Читать книгу Angielski. Repetytorium leksykalne. Wersja mobilna - Anna Treger - Страница 8

A concept formulated by Anglo-Saxon biologists that treats the Earth as an organic whole, whose surface is shaped by living matter, enjoys a great popularity in contemporary natural history and among environmentalists. This concept is called the Gaia hypothesis after the Greek earth goddess. The hypothesis proposes that all living things have a regulatory effect on the geology of each planet on which they appear. The Gaia hypothesis is supported by a number of facts. It is, for instance, believed that extensive masses of organic sedimentary rocks, which have been deposited for millions of years on the ocean floors, affect the movement of continental plates and continental collision, which in turn results in such processes as catastrophic earthquakes, volcanic activity, creation of mountain ranges or formation of new continents, islands and peninsulas. The Great Barrier Reef which stretches for 2,600 kilometres along Australia's northeastern coast affects not only Australia and Oceania but also the southern hemisphere. The reef is composed of millions of tiny organisms, in particular of coral polyps that form its structure. Preserving the health of Mother Earth is one of the greatest responsibilities of man. The lack of respect that man has had for Gaia is shown through the damage done by industry, agriculture and fishery and may prove catastrophic and irreversible also for humanity itself.

 Waters, water area – Wody, akweny

brook – strumyk

canal – kanał

channel – kanał

delta – delta

estuary/firth – ujście

gulf – zatoka

lagoon – laguna

lake – jezioro

ocean – ocean

peninsula – zatoka

pond – staw

river – rzeka

sea – morze

stream – strumień

waterfall – wodospad

fresh water – woda świeża, woda słodka

inland waters – wody śródlądowe

running water – woda bieżąca

groundwater – woda gruntowa

standing water – woda stojąca

surface water – wody powierzchniowe

territorial/inland waters – wody terytorialne

 Lay of the land, landscape forms – Ukształtowanie terenu, formy krajobrazu

beach – plaża

cape – przylądek

cave – jaskinia

coast – wybrzeże

coastline – linia brzegowa

coral reef – rafa koralowa

crater – krater

crest/ridge – grań

desert – pustynia

marsh – moczary

mountain – góra

mountain ranges – łańcuchy górskie

plain – równina

pool/pond – staw

promontory – przylądek

range – łańcuch górski

river basin – dorzecze

escarpment – zbocze, skarpa

glacier – lodowiec

gorge – wąwóz

highland – wyżyna

hill – wzgórze

hillock – pagórek

sland/isle – wyspa

akeland – pojezierze

owland – nizina

rock – skała

sound – cieśnina

strait – cieśnina

stream/brook – strumień

summit – szczyt

valley – dolina

volcano – wulkan

 Vegetation/Flora – Roślinność

broad-leaved forest/deciduous

forest/leafy forest – las liściasty

coniferous forest – las iglasty

jungle – dżungla

forest/wood – las

grassland – łąki

moor – wrzosowisko

savanna – sawanna

steppe – step

woodland – las, teren porośnięty lasem

W wielu przypadkach stosowanie przedimków przed nazwami geograficznymi wymyka się wszelkim regułom, opiera się bowiem na kapryśnym zwyczaju językowym. Takie przypadki najlepiej jest opanować pamięciowo.

 Przedimek określony

Przedimka określonego używamy przed:

1. nazwami państw, jeśli w ich skład wchodzi rzeczownik pospolity (np. republic, state,

kingdom) oraz jeśli występują w liczbie mnogiej: the People's Republic of China, the United Kingdom, the United States of America, the Philippines, the Bahamas, the Netherlands (nazwa oficjalna to The Kingdom of the Netherlands), the Dominican Republic, the Czech Republic, the West Indies, the Grand Duchy of Luxembourg, the Soviet Union, the Russian Federation, the Kingdom of Thailand. Do wyjątków zalicza się: the Argentine (choć także Argentina). W przypadku niektórych państw spotyka się dwie formy: z i bez przedimka: (the) Sudan, (the) Lebanon, (the) Ukraine, (the) Gambia, (the) Congo

Przedimki stawiamy również, gdy mówimy o państwie w konkretnej epoce czy okresie czasu, np. the Poland of the 18th century.

2. nazwami niektórych krain geograficznych, regionów, stanów: the Far East, the Middle East, the South, the West, the South of France, the Highlands, the Midlands, the Lowlands, the Kaszuby region, the Ruhr

3. nazwami wysp, które zawierają of np.: the Isle of Wight, the Island of Soay, oraz które mają nazwy w liczbie mnogiej, np.: the Aegean Islands, the Virgin Islands, the British Isles, the Queen Elizabeth Islands, the Faroe Islands, the Canary Islands, The Solomon Islands, the Phoenix Islands, the Cook Islands

4. nazwami kanałów: the Suez Canal, the Kiel Canal, the Burgundy Canal, the Panama Canal

5. nazwami oceanów, mórz, rzek: the Pacific Ocean, the Atlantic, the Indian Ocean, the Thames, the Yangtze, the Ganges, the White Nile, the Mississippi, the Amazon, the Danube, the Elbe, the Mediterranean, the Dead Sea, the Black Sea, the Arabian Sea, the Barrents Sea

6. nazwami delt: the Nile Delta, the Mekong Delta, the Ganges Delta, the Danube Delta, the Mississippi River Delta, the Pearl River Delta

7. nazwami pojezierzy: the Great Lakes, the Lake District, the Mazurian Lakes

8. nazwami pustyń: the Sahara, the Kalahari Desert, the Namib Desert, the Gobi, the Taklamakan, the Ordos Desert, the Karakum Desert

9. nazwami łańcuchów i masywów górskich: the Alps, the Andes, the Himalayas, the Rocky

Mountains/the Rockies, the Tatra mountains, the Sierra Nevada

10. nazwami lasów: the Vienna Woods, the West Mau Forest, the Dumbrava Forest, the Bielany Woods. Przedimek określony zazwyczaj pomijamy przed nazwami lasów leżących na terenie Wysp Brytyjskich, np.: Abernethy Forest, Sherwood Forest, Friston Forest. Wyjątek stanowią nazwy lasów, w nazwach których występuje of, np.: the forest of Arden, oraz których nazwy pochodzą od przymiotnika, np.: the New Forest

11. nazwami zatok: the Persian Gulf, the Gulf of Oman, the Arabian Gulf, the Gulf of Suez, the Gulf of Mexico, the Gulf of Saint-Tropez, the Gulf of Guinea

12. nazwami półwyspów: the Jutland Peninsula, the Kamchatka Peninsula, the Iberian Peninsula, the Italian Peninsula, the Izu Peninsula, the Yamal Peninsula, the Hook Peninsula, the Alaska Peninsula

13. nazwami wybrzeży: the Ivory Coast, the East Coast, the Costa Brava

14. nazwami ujść, np.: the Pentland Firth

15. nazwami cieśnin, np.: the Bering Strait, the Strait of Magellan, the Strait of Sicily, the Straits of Tiran, the Strait of Belle Isle

16. nazwami wąwozów, np.: the Avon Gorge, the Verdon Gorge, the Ironbridge Gorge, the Red River Gorge

17. nazwami lodowców, np.: the Hispar Glacier, the Khiang Glacier

18. terminami z dziedziny geografii, kóre mają charakter indywidualny, np.: the Equator, the North, the South Pole, the Tropic of Capricon, the Arctic Circle

 Przedimek zerowy

Przedimka nie używamy przed:

1. nazwami kontynentów, np.: Europe, Asia, North America, South America, Antarctica (choć także the Antartic), Australia

Uwaga!

Przedimek stosujemy, jeśli w nazwie występuje słowo continent: np. the American continent, the continent of Europe

2. nazwami państw, które nie zawierają słów: republic, state, kingdom, np.: Poland, Russia, France, Japan, Ireland, Denmark, Sweden, Belgium, Japan

3. nazwami niektórych krain geograficznych, regionów, stanów, np.: Kent, Yorkshire, Kentucky, Normandy

4. nazwami miast, np.: London, Warsaw, Paris. Wyjatek stanowią The Hague i The City of The Dalles/The Dalles (w USA). W Australi Alice Springs potocznie nazywane jest The Alice. Innym wyjątkiem jest The Groyne (dzisiaj stosuje się nazwę Corunna, bardziej zgodą z hiszpańską La Coruña).

Uwaga!

Chociaż zazwyczaj nazwy miast nie wymagają użycia przedimków, to stawiamy je, gdy mówimy o mieście w konkretnej epoce czy okresie czasu, np. the Warsaw of 1939, the pre-war London

5. nazwami jezior, np.: Lake Victoria, Lake Titicaca, Lake Erie, Lake Baikal, Lake Huron, Lake Michigan, Lake Mamry, Lake Wigry

6. nazwami wysp: Easter Island, Wolin, Ibiza, Majorca, Capri, Sicily, Elba, Kotlin, Bornholm, Gotland z wyjątkiem tych nazw, które zawierają of (np. the Isle of Wight) lub są w liczbie mnogiej (np. the New Hebrides)

7. nazwami przylądków: Cape Farewell, Cape Horn, Cape Egmont, Cape Wrath, Cape Agulhas, Cape Juby. Wyjątkiem są przylądki, których nazwy zawierają of (np. the Cape of Good Hope)

8. nazwami szczytów górskich, np.: Mount Everest, Aconcagua, Mont Blanc, Mount Fuji, K2, Ben Nevis, Snowdon, Giewont, Kilimanjaro. Wyjątkiem są niemieckie nazwy szczytów, np. the Matterhorn, The Jungfrau, the Eiger oraz niektóre nazwy francuskie, np.: the Dru, the Dent Blanche. Przedimek stosuje się również przez nazwami szczytów występujących w liczbie mnogiej, np. the Czerwone Wierchy

9. nazwami wzgórz występujących w liczbie pojedynczej, np.: Bunker Hill, Kremlin Hill, Nob Hill. Przedimek stosuje się przed nazwami w liczbie mnogiej, np. the Chocolate Hills, the Pentland Hills

10.. nazwami cieśnin, np.: Barra Sound, Monach Sound