Читать книгу Stosunki międzynarodowe. Antologia tekstów źródłowych - Группа авторов - Страница 14

W obliczu takich katastrof oczywiste wytłumaczenie nigdy nie leży daleko. Zdolny historyk Międzynarodówki Komunistycznej odnotował, że w historii tej instytucji „każda porażka – nie obiektywna porażka, lecz porażka rzeczywistości, która nie dostosowała się do utopii – nasuwa przypuszczenie, że stoi za nią zdrajca” (Borkenau 1939: 79). Zasada ta ma szerokie zastosowanie i dotyka głębokich źródeł ludzkiego charakteru. Mężowie stanu wielu państw byli stawiani pod pręgierzem przez rozczarowanych utopistów jako burzyciele międzynarodowego porządku. Członkowie szkoły, która próbowała stanąć za tym prostym antropomorficznym wytłumaczeniem, wahają się pomiędzy dwiema alternatywnymi diagnozami. Jeśli ludzkość w swoich stosunkach międzynarodowych poniosła wyraźną porażkę w osiągnięciu racjonalnego dobra, to musi być albo zbyt głupia, żeby to dobro zrozumieć, albo zbyt niegodziwa, żeby do niego dążyć. Prostota tych wytłumaczeń wydaje się niemal śmiesznie nieproporcjonalna w stosunku do intensywności i złożoności kryzysu międzynarodowego. […]

Nieznaczącym unikiem jest udawanie, że byliśmy świadkami porażki nie Ligi Narodów, lecz tych, którzy odmówili sprawienia, by działała. Załamanie z lat 30. XX wieku było zbyt druzgocące, żeby mogło być wyjaśnione tylko na podstawie jednostkowego działania lub zaniechania. Wiązało się z bankructwem postulatów, na których opierała się ówczesna polityka. Same podstawy dziewiętnastowiecznych poglądów są podejrzane. Możliwe, że ludziom nie udało się zastosować właściwych zasad nie z głupoty czy niegodziwości, lecz dlatego, że te zasady same w sobie były fałszywe lub niemożliwe do zastosowania. Może okazać się nieprawdą, że jeśli ludzie prowadziliby poprawne rozważania na temat polityki międzynarodowej, to również działaliby w prawidłowy sposób, lub że poprawne rozumowanie o interesach własnych lub własnego narodu jest ścieżką do międzynarodowego raju. Jeśli założenia dziewiętnastowiecznego liberalizmu są istotnie nie do utrzymania, to nie powinno nas dziwić, że utopia teoretyków międzynarodowych wywarła tak niewielki wpływ na rzeczywistość. Jeśli jednak założenia te są nie do utrzymania również dzisiaj, to musimy wytłumaczyć, dlaczego znalazły tak szerokie uznanie w XIX wieku oraz były inspiracją tak wspaniałych osiągnięć.

Z języka angielskiego przełożyła Karolina Libront

Bibliografia

Angell N., 1913, The Great lllusion, New York/London, G.P. Putnam’s sons.

Baker S., 1922, Woodrow Wilson and World Settlement, Garden City, N.Y., Doubleday, Page & Co.

Baker S., 1927, Woodrow Wilson: Life and Letters, t. 3, Garden City, N.Y., Doubleday, Page & Co.

Baker S., Dodd W.E. (red.), 1925, The Public Papers of Woodrow Wilson: War and Peace, New York, Harper.

Borkenau F., 1939, World Communism; a History of the Communist International, New York, W.W. Norton & Company, Inc.

Fischer-Williams J., 1934, Some Aspects of the Covenant of the League of Nations, London, Oxford University Press, H. Milford.

Hobhouse L.T., 1913, Development and Purpose, London, Macmillan and Co.

House E.M., Seymour C. (red.), 1926, Intimate Papers of Colonel House, Boston/New York, Houghton Mifflin Company.

Mayer J.P., 1939, Political Thought: The European Tradition, London, J.M. Dent & Sons.

Sorel A., 1905, L’Europe et la Révolution Française: discours prononcés le 29 mars 1905 à la fête donnée en l’honneur d’Albert Sorel à l’occasion de l’achèvement de son ouvrage, Paris, Plon-Nourrit et Compagnie.

„Economic Journal”, 1907, XVII.

New Year’s Eve broadcast from Radio-Nations.

„The Times”, 1 stycznia 1938 r.

League of Nations: Sixteenth Assembly

League of Nations: Third Assembly, First Committee

The Covenant of the League of Nations and a Commentary Thereon, Cmd. 151, 1919

League of Nations: Official Journal, maj 1928 r.