Читать книгу Moord-en-roof - Albert Blake - Страница 3

Skrywersnota

Een aand beland ek en Charles Miller langs twee halfaangeklamde mans in ’n volgepakte kroeg op Roodepoort. Ons moes ongevraagd luister na die twee se oordrewe vertellinge van hul wedervaringe in die bosoorlog.

Die twee het luidkeels allerlei aansprake gemaak oor die hewige gevegte waarin hulle in Angola betrokke sou gewees het. Die bravade waarmee hulle die stories uitbasuin het, het eerder op ’n ander waarheid gedui – vir diegene wat ware oorlogsgruwels ervaar het, is dit gewoonlik te erg om daaroor te praat. Ek het al voorheen met sulke “dapper grensvegters” te doene gekry, wat posttraumatiese stres weens die oorlog as verskoning vir latere gebroke huwelike, onsuksesvolle loopbane en sommer enige ander mislukking gebruik het. Dié soort kafpraters doen die ware slagoffers van die oorlog, die geestelik en liggaamlik verminktes, ’n oneer aan. Namate die twee se grootpratery met die inname van nog dubbels vererger het, het ander omstanders hul eie grenservaringe begin bydra.

Niemand het hulle juis aan die man gesteur wat langs my gesit het nie. Hy was immers amper sewentig en het hom eenkant gehou. Oor die onderwerp van lewensgevaarlike situasies was Charles opmerklik stil. Tog het hy baie gehad om te sê.

Die absurditeit van die oomblik het my opgeval. Niemand het geweet my bejaarde maat was voorheen ’n legendariese baasspeurder in die polisie se soms berugte Moord-en-roofeenheid nie. Hulle sou dus ook nie weet dat hy waarskynlik in meer gevaarsituasies was as wat hulle hulle ooit sal kan indink nie. Oor bykans drie dekades het hy voortdurend met die mens se donker kant te doene gehad en was hy amper daagliks in lewensgevaar. As daar een mens was wat met gesag in die rumoer van die kroeg kon praat, was dit hy. Charles was die slagoffer van intense trauma en spanning weens sy werk.

Maar ons twee het niks gesê nie.

Die vreemdelinge se grootpratery het vir my ’n onhoudbare verleentheid geword en ons het besluit om na ’n stiller plek te verkas. Daar kon ons die moontlikheid van die optekening en publikasie van sy ervaringe in Moord-en-roof bespreek. Ek sou later besef die rede vir Charles se stilswye daardie aand in 2012 was ingewikkelder as wat ek aanvanklik vermoed het.

Voor daardie aand het ek en Charles amper twee dekades lank nie werklik kontak met mekaar gehad nie. In sekere opsigte het hy nou vir my broos voorgekom. Dis nie hoe ek hom jare gelede geken het nie . . .

Ek het Charles meer as dertig jaar tevore ontmoet toe ek as ’n jong prokureur aan die Wes-Rand begin praktiseer het. Hy het die oggend van ons eerste ontmoeting in die lang gang van die landdroshof op Krugersdorp vinnig met dossiere onder die arm aangestap gekom. ’n Fris geboude ligtekopman in sy laat dertigs. Aan sy konserwatiewe kleredrag het ek reeds op ’n afstand gesien hy is ’n speurder. Die tipiese roomkleurige langbroek-safaripak, Grasshopper-skoene en kortgeskeerde hare van daardie era se speurders het hom weggegee.

Daar was ’n ligte beroering soos hy in die gang afgestap het. ’n Gefluister het hom gevolg.

Hy was spontaan beleefd en galant toe ek aan hom voorgestel word. Hy was anders as die deursnee-speurder, wat gewoonlik maar agterdogtig is wanneer hulle ’n vreemde prokureur of advokaat ontmoet wat die verdagtes verdedig wat hulle vasgetrek het. Die selfversekerde manier waarop hy met sy kenmerkende bry gepraat het, het ’n soort gesag afgedwing sonder dat hy aanmatigend was. Toe hy my met sy deurdringende ligblou oë aankyk, het ek onwillekeurig van een voet na die ander getrap. Daardie oë moes die gehardste misdadiger ongemaklik gelaat het.

In die jare daarna het ek hom as ’n meedoënloos toegewyde ondersoekbeampte leer ken. Sy formidabele ondersoekwerk het gesorg dat die gate vir die verdediging toegemaak is. Daarvan getuig die ongekende suksesse van sy ondersoekwerk waaroor wyd in die media geskryf is. Hy hou steeds vol dat daardie suksesse slegs aan spanwerk te danke is en beskou homself glad nie as ’n baas- of topspeurder nie.

Ondanks sy merkwaardige loopbaan as speurder het Charles om verskeie redes nooit ’n offisier geword nie. Daar was stormagtige momente in sy loopbaan en dit het nie ’n gelukkige einde gehad nie. Soos die misdadigers wat hy aan die man gebring het, is hy self aan die einde van sy loopbaan vervolg.

Wat volg, is Charles en sy kollegas van Moord-en-roof se verhaal.