Қосалқы тарихи пәндер. І бөлім
Реклама. ООО «ЛитРес», ИНН: 7719571260.
Оглавление
Тұрғанжан Төлебаев. Қосалқы тарихи пәндер. І бөлім
КІРІСПЕ
1. ОНОМАСТИКА
1.1. Ономастика пәні, негізгі салалары және деректік орны
1.2. Қазақ антропонимикасы
1.3. Топонимика
1.4. Қазақ топонимикасы
2. ГЕНЕАЛОГИЯ
2.1. Генеалогия пәні, оның мақсат-міндеттері
2.2. Генеалогияның басқа пәндермен байланысы
2.3. Генеалогияның ғылым саласы ретінде қалыптасуы мен дамуы
2.4. Генеалогиялық деректер
2.5. Генеалогияның зерттеу әдістері
2.6. Қазақ шежіресі
3. НУМИЗМАТИКА
3.1. Нумизматика пәні, оны оқып-үйренудің қажеттілігі мен маңызы, басқа пәндермен байланысы
3.2. Нумизматиканың ғылым саласы ретінде қалыптасуы мен дамуы
3.3. Монета жасау тарихынан және ерекше монеталар
3.4. Қазақ теңгелері тарихынан
3.5. Қазіргі қазақ теңгелері
4. ХРОНОЛОГИЯ
4.1. Хронология пәні: қажеттілігі мен маңызы, міндеттері және басқа пәндермен байланысы
4.2. Хронологияның ғылым саласы ретінде қалыптасуы
4.3. Уақыттың өлшем бірліктері: қалыптасуы мен дамуы
4.4. Шығыстық күнтізбелер
4.5. Еуропалық күнтізбелер
4.6. Қазақтардағы жыл санау жүйесі және күнтізбе
СЕМИНАР САБАҚТАРЫ
Отрывок из книги
Дәріс мақсаты: Ономастика пәнінің мазмұнын, мақсатын, ерекшеліктерін, деректік негіздерін, атропонимика, топонимика және этнонимика сияқты басты салаларын баяндау.
Негізгі сөздер: Ономастика, атропонимия, топонимия, этнонимия, теонимия, космонимия, зоонимия, ойконим, ороним, гидроним, комоним, годоним және т.б.
.....
Қазақ топонимикасының тарихы өте көне замандардан бастау алады. Оны айқындап дәлелдеген Т.С. Жанұзақов. Ол өзінің Қазақстанның палеотопонимдері туралы еңбегінде палеотопонимдерді ұлан-байтақ жеріміздегі ашық аспан астында сақталып, бізге жеткен жәдігер деп көрсетеді. Қазақ жеріндегі мұндай палеотопонимдерді б.з.б. Ү – ІҮ мыңжылдықтарға тән екендігін, содан бері олардың кейбіреуінің әлі де қолданыста жүргендігін ашық жазады және нақты мысалдар бойынша дәлелдейді.
Мысалы, Каспий теңізі атауының палеотопонимдердің бірі екенін атап көрсете келе, оның кас және пий деген сөздерден жасалғанын ерекшелеген. Тарихи еңбектерде кас сөзі көне тайпа атын білдіретінін, ал пий сөзінің орал-алтай тіл бірлестігіне тән екендігін, орочин, эвенк тілдерінде су, өзен, көл ұғымын беретінін айта келе: «Демек, Каспий теңізі «кас тайпасына тән көл» мағынасындағы атау деп білеміз», – деп тұжырымдайды. Біз көрнекті қазақ ономастының бұл тұжырымын толық қолдаймыз. Ол б. з. б. ІІІ ғасырда, І және VI ғасырларда Гиркан теңізі, VIII – Х ғасырларда оғыздар үстемдігі кезінде Хазар теңізі аталғанын, алайда көптеген тарихи-географиялық еңбектерде Каспий аты сақталғанын да атап өтеді. Автор сонымен бірге, көптеген еуропалық және отандық зерттеушілердің осы кас (кас) этнонимін «қазақ» сөзінің түп төркіні ретінде қарастыратынын да ерекшелейді.
.....