’n paar weke gelede die pad tot op die plaas gefynkam het op soek na Christiaan se bakkie.

Sy stem was bietjie onseker. “Mevrou van Breda, dis konstabel Spies hier. Ek het bietjie navrae by die kantoor gedoen – u het meneer Van Breda toe nie as vermis aangegee nie. Ek neem dus aan dat u hom opgespoor het.”

“Ja, baie dankie vir die moeite, konstabel.” En toe, asof iets in sy stem haar gepla het, vra sy. “Kon jy hom toe opspoor?”

Hy het vreugdeloos gelag. “Nie daardie nag nie, mevrou, maar toevallig het daardie selfde bakkie waarna ons gesoek het vanoggend net voor my by ’n woonkompleks uitgery. Ek neem dus aan dat u hom gisteraand weer gesoek het.”

’n Yskoue hand het om haar hart kom vat. Sy wou darem nie pateties klink nie en het toe, ondanks die vrees om haar hart, sag gelag: “Nee, gisteraand het ek darem geweet dat hy gaan uitslaap. Net nie wáár nie.”

“Nee, maar dan is die saak reg, mevrou. Lekker dag vir u verder.”

Net voor hy die oproep afsny, het sy gou gevra: “Jammer, konstabel, waar het u gesê is die kompleks?”

Hy het gelag asof hy geweet het sy gaan dit vra. “Ek het nie gesê nie, mevrou, maar dis Chrismor Villas. Dis net buitekant Somerset-Wes, reg agter Pick ’n Pay. Wil u hê dat ek u moet skakel as ek hom weer daar gewaar?”

“Ag, ek dink nie dis nodig nie, baie dankie. Ek dink dis waar sy een vriend bly. Lekker dag vir jou ook.”

Sy het die foon doodgedruk en eindelose minute net so roerloos bly staan. Haar kop het soos ’n tuimeldroër begin draai met duisende gedagtes, en toe al het sy geweet dat sy nie sal rus voordat sy weet by wie hy in Chrismor Villas oorbly nie. Heel moontlik is dit waar een van sy nuwe drinking buddies bly, maar haar vroulike intuïsie het ’n ander storie vertel.

Toe dit haar weeklikse inkopiedag word, het sy sonder huiwering by die kruising regs in pleks van links gedraai. Sy het die Pick ’n Pay-tak waarna die konstabel verwys het, maklik gevind, maar ietwat gesukkel om die kompleks te kry.

En toe sy die naam uiteindelik op die woonstelblok van rooi baksteen met sy drie verdiepings gewaar, het haar brein gesukkel om Christiaan daarmee te assosieer. Die gebou het oud en verwaarloos teen die res van die buurt gelyk. Sy het lank na die bedrywigheid om die woonstelblok gesit en kyk en toe besluit dat die konstabel seker ’n fout gemaak het.

Sy het daar weggery en besluit om vir eers van Chrismor Villas te vergeet.

Ruchelle se oproep dat sy vir ’n paar dae wou kom kuier, het soos ’n bestiering gekom.

Christiaan het haar daardie selfde aand ná Ruchelle se oproep om verskoning kom vra en toe sy suster twee dae later opdaag, was sy en Christiaan ’n gelukkige paartjie. Dinge was weer in hul gewone glybaan waaroor sy dankbaar was.

Ongelukkig nie vir lank nie.

Skaars drie weke na Ruchelle se vertrek het die verskonings weer begin en het hy meer as tevore gedrink. Sy kon nie anders as om weer oor Chrismor Villas te wonder nie.

Ander dinge het ook gepla. Daar was iets aan hom wat sy nie kon plaas nie. Soms was hy net ’n totale vreemdeling. Die kyk in sy oë, die manier waarop hy gestap of gesit het. ’n Koue hand het al stywer om haar hart begin klem. Sy was huiwerig om aan haar vrese ’n naam te gee. Hy sou tog nie so dom wees om …

Hoewel sy dit nie wou glo nie, het al hoe meer van sy reaksies en handelinge daarop begin dui.

Dwelms!

Die dag wat sy sonder om te klop by sy studeerkamer ingestap het, die wit poeier voor hom op ’n stuk papier op die lessenaar gewaar het, daardie dag het sy gedink sy gaan dood.

Hy het woedend opgespring en haar begin uittrap. Hoe durf sy sonder om te klop hier instorm!

Sy kon hom net verslae aanstaar. Haar hart het van teleurstelling gepyn. Hoe kon hy? Hoe kon hy dit aan haar én aan homself doen? Waar sou hy die goed kry? Is dit wat hy by Chrismor Villas gaan doen, of wag daar nóg skokke op haar?

Die blou oë het groot en verwytend in sy kop gestaan.

Stil het sy omgedraai en by die agterdeur uitgestap. Sy moes vars lug kry. Hoe ver sy gestap het, kan sy nie eens onthou nie, maar dit was donker toe sy uiteindelik omgedraai het.

In stilte en met baie gebede het sy gewag vir die regte tyd om met hom te praat. Genadiglik het hy ingestem tot behandeling en is hy vir twee weke na ’n privaat kliniek. Keer op keer het hy egter die opvolgbesoeke misgeloop en slegs ’n paar maande later moes hy weer teruggaan. Dié keer vir twee maande.

Die plaas is in die hande van betroubare plaasbestuurders gelos. Elke tweede aand het sy hom gaan besoek. Vir hom skoon klere en ietsie lekkers geneem. Dankbaar het sy met elke besoek ’n stukkie van die ou Christiaan teruggekry. Dit het begin voel of haar lewe weer koers kry.

Sy het die huis omgekeer en behoorlik skoongemaak. Nuwe beddegoed en strooikussings in die sitkamer moes die plek bietjie ophelder. Sy was opgewonde oor ’n nuwe begin.

Maar toe, deur ’n onskuldige vraag, word haar lewe in sekondes weer onderstebo geruk.

“En jy? Ek dog jy slaap lankal,” breek haar ouma se stem deur Marina se pynlike gedagtes. “Ek sukkel ook vanaand om te slaap, seker bietjie oormoeg. Wil jy tee hê? Ek gaan maak.”

Marina skuif verskrik, tog bietjie verlig, op teen die leuning van die bank en sukkel ’n oomblik om na die hede te kom. “Dankie, Ouma, dit sal lekker wees. Myne het gestaan en koud word.”

Sy dop die lêer in haar hand gou om en maak een van die ander op haar skoot oop. Die laaste ding wat sy wil hê, is dat haar ouma nou begin vrae vra. Haar liggaam pyn behoorlik van ingehoue spanning, en haar voete het yskoud geraak.

Die pyn en vernedering van jare gelede lê weer vlak in haar binneste en die begeerte om weg te hardloop wil-wil net kop uitsteek. Hoe gaan sy deur die nag kom?

Susan sit Marina se beker tee voor haar op die tafel en gaan sit op die bank oorkant haar. Haar oë gaan lê sag op haar kleindogter. “Ietsie waarmee ek kan help?”

Susan ken haar kleindogter goed genoeg om te weet hier is groot fout. Die seer en stille hulpkreet lê vlak in die bruin kykers, en uit ondervinding weet sy dat daar net een persoon is wat daardie bruin bokkie-oë so kan laat lyk.

Daarom besef sy ook dat sy baie versigtig sal moet wees en Marina kans moet gee om te verwerk wat ook al nou in haar woed. Vermoedelik het een van die pasiënte se lêers haar weer aan daardie tydperk in haar lewe herinner. ’n Tydperk waaroor sy tot vandag toe nog swyg nes die naam wat nooit weer genoem is nie.

“Moeilike gevalle?” vra sy sag. Haar hart pyn toe sy die verligting in Marina se lyftaal sien.

Marina lag kamma ongeërg en strek haar eers uit voordat sy opstaan en na die bank agter haar verskuif. “Gelukkig darem nie almal nie. Die helfte is ou pasiënte wat Lizel sommer bygesit het sodat ek kan inhaal.”

Hulle gesels ’n rukkie oor van die pasiënte, later oor die vakansie wat verby is totdat Susan se teekoppie leeg is en sy Marina se leë beker by haar neem en kombuis toe stap.

Marina luister hoe haar ouma die teekoppies uitspoel. Die spanning wat vir ’n oomblik kans gekry het om te lig is weer aan die terugkeer.

Sy sal nie hier kan opstaan voordat sy weet wat agter Christiaan se teenwoordigheid skuil nie.

Toe haar ouma oomblikke later weer inloer om nag te sê, sit Marina op die mat met ’n lêer op haar skoot.

“Dan sê ek maar weer nag. Moenie te laat werk nie, jong, en sit ’n kussing onder jou sitvlak. Môre het jy nierprobleme en dan weet jy nie waar jy daaraan kom nie.”

Marina glimlag en trek dadelik een van die kussings van die bank af en druk dit onder haar in. “Oukei, moeder Teresa. Tevrede?”

Haar ouma knik. “Lekker slaap.”

“Ouma!”

Ouma Susan draai om en loer oor haar bril na haar kleindogter.

“Sal Ouma asseblief vir Stiaan ’n paar dae kan weghou van die kliniek af? Hier is ’n paar gevalle waaraan ek hom nie graag wil blootstel nie.”

“Ek kan probeer, maar jy weet hoe die mannetjie is. Jy dink nog hy is hier, dan …”

“Ouma, dis baie belangrik. Ek soek hom die volgende paar dae nie naby die kliniek nie.”

Susan frons liggies. Marina se ontsteltenis bevestig net haar vermoedens – tussen Marina se vinnige besoek aan die kliniek vanmiddag en haar tuiskoms het iets drasties verkeerd geloop. Sy het haar lanklaas só gesien.

“Ek sal my bes doen, hartjie. Ons twee kan sommer môre bietjie dorp toe ry en by Leendra en die tweeling gaan kuier. Stiaan geniet dit om daar te gaan speel.”

“Dankie, Ouma.” Marina laat sak haar oë na haar hande.

“Jy weet dat ek hier vir jou is, my kind. Enige tyd – dag of nag. As jy ’n oor nodig het, sal Ouma luister. Jy het nie nodig om alles altyd alleen te probeer dra nie.”

Marina vee met die agterkant van haar hand die trane van haar wange af. “Ek weet, Ouma. Dankie. Ek sal later verduidelik, net nie vanaand nie.”

“Dis goed. Ek wil nie druk op jou sit nie. Net as jy wil en wanneer jy gereed is.”

Die lêer lê weer oop op haar skoot. Die prentjie van Christiaan van Breda helder in haar gedagtes.

As sy hom nie geken het daardie dag wat sy hom by die kliniek gaan haal het nie, sou sy net daar halsoorkop op hom verlief kon geraak het. Hy het weer soos die jong student gelyk wat haar hart gesteel het. Die rooierige kleur wat die laaste paar maande eie aan sy gelaat geword het, was heelwat ligter en die vlootblou gholfhemp het sy oë nog blouer laat vertoon. Die donker kuif was skoon gewas en teruggekam.

Die wind het liggies in sy hare begin baljaar terwyl hy haar tegemoetgestap en omhels het. Die twee maande het hom goed gedoen.

Daar, in sy omhelsing, het sy gedink: Te hel met alles en almal. Dié man is myne en dit gaan hy bly.

As dit maar so maklik was. Sy kon eenvoudig nie alleen teen die euwel van dwelms en drank baklei nie. Ongelukkig het sy dit te laat besef.

Marina skud haar kop asof sy van haar gedagtes wil uitskud.

Sy blaai om, sukkel om die letters voor haar in fokus te kry en begin lees. Daar is heelwat verslae van verskeie dokters en sielkundiges. Sy moet by die oorsaak uitkom. Haar blik beweeg vlugtig oor die geskrewe reëls, lees hier en daar ’n paar woorde, maar dit maak nie sin nie. Dit klink nie soos Christiaan nie.

Daarbenewens sukkel sy in haar agterkop om ’n spesifieke rooikop in die verlede te hou. Die gesiggie van die ontvangsdame by daardie ander kliniek, die meisie met die mooi kuiltjies, en haar onskuldige vraag, bring Marina van nuuts af van stryk, maar sy weier om toe te gee. Sy weier om weer deur daardie vernedering te gaan.

Sy blaai terug en haal ’n paar keer diep asem. Dan begin sy weer voor by die persoonlike inligting.

Uiteindelik bereik sy die deel waarna sy soek. Ongemerk het sy opgehou asemhaal. Elke senuwee en spier in haar liggaam is in afwagting.

Nogtans tref die impak van omstandighede haar meer as wat sy verwag het. Sy lees die informasie twee keer om seker te maak. En toe bars sy in trane uit.

Christiaan is in ’n rolstoel – verlam in sy onderlyf en linkerarm. Vermoedelike selfdoodpoging. Dit kan nie waar wees nie. Nie Christiaan van Breda nie.

Onmiddellik wil skuldgevoelens haar beetkry. Selfdood? As sy langer gebly het, kon sy hom dalk …

Hoe is dit moontlik dat ’n mens iemand een oomblik met soveel intensiteit kan haat en daardie selfde persoon oomblikke daarna so jammer kan kry?

Daardie eerste jaar nadat sy die plaas verlaat het en Londen toe is, daardie jaar het sy sonder ophou bly bid dat God hom moes straf oor wat hy aan haar gedoen het. In haar beknopte woonstelletjie het sy saans alleen gesit met net die teleurstelling, vernedering en bitterheid wat haar aan die lewe gehou het.

Sy het amper nie geëet nie. Hoekom moes sy as daar niks was om voor te lewe nie?

Danksy haar Europese burgerskap en ’n ou vriendin, het sy gou werk gekry, maar dit het soggens elke bietjie krag wat sy gehad het, geverg om haar emosies in plek te kry en haar kliënte met die nodige sorg te hanteer.

Sy het opgestaan, gaan werk, saans teruggekeer en voor die televisie aan die slaap geraak. Maar voor die slaap het die terugflitse gekom. Elke aand soos klokslag, het hulle haar saam met die stilte kom treiter, en moes sy die bitter smaak van vernedering herleef.

Later het sy soggens opgestaan en die bitter oor die toilet opgebring. Die naarheid het haar werk later beïnvloed en haar kollegas het haar gedwing om ’n dokter te gaan spreek.

Die vriendelike jong dokter het haar eers gelukgewens en die nuus van haar swangerskap toe met blink oë aan haar oorgedra.

Daardie aand het sy haarself aan die slaap gehuil. Vir die eerste keer in weke was dit nie die verlede wat haar getreiter het nie, maar het haar kop gesukkel om die skokkende nuus te verwerk.

Marina voel hoe trane van verwyt weer oor haar wange stroom en vee dit skuldig met haar mou af.

Maande lank nadat die dokter bevestig het dat sy swanger is, het sy haar liggaam gehaat soos wat sy die man gehaat het wat verantwoordelik was daarvoor.

Aborsie het haar gedagtegang telkens deurkruis.

Sy wou die baba nie hê nie en het God verwyt. Hoe kon Hy ’n kind in sulke omstandighede aan haar gee? Een wat sonder ’n pa sou moes grootword, want van een ding was sy doodseker – en dit is dat haar baba nooit sy of haar biologiese pa sou ken nie.

Eers na ’n paar tekens van ’n dreigende miskraam en toe ’n aantal sessies by ’n sielkundige, het sy begin uitsien na die bondeltjie lewe. Iets wat haar weer rede sou gee om te wil bestaan.

Dit was egter eers toe hulle maande later vir Stiaan in haar arms gelê het, wat die bitterheid haar verlaat het. Die warm lyfie op haar bors het weer lewe en liefde gebring.

Miskien, het sy later gedink, was dit God se manier om haar te vergoed vir die pyn waardeur sy moes gegaan het. Die klein mensie sou net hare wees.

Haar verlede het sy weggesluit. Christiaan van Breda se naam sou nooit weer oor haar lippe kom nie.

Vrae het die familie se oë vol gelê, maar niemand het reguit gevra nie. Op haar ouma en oupa se versoek het sy en Stiaan terug na Suid-Afrika gekom. Die huis was hopeloos te groot vir hulle twee ou mense, en buitendien is die plek tog eendag haar erfporsie, was haar oupa se uitnodiging.

Dit het soos ’n ligstraal op die donker horison gelyk. Op die koop toe het sy werk gekry en ’n oppasser vir haar baba.

Dit was eers heelwat later dat sy haar grootouers gedeeltes van die storie vertel het.

’n Jaar na haar en Stiaan se intrek by hulle het haar oupa sonder haar medewete die gekraakte spieël in die bal-en-kloupoot-hangkas in haar kamer laat vervang. Soos die spieël was sy ook weer heel – so het die spieël gewys. Haar gesig was voller en die donker kringe onder haar oë nie meer so opmerklik nie.

Marina snuif en soek na ’n snesie in haar baadjiesak.

Tog, al het sy hoe hard vir vergelding gebid, het sy dít nie verwag nie. Verlamming – in ’n rolstoel vasgekeer? – nee, God, asseblief. Dis te erg. Asseblief, hemelse Vader, ek vra om verskoning. Vergewe my my haat en al my gekerm oor vergelding.

Al het hy ook wát gedoen, verdien hy nie dít nie.