Читать книгу Die ander vennoot - P.J Haasbroek - Страница 7

Toe die koepeltente die tweede aand staan en sy hardekoolvuur brand, skink Pretorius vir die Duitsers elk ’n dop. En vir homself ’n brandewyn-en-coke met ys uit die koelkas.

Horst Kuhn, die restaurateur, kom staan langs hom, bier in die hand, en wil weet wat hy vir aandete gaan maak. Horst vertel van sy restaurant, van sy wulpse, gewillige kelnerinne – “Jy moet kom kuier, dan ontmoet jy hulle” – en sy gaste.

“Gewoonlik is dit ’n plesierige besigheid. My klante soek Gemütlichkeit. Hulle sing en stamp met hul bierbekers op die tafel. Maar daar kom ook dae wat alles verkeerd loop. Personeel wat mor, of klante wat moeilik is; hulle stuur die kos onder enige simpel voorwendsel terug. Jy moet almal tevrede stel, maar jy weet nie watse giere hulle het nie.”

“Ons kliënte is gewoonlik so bosverskrik dat hulle hulle maar skik na ons reëlings,” jok Pretorius met ’n wye glimlag. “Julle weet mos julle is in ons hande, en ons moet julle nog veilig terugbring Windhoek toe. Daarom hoor ons selde ’n klagte.”

Aan Horst se lag kan hy hoor hy glo hom nie.

Tog is die aand se kampeerdery heel plesierig. Horst gee hom vriendelik raad hoe om sy disse smaakliker voor te berei, en niemand kla oor die kos nie.

Wat ook al op Frau Schiele se bord kom, val sy driftig met mes en vurk aan asof dit haar ’n soort sadistiese plesier gee. Sy werk dit in haar mond in terwyl sy aanhou praat: stukke vleis, aartappels en stringe noedels, gevolg deur brood beplak met kaas en groenvyekonfyt. Haar aptyt kan nie maklik gestil word nie. Sy eet met mening. Sy eet met oorgawe. Sy eet en eet.

Ek moet haar net tevrede hou, dink Pretorius.

Ná ete sit hulle versadig op kampstoele om die vuur en luister na die naggeluide. Gesellig met ’n glasie port of brandewyn. Op die hardekoolstompe wapper klein vlammetjies sonder om veel lig te maak, maar hul nederige flikkering weerkaats tog in elkeen om die vuur se oë.

Soos die donker tussen hulle indring, word die nagkoue skerper teen hul rûe en nekke.

Pretorius staan op en skep ’n graaf vol kole uit die vuur om ’n gloeiende hopie onder elke kampstoel te gooi. Die Duitsers lag oor dié vindingryke teenvoeter vir die koue se byt.

Dis donkermaan. Op die gesigseinder vorm die rante ’n donker wal teen die sterrevloed. Die aarde rol in stilte om.

Schiele vertel John van sy vervoeronderneming; sy vragmotors ry Europa plat met vrag van die Duitse nywerhede, met wyn, graan en vleis.

“Hoeveel daarvan vat jy Oosblok toe?” vra Gotschalk.

“Dis nie moontlik nie. Die kommuniste probeer selfvoorsienend wees, maar hulle raak armer by die dag.”

Kuhn beaam dit. Hy het familie in Oos-Duitsland, en daar gaan dit haglik. Dis waarom mense uit die plek probeer ontsnap. Hulle waag hul lewe om weg te kom. Maar hy glo dit kan verander; aan weerskante van die muur deur Berlyn woon tog Duitsers. Hulle praat nie net dieselfde taal nie, hulle deel dieselfde kultuur. As die Oosblok eers met die Weste begin handel dryf, sal hul ganse stelsel daarby moet aanpas.

“Ook hul politiek,” voeg Schiele by. “Handelsbetrekkinge sal die voorloper wees van politieke omvorming. Die verhouding tussen Oos en Wes sal verander. Dit sal ’n einde bring aan die Koue Oorlog.”

Monika vryf oor haar arms en vra Pretorius om nog hout op die vuur te gooi.

Eers toe dit vlam, sê John: “Wat gebeur dan met ons?”

Sy blik is op Gotschalk toe hy voortgaan: “As die Oosblok nie meer wapens in Afrika aflaai nie, as hulle nie meer terroriste oplei en hulle help nie, sal Suid-Afrika ook nie meer ’n saak met ons hê nie. P.W. Botha sal Suidwes soos ’n warm patat los. Dan gaan alles hier ook verander.”

Dit verras Pretorius. Hy dog John glo vas in hul vermoë om hier die fort te hou. Hulle Alte Feste, soos hy dit al genoem het.

Persoonlik dink hy dat die lewe maar net sal aangaan. Ander politici sal die nuus haal en ander amptenare sal hulle laat vorms invul. Maar die land sal nog net so droog bly. Wil John die Duitsers toets, kyk wat hul politieke gesindheid is?

“Julle sal waarskynlik beter daaraan toe wees,” kom dit van Anchen. “Sonder die koloniale juk kan julle in Namibië jul eie heil uitwerk.”

“Ek dink nie onafhanklikheid gaan ons probleme oplos nie,” sê Pretorius. Hoe min verstaan sy ma in Keetmanshoop van die politiek, sy broer en suster en hul gesinne? Hoe kan hulle die land se probleme help oplos?

Ook John protesteer onmiddellik. “Dis makliker gesê as gedaan. Almal wil nie dieselfde soort verandering hê nie. Ons nuwe oorgangsregering spog dat hy nasionale eenheid bring, maar elkeen van ons sewe politieke partye sien die toekoms anders. En selfs sonder die politiek wat alles beduiwel, lê daar groot verskille tussen die mense van ons land. Die Ovambo’s en Herero’s en Damaras, die Ovahimbas en Basters en Boesmans en Boere – elkeen wil ’n ander ding. As ons daaroor moet stem, sal die Ovambo’s besluit wat is goed vir die res. Party sal probeer om hulle te opponeer, maar die meeste sal maar bekhou en dit sluk.”

“Wat dink julle gaan met die mense gebeur wat nie onder ’n Swapo-regering wil staan nie?” gooi Pretorius die gesprek om.

Anchen glimlag vir hom. “Elkeen pas maar by nuwe omstandighede aan. Jy sal ook na jou eie goeddunke handel, Herklaas.”

By wie het sy sy naam gehoor? Almal noem hom op sy van.

“Ek weet nie hoe ons onder ’n swart regering sal vaar nie,” sê hy na ’n oomblik se aarseling. “Kyk wat het elders in Afrika gebeur.”

“En kyk hoe lyk dit nog steeds,” voeg John by. “Dis ’n yslike gemors soos die groepe onderling baklei, en elke politieke leier steel die staat se geld. Wat sal die toekoms van Suidwes anders maak? Nié die paar wittes wat gaan agterbly nie. Ook nie die Herero’s of die Rehoboth-Basters of al die klein groepies wat saamhurk in die DTA nie. Ons sit nou soos ’n dronk fietsryer op ’n fiets, met ’n Owambo op die wielrak. Die oomblik wat ons val, gryp die Wambo die fiets. Daarom sal ons seker maar almal die kat uit die boom kyk, en as dinge te warm raak, kies elkeen sy eie koers.”

Vir Pretorius is Suidwes se politiek soos die voortekens van ’n droogte. Jy kan dit sien kom, maar daar is nie ’n manier hoe jy dit kan vermy nie.

In die middel van ’n skroeiende somer het hulle op Guntsas begin myn. Sou hy ’n ander koers kies as hy toe kon?

Brits, die prospekteerder, praat min. Al geluid in die warm laatmiddag kom van die gekko’s. Dit klink of hulle hul reëngebede op die harde bas van die ghwarriebosse uitklop. Sonder ophou, dwarsdeur die nag, die eentonige geklop uit hul grondtrompette.

Die droogte in die noorde van Suidwes het die aarde kaal gestroop. Op Guntsas het die gras uitgedroog en hard geword. Die swarthaakbosse het al hul blare verloor, en toe begin die doringbome ook swart word. Die son skroei neer op die grond en klippe tot mens en dier huiwer om te trap. Selfs in die skaduwee is dit brandwarm.

“As niks meer wil groei nie, moet ons maar onder die grond begin soek na iets met waarde,” het John gesê. Hy het die prospekteerder met sy gesin en al op Guntsas aangebring.

Pretorius bly ’n rukkie in die lang skaduwee van ’n tuitjiesmiershoop staan. Hy het die hele middag saam met Brits rondgery om hom vertroud te maak met die plaasgrense en die topografie van die veld. Hy het meer as genoeg gehad van die man se kortaf instruksies, sy skor stem, asof sy mond droog is. Sy woorde klink soos klappe wat hy uitdeel.

Pretorius voel hoe sweet onder sy hoedband in sy hare kriewel en teen sy slape af spoor. Dit lok mopaniebytjies – soos taai vliegies – wat hy nie weggewaai kry nie. Hulle soek die vogtigheid in die hoeke van sy oë, in sy mond en neus. Die insekte se gepla krap hom nog meer om.

Brits wys na die donkerbruin jonasklipplate wat agter die doringdraadheining bokant die sand uitsteek. “Hoekom is’t afgekamp?”

“Daar’s diep gate en skeure in daai klip. Ons wil keer dat daar nie ’n bees inval nie.”

“Het jy al daarin gekyk?”

Pretorius skud sy kop. Hulle stap soontoe en klim deur die draad. Brits gaan hurk by ’n donker skeur in die rots. Tuur daarin af.

“Sal môre ’n tou saambring om te kyk,” sê hy.

“Maak soos jy lekkerkry.” Pretorius is geïrriteerd. “Moet net nie dink ek klim saam met jou hier in nie.”

Net voor skemer die volgende middag kom Brits huis toe met ’n sakkie klippe. Hy gooi dit op die kombuistafel uit: ’n paar pers kristalle waarvan een groot blinke byna perfek seskantig gevorm is.

“Dis ametis, ’n halfedelgesteente,” sê hy. “As hier genoeg van hulle is, is dit dalk die moeite werd om te myn.”

Dis die eerste keer dat die bot man glimlag. Diep plooie kerf sy bruin gesig soos ’n ou hardekoolstam.

“Hoe sal mens weet?” vra John.

“Ek sal ’n paar slote moet grawe om te sien hoe lê die rif.”

“Die werksvolk kan jou help,” bied John dadelik aan.

Brits stap weg na sy tent toe, waar sy vrou en twee seuntjies onder ’n kameeldoring op hom wag. Die kinders hardloop hom tegemoet; dit lyk of hul kaal voete skaars die warm grond raak. Hulle is gewoond daaraan.

Die aand op die stoep gesels John opgewonde. “’n Mens wonder mos altyd wat lê onder die grond weggesteek. Maar as jy die dag besluit om te begin soek en jy breek die kors oop, is daar nie ’n einde aan wat jy kan ontdek nie. Goud en diamante, steenkool, yster en ametis – alles is joune, jy moet net hard en diep genoeg grawe.”

Pretorius moet lag. “Jy kan ook ’n helse klomp grond en klip uitgrawe voor jy iets kry wat die moeite werd is.”

“Dis waarvoor jy manne soos Brits nodig het, Herklaas. Hulle ken die are.”

Die week daarop gaan huur hulle ’n laaigraaf en lugdrukboor in Windhoek; Brits het dinamiet gebring. Hulle begin die eerste sloot grawe waar hy die kristalle ingebed in holtes tussen dolomietlae gevind het. Almal op Guntsas kom kyk, nuuskierig om te sien wat die grond oplewer. Die mooi pers kristalle maak hulle opgewonde.

Toe Brits die dinamietkerse in die boorgate druk en die lont aansteek, hardloop hulle weg en wag op die ontploffing. Stukke swart klip word in ’n groot bruin stofwolk in die lug opgeblaas, en almal draf nader om na die gapende sloot in die rots te kyk.

Reeds op die tweede dag ontbloot Brits se dinamiet ’n glinsterende klont pers kristalle in die rotslaag. Hy reken die ametis kan meer as vyfduisend rand werd wees. “Dis ’n soort kwarts,” verduidelik hy. “Ametis word gevorm uit silikondioksied, wat dit taamlik hard maak: teenoor ’n diamant se tien, ’n hoë sewe. Daarom kan dit heel mooi geslyp word.”

“Sien jy nou?” roep John opgewonde uit. “Ons breek deur die rotsbanke wat al eeue lank hier lê, en kyk net wat haal ons uit!”

Hulle werk hard in die blakerende son, en algaande skeur die myn dieper in die harde rotslae in. Pretorius het ’n koekepan gebou wat hulle aan ’n kabel teen die skuins helling afstuur om onder vol gelaai te word met stukke rots. Hy beheer die windas waarop die kabel rol, en hou toesig oor die grawery.

Brits se seuns kom staan by hom en kyk, gefassineer deur die kragtige, raserige meganiese aksie. Hy vertel hulle die storie van die Boesmans en ’n luislang wat in ’n dolomietskeur gebly het. Uiteindelik het hulle die slang gevang met ’n pers kristal in ’n kalbas – toe die slang dit in sy bek vat, kan hy nie meer sy kop uittrek nie en daar’s hy vas. Hulle vat die slang na die Kunene, waar hulle hom in ’n seekoeigat los. Maar die slang het die ametis saamgevat, en hy dra dit op sy kop om hom te herinner hoe hy gevang is.

Hulle hét al ’n luislang gesien, vertel die seuns, ’n grote, op ’n plaas naby Grootfontein. En ’n mamba!

John en Brits ry ná ’n tyd Windhoek toe om die paar kilogram ametis te gaan verkoop. Toe hulle terugkom, vertel John dat hy sommer ook ’n mynmaatskappy geregistreer het: Teufelsbach Gemstones (Pty) Ltd. En dat hy genoeg uit die verkoop gekry het om die laaigraaf wat hulle huur te koop.

Volgende kom die lugdrukboor, beloof hy. “As ons ernstig wil myn, moet ons ons eie gereedskap hê.”

“Waar kom jy aan die naam?” vra Pretorius hom die aand op die stoep.

“Teufelsbach is daardie droë loop duskant Windhoek. Maar dit sal die administrasie laat dink ons is buitelandse beleggers – Duitsers of Engelse. Dan los hulle ons dalk uit.”

Brits is heel gemoedelik. Toe John vir hulle elkeen ’n fris dop brandewyn-en-coke inskink, vertel hy dat mense in die ou dae geglo het ametis help teen dronkenskap. “Dit hou jou glo sober en jou verstand helder.”

“Kom ons drink op slim planne en goeie besluite,” sê John vrolik. “Sodat ons sakke vol geld uit ons myn kan maak!”

“Op genoeg ametis om die hele Suidwes nugter te hou in hierdie droogte,” sê Pretorius.

Hy het van Brits leer hou. Die prospekteerder is soos ’n ou wag’n-bietjie-boom: knoetserig en vol dorings, maar altyd dáár, oor die plassie koelte wat hy jou bied. Kom jy weer by hom uit, weet jy dis nog dieselfde Brits.

John gaan haal sy kitaar. Hy speel en Pretorius sing saam: “Duitswes was lekker, Duitswes was goed; Duitswes lê rooi van die Jermans se bloed.”

Twee maande later, op ’n diepte van vyftien meter met ’n sloot wat agt meter breed is en skuins na onder loop, stuit die lugdrukboor teen ’n harde bank. ’n Spiespunt graniet het in ’n dolomietskeur ingewig en deur die kristaldraende rif gebreek. Of verhoed dat die silikonoplossing waarin die molekules van die ametiskristalle diep ondergronds gedra is, verder spoel.

Waar die rif onder hulle eindig, voor die graniet, stop die Teufelsbach-ametismyn. En daarmee saam eindig al hulle mynbedrywighede. Laat die middag staan hulle onder die sinkafdak en beraadslaag oor wat om te doen.

“Ons kan in die graniet boor en dit wegskiet om te sien wat van die rif geword het, maar ons kanse lyk sleg met so ’n definitiewe breek.” Brits klink bekaf.

“Hoeveel sal dit kos?” vra John. “En hoeveel het ons myn in die bank?”

“Te min as ons dieper myn en niks kry nie. Ons kan wel die toerusting verkoop en terughuur.”

“Tot al ons geld op is?” vra Pretorius ontsteld. Hy verstaan nie Brits se voorstel nie. As hulle nóú stop, beperk hulle ten minste hul verlies.

“Die vraag is of ons die kans wil vat of nie,” sê Brits.

Pretorius skud sy kop. “Ons het ten minste nou ’n laaigraaf en ’n kompressor. En ’n bietjie geld in die bank.”

John gaan haal ’n bottel brandewyn uit sy bakkie. “Kom ons drink daarop,” sê hy. “G’n ametis gaan my vanaand keer om poepdronk te word nie.”

Wat sy twee vennote beaam. Met geesdrif, wat later die aand tot groot uitbundigheid lei, voeg hulle daad by die woord. Hulle skink die bottel leeg in hul plastiekglase.

Nog voor sonop het Brits sy kamp opgebreek en agter op sy ou bakkie gelaai. “Julle weet waar om my te kry,” sê hy voor hy wegry.

Die twee seuns waai vir Pretorius van hul sitplek tussen die kampgoed. Hulle is gewoond aan kom en gaan.

Die volgende Vrydagaand ry Pretorius saam met John Otjiwarongo toe, deur die skemerende veld, om Lianna en ’n vriendin op die dorp te ontmoet. Nie Mea nie, het sy laat weet.

In die tyd sedert die dans het Pretorius besef hy mis Mea. Hy het haar geur probeer onthou, ook die klank van haar stem, maar hy het haar lag vergeet. Dit het hom so gepla dat hy besluit het om haar weer op te soek. Sodra hy die kans kry, het hy hom voorgeneem.

Hy het Lianna nie oor Mea uitgevra nie; sy belangstelling kan dalk vir Lianna ’n verleentheid wees. Mea se waarskuwing het hom bygebly: Om terug te kom, is moeilikheid soek; ’n vaste verhouding knoop jou net vas in vervelige verantwoordelikhede.

“Die droogte laat my Lianna net nog meer mis,” sê John terwyl hulle op pad is.

Hy praat kort-kort oor haar; verkneukel hom oor lawwe goed wat sy aangevang het, oor haar slim sêgoed. Hy is gaande oor die vooruitsig om haar weer te sien.

Verlief, besluit Pretorius. Dis vir hom snaaks, hierdie verandering in John se ingesteldheid.

Hyself wou net wegkom van die warm, droë veld. En van die Afrikanerbeeste wat daagliks maerder word en met hangkoppe loop asof hul lang krulhorings al swaarder word. Hy wil nie meer die nood in hulle oë sien nie. Soms loop hy met sy geweer veld-in en skiet die beeste wat bly lê het. En af en toe ’n maer koedoe, uit jammerte.

Hy wou ook wegkom van Guntsas se leë werf, veral op ’n naweeksaand. Hy is nege en twintig jaar oud, en daar is vir hom niks om alleen te doen nie. Hy het nog nooit ’n smaak vir boeke gehad nie, en radioprogramme verveel hom. Hy hunker na die geselskap van Otjiwarongo se meisies, al deel hy nie hul belangstellings nie. Sy behoeftes is eenvoudig: net om ’n meisie te hoor lag, om te voel hoe sag haar boarms is en die geur van haar hare te ruik.

Sedert hy Mea ontmoet het, het hierdie begeerte dwingender geword, maar hy kon nie sy gevoel van rusteloosheid daaraan knoop nie.

In die weke wat volg, verander die verhouding tussen hom en John. Hulle gaan nou saam vry, wat hulle bondgenote maak. Een in drif, en gelykes in hul vooruitsigte. Hy leer gou verstaan waarom John vroeër skemertyd so maklik kon wegry van die plaas af, so haastig. Hy begin self vinnig ry op Guntsas se grondpad, en hy gee nie om hoe laat hy terugkom nie.

Net soms dink hy daaraan hoe ’n goeie reëling dit sou wees as hy met Mea kon uitgaan: hulle twee pare saam. John het ná die dans gesê dit sal lekker pas in hul vennootskap, dié plesierige sosiale samesyn.

Pretorius het hom nie reggehelp nie. Hoe kan hy so uitbundig met ’n meisiekind verkeer? Maar Lianna se lewenslustigheid spoor John natuurlik aan.

Mea is anders; sy weet presies wat sy uit ’n verhouding wil hê. Nie onvriendelik nie, net baie doelgerig. As sy net wou, kon hy dalk ’n plan gemaak het. Maar dit was heeltemal buite die kwessie; sy het hom immers weggewys.

Tog het hy dikwels oor haar gewonder. As sy van ’n plaas af gekom het, het sy dalk meer toegeneë tot hom gevoel. Sy is egter ’n stadsvrou. Verfynd, maar beslis nie pieperig nie; sy sal nie terugdeins vir die uitdagings van die buitelewe nie. Om boervrou te word op ’n plaas . . . Toe het hy meteens onthou dat Guntsas nie sy plaas is nie. Hy hét nie ’n plaas nie. Hy werk vir John.

Wat kan hy tog vir Mea bied? Net sy hande wat vir enige soort harde werk regstaan. En dis nie vir haar genoeg nie.

Die derde aand kamp hulle met die Duitsers op Hermann Struwig se wildplaas. Pretorius het die tente in ’n oopte tussen soetdoringbome, appelblaar en karee opgeslaan, onder ’n groot kameeldoringboom. Verstrengel in die takke bokant hulle, so groot en helder dat dit voel jy kan net opreik om hulle te pluk, hang die sterre van die suiderhemel.

Na ete sit hulle om die kampvuur. In die verte kan hulle sebras hoor whagga-whagga, en sommer naby die kamp skater jakkalse. John is seker hy het ’n luiperd hoor hoes, maar niemand anders het dit gehoor nie.

Schiele vra Pretorius uit oor sy jagervarings. “Hoe kry jy ’n bok in hierdie boswêreld? Vat jy sy spoor, of wag jy by ’n suipplek?”

Pretorius vind dit moeilik om oor jag te praat. Eers het hy vir die pot gejag en toe later jagters teen betaling veld toe gevat, maar hy het nooit self met ’n geweer loop en trofees soek nie.

“Jy probeer maar alles. Meestal hou jy net aan loop tot jy ’n bok kry.”

“Het julle nog nooit in die bos verdwaal nie?”

Dis John wat antwoord: “As jy nie mooi oplet waar jy loop nie, kan dit gebeur, Herr Schiele. Ek het al so verdwaal. Dan loop ek maar op my spoor terug. Soms kruis jy weer jou eie spoor. Dit voel snaaks as dit gebeur en jy besef jy het al in die rondte geloop. Dis nog erger vir mense wat nie die veld ken nie – hulle kan nie die plekke onthou waar hulle reeds was nie. Alles lyk vir hulle dieselfde: bome, miershope, kaal kolle – niks lyk bekend nie. Die veld strek stil en vreemd in alle rigtings om jou uit.”

“Ek kan my goed voorstel hoe verlore dit ’n mens sal laat voel,” sê Anchen. “So alleen en weg, met niks bekends om aan vas te hou nie.”

“Mense verdwaal nie net as hulle alleen is nie. Hulle kan in ’n groep ook wegraak,” sê Gotschalk. “Daar is verhale uit die oorlog van hele kompanjies soldate wat verdwaal het.”

Later die aand wag Anchen Pretorius in langs die voetpad na sy Land Cruiser: sy slaapplek. Nog voor hy haar teen die stam van die kameeldoringboom gewaar, praat sy al, asof sy wil seker maak dat hy nie skrik nie.

“Sal jy my asseblief die bos gaan wys, Herklaas?” vra sy en vat sonder meer sy hand.

Toe haar vingers om syne sluit, besef hy dat die ontmoeting nie toevallig was nie; sy het dit beplan. Wat wil die meisiekind eintlik hê?

“Wanneer?” vra hy. “Ons ry môreoggend vroeg.”

“Nee, nou. Gaan wys my nou. Ek wil dit in die donker sien.”

Hy lag en sê: “In die donker kan mens niks sien nie.”

“Jy kan hier die dónker sien. En wat in die donker is, kan jy naby jou voel. Jy moet my net beskerm teen die ongediertes.”

Hy haal sy flits uit die Land Cruiser. Skakel die ligstraal aan, laat vee dit oor die bos. Struwig het die paadjies in die kamp met wit klippe gemerk sodat niemand die doringruigtes in verdwaal nie. Buitekant is baie wildpaadjies wat vaag in die witgras wegsypel.

Hy soek met die flitslig die pad na die wildsuiping toe. Lig rondom hulle op die bosse tot hy die regte paadjie kry: net twee spore tussen doringbome in die wit boesmansgras. Toe skakel hy die flits af en wag dat sy oë aan die dowwe sterlig gewoond raak. Dis genoeg om te keer dat hulle nie in die doringbome vasloop nie, maar kortkort gryp swarthaakdorings hul broekspype.

“Diere sien mos beter as ons in die donker,” sê Anchen.

Hy fluister: “Daarom moet ons stadig loop en baie fyn luister. En ons moenie praat nie.”

In die stilte kan hulle selfs hul voetstappe op die sandpad hoor, die geklop van gekko’s, en af en toe ’n uil. ’n Geritsel ’n entjie voor hulle laat hom weer sy flits aanskakel. Hy swaai die ligkol oor die veld van boom tot boom. Iets skyn momenteel in die gras: die ligkol het ’n jakkals betrap wat probeer wegsluip. Die jakkals draai om en wys weer sy oog, blinkgroen soos ’n ster wat in die ruigte brand.

Anchen het sy arm vasgegryp.

“Net ’n jakkals,” stel hy haar gerus, maar sy skuif terstond onder sy arm in.

Toe die jakkals agter ’n swarthaak indraf, skakel hy weer die flits af. Die donker vou onmiddellik koud om hulle. Die suiping is so naby dat hulle die modderige water kan ruik.

Hy kyk op; groot sterre blink die hemel vol. “Daar’s die Suiderkruis,” sê hy en wys oor die kruin van ’n boom.

Asof dit haar aanmoedig, slaan Anchen albei haar arms om sy lyf en druk haar styf teen hom aan. “Ek is bang, Herklaas, maar dis vir my lekker. Dis lekker om bang te voel vir die bos, vir die donker om ons en die diere wat so roep. Dis vir my iets nuuts, ’n ervaring wat ek nie in Frankfurt kan hê nie.”

“Dan moet jy mos eintlik alleen wees, Fräulein. Kom ek los jou hier, en as jy voel jy’s nou rêrig bang, dan roep jy my,” terg hy goedig.

“Nee, ek wil ook voel hoe dit is om by jou te wees as ek bang is. So ’n groot, onverskrokke man van die veld. Jy weet nie hoe veilig ek by jou voel nie.”

Hierop het hy nie ’n antwoord nie en hy lag net verleë.

Die takke kraak meteens in die ruigte anderkant die suiping. Hy knip die flits aan.

In die lig verskyn ’n groot koedoebul wat op ’n vreemde manier deur die bosse beur, strompelend, asof hy swaar gekwes is. Daar is egter nie ’n teken van ’n wond op sy lyf nie. Die lig wys net dat die dier pynlik maer is, só erg dat sy boude en blaaie diep holtes wys en sy ribbes soos sweephale onder die vaal hare lê.

Die koedoe probeer in die oopte om die suipplek hardloop. Hy begin stadig sy tipiese lang galop, maar word deur ’n doringboom gestuit. Hy val, steier orent, en bly dan staan met sy kop wat in die gras hang, die lang gekrulde horings na vore asof hy daarop rus. Uit die hoek van sy bek loop ’n skuimerige speeksel.

“Daai koedoebul is siek. Hulle maak nooit so nie.”

“Watse siekte lyk so?”

“Ek weet nie. Kom ons gaan terug.”

Op pad terug stap Anchen agter hom in die sandspoor. Sy loop en neurie, en onderbreek dit net een maal om te sê: “Jy is so hard soos hout, Herklaas Pretorius. Daardie hout waarmee jy so graag vuurmaak.”

“Hardekool?”

“Ja, jy’s ’n regte hardekool. Maar toemaar. Diep binne, dink ek, klop jou hart groot en warm.”

By haar tent slaan sy haar arms om sy nek, trek sy kop nader en soen hom sag op sy mond. “Dankie, Herklaas. Dit was lekker saam met jou in die bos. Ek gaan jou weer vra.”

Op pad na sy Land Cruiser hoor hy John op sy kitaar speel, maar hy gaan nie na hom toe nie. Hy neem hom voor om nie vir John te vertel van die stappie saam met Anchen nie. Daar is te veel kapstokke in sy lewe waaraan John spot se jas kan hang.

Hy lê later oor die siek koedoebul en wonder. So ’n groot bul, besig om dood te gaan in die bos. Hy, met al sy skerp sintuie, sy krag en die swierige draaie van sy horings, strompel hulpeloos en alleen in die donker rond. Waar is sy troppie koeie, al die kalwers? Die bos ken g’n genade nie.

Die volgende oggend vertel John hom oudergewoonte, en sonder skroom, van Monika se besoek.

Toe hy sy kampbedjie langs die ander Land Cruiser opslaan en begin om sy slaapsak daarop oop te rol, tree sy in die ligkol van die Colemanlamp in. “Mooi soos ’n engel,” sê John.

“Wil jy nou al gaan slaap?” het Monika gevra. Dit was nog nie eens tienuur nie. Toe gaan sit sy so ewe sedig op sy bedjie en vou haar kaal bene oor mekaar.

Hy het haar bedoeling gesnap, maar hy wou nie tyd mors met ’n lang voorspel nie. Toets haar ’n bietjie, het hy besluit. Toe druk hy haar met sy handpalms teen haar skouers sag agteroor. Sy het gelag toe sy terugval, met haar windjekker wat oopspleet en haar borste ontbloot.

“Soos twee ryp papajas, sê ek jou, Herklaas!”

Duidelik het Monika John beïndruk. “Sy is nou ’n nooi wat nie tyd mors nie.”

Blykbaar het sy hom vasgegryp en haar bo-op hom gewerp. Só woes dat die pote van sy kampbed ingevou en hulle albei op die grond beland het.

Pretorius het dit verwag, maar hy’t gedink John sou so ’n aanslag ontduik. Hy het herhaaldelik gesê hoe min lus hy vir die toer is, Lianna wag op hom in Windhoek.

“Jy gaan seker nie vir Lianna vertel hoe die Mädchen jou ondergekry het nie,” terg Pretorius.

“Dis maar deel van hierdie besigheid,” sug John.

“Gaan jy?”

“Is jy nou laf? Lianna het niks met ons kliënteverhoudinge uit te waai nie. Dis die soort saamkuier wat meisies soos Monika van ons verwag. Hulle soek net ’n knippie in die bos. Hou jy jou apostel, voel hulle ingedoen.”

Pretorius is bly dat hy nie ’n woord oor sy wandeling saam met Anchen gerep het nie. So ’n bedeesde samesyn sal John glad nie kan kleinkry nie.

Struwig kom die oggend by hulle kamp koffie drink. Hy vra of hulle darem wild gesien het die vorige middag.

Hy is trots op sy elande; hulle is so mak soos beeste, sê hy. Hy het al gewonder of hy nie met hulle kan boer nie. Slag die kalwers en melk die koeie. Die Russe het glo in Siberië so met elande probeer boer.

Pretorius vra hom oor die siek koedoe. “Dit het gelyk of hy met moeite op die been bly, en daar was skuim aan sy bek.”

“Dis hondsdolheid,” sê Struwig. “Baie koedoes het vanjaar al daarvan gevrek.”

“Hoe kry hulle dit? Moes ’n hondsdol ding hulle gebyt het?” vra Gotschalk.

“Niemand weet presies nie. Party boere sê die virus kom in die drinkwater. Dalk is dit maar net die natuur se manier om hul getalle te verminder. Hier was baie koedoes. Te veel, eintlik, maar nou is hulle heelwat minder.”

Net toe kom Monika, nog in haar blou slaaprokkie, uit haar en Anchen se tentjie uit. Dit lyk nie of sy eintlik koud kry nie; haar vel gloei rosig asof sy pas ’n warm bad gehad het. Sy laat Pretorius aan ’n blom dink, ’n sagte ligroos bloeisel wat toevallig in hierdie droë veld van bruin en oker beland het.

En natuurlik herinner sy hom aan Mea, die tergende lag in haar blou oë.

Monika weet presies watter effek haar verskyning op die mans by die vuur het. Sy wuif ’n groet en kom nadergestap.

Struwig verloor summier die draad van sy storie. “Ek ken moeilikheid as ek dit sien,” fluister hy op Afrikaans, “met dié nooi in julle kamp!” Hy loer onder sy hoed se rand deur na Monika, wat nou doodluiters haar bene in die gloed van die vuurtjie voor hulle staan en baai.

John sê aan Struwig dat hulle vandag Etosha toe wil ry, maar die boer se gedagtes is steeds elders.

“Pas maar op, John, sy’s nie ’n tierkat van hier nie. Sy kan julle hele besigheid verongeluk.”

Dit laat Pretorius grinnik: “Sy’t al klaar John se bed gebreek!”