Читать книгу Glipstroom - Anemari Jansen - Страница 8

“Right.” Louis tik-tik ongeduldig met sy pen op die lessenaar, skryf toe iets neer. “Yes. Maak so, Quintus. Sien julle netnou. Ja. Ek stuur vir Rian met die bakkie. Cheers. Ja, ek sal.”

Ek stap by sy oop kantoordeur in. “Kan ek gou bel, seblief?”

Hy kyk oor sy bril na my en sit die pen neer. “Ja, natuurlik. Ek gaan uit site toe. Nie te lank nie, hoor; Quintus-hulle is op pad van Mpacha af.” Die kantoordeur klap agter hom toe.

Gruis spat toe hy wegtrek.

Ek gaan sit voor sy lessenaar. Die hele oppervlak is besaai met dokumente, kaarte en berekeninge. Hoe weet hy wat hier aangaan? Ek haal diep asem en skakel die bekende nommer.

“Hallo?”

“Fya? Fytjie, is dit jy?”

“Maja Jonker. Slaan my om met ’n pap snoek. Hoe gaan dit? Wag, ek roep eers gou vir Magda!” Ek hoor hoe sy die gehoorbuis toehou en gangaf skree.

“Ons luister sommer saam by die gehoorbuis. Vertel nou eers! Begin by die begin. Hoe lyk jou huis? Is dit lekker daar? Is daar leeus en olifante? Lyk dit soos die Kruger-wildtuin of iets?”

Ek sak terug teen die stoelleuning. “Stadig oor die klippe. Dis ’n ander wêreld hierdie. Totaal, onbeskryflik anders. Ons Shinyungwe-huis is klein. En die trok met ons goed het omgeslaan.”

“Wat?” skree Magda. “Nee. Dis afgryslik. Wat maak jy toe?”

“Ek het my eers morsdood getjank en toe gaan ek maar aan.”

“Ag. Vertel van jou huis.”

Ek lê skuins in die kantoorstoel en sit my voete op Louis se lessenaar, streel oor my maag. “Dis nie te sleg nie, so ’n honderd en twintig vierkante meter groot. Sitkamer, kombuis, badkamer, een klein slaapkamertjie en twee grotes. So julle kan kom kuier, hier is oorgenoeg slaapplek.”

“En die res van die plek?” Magda se stem.

“Die kamp? Wel, die hele plek, ons huis, die padkampgeboue, alles, is beige geverf. Beige! O ja, en ons het ’n toegeboude stoep. Van die sitkamer af tot onder die wildevy.” Ek maak my oë toe. “Die deur maak ’n kraakgeluid wanneer mens dit oopstoot, omtrent soos ’n geweerskoot of ’n waarskuwing. Maar nie dat ons eintlik kuiergaste kry nie.” Ek lag. “Ons sluit nooit die voordeur nie. En hier is miljoene muskiete. En mans net waar jy kyk.” Die lyn suis. “Dis eintlik mooi hier. Rooigrond en groen in die reënseisoen. Uitgestrekte pleine en mahangulanderye net waar jy kyk. Die Kavango-mense bly in sulke groepe hutte bymekaar. Om die hutte is takkrale en almal het hoenders en bokke wat los rondloop en baie kinders. Hulle sê dit word baie stowwerig in Augustus wanneer die wind begin waai.”

“Is jy bly jy het saamgegaan? Net mans? Dis al meer as drie maande van jy weg is.”

“Jissie, ek kan seker nie kla nie. Ons het die grootste huis en die grootste inkomste van die meeste mense in ’n radius van ten minste ’n honderd kilometer hier. Die Kavango-mense kry ontsettend swaar. Hulle is almal maer. Hier is nie geleenthede vir hulle nie. Maar dis net anders as enigiets waarvan ek ooit voorheen geweet het. Ek weet nie eintlik hoe om dit vir julle te beskryf nie. Die veld rondom mens is onmeetlik groot, maar terselfdertyd is die padkamp soos ’n tronk. Ek het nie ’n kar nie. En daar het ook …” My keel swel toe. Frustrasie spoel soos ’n golf oor my. Hulle sal tog nie kan verstaan nie. Sien in my gedagtes die lae koffietafel, gemaak van ’n ou skoollessenaar wat ek op ’n veiling raakgeloop het. Ons musiek, skilderye en boeke. My grootouers se rusbanke, helderrooi oorgetrek. Op die vloer ’n paar bont kelims. ’n Snoesige, gesellige nes, geveer met herinneringe en reste.

“Ag shame, man. Dit klink nie so lekker nie. Jy wat altyd so op jou eie rondgedwaal het in Louis Trichardt. Of is dit die lyn? Wat vang jy met jouself aan daar?”

Ek antwoord nie. Die onuitwisbare week ná die miskraam toe ek my byna doodgebloei het en Phineas dorp toe moes jaag om vir my Dr. White’s en Myprodols te gaan koop by die apteek, is nog te vars onder my vel. Louis wat goddank inderhaas Windhoek toe moes gaan vir vergaderings in daardie dae terwyl ek in die nuwe huis gelê het met die smaak van bloed in my mond en aan my hande. Phineas die een was wat gekook en geluister en help geheime toesmeer het.

“Maja?”

“En daar by julle? By die skool?”

“Nee wat, jy weet mos. Dreigende donderwolke in die personeelkamer. Business as usual. En Botha het my gevang rook onder die tafel.”

“Jy speel!”

“Ja, dit was ’n lekker drama. Ek vat nog so ’n lang trek, toe is sy gesig langs my. Ek het my gat afgeskrik!”

“Ja, en daar was toe al die tyd al ’n paar brandgaatjies op die mat onder die tafel,” tjip Magda in.

Ek hoor die stemme van die koshuismeisies vaagweg in die agtergrond. “En Marlene? Sy al beter?”

“Nog nie heeltemal nie. Freda se dood het haar erg geruk,” kom dit van Magda. “Lyk my ’n ma kom nooit oor die dood van ’n kind nie.”

“Ai.” Ek sluk. “Nou verlang ek my mos morsdood na die tye saam met julle. Ons het geen worries gehad nie.”

“En Botha is van sy kop af.” Fya se stem. “Hy wil nou hê ek moet die hele mat vervang. Met watse geld nogal, vra ek jou!”

“Shame. O ja, het julle dalk iets van Lem de Swardt gehoor?” Ek hou op asemhaal.

“Hy was lank weg, Kaap toe of iets. En hy het blykbaar ’n girlfriend, of ’n vrou wat ook op die plaas bly, sê Hettie. Iemand het hom saam met ’n vreemde vrou gesien. Eintlik ’n páár vroue.” Fya haal hoorbaar asem. “Of dalk was dit sy suster of iets. Jy ken mos al die stories hier in ons dierbare ou dorp.”

“Never-ending stories,” lag Magda. “Hulle het skinderstories nodig soos suurstof, die hele ou spul.”

Ek asem stadig uit totdat my kop begin suis. “Julle moet kom kuier, asseblief. Ek sal julle volgende keer ’n geheim vertel.”

“Vertel, vertel!”

“Later.” Ek sit die gehoorstuk neer en kyk rond in die kantoor. ’n Dienlike houtlessenaar, staalkabinette wat al beter dae geken het. Pure mansplek vol kaarte en notas en stof.

Buite dreun trokke en waterkarre oor die site. Manstemme wat skreeu. Daar is nog ’n nommer op my handpalm gekrabbel. Ek trek my longe vol asem en skakel.

“Môre?”

“Peet, dis Maja. Hoe gaan dit daar?”

“My magtig, kleinsus. Dis nou ’n verrassing. Waar in die wêreld is julle nou?”

“Ons is mos nou in die Kavango. So halfpad tussen Rundu en Katima.”

“Hell’s bells. Hoe gaan dit met my boet? Ek ken nie daai oostelike deel van Namibië nie. Ons Koevoete was mos in Oshakati. Dié het ek goed geken. Die bleddie oorlog. Jissis, daai tyd … Skuus, kleinsus, my kop haak uit.”

“Julle kan kom kuier, Peet, enige tyd. Hier is oorgenoeg slaapplek. Maar ek bel eintlik om jou iets te vra.”

“Yes. Praat met my.”

“Dis nie dat ek wil kla nie. Maar Louis, ek is bekommerd oor hom. Hy vat baie stres met hierdie kontrak. Hy het so anders geword. En ek weet nie met wie anders ek oor hom kan praat nie, noudat julle ouers weg is en alles.”

“Sus. Ek weet nie, jong.” Kraakgeluide oor die lyn.

Ek druk my oor stywer teen die gehoorstuk.

“Die kontrakteurswêreld is hard en moeilik. En hy is die baas op site, as ek dit nie mis het nie.” Daar is ’n suising oor die lyn. “Jy kan sê wat jy wil, maar die oorlog het ons koppe opgefok. Veral as jy herinner word daaraan, as jy iets sien wat jou terugvat na daai tyd toe. Die setup in die padkamp, miskien trigger dit iets.”

Ek leun vorentoe. “Wat het julle ouens in elk geval gedoen? Wat beteken dit om terroriste te jag? En hoe het jy geweet wie is ’n terroris en wie nie?”

“Kyk, ons het nie eintlik ’n sê gehad nie. Die regering het die besluite geneem. En ’n terr? Ons het spoor gevolg. Jy sien net bos. En in die kontak gooi jy alles wat jy het na hulle kant toe. R5’s, die .50 Browning. Jy maak jou magasyn leeg op die bosse. Voor hulle ’n heatstrim deur jou Casspir kan probeer jaag.”

“Is jy spyt jy was daar? Op Oshakati?”

“Nee. Ons het gevolunteer; ons wou aksie sien.” Hy snork. “En toe het ons die oorlog vir alle praktiese doeleindes verloor. Jy kan seker sê ons is deur die oorlog gescar, maar vir wat? Vir die regering en die Nasionale Party se glory? Wat in any case nie bestaan nie.” Sy stem word driftig. “En ons het net aangefok en probeer kills kry. Jissis, ons het net ons werk gedoen. En gesuip en baklei.”

“Kyk, ek ken nie die agtergrond nie.” Ek kan myself hoor asemhaal.

“Jy sal maar met hom moet praat, sus. Hoor maar wat byt hom so.”

“Oukei, ek het maar net gewonder. Wel, bye, groete by die huis.” Want wat weet ek regtig van Louis se vorige lewe?

“Hy het ná skool by die polisie aangesluit omdat ek daar was. Hy het eers later besluit om te gaan leer.”

“Ek weet dit, maar hy wil nie met my daaroor praat nie. Of altans, ons dink nooit daaraan om daaroor te praat nie.”

Hy maak keel skoon. “Louis is direk van die polisiekollege af afgedeel na die onluste-eenheid toe by Dunnottar. Hulle is later Eenheid 6 genoem. Dit was die ouens wat die vuil werk moes doen, skarebeheer, daai dinge. Baie van hulle is op agtien, negentien net so in die townships in ná hulle basiese opleiding. Daar was ’n volskaalse oorlog aan die gang, veral rondom die hostelle. Jy moet onthou, die land het gebrand in die tagtigerjare. Kleefmyne, bomontploffings by die Wimpy, motorbomme.”

My rug word styf. “Eenheid 6?”

“Kolonel Hein Kilian was in bevel daar. ’n Goeie ou. En laat ek jou vertel, hy moes hare op sy tande hê met daardie jong laaities. Louis het lelike dinge gesien, my kleinsus. Hulle het byna elke dag lyke opgetel. Daar is baie stories wat nog nooit vertel is nie. Dis hy. Vra my, boeta.” Hy sug. “Dit was bloedige tye daai, vir albei kante, mind you. Die townshipinwoners – daai arme mense se lewe was haglik. Between a rock and a hard place. Te veel armoede, geweld en swaarkry. Ek hoop nie ek het jou nou ontstel nie.”

Ek bly lank met die gehoorstuk in my hand sit.

Maak die kantoordeur agter my toe en stap met die stowwerige voetpad terug na ons huis. Die vliegtuig is op pad.

Soos klokslag elke tweede week is die grootbase van die maatskappy op site. Hulle vlieg in met ’n sessitplek-Cessna. Om bestekopname van die padkontrak te doen. Te inspekteer en vergaderings te hou met die raadgewende ingenieurs en die kliënt, naamlik die Namibiese regering. Hulle land sommer op die halfvoltooide pad, want die naaste vliegveld is in Rundu.

Ek wag vandag in die kombuis vir die twee wit Toyota-bakkies om in te draai by die hoofhek. Van my agterdeur af kan ek baie dinge sien.

Die adrenalien skop in, my hartklop word dieper. Vir ’n oomblik is gedagtes aan Louis uit my kop. Die koms van die vliegtuig beteken my tweeweeklikse pakkie van Suid-Afrika af is hier. En dit is my reddingstou. Dit is ’n baken en bevestiging van die bestaan van beskawing. Meestal is daar briewe in, van Pa en Ma en soms van Maryke. Foto’s van dinge wat gebeur het, ’n eetdingetjie. En programme wat hulle opgeneem het of boeke wat ek bestel het. Die programme kyk ons oor en oor op video totdat die bande heeltemal verslyt. My tone roer in my sandale.

Louis stap met lang treë van die kantore af nader. Hy glimlag, skoongeskeer. Hy stap kortpad agterom ons huis na waar die bakkies by die Single Quarters stilhou. Natuurlik om grootbaas Quintus Myburgh te verwelkom. Quintus en Louis is nog albei van die ou skool, hou van militêre netheid, dissipline en kortgeknipte hare op site. Quintus is lank en aantreklik en gewoond daaraan om sy sin te kry. Sy mond het ’n eiesinnige plooi.

Gewoonlik is daar ’n besoeker of twee van hoofkantoor, nuuskierig om die verste site in Afrika te besoek. Of nuwe werkers. Of, soos vandag, kuiergaste. Rian Cloete het hulle gaan oplaai, sien ek toe hy uitklim. Smiddae is hy my drafmaat.

Eers is dit net Quintus wat verskyn. Toe nog ’n man. En net toe ek dink hulle gaan nou pakkies uitlaai, klim daar twee meisiekinders uit die bakkie. Opgeskote, lyk dit so van ver af. Ek wonder of dit van die jong outjies se meisies is wat kom kuier.

Maar die pakkies. Ek stap uit, onder die somergroen wildevy deur, uit by die draadhek, na die Single Quarters waar die bakkies staan. Misha, ons Duitse herdershond, draf saam.

Miskien het die Leonard Cohen-kasset waarvoor ek gevra het hierdie keer saamgekom. Die eerste album met die mooiste song op, die een wat hy geskryf het vir sy vriendin Suzanne, in die somer van 1965.

Sy stem neem my terug, elke keer. Suzanne wat hom betower, hom na ’n land van melk en riviere van heuning neem. Dit neem my terug na hoërskool en atletiekseisoen en vry op die paviljoene. Na my eerste French kiss van die seun wat my Leonard Cohen se musiek laat liefkry het. Toe ons dit daglank in sy skemer kamer geluister het, ek nog vreemd vir hom en vir die klank daarvan.

Met die aanvang van hoërskool ook die vermoede van groter dinge. ’n Wêreld buite ons grense. Soos die rivier in Cohen se lied, ’n reis stroomaf vir dié wat die water kan hoor. Ek wag al ’n maand vir die kasset, wil dit weer luister, oor en oor, om die kampstilte uit te sluit. Ek stap uit in die Namibiese son wat die veld vaal brand.

“Mam?” Hendrik, ’n kok van formaat.

Hy is gewoond daaraan om van site tot site te trek en elke keer van voor af kombuis in te rig. Hy ken elke man se voorliefde vir wat in sy skaftingboks moet kom. Wie ses snye brood soek. ’n Konfytbroodjie of ’n soetdingetjie vir Seun elke dag. Vir hierdie een ’n paar gekookte eiers, vir ’n ander van gisteraand se oorskietvleis en aartappel op sy brood. Saans kook Hendrik huiskos vir hulle, soos ’n plaasvervangervrou.

“Ja, Hendrik?”

“Eet jy ook vanaand by die Single Quarters?”

“Ja, ek dink so,” sê ek. “Het iemand die drank gereël?”

“Ja, Faan en Elias het. En daar is genoeg ys in die vrieskas.”

“Hoeveel mense?”

“Louis het gesê julle is vyf en twintig.”

“Oukei.” Ek skud die warm sand uit my sandale.

Louis het niks gesê nie maar dit werk altyd so wanneer daar mense aankom. Ons is altyd uitgehonger vir geselskap van buite.

Ek en Hendrik staan by die Single Quarters se agterdeur en gesels.

Die werfhaan beskou my wantrouig. Hy stap ’n draai om die agterdeur en beloer my van onder sy skuins kuif. Sy spore is uitgegroei. Hendrik gooi hom met ’n klip. Die haan skel en gee pad.

Op pad terug na ons huis rek my oë. Dis nie iets wat die manne elke dag op site sien nie. Die twee vliegtuigmeisies loop in G-strings en baie klein toppies, handdoek in die hand, en verken die wêreld. Lang, los bruin hare, die blondekop met ’n poniestert. Alle handewerk stop net daar. Wolwefluite. Hulle gesels ’n rukkie oor en weer met die ouens by die werkswinkel. Toe stap die tweetjies met die grondpad langs tot by die Single Quarters se swembad.

Die werfhaan bekruip die twee naby die swembadheining. Niemand het hulle dus oor die haan gewaarsku nie. Hy neem sy kans waar. Dis handdoeke, poniesterte, kaal bene en gilletjies die wêreld vol soos die twee bontstaan om die hans haan se skoppoot te vermy.

Later, toe ek gaan swem, lê die twee besoekers steeds by die swembad.

Hulle tan met toe oë.

“Hallo.”

“Howzit,” sê die blondekop lui en neem ’n trek van haar sigaret.

“Het julle al geswem?” vra ek om ’n geselsie te maak.

“Nah. Dalk later,” sê die donkerkop en hulle lag asof sy iets baie snaaks kwytgeraak het.

Ek gaan lê met my regterarm ingevou onder my kop, half in die skadu van ’n verdrietige wildevy. Die sonbesies skree die wêreld witwarm. Die werfhaan patrolleer die swembadheining. Ek loer tussen my ooglede deur na die twee, maar hulle lê bewegingloos, kom net af en toe regop om te rook. Perfek gevormde borste, styf en regop. Ek kyk ongemerk af na my eie, nog steeds gevoelig, wat sag in my swemtop wegsak.

Ek staan op en swem ’n paar lengtes in die louwarm water. Daar dryf goggas en blare op die oppervlak wat ek met die hand wegvee. Die blou swembadbodem voel sag soos modder onder mens se tone. Ek skud die water uit my hare, draai ’n handdoek om my lyf.

“Bly julle in die Single Quarters vanaand?” Ek gaan staan naby hulle lêplek.

“Yeah,” sê die poniestert en maak haar oë op ’n skrefie oop.

“Net ’n vakansie of gaan julle verder hier rond toer?”

Hulle giggel weer. “Jy kan seker so sê. Maar eintlik is ons hier vir die paartie vanaand.” Hulle roer albei hulle skouers in dansbewegings. “Yeah. En jy?”

“Ons woon hier. Ons …” Ek voel skielik onseker. “Dis eintlik nie so erg hier nie. Ons is net vir ’n jaar of twee hier. Tot hierdie gedeelte van die pad geteer is.”

“Julle woon hier? Maar dis ’n shithole!” sê die donkerkop.

“Bloody hell,” sê die poniestert. “Ek sal mal word.”

“Heita!” Seun en Fred leun oor die heining, hulle oë vasgegom op die tweetjies se bates.

“Hi daar, guys,” sê die donkerkop pruilerig en gaan lê op haar maag met haar cleavage na die manne gedraai.

Seun sluk hoorbaar. “Kan ons saam met julle kom swem?”

“Waarvoor wag julle?” lag die poniestert en spring op. Haar top se bandjies glip los en vir ’n oomblik is alles sigbaar. Sy lag skril.

“Hond se doilie,” sê Fred en laat nie op hom wag nie. Soos blits is hy oor die heining en maak ’n duikbom.

Die meisies gee hoë gilletjies en spring op toe die water hulle sopnat spat.

“Sien julle later!”

Hulle waai halfhartig met die sigarethande in my rigting.

Toe tel Seun een van hulle onder elke arm op. “Een, twee, drie …”

“Neeee!”

Hulle beland met ’n groot geplas in die water. Die sigarette dryf op die wateroppervlak.

Ek slof met my nat voete in plakkies deur die rooi stowwerige kamp tot by ons huis. Toe ek die voordeur agter my toestoot, hoor ek hulle steeds lag.

Ek dink weer aan die meisies by die swembad terwyl ek die bad vol rooibruin rivierwater tap. Dit word direk uit die Okavangorivier gepomp. Die kragopwekker doef-doef agter in sy huisie van riet, so twintig meter van die venster af. “Dance me to the end of love” speel kliphard en ek neurie saam.

In die louwarm water spoel ek af en was hare. Sit op die badrand om beenhare en bikinihare te skeer. Ek wonder oor die twee vroumense. Is hulle nie dalk nuwe jong sekretaresses wat vir byvoordele met ’n Afrika-trip beloon word nie? Iets is nie pluis nie.

Ek trek in die kamer onder die dakwaaier aan. Die hele huis is deurtrek van die soet reuk van muskietweerder en die groen coils wat elke nag brand. Die kenmerkende reuk het al goed in die gestoffeerde meubels en gordyne ingetrek. Buite begin die skaduwees lang strepe oor die grondpad trek.

By die werkswinkel langsaan is daar ’n kabaal. Trokke, laaigrawe, skroppe en skopgrawe staan tou. Die drywers wil diesel ingooi voor toemaaktyd.

Seweuur is Louis terug van die site af. Hy is moeg gewerk en natgesweet. Maar besoeke van hoofkantoor lei tot vrolikheid.

“Is jy al reg om te gaan braai?” wil hy weet en gee my ’n skrams soen. Sy oë flits van die venster na die yskas. “Dit klink my Hendrik gaan weer uithang vanaand.”

“Beslis.” Ek maak die yskas oop en skink vir ons elkeen ’n glas vrugtesap met ys.

“Ons het die kliënt lekker vasgevat vandag,” raak hy geselserig. “Al die toegewings gekry wat ons wou hê, sonder ’n probleem. Quintus ken sy storie met mense. Hy laat hom nie sommer rondneuk nie.”

Hy bad vinnig en smeer hom in met Tabard. Trek ’n ligte langbroek en T-hemp aan. Kyk skuins na my en grinnik. “Quintus sê ek doen ’n great job. En jy weet mos hy is nie ’n ou wat maklik komplimente uitdeel nie.”

Ek leun oor en gee hom ’n druk. “Mooi skoot. Jy sien, dit maak al die harde werk die moeite werd. En dis hoekom hulle jou gekies het vir hierdie job.”

Hy trek sy hand deur sy hare, gooi sy kop agteroor en sluk die laaste koeldrank.

Ek skakel die waaiers af en spuit nog ’n bietjie muskietweerder oor my kaal voete.

“Is jy reg?” Hy kyk skerper na my. “Sit daai hemp nie te styf nie? Jou boobs lyk groot.”

“Nee, wat bedoel jy.” Ek trek die toppie op en hou my hand oor my maag.

“Ek hou nie daarvan as jy te veel lyf wys met al die ouens hier nie.”

“Dis niks nie, man.”

“Hulle is jags verby. En jy het vir my bleek gelyk die laaste week of twee. Dis seker die trek en alles. Jy moet jou oppas. Ek het nie tyd om heelpad oor jou ook te worry nie.” Sy oë is streng.

“Ag, nee wat. Dit is net vrek warm. Moenie bekommer nie.” Ek soek rond na my handsak. Wat gebeur het, is verby. Die bloed is weg, die baba is begrawe.

“Gelukkig het net ’n paar van ons goed gebreek. Ek moet sê, jy en Phineas het nogal raakgevat met die kombuisrakke.”

“As dit nie vir die werkswinkel was nie …”

“Sven Dotchev is ook hier vanaand. Die ou van die raadgewers. Quintus het gesê ek moet hom onder my vlerk neem.”

“Dink jy ons moet aanhou Maloprim drink, Louis? Vir hierdie twee jaar, bedoel ek? Ek het iewers gelees dis nie goed vir mens nie.” Ek swaai die handsak oor my skouer.

“Ag, ja wat. Enigiets is beter as niks. Ons hou maar aan daarmee.”

“Ek het maar net gewonder oor die newe-effekte. Quintus-hulle wag seker al vir ons. En ek ken mos nog nie die Sven-ou nie.”

“Jy sal hom vanaand sien. Hy is ’n weird ou, die Bulgaar. Wil blykbaar een aand vir ons ghoelasj kook op site. Vat seblief ekstra Tabard in jou handsak saam.”

Hy skakel die buiteligte aan toe ons loop.

Die kuierplek by die Single Quarters gloei feestelik. Elke beskikbare lig is aangeskakel, al is dit nog lig buite. Die wildevy troon reusagtig bokant die braaiarea uit. Dit gaan jolig. Alanis Morissette sing kliphard en die stemme kuier selfs nog harder. Ons groet in die rondte toe ons ingaan. Ek dra ’n stywe denimbroek en my nuwe groen hempie. My hare is los en krullerig. Ek kyk rond. Miskien het ek te veel moeite gedoen. Ek is die enigste vrou met soveel klere aan.

Willem maak vir my plek by ’n kroegstoel.

“Kom sit, kom sit! Wat gooi ek vir jou?” Kareltjie is op kroegdiens en in ’n joviale bui. Hy wikkel agter die toonbank rond op maat van Alanis se ritme.

“Gin en tonic, seblief.”

Seun gee dit vir my met groot gebaar aan voordat nuwe bestellings instroom.

Louis drink twee Windhoek-biere vir die dors en stap na die vuur toe.

Op die oopgesnyde stam van die kiaat wat as kroegtoonbank dien, leun ek op my elmboë vorentoe en stut my voete teen die breë stam.

Ek voel skielik onbeholpe en uit plek, asof daar dinge in die lug hang waarvan ek nie deel is nie. Die eerste sluk van die gin en tonic is ekstra bitter. Leë Black Label- en Windhoek-blikkies staan orals rond en iemand het ’n toring begin bou. Die Red Heart-en-Coke vloei. Ek draai só in die stoel dat ek met Willem en Kareltjie kan gesels. Rian kom staan langs Kareltjie agter die kroegtoonbank, skink vir hom ’n whisky. Louis staan aan die oorkant, druk in gesprek met Quintus.

“Het jy die twee katjies al gesien?” vra Kareltjie en lek oor sy lippe. “Vanaand gaan dinge kook, pappa.” Hy sit die musiek sommer nog harder.

“Ek het vanmiddag saam met hulle geswem,” sê ek en skop-skop met my sandale teen die houtstam van die kroeg. “Hulle praat nie juis baie nie.”

“Wat my betref, hoef hulle nie ’n woord te sê nie,” lag Kareltjie.

Willem vryf ingedagte oor die hardebaard op sy ken. “Vanaand is hierdie jong laaities wilder as wildehonde in die wildtuin.”

Kareltjie lag hard en vat ’n trek van sy sigaret. “Elke man het ’n broek vol planne vanaand.” Hy loer skeef na my. “Skuus, ek vergeet partykeer jy is ook hier.”

“Dis oukei.”

Een van die jong ouens steek sy arm agter my verby om twee biere by hom aan te vat.

Rian grynslag en vat ’n sluk whisky. Hy is ’n opmeter, ses maande op Shinyungwe gestasioneer en ’n meer betroubare drafmaat smiddae as die flambojante Engelse vlieënier wat tweeweekliks op site opdaag met die base. “Môreoggend gaan ons langtand opstaan, as jy my vra. Die meeste ouens is klaar gesuip en dis nog nie eens agtuur nie.”

“Sal ons môremiddag gaan draf?” vra ek na Rian se kant toe. “Ek bedoel, sal jy kans sien ná alles vanaand? Of gaan jy laat kuier?”

“Natuurlik. Dit sal help om die gif uit my lyf te kry.”

“Gewone tyd,” sê ek en kyk rond.

Toe my drankie klaar is, stap ek na die braaivleisvuur. Ek het nog nie vir Quintus bedank dat hy die pakkie vir my saamgebring het nie. Hy is oorhoofs in beheer van padkontrakte in Namibië en Botswana. Weekliks van die huis af weg om die verskillende sites te besoek.

Daar is ’n hele paar manne om die vuur. Die senior ouens van die maatskappy en ’n paar van die raadgewende ingenieurs. Almal hang aan Quintus se lippe. Soos altyd word daar werk en padsake gepraat. Louis staan tussen die mans met sy hare wild om sy kop. Rooi wange en ’n bier in die hand.

Die man wat langs hom staan, sal Sven wees, hoof van die raadgewende span. Hy lyk anders as die res, lyk soos ’n Europeër. Hy suig aan ’n Black Label. Die gesprek is in Engels, maar al die aanmerkings en grappe is in Afrikaans. Sven kyk anderpad. Hy sukkel om met die Suid-Afrikaanse padmakers oor die weg te kom en Louis se span het nie ooghare vir hom nie. Sy verhouding met die plaaslike bevolking is nog slegter, veral omdat sy uitlandse Engels vir hulle onverstaanbaar is. ’n Moeilike donner, sê ’n paar van die ouens.

Die twee vroulike besoekers fladder rond. Knoop oral geselsies aan. Die manne se oë eet hongerig terwyl hulle op die gesprek met die grootbaas probeer fokus.

“Nie eens ’n pynappel in ’n rok is veilig by my vanaand nie,” lag Bill onderlangs en lek oor sy vlesige lippe.

Ek gril. Hande soek vatplek wanneer die twee meisies verby die mans beweeg. Toe ek wegdraai, hoor ek stukke van ’n gesprek.

“… daai blonde enetjie naai dat sy môre nie kan loop nie.”

“Nie ’n fokken kans nie, pappa.”

“… jy daai stywe klein tiete gesien?”

“Ek’s nou so jags, jy kan met my toor.”

Die twee meisies onder bespreking dra nie veel meer klere as vanmiddag nie.

Ek frons, gril weer en kry steeds nie die kloutjie by die oor nie.

“Dink jy die mense is reg om te eet?” vra Hendrik langs my skouer. “Louis lyk haastig. Hy wil nou opskep. Die manne drink te veel.”

Hendrik het ’n gemengde slaai, ’n wortel- en ’n aartappelslaai gereed gekry in die Single Quarters se kombuis. Die kos is keurig op die opdientafel gerangskik. Langs die slaai lê stapels wit borde en rye messe, vurke en servette.

“Ja, ek dink so. Dit lyk pragtig, Hendrik. Ons kan hulle laat nader staan.” Ek laat na om by te voeg dat hulle nie vanaand ’n aptyt vir vleis en slaai gaan hê nie.

Op die ou einde is dit net ek, Louis, Quintus en ’n paar ander wat eet. Die konstruksiemanne is vanaand op ’n ander stasie. Ver in die wêreld, aangehits deur die besoekers se verleidelikheid. Te bewus van die feit dat hulle maande laas by die huis was. Die Klippies en Red Heart vloei soos Okavangowater. Die klank van die manstemme trek vanaand sweerlik tot in Angola.

Teen elfuur is die ouens stormsterk en sonder brieke. Daar word in die Single Quarters se sitkamer reggemaak vir ’n stripshow en skootdanse.

Ek brand om te bly. Nog nooit so iets gesien nie. Ek wil sien wat hierdie meisies doen dat die mans om hulle draai soos bye om ’n koeldrankblikkie. Maar Louis wil nie, dis nie sy soort ding nie.

“Kom. Dis slaaptyd. Ek wil gaan inkruip. Môre moet ons skouers sny en wie weet wat nog alles. Ek gaan weer niks met hierdie klomp hooligans uitgerig kry nie. Help nie eens ons het ’n meeting môreoggend nie.” Kyk my fronsend aan van onder sy rooi wenkbroue en begin aanstryk.

“Kan ons nie net …?”

“Jy hoort nie hier nie. Komaan.”

Sy bene loop te vinnig en te ferm vir teëpratery.

“Ag, oukei dan.” Ek sluk my nuuskierigheid en verdwyn saam met hom in die donker agter die swembad op pad na ons huisie.

“Gaan jy Milo maak?”

“Ek sal vir jou gaan maak. Wil jy weer bad of iets?”

“Nee wat. Ek is reg vir die bed.”

“Ek gaan gou bad. Alles ruik na rook, tot my hare.”

“Maak gou. En on second thoughts, los die Milo. Ek’s lus vir ander dinge vanaand.”

“Wil jy nie eers tande borsel voor ek intap nie?”

Hy fluit wysieloos deur sy tande.

Ek stap badkamer toe, maak die deur toe en gaan sit op die toilet. Ek is nie lus om ’n lyf te wees vanaand nie. Ek is nie lus om hier te wees vanaand nie. Die gedagte vang my onkant. Hoe leef mens dan só – tevrede maar terselfdertyd vol verlange?

Ek bad en gaan kamer toe, na Louis toe.

Die res van gisteraand se gebeure ontvou eers vir my nadat die laaste sitevergadering verby is en die vliegtuig met die base en die poppe op die padstrook opstyg en suid draai na Johannesburg. Ek en Rian ontmoet sesuur by die groot hek. Ons draf elke middag vier kilometer op die grootpad buite die kamp.

Ek wag al van vieruur af. Ongeduldig vir Rian se bakkie om voor die Single Quarters stil te hou. Wanneer hy moet werk en ek alleen met Misha gaan draf, gesels ek met denkbeeldige vriende in my kop. Sommer hardop, nes ek verlede jaar met een van my drafvriendinne sou gesels. Maar saam met Rian is die draf lekker. Anders, ander tipe gesprekke, ’n vinniger pas. Die vlieënier het die eerste maand of wat saamgedraf wanneer hy hier is. Maar sy hare is heeltemal te netjies gekam en sy houding te glad. My Engels laat my in die steek wanneer hy sy mond oopmaak. Hy het ’n perfekte lyf en ’n James Dean-gesig en skeer sy beenhare omdat hy fietsry. Dit alles het dit vir my onmoontlik gemaak om te draf. Ek kan nie draf en terselfdertyd onrustig voel oor selluliet wat wapper of rolle wat uitsteek nie. Nie in sy perfekte teenwoordigheid nie, in elk geval.

Rian is plat op die aarde. En hy weet van mansdinge in die kamp waarvan ek nie van weet nie. Hy gee nie om om dit met my te deel nie.

Dit is ’n moeilike situasie. Ek en Louis is nie net geografies van die res van die padmakers geskei deurdat ons huisie alleen in die middel van die kamp staan nie. Ook sosiaal is ons anders, bly Louis die baas. Dit is ’n afstandskepper. Ek is ’n dubbele buitestander, as vrou en daarby as die baas se vrou. So voel dit vir my wanneer ons in die aande by die Single Quarters saam met die manne kuier en party van hulle my soos ’n toevallige gas hanteer.

Maar met Rian kan ek praat. Gedurende die hoogsomermiddae op stowwerige paaie het hy my vriend geword.

“Nou wil ek alles hoor van die stripshow. Moenie enige details uitlos nie. Asseblief, man. Ek is al so nuuskierig. Jy ken my.”

Rian buk eers in die middel van die grondpad om sy skoenveters behoorlik vas te trek. Hy kyk op na my. Lag dat plooitjies om sy oë vou. “Pleks dat julle gebly het,” begin hy met smaak vertel toe hy regop kom. “Jy moes dit gesien het. Ek het my geskeur. Ou Bill het behoorlik vlam gevat, getroud of te not. Ek het nie gedink die ou bok het dit nog in hom nie. Dans naderhand met net sy wit onderbroek aan. Ek kon sweer daar was gaatjies in. En die jong laaities natuurlik ook, jy kan dink. Uitgehonger is nie die woord nie.”

“H’m. Aan die brand.”

“Maar op ’n manier het dit later begin vervelig word. Want daar’s twee van hulle en twintig van ons. Dit was eintlik mal. Net een of twee van die ouens het later saam met die girls verdwyn.”

Ons draf teen driekwartpas die laaste steil helling uit voordat ons die kamp ver onder ons weer kan sien. My asem jaag; ons sessie was ekstra vinnig vandag.

Ek gaan staan teen die hoogte langs die pad, draai na Rian. “Wat bedoel jy, ‘vervelig geraak’?”

Rian lag. Net met sy mond. “Daai meisies is nou nie juis die brightste peanuts in die pakkie nie. En hulle is mos ook nie regte strippers nie, net girls wat ’n paar moves ken. So ná ’n rukkie, met dieselfde moves net op ander musiek, oor en oor, jy weet, tieties en boude net waar jy kyk. Wel, dis wat ek bedoel.”

Ek bly weer ’n oomblik stil. “Het jy …?”

Rian lag so hard dat hy moet stilstaan om asem te skep. Hy buk met sy hande op sy knieë. Sug toe hy regop kom. Sy nekvel en regterarm is rooigebrand. Padmakertan.

“Nee wat, man.” Hy lag half hulpeloos. “Seker maar mooi om na te kyk, maar dis waar dit stop. Malligheid. Hoe sal ek sê. Die spyskaart is nice, maar vroulief wag mos by die huis einde van die maand.” Hy lag weer en knipoog. “Ek eet liewers by die huis, jy weet. ’n Lekker sappige boeresteak.”

In my kop sien ek Charmaine hande op die heupe waar sy Rian voor hulle dubbelverdiepinghuisie in ’n Durbanse voorstad inwag. Die tweeling in die sandput en ousus op laerskool. Op ’n manier stel sy antwoord my gerus.

“’n Lekker steak,” herhaal ek en lag hardop.

“H’m. Ek sal dit nóú vat, sonder tjips of mushrooms of sous of enigiets.”

“Dink jy daai girls sal weer hiernatoe kom?”

“Nee. Ek dink hulle is verbruikersgoedere, soos ons op skool sou sê.”

“Nou hoe ken mans die verskil tussen gewone meisies en verbruikersgoedere?”

“Dis nie eintlik iets wat jy kan sê nie. Dis maar net iets wat ’n man wéét, jy weet?”

“Ek dink nie ek weet heeltemal nie.”

“Ons weet.”