Читать книгу Маёнтак Рыбы - Аляксандар І. Бацкель - Страница 5

у мяне ёсьць сваякі па бацькоўскай лініі. яны, як і мае тата й маці, жывуць недзе між Нясьвіжам і Слуцкам (але гэта ўсё ня мае адносінаў да таго, пра што я хачу гутарыць). дык вось, сваякі гэтыя жывуць неахайна, вечна ў іх усё бруднае вакол, за што ні возьмуцца – усё ламаецца. кожны год купляюць новую машыну, бо старая дзіўным чынам на вачах развальваецца, згнівае і невядома якім праклёнам памірае. дамы яны мянялі ўжо тройчы, але кожным разам дом, які яны засяляюць сабою, пачынае руйнавацца: сьцены абрастаюць цьвільлю, батарэі перастаюць грэць, печ ідзе расколінамі, газа зьнікае.

сваякі валодаюць вялікім кавалкам калгаснай зямлі, якая, якім бы чынам ні апрацоўвалася, у любым выпадку выглядае горш, ніж суседнія землі і нават уласна калгасныя.

ёсьць у іх вялізарны хлеў, які дастаўся ім у спадчыну ад далёкіх дзядоў. хлеў суседнічае зь яшчэ такімі ж хлявамі іншых жыхароў гарадзкога пасёлку, але іхны хлеў – самы недагледжаны, і, калі ідзеш паўз гэты будынак, цяжка ня ўлезьці ў сьвіное лайно, якое цячэ тут ракою і ўваходзіць невялікім рукавом у сьмярдзючую азярынку акурат за усімі хлявамі.

самі тыя сваякі раён хлявоў называюць Прагаю – бо будыніны старыя і стаяць амаль адзін на адным. сваё месца жыхарства завуць асабняком, а г. п. – Лёнданам! як ні круці, гумар у іх ёсьць.

вось кароткі накід пра сям’ю маіх далёкіх сваякоў, якія мяне, мякка кажучы, зьдзіўляюць ня ладам жыцьця, але стаўленьнем да жывёл, і, асабліва, да сабак!

любы сабака, які зьяўляецца ў іхнай сям’і, а гэта здараецца вельмі часта, адразу ж трапляе на доўгі ланцуг пад хату, альбо пад гараж, альбо пад хлеў, і сабаку шанцуе, калі ён трапляе на ланцуг пад хату, бо адтуль яму часам кідаюць якую абглыданую сьвіную костку.

самы жах – трапіць пад хлеў, дзе ланцуг не дае волі нават сесьці на сухой і чыстай зямлі, і сабака рэшту свайго кароткага жыцьця сядзіць па пуза ў лайне, якое сьцякае зь-пад хлева, сядзіць гэты сабака, скуголіць, гаўкае, брэша, вые, трасецца ад волкасьці, вароціць носам і вачыма ад гною, але як яго прывязалі, так на яго і забыліся, той нібыта мусіць абараняць уваход у хлеў, каб ніхто ня скраў сьвіней!

сабака павольна губляе спачатку бляск поўсьці, потым бляск у вачах, потым губляе вагу, потым жаданьне жыць, а потым яго ўжо і няма на гэтым сьвеце. калі сабака трапляе на ланцуг пад хату, яго часам кормяць старою косткаю альбо цьвілым хлебам, а дзеці нават гладзяць па галаве. такі сабака ў гэтай сям’і можа пражыць год, бо ўзімку ў любым выпадку без абагрэву й жытла замерзьне.

сабака, які трапляе на ланцуг пад гараж, – бедны сабака, бо яго ня толькі ня кормяць, але й не пакідаюць у спакоі, бо галава сям’і, так бы мовіць «муж», кожны дзень, калі вяртаецца з працы, п’яны, вядома, абавязкова пінае дварнягу нагою пад бок, яго сябры, якія заходзяць да «мужа» ў госьці ў гараж, каб выпіць і «адрамантаваць» чарговую машыну, б’юць сабаку, хто рукой, хто нагой, бо сабака ім замінае! сабака скуголіць, гаўкае, вые, хоча есьці, хоча ласкі, нават ад такіх спаршывелых істотаў, як яны. ад зьбіцьця сабака кульгае, рэбры яго ламаюцца, ён хутка памірае.

ня ведаю, колькіх сабак гэтыя людзі забілі й закатавалі, апошні раз чуў ад маці, што яны прыдбалі дзесьці аўчарку, якая пражыла ў іх роўна тры месяцы і трапіла пад колы машыны, калі тая заяжджала ў гараж. здаецца мне, аўчарка ведала, што робіць.