Читать книгу Poznaj siebie i zrozum innych - Alfred J. Palla - Страница 6

Twój wygląd, sposób wyrażania swoich myśli czy emocji, uśmiech, zdolności, upodobania, maniery, preferencje można znaleźć tylko… w Tobie. Nie było i nie ma drugiego takiego jak Ty. Bóg stworzył Cię niepowtarzalną osobą.

Wielu zamiast docenić swoją indywidualność, próbuje naśladować innych. Znajomość swej osobowości chroni przed tym oraz przed przekuwaniem bliźnich na swój obraz i podobieństwo. Warto poznać swoją osobowość, choćby z tych powodów, ale jest ich więcej.

Katharine Briggs i Isabel Myers opracowały wskaźnik psychologiczny, który ułatwia rozpoznanie cech osobowości u siebie oraz u innych. W skrócie nazywa się MBTI (Myers-Briggs Type Indicator). MBTI uznawany jest za najlepszy instrument do określania typów osobowości.

Wieloletnie badania prowadzone przez Izabel Myers i Katharine Briggs wykazały istnienie czterech par preferencji, które składają się na osobowość człowieka. W każdej z nich w nawiasie podaję jednoliterowe skróty przyjęte od ich nazw w języku angielskim.

1. Ekstrawertyk (E) – Introwertyk (I)

(„E” od Extraversion – „I” od Introversion)

Pierwsza para preferencji dotyczy obiektu naszej energii. Czy kierujemy ją i czerpiemy ze świata zewnętrznego jako ekstrawertycy, czy ze swego wnętrza jako introwertycy?

2. Intuicjonista (N) – Percepcjonista (S)

(„N” od iNtuition[1] – „S” od Sensing)

Druga para odnosi się do sposobu postrzegania świata. Czy bardziej polegamy na intuicji jako Intuicjoniści, czy na zmysłach jako percepcjoniści?

3. Myśliciel (T) – Uczuciowiec (F)

(„T” od Thinking – „F” od Feeling)

Trzecia para dotyczy podejmowania decyzji. Czy podejmujemy je bezosobowo, bazując na logice, jak to czynią myśliciele, czy też subiektywnie na podstawie swojego systemu wartości i odczucia, jak w przypadku uczuciowców?

4. Sędzia (J) – Obserwator (P)

(„J” od Judging – „P” od Perceiving)

Czwarta para określa nasz stosunek do świata zewnętrznego. Czy jest osądzający, jak w przypadku sędziów? Czy też poprzestajemy na obserwacji, jak w przypadku obserwatorów?

* * *

Słowo „preferencja” oznacza pierwszeństwo, ale nie ekskluzywność. Z parami preferencji jest tak, jak z rękami – praworęczni lepiej władają prawą, a leworęczni lewą, ale jedni i drudzy korzystają z obu rąk. Podobnie jedna z preferencji w każdej parze dominuje, ale czasem korzystamy z drugiej.

Po przeczytaniu poniższego opisu każdej z czterech par, spróbuj ulokować siebie na linii między 100 % a 50 % lub między 50 % a 0 %. Jeśli masz taką możliwość, to przedyskutuj swój wybór z kimś, kto Cię dobrze zna lub pragnie poznać.

Ekstrawertyk (E) – Introwertyk (I)

Ekstrawertycy (E) kierują swoją energię i czerpią ją ze świata zewnętrznego, dlatego lubią aktywność oraz interakcje z ludźmi. Introwertycy (I) czerpią energię ze swojego wnętrza, dlatego preferują zacisze. Tak więc to, co ładuje ekstrawertyków, rozładowuje Introwertyków, i na odwrót!

Ekstrawertycy lubią kontakty międzyludzkie i nieco szybsze tempo życia niż introwertycy. Skrajny ekstrawertyk po półgodzinie samotności w bibliotece rozgląda się, do kogo by zagadać, a dzień bez telefonu byłby dla niego ciężką próbą, nie mówiąc o pracy w latarni morskiej.

Z kolei introwertycy wolą pracować samotnie lub w kameralnym gronie. Skrajny introwertyk, kiedy znajdzie się w dużym towarzystwie, po cichu planuje, co będzie robić, kiedy będzie znów sam. Dzień bez telefonu w ustronnym miejscu jest przez niego mile widziany. Introwertycy nie są mizantropami, cenią współpracę i czas spędzony z przyjaciółmi, ale dobierają ich mniej i ostrożniej niż ekstrawertycy.

Ekstrawertycy czasem próbują wzbudzić w introwertykach poczucie winy, że spędzają za mało czasu z ludźmi. Na to introwertycy mogą odpowiedzieć, że kiedy jedni spędzają czas na gadaniu z ludźmi, wtedy drudzy dla nich coś robią!

Którzy są lepsi? Świat potrzebuje obu, ale jak się okazuje w różnych proporcjach. Jak to wyjaśnić inaczej niż Bożą inteligencją, że statystycznie 75 % ludzi to ekstrawertycy, a tylko 25 % to introwertycy.

Intuicjonista (N) – Percepcjonista (S)

W poszukiwaniu i zbieraniu informacji każdy z nas używa zmysłów i intuicji, ale częściej skłaniamy się ku jednej z tych preferencji.

Percepcjoniści (S) opierają swoje spostrzeżenia o świecie na zmysłach i obserwacji, a intuicjoniści (N) na intuicji. W rezultacie pierwsi poświęcają więcej uwagi detalom i konkretom, a drudzy ideom i szerszej perspektywie. Moglibyśmy powiedzieć, że tam, gdzie intuicjonista widzi las, percepcjonista widzi drzewa.

Percepcjoniści trzymają się faktów i tego, co jest, natomiast u intuicjonistów większą rolę odgrywa wyobraźnia i to, co może być. Percepcjoniści interesują się głównie fizycznym, dotykalnym światem, kładąc akcent na praktykę – satysfakcjonuje ich już zdobyta wiedza oraz ćwiczenie posiadanych umiejętności. Intuicjoniści wolą poznawać nowe rzeczy, zgłębiać kolejne dziedziny i zdobywać nowe umiejętności.

Intuicjoniści stanowią około 25 % populacji, a percepcjoniści 75 %.

Myśliciel (T) – Uczuciowiec (F)

W jaki sposób podejmujesz decyzje? Myśliciele (T) podchodzą do tego bezosobowo, kierując się logiką, a uczuciowcy (F) na podstawie subiektywnych wartości i uczuć. Uczuciowcy liczą się z wpływem ich decyzji na uczucia innych, a myśliciele spoglądają głównie na rezultaty.

Myśliciele cenią w stosunkach międzyludzkich prawość i sprawiedliwość, a uczuciowcy uczucia i harmonię. Myśliciele uważają rzeczową krytykę za sposób na ulepszenie świata, dlatego jej nie szczędzą, natomiast uczuciowcy preferują afirmację i zachęcanie ludzi.

Myśliciele podchodzą do życia racjonalnie, co nie znaczy, że są pozbawieni wrażliwego serca, podobnie jak uczuciowcy mogą mieć błyskotliwy umysł, mimo że kierują się sercem. Nie chodzi tu o potencjał intelektualny, lecz o to, jak ludzie dochodzą do swoich decyzji.

Statystycznie około 50 % populacji ma preferencje racjonalne, a 50 % uczuciowe. Wśród mężczyzn 60 % to myśliciele, a 40 % uczuciowcy, a wśród kobiet na odwrót.

Czy ta statystyka jest kolejnym śladem palców Stworzyciela?

Sędzia (J) – Obserwator (P)

Jak organizujesz swoje życie? Obserwatorzy (P) łatwo adaptują się do nowej sytuacji, dlatego lubią spontaniczność i improwizację, a sędziowie (J) muszą wszystko najpierw przygotować, gdyż wolą plan i strukturę.

Obserwator (P), widząc ładny zachód słońca, powie: „Chodźmy na spacer, jest tak ładnie”, a sędzia (J) może odpowiedzieć: „Muszę coś skończyć. Może pójdziemy później?”. Zabrzmiało tak, jakby dla niego zadanie było ważniejsze od partnera, ale jest tak, że sędziowie mogą się odprężyć dopiero po zakończeniu zadania.

Sędziowie mają zdecydowaną opinię w każdej sprawie, podczas gdy obserwatorów zadowala obserwacja. Obserwator oznajmi: „Przeczytałam nową książkę Stephena Kinga”, albo: „Wiesz, ukazała się nowa książka Grishama”. Sędzia natomiast orzeknie: „Przeczytałem nową książkę Kinga, to jedna z jego najlepszych”, albo „Nowa książka Grishama kończy się tak zaskakująco, że musisz ją sama przeczytać”.

Statystycznie 50 % ludzi to sędziowie, a 50 % to obserwatorzy. Świat potrzebuje obu jednakowo. Osoby, preferujące spontaniczność, potrzebują osądzających, aby się lepiej zorganizować i dokończyć rozpoczęte zadania, a osądzające spontanicznych, aby się wyluzować i nie stawiać wszystkiego na ostrzu noża. A Ty, gdzie umieścisz siebie na poniższej linii?

Czy udało Ci się, na podstawie powyższego krótkiego opisu, wyłonić cztery preferencje dominujące w Twoim życiu? Jeśli tak, to wpisz je do poniższej tabelki.

Cztery preferencje osobowości

Wiele nieporozumień sprowadza się do różnic osobowościowych. Podziel się z bliskimi wiedzą na temat preferencji osobowościowych. Im więcej wiemy o sobie, tym lepiej się rozumiemy i łatwiej akceptujemy, a bez tego trudno o przyjaźń i miłość wobec bliźniego.

Każda z tych czterech preferencji wnosi tak unikalne cechy osobowościowe, że na ich podstawie można podzielić ludzi na 16 typów osobowości.

Na końcu tej książki umieściłem krótki opis każdego z 16 typów. Nie czytaj teraz opisu wszystkich, ale zapoznaj się z charakterystyką Twojego typu, zanim przejdziesz do kolejnego rozdziału.

Warto zauważyć, że niektóre z 16 typów osobowości występują tylko u 1–2% populacji, a inne stanowią kilkanaście procent. Preferencje są rozłożone nierówno, lecz bardzo adekwatnie do potrzeb społeczeństwa. Świadczy to, że człowiek jest częścią inteligentnego projektu, za którym stoi Stwórca.