Читать книгу Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Агонь і лёд - Алег Грушэцкі - Страница 2

– Гэта наш апошні ўрок у гэтым паўгоддзі. Наперадзе вас чакаюць зімовыя вакацыі, Каляды, забавы і новыя прыгоды. Баўцеся добра, бо пасля адпачынку чакаю вас усіх з сачыненнямі на тэму: «Як я правёў калядныя святы». Напэўна, некаторыя з вас паедуць хто за горад, а можа хто і наогул у іншыя краіны. Так, Мілана? – звярнулася настаўніца да вучаніцы, якая ўжо аддалася марам, разважаючы, куды ж яна адправіцца. – Вось вы, куды плануеце паехаць?

– У каралеўства Сварга, – недзе летуценячы задуменна адказала дзяўчына.

– Куды? – жанчына ажно разгубілася.

– Га? Не, у вёску, да бабулі і дзядулі, – вярнулася з нябёсаў на зямлю Мілана.

– Гэта ўжо больш зразумела, таксама люблю бываць на вёсцы. Але ж што гэта за каралеўства?

– Гэта так, з фільма аднаго, фэнтэзі, – выкруцілася кемлівая школьніца.

– А я ўжо на секунду падумала, што нешта з геаграфіі прапусціла, – пажартавала настаўніца. – Зрэшты, зараз столькі экзатычных напрамкаў, што часам нават дзіву даешся.

Ужо дома дзяўчына прызналася брату:

– Ты ведаеш, я сёння знянацку ледзь не прабалбаталася пра каралеўства.

– Як так?

– Замарылася, быццам зноў па ім вандрую.

– Разумею, таксама сумую па тых прыгодах. Але ты, глядзі, асцярожней у наступны раз. Гэта вялікі сакрэт!

Яны насамрэч знудзіліся па тых часах, калі яны, як сапраўдныя героі, змагаліся за волю цэлага краю, ратавалі сваіх сяброў і адстойвалі справядлівасць. Успаміны адразу паглынулі іх, і ім зноў захацелася апынуцца побач са сваімі прыяцелямі, якія так хутка для іх сталі блізкімі і дарагімі: мудры Пугач, волат Вярнігара, вужалкі… А як жа там Цмок пажывае? Улічваючы, што час у залюстрэччы цячэ зусім інакш, пэўна, ён ужо падрос. А каралевічы Сэнмур і Рэгла, з якімі склаліся такія цёплыя адносіны? Спаткацца б з імі ізноў… А зрэшты – чаму не? Бацькі ім ужо паабяцалі, што вакацыі яны правядуць у бабулі з дзядулем. А значыцца – усё магчыма. І настрой адразу ж узняўся.

Ужо хутка яны радасна збіраліся ў дарогу. Але што з сабой узяць на гэты раз? Калі шчыра, браць даспехі Янку ўжо не так хацелася. За паўгода ён падрос, стаў больш сур’ёзны, і цягнуць з сабой у вёску штучны набор, ды яшчэ і зімой, яму ўжо было не цікава. Затое ў яго цяпер было тое крэсіва, пра якое ён так марыў. Бацька, даведаўшыся пра гэта, купіў яму, бо Янка нярэдка хадзіў у вандроўкі на прыроду са скаўтамі. І ліхтарык яшчэ паклаў у заплечнік, якасны, святлодыёдны. А таксама, хоць і кампактны, але досыць моцны палявы бінокль. І, вядома ж, не забыў ён запакаваць і акуратна ўкласці драўляныя крыж з падковай, пры дапамозе якіх можна было адчыніць чароўны партал праз люстэрка ў таямнічае каралеўства.

А вось Мілана і ў гэты раз з задавальненнем брала сваю дыядэму, якой вельмі ганарылася. Вельмі цешыла дзяўчыну тое, за што яе атрымала – найпрыгажэйшая паміж аднагодкаў на раённым конкурсе! А на шыю павесіла той загадкавы кулончык дзіўнага фіялетавага колеру ў дэкаратыўнай аправе, пры дапамозе якога можна было выклікаць Цмока.

На наступны дзень яны ўжо і выехалі, каб паспець акурат да каляднай вячэры. Шлях быў няблізкі. Але менавіта зімой наш лес выглядае асабліва цудоўна, нават – чароўна. Высачэзныя сосны і яліны, нібы заможныя шляхцюкі і паненкі, апранутыя ў багатыя пясцовыя шапкі ды палярыны, выхваляюцца хараством сваіх строяў, якія так і ззяюць на сонцы. А рассыпаны пад ім сумётамі белы пушысты снег зіхаціць пералівам, нібы раскіданыя прыгаршчамі дарагія дыяменты. Гледзячы на гэтае пышнае багацце, Мілана з цеплынёй ўспомніла тую самую футраваю палярыну ад Сэнмура, годную асоб каралеўскай крыві. Вось бы калі яна спатрэбілася. Але ў такой раскошы фарсіць па вёсцы неяк няёмка. Хіба што пры двары. І тут перад яе вачыма паўстала выява прыгожа ўбранага замка, у якім яны балявалі перад развітаннем, і ў якім нарэшце ўладарыў праўдзівы кароль. Калі ўсё складзецца добра, то найверагодней з ім можа і пабачацца. Спадзяемся, у каралеўстве нарэшце пануе мір і спакой.

Казачны пейзаж за акном зачароўваў, але белая аднастайнасць хараства паволі закалыхвала, і неўзабаве дзеці і самі не заўважылі, як праваліліся ў сон. Раптам іх абудзіла рэзкае тармажэнне. Машына не пайшла ў занос, бацька быў дасведчаным кіроўцам, а дзеці не пацярпелі, бо былі прышпіленыя поясам бяспекі. Прычынай усёй гэтай аказіі быў малады лось, які знянацку з’явіўся на дарозе і ледзьве не стаў віноўнікам няшчаснага здарэння. Калі той заўважыў транспарт, што на яго рухаўся і сігналіў, ён спужаўся, і даў ходу, праўда, трохі прабуксаваўшы на старце даўгімі худымі нагамі.

– Вух ты, лось! – толькі і дзівіўся Янка.

– Так, ледзьве з намі не павітаўся, – прыходзіў у сябе ад шоку бацька.

– Далёка ж мы ад горада забраліся, відаць, як ласі так вольна шпацыруюць, – азіралася па баках Мілана, у надзеі выгледзець каго яшчэ.

– Чаму? Бывае, што яны і ў горад заходзяць, – не пагадзілася маці.

– Бывае, і зайцоў дзе на ўскрайку можна ўбачыць, – падтрымаў бацька.

– Ды ну?!

– Сам некалькі разоў бачыў.

Але ж ад горада яны былі зусім далёка. І праспалі дзеці досыць доўга, ужо хутка і дзедавы мясціны павінны былі паўстаць. Далейшая дарога была без здарэнняў, а ў хуткім часе яны праехалі і ўказальнік павароту на любімую вёску. Уздоўж дарогі ляжалі пухнатыя сумёты, за горадам снегу заўсёды паболей. А як толькі ўехалі ў вёску, адразу кінулася ў вочы акуратнасць гаспадароў – адснежаныя ходнікі, пачышчаныя заезды да брам. Кожны імкнуўся прыбраць не толькі ў сваім двары, але і за плотам, каб суседзі не лічылі цябе за лайдака, ды й вока цешыла, зрэшты. Гэтак жа было чыста і дагледжана і перад дзедавай хатай.

На пад’ездзе да вёскі яны патэлефанавалі, папярэдзіўшы, таму брамы ўжо былі расхінутыя. І, як толькі яны заехалі, усцешаныя бабуля з дзядулем выйшлі сустракаць сваіх родных.

Абдымкам не было канца. Унукаў старыя дык і ўвогуле не хацелі выпускаць з рук, па іх яны сумавалі найболей. А ў хаце ўжо чакаў накрыты калядны стол: бліны з мёдам і варэнікі, квашанне, выпечка ды прысмакі, смажаны карп, ды ў прыгожай шляхетнай супніцы дыміўся суп з лясных грыбоў. І пачэснае месца займала куцця ў гліняным гаршчэчку – ячная каша з мёдам ды макам. З печы ж даносіўся водар апошняй стравы, якая гатавалася – печанай бульбачкі ў чыгунку. І калі бабуля толькі ўсё гэта паспела, невядома.

Пакуль усе распакоўвалі рэчы, акурат і бульба дайшла, можна было сядаць з далёкай дарогі за вячэру. Тым больш, што і на двары вечарэла, а на небе ўжо можна было разгледзець першыя зоркі. У пакоі ўсё завіравала, і нават агромністы саламяны павук, што прыгожа звісаў з жырандолі і быў зроблены з сіметрычнай дакладнасцю, загайдаўся ў паветры, нібы прасіўся, каб і яго ўсадзілі разам з усімі. Стол быў засланы белым абрусом, вышыты ўзорамі па краях, а пад абрусом шамацела трохі саломы, якую клалі як сімвал урадлівасці і дабрабыту. А яшчэ гэта быў сімвал подсцілу, што быў у калысцы немаўляці-Ісуса пасля нараджэння. Часам нават дзівішся, наколькі цесна паганскія звычаі перапляліся з хрысціянскімі ў народзе.

– Дзяды, дзяды! Хадзіце куццю есці! – гучна прамовіў дзед, адкладваючы па лыжцы розных страў у асобны сподачак, які потым аднёс на падаконнік для продкаў-дзядоў.

Стары прачытаў разам з сям’ёй малітву, і ўсе селі за вячэру. З дарогі, ды яшчэ і такія ласункі… Амаль усё сваё, з уласнага падворка. Усяго 12 страў, як і належыць у такі святочны дзень. Сапраўдная сямейная ўрачыстасць.

За сталом і гутарка пацякла. Старых вельмі цікавіла, што новага ў іх дзяцей ды ўнукаў: тата Янкі з Міланай узначаліў новы праект, які меў прынесці яму поспех, калі ўсё пойдзе гладка, а маці атрымала павышэнне і цяпер кіравала цэлым аддзелам. Мілана больш не ганялася за прызнаннем прыгажосці, затое паспяхова выступіла на гарадскім лінгвістычным конкурсе. Янка ж выдатна выявіў сябе на конкурсе па матэматыцы, да таго ж ён цяпер кіраваў скаўцкім атрадам – вось дзе прыдаліся яго лідарскія здольнасці.

– А ў вас, што цікавага чуваць? – пацікавіўся тата ў старых.

– Ды што тут новага можа быць? Год пражылі і дзякуй Богу. Адно што – на вёсцы ніколі не засумуеш, зямля гэтага не даруе. Гаспадарка шмат клопату патрабуе. Галоўнае, што моладзь вёску не забывае, хоць час ад часу, ды прыязджае. Можа, не ўсе на сталы побыт, большасць, каб толькі пагасціць, але і гэта цешыць. Заўсёды трэба даражыць тым месцам, дзе нарадзіўся, і адкуль твае карані.

– Твая праўда, бацька. Цалкам маеш рацыю. Жыць і працаваць можна, дзе заўгодна, хоць у далёкім замежжы, але да роднай зямлі, да бацькаўшчыны, трэба заўсёды зберагаць любоў і пашану.

– Ну, і не забывацца пра нас, сваіх бацькоў, – падсумаваў, усміхаючыся дзед.

– Гэта найперш!

Яны напіліся яшчэ гарбаты з блінамі, якія стары разрэзаў крыж-накрыж, і бабуля прапанавала трошкі паваражыць. Яна сама першай саломінку і выцягнула, роўную, доўгую.

– Добры знак, – растлумачыла яна, – год прынясе здароўе і даўгалецце.

За ёй пацягнула маці, якой дасталася падобная. Мужчыны ў гэтым не ўдзельнічалі – яны ўважалі тое за дзявочыя забавы. А Мілана з задавальненнем і нават з вялікай цікаўнасцю далучылася. І з хваляваннем няспешна дастала насычана залацістую саломіну з коласам, поўным зярнятаў.

– Вого! – нават усклікнула бабця.

– Што? – прамовілі адначасова Мілана з Янкам, якіх здзівіла такая бурная рэакцыя.

– Заможнага жаніха сабе адхопіш!

Тут хлопец не вытрымаў і засмяяўся, пахлопаўшы сястру па плячы.

– Смейся. На меншае я нават і не разлічвала, – не паддалася юная прыгажуня, ведаючы сабе цану.

За такой непахіснасцю разгубіўся ўжо хутчэй сам Янка. Але потым, ацаніўшы пачуццё гумару Міланы, якая так лёгка асадзіла брата, засмяяліся ўжо і ўсе.