Читать книгу My naam is Prins, ek slaap met die lig aan - Christine Barkhuizen-le Roux - Страница 6

Januarie 1971 – Appelbos, Langkloof

Deon, sy pa en sy boetie Kobus vang Saterdae palings in die rivier se donker water. Sy pa maak ’n vuurtjie tussen die klippe. Die son speel wegkruipertjie tussen die groen blare; die strale flits blinkwit oor die water. Saterdae werk sy pa nie, dis sy tyd saam met hulle. Sy pa is maer, maar ystersterk; hy doen al die werk op oom Gawie se plaas. Soms ry Deon en Kobussie saam met Pa op die magtige trekker, maar Mamma mag nie weet nie; sy is te bang hulle kom iets oor.

En toe, sommer net so, is sy ma dood.

Julie 1971 – Skuilkranz

Deon lê in die smal koshuisbedjie en bibber. Hy wens Kobus was wakker, dat hy saam met hom kan onthou, saam kan terugdink aan die Saterdae se visvang en die reuk van sy pa se twak. Hierdie koue is ’n koue waarteen komberse niks kan doen nie. Dis die krytwit koudheid van alleenwees.

* * *

Hy’t lank gedink hieroor. Eintlik was dit Liezl wat daarmee begin het – dat hy moet teruggaan, en dat sy sal saamgaan, hom sal bystaan. En dat hy die sielkundige moet vra om ook saam te gaan. Dokter Siegfried, die psigiater wat hy deesdae nog een keer per maand sien, het lank terug laat val dat sy nie meer praktiseer nie. Maar dúrf hy dit van haar verwag?

Hy soek die fyn haartjies in sy nek met sy vingers, rol dit heen en weer voor hy die nommer op sy selfoon soek.

Corinne hoor die foon in die gang lui en hardloop met die trappies op voordeur toe. Hulle het net ’n uur in die oggend om tuin nat te maak, en weer ’n uur teen skemeraand. Frank is kerkkantoor toe. Nadat sy gevra het, het hy ’n nuwe waterstelsel vir die tuin aangelê wat ook die boorgatwater spaar en maklik is om te bestuur. Hulle vriende vind dit vreemd dat ’n dominee so goed is met praktiese dinge; sy is net te bly.

Sy haas haar in die gang af. Die foon hou op lui net voor sy dit kan optel. Toe begin dit opnuut en sy druk dit teen haar oor.

Dis Deon op die lyn, sy herken onmiddellik sy stem: “Kan ek jou sien, dok, asseblief? Daar’s iets belangriks wat ek met jou wil bespreek.” Hy maak nie gesellige praatjies nie; dis asof hy die sinne ingestudeer het en die woorde afvuur voor sy aandag afgelei kan word deur hoflikheidsvrae na hoe dit gaan of opmerkings oor die weer.

Sy huiwer. Sy’t carte blanche – sy praktiseer al langer as twee jaar nie meer nie – maar wil sy regtig ’n ekspasiënt in haar lewe toelaat, met al die verpligtinge wat onafwendbaar daarmee saamgaan? Die ordening van haar huishouding en die af en toe se gemakliker samesyn met Frank, die tuisgekookte etes wat sy kan sien hy waardeer, help om party van die spoke in haar kop weg te vee soos ’n mens spinnewebbe wegwerk uit die hoeke van ’n vertrek wat min gebruik word. Al bly dit aan die stoffer vassit.

Sy het ’n lang pad met Deon geloop; sy’s dankbaar dat hy die dinge uit sy verlede kon opgrawe, kon besef dat hy nie die mislukking is wat hy homself jare lank laat glo het nie. En vandat sy op die sabbatical is, het sy, hoewel sy intens bekommerd was en steeds is oor Frank, haarself begin wysmaak dat die ooreenkomste wat sy tussen hom en Deon gesien het, blote toeval was.

’n Mens wil die dinge wat voor jou oopgegooi word en wat jou bangmaak liewer in ’n boksie sit en ver wegbêre. Maar al het sy Deon twee jaar lank nie gesien nie, bring haar dink en die vrae oor haar eie situasie tuis hom daagliks oor die drumpel.

Dis, soos sy al talle male in haar praktyk gesien het, soos ouers wat vermoed hulle kind is gay, maar verkies om die tekens nie raak te sien nie. Versigtig om iets wakker te maak wat die kind voor soveel moeilike uitdagings te staan sal bring.

Haar hart hamer in haar bors toe sy antwoord: “Goed dan, Woensdag. Waar sal ons mekaar ontmoet? Die Stellenbosch Hotel?”

* * *

Dis stil by die hotel toe sy Deon die middag vieruur ontmoet. Die oorsese gaste is nog weg op hulle daguitstappies en sal eers teen vyf- of sesuur terugkeer.

Hy staan op toe sy binnekom, groet haar met ’n skewe glimlag: “Dok. Dis goed om jou weer te sien.” Hy sit sy arm om die skouer van die blonde meisie langs hom. “Ontmoet vir Liezl, my dogter. Ek het jou van haar vertel. Ons het mekaar so ses maande terug weer gevind, en sedertdien bly sy by my in die kothuis op die plaas. Ek help ’n boer met sy boekhouding in ruil vir verblyf.”

Sy stem is warm. In al die tye wat Corinne hom gesien het, het sy oë nog nooit so gestraal soos wanneer hy na sy kind kyk nie. “Sy studeer op Stellenbosch en ry soggens saam met ’n paar ander studente in. En saans kuier ons vir al die aande wat ons nie gehad het nie.”

Die meisie se hare is rooiblond, haar oë ’n sonderlinge blou – turkoois amper. Sy steek haar hand uit. “Doktor Prinsloo, ek is so bly dat ek jou kan leer ken. My pa het my baie van jou vertel, en dat jy hom uit die hel van sy kinderdae help red het. Sielkunde is ook my een hoofvak, en ek moet besluit of ek dié rigting gaan kies, en of ek met Duits wil aankap, toergids vir buitelanders of so iets word.”

“Sê sommer ‘tannie’, jong, dis makliker so – my kinders is ook net ’n bietjie ouer as jy.” Die meisie draai na Deon, haar oë lag na haar pa toe.

Eers toe die koffie gekom en die laaste suikerkorrel in Deon se koppie beslis weggesmelt het, kom hy tot die punt. Liezl sit met haar kop skuins en luister.

“Dok, ek weet ek is nie meer jou pasiënt nie en jy is niks aan my verskuldig nie. Ek voel vandag soveel beter oor die mens wat ek is as ooit tevore in my volwasse lewe – eintlik, kan jy sê, my hele lewe lank, want die dinge wat ingebrand is in my geheue, het begin toe my pa ons Sk-skuil-kranz toe gestuur het.”

Corinne moet haarself keer om nie haar asem hard in te trek nie. Deon wou nog nooit tevore sy grootworddorp se naam noem nie; elke keer as sy tydens die sessies in daardie rigting begin praat het, het hy weggeskram en die onderwerp verander.

En nou, hier: die bevestiging, of die byna-bevestiging, van dit waarvoor sy gevrees het nadat sy Deon begin sien het. Sy onthou hoe hy gehakkel het toe hy die eerste keer die naam van sy grootmaakpa gesê het: “P-Pa Pie-t-tie.” Sy klem haar hande inmekaar onder die tafel, wag tot hy verder praat.

“Ek weet die paadjie wat jy met my geloop het, het lankal tot ’n einde gekom, en ek sal nooit vergeet wat jy vir my gedoen het nie. Jy het die hopie verskrompelde mens wat ek was aan die hand geneem sodat ek in my gedagtes kon teruggaan na daar waar alles begin het. En ek weet ook wat ek jou nou gaan vra, is seker nie protokol nie. Maar daar’s ’n goeie rede daarvoor.

“Ek het aansoek gedoen vir ’n aflospos by ’n skool in Durbanville, en ek het dit gekry. Maar ná die aanvanklike euforie het ek begin twyfel, weer begin dink, weer begin delf … veral toe ek en Liezl oor die verlede begin praat het.

“Toe ek destyds vir jou gesê het ek gaan nooit weer terug na daardie plek toe nie, het ek dit bedoel, maar my binneste sê nou ek moet teruggaan na die plek waar dit alles gebeur het. Eers as ek my kan vergewis dat dit wat Herkie vir my oor die e-posse geskryf het, ís wat destyds gebeur het, sal ek die verlede in die krematorium kan stoot.”

Corinne voel hoe die senuwees in haar tone se koppe, in die toppe van haar vingers en in haar neus se punt prikkel. Sy leun vorentoe. “As jy voel jy is sterk genoeg om te gaan, is dit wonderlik, Deon,” sê sy so neutraal moontlik terwyl sy ongemerk na sy hande kyk. Daar is ineens weer ’n effense bewing wat hom dwing om die koffiekoppie met al twee hande vas te hou.

“Maar dok …” Hy sit die koppie neer en strek sy hand – die hand waarmee hy in die verlede nooit iemand wou groet nie – na haar toe uit oor die tafel, lê dit langs hare neer. Sy weet wat hy gaan sê voordat hy verder praat. Sy stem is meteens weer dié van die pleitende seuntjie wat sy soms tydens hul terapiesessies gehoor het: “Dok, jy werk mos nou lankal nie meer nie, dokter Sieg het dit bevestig, en ek is nie meer jou pasiënt nie … En dit was eintlik … Liezl het een aand gevra of ek nie dink dit sal die spoke finaal laat rus as ek teruggaan nie. En sy wil saamgaan. Maar ek … ek is skrikkerig. As ek weer so word soos wat ek was … Jy is die enigste een wat my kan help om hierdie reis aan te pak. Sal jy nie ook saamgaan nie? Asseblief?”

Die meisie pen haar vas met haar oë. “Tannie, dit sal vir my pa so baie beteken as jy kan saamgaan. En vir my ook. Dis ek wat aangehou het dat hy jou moet kontak en vra om saam te gaan. Want selfs ná al ons gesels is daar goed wat ek nie begryp nie, en ek wíl verstaan. Sal tannie saamkom? Groot asseblief?”

Corinne hoor dieselfde smekende klank in haar stem as in Deon s’n. Anderkant die binnemuur is die geklater van breekgoed en trollies iewers uit die hotel se maag vaagweg hoorbaar. Die meisie langs Deon kyk vol afwagting na haar, haar blou oë hoopvol.

Corinne druk haar bene teen mekaar onder die tafel om die bewing te probeer stop. Al wat Frank ooit oor sý skooldorp vertel het, was hoe goed oom Petrus en tannie Susan vir hom was. Dat Skuilkranz vir hom ’n huis was nadat sy ouers dood is. En nou is dit die één woord wat soos ’n byl haar kop oopgekloof het.

Sy kan voel hoe haar vingers glip om die tak, hoe die klippe onder haar weggly soos daardie middag teen die krans op die plaas buite George. Sy gryp in haar gedagtes na vashouplekke, pleit oplaas migraine: “Deon, Liezl, ek kan nie uit my oë sien nie – ek is jammer, maar kan ons later weer praat? Ek sal daaroor dink en laat weet so gou as wat ek kan. Maar een ding: as my man ook sê dis reg, sal ek hom moet vra of hy nie wil saamgaan nie. Sal jy tevrede wees daarmee, Deon? Uit die aard van die saak sal ek nooit van jou verwag om iets oor jou ervaringe en herinneringe te sê wanneer hy by is nie; hy sal jou privaatheid en ons vertrouensverhouding respekteer.”

“Dis goed so, dok,” sê hy. “Wat ook al jy besluit, ek sal verstaan. En as jy ja sê, laat weet net dat ons ’n blyplek kan bespreek. ’n Mens sal seker ook in P.E. of daar rond moet oorbly, want S-s-kuil-kranz is nie ’n dagrit ver nie.” Die stameling is weer daar.

As jy maar weet wat jy oopkrap met hierdie versoek, Deon! raas dit deur haar brein toe sy lam in haar bene opstaan en saam met hulle by die hoofingang uitloop. Oom Petrus – kan dit hý wees?

* * *

Sy is ’n robot toe sy in die kar klim. In die spitsverkeer is sy skaars bewus van die ander voertuie voor en agter haar. “Hoe gaan ek hierdie ding met my man bepraat, Here?” vra sy hardop in die ruimte van die Toyota. Die geskreeu van remme en ’n lang, uitgerekte toet van ’n FedEx-vragmotor agter haar laat haar so skrik dat sy op die skouer van die pad aftrek om te bedaar.

Daar is mense wat die vermoë besit om jou te laat voel asof jy die belangrikste, mees geliefde persoon op aarde is. Mense wat jou betower met hul aandag en komplimente.

“My kind,” het oom Petrus op sy sjarmante manier gesê toe Frank hom die dag aan haar voorgestel het, “jy kry ’n wonderlike man. Maar uit wat ek van hom gehoor het, klink dit of jy die blinkste pêrel ooit is. En van nou af is jy, soos Frank, deel van ons familie. Soos my eie dogter.”

“Jy is danig begogel deur oom Petrus,” het Frank opgemerk toe hulle laatmiddag langs die Eersterivier loop.

“Hy’s ’n fantastiese mens!” het sy uitgeroep. “As ek my eie pa maar kon inruil vir hom!”

“Deon,” praat sy weer in die stilstaande kar, “ek het só hard probeer om die dinge wat jy my vertel het van my af weg te skuif nadat ek jou die laaste keer gesien het. Om die tekens by Frank weg te rasionaliseer. En nooit, ooit het ek Frank se liewe pa van misbruik verdink nie. Iemand anders, ja, êrens langs sy pad – maar nie die minsame man wat my soms op Onrus by die see eenkant toe getrek het en so belangstellend na my werk uitgevra het nie.”

“Julle doen goeie werk, my kind,” het oom Petrus soveel male vir haar gesê, “jy én Frank. Om siele na die Here te lei en om mense in hul uur van reddeloosheid aan te hoor, dis van die mooiste dinge wat ’n mens vir God op hierdie aarde kan doen.” Hy’t sy arm om haar skouer gesit en haar ’n drukkie gegee voordat hy gesê het hulle twee moet darem weer by tannie Susan en Frank gaan aansluit.

Oom Petrus … dit kán nie, dit mág nie hy wees nie – niemand sal so iets van hom wil glo nie! Sy ook nie. Nie daardie mens wat haar en haar gesin oorlaai het met liefde en geld en goedheid nie. Maar hoeveel sulke goeie sportafrigters was daar in Deon en in Frank se tyd op Skuilkranz?

En nou is haar lewe met die noem van één dorpnaam omvergegooi. Want as dit Deon gegeld het, geld dit dalk haar eie man ook. Deon en Frank is byna ewe oud. Of sien sy verkeerd? Kon daar nie ’n ander onderwyser gewees het wat die seuns so gemanipuleer en misbruik het nie? Iemand wat ook sport afgerig het, dalk ’n aflos-koshuisvader was?

Sy skakel die motor aan en trek weer weg. Die bladsye van die bietjie meer as twee jaar wat sy Deon gereeld gesien het, blaai voor haar verby, ’n boek wat sy uitgehaal het om weer van voor af te lees. Lang stukke, paragrawe, een-reël-aanhalings wat hy ook in haar ingeplant het, goed wat in haar brein geëts is.

Sonder dat haar kop daarby is, kry haar voete en hande die kar by die huis. Sy druk die knoppie by die oprit van die garage om die roldeur oop te maak.

Wat van Frank? Wat van haar seuns? As die man van wie Deon haar bietjie vir bietjie vertel het dieselfde onderwyser is wat vir haar eie man skoolgehou het – hoe ver strek die parallelle?

Sy sou nooit daardie eerste middag in haar privaat spreekkamer in die Strand kon dink dat dit hierop sou uitloop nie. Maar sy is sekerlik besig om spoke op te jaag – oom Petrus is die liefste mens wat sy ken; sy hart loop oor van goedheid. Hy was nog altyd net vaderlik en sag teenoor haar.

Hoeveel keer het hy nie aangebied om die pasiënte in die kliniek op te beur deur as sanger op te tree en ’n boodskap te bring nie? Hermes die boodskapper, so het hy homself gedoop nadat hy van DeoTwee af weggebreek het. By hoeveel geleenthede het hy nie die hele opbrengs net so aan organisasies wat met verkragtingslagoffers werk, geskenk nie? Die saggeaarde man wat gesing het van die Kind van Betlehem wat die kinders van hierdie wêreld na Hom toe wil trek. “Genade, onbeskryflik groot”; “Die Lam van God is heilig en liefdevol”; “Hoe groot is U”. En ná die optrede ’n boodskap gebring het oor God se grote liefde. “God het die kinders by uitstek lief …”

Sy glo dit nie. Frank sal Deon aan die keel gryp as hy moet hoor daar word selfs net so iets gesuggereer oor die pa wat hy liefhet. Dié pa wat hom menigmaal in die openbaar uitgespreek het teen misbruik; wat wil hê die gereg moet baie strenger optree teen sulke misdadigers.

Die vraag is: hoe is só ’n mens bedraad, iemand wat hom wel aan so iets skuldig maak? Hoe ver kan ’n man ander mense manipuleer en ’n rat voor die oë draai? Siele en liggame in die geheime agterkamer van ’n eie lewe verwoes. Oom Petrus is dit nié. Nooit sou hy so iets doen nie.

Haar kop, haar hart, haar siel – daardie ding wat jou maak wat jy is binne-in die omhulsel wat hulle ’n liggaam noem, is ’n geelperske wat al meer as drie weke op die winkelrak lê. Sag, gekneus, verkrimp; buite en binne vol bruin vlekke van verrotting, met ’n wurm of twee wat deur die vlees van die perske rimpel en die hart uit die vrug wegvreet.

Oom Petrus en sy vrou het haar met liefde oorlaai; haar soos hul eie kind laat voel. En sonder hulle geldelike hulp sou sy en Frank nooit die seehuis by Onrus kon bekostig nie. Vakansies het die oom met haar en Frank se seuntjies by die see gespeel asof hulle sy eie kleinkinders is.

Soms was sy jaloers as sy sien hoe Frank en oom Petrus wegstap strand toe, en hoe het sy haar nie daaroor geskaam nie! Sy wou ook ingesluit gewees het in die intieme kringetjie. Maar hoe kon sy, ná alles wat hulle vir Frank gedoen het, oom Petrus dit misgun om sy geliefde seun partymaal net vir homself te wil hê?

’n Helder lig flits meteens deur die herinneringe aan hul vakansies op Onrus: Wanneer oom Petrus die kinders kom haal het om te gaan visvang of in die see te gaan speel, het Frank áltyd saamgegaan. Al het oom Petrus ook hoe nadruklik daarop aangedring dat Frank en sy vrou darem ook ’n tydjie moet kry om alleen te wees.

Dankie tog! Die sug kom uit haar hart. Frank is weg vir ’n spesiale sinodevergadering en kom eers oor drie dae terug. Sy weet nie of sy al ooit dankbaarder was dat sy alleen kan wees nie; sy sou dit nie kon regkry om haar donker, deurmekaar moes van gedagtes en emosies vir hom weg te steek nie.

* * *

Die volgende paar dae bly die gedagtes deur haar maal, soos ’n hewige sooibrand wat net nie wil bedaar nie. Omdat Frank nie daar is nie, kan sy haar masker laat sak. Maar Liza kyk haar ondersoekend aan wanneer sy die linnekaste regpak en kassies begin skoonmaak. “Wat is dit met mevrou Corrie? Wat hang jou arms so pap en slap soos hongerbly-mieliepap? Watse ding kou so aan jou maagvel? Daai’s nie ’n goeie ding nie, mevrou.”

“Nee wat, Liza, dis sommer maar … Ek kan nie besluit of ek ná die twee jare van by die huis sit weer moet teruggaan werk toe nie,” probeer sy dit afmaak, maar sy besef die vrou sien deur haar.

Sy moet vir Deon laat weet of sy saamgaan Skuilkranz toe of nie. Dis al twee dae sedert hulle mekaar by die hotel gesien het en sy kan hulle nie onbepaald laat wag nie. Maar hoe kom sy by Frank verby? Sy weet klaar wat sy antwoord gaan wees as sy hom vra om saam te gaan.

* * *

Die oggend toe Corinne wakker word, is haar oë rooi van die worsteling in die feitlik slaaplose ure. Sy’s bly dis Liza se afdag, sy hoef haar nie in die oë te kyk nie.

Wat doen sy met hierdie inligting wat sy by Deon gekry het? Wat sê sy vir Frank? Moet sy iets sê? Mág sy iets sê? Hoe gaan hy reageer?

Maar hoe sy ook al dink, sy kan nie glo dat Pa Pietie en oom Petrus dieselfde mens is nie. Die antwoord moet elders lê. Géén mens kan so toneelspeel nie.

Corinne kyk na die vrou in die spieël, vra die vraag vir die oë wat van onder dik ooglede na haar terugstaar. Sy draai die stort oop, stroop die klere waarmee sy die vorige aand aan die slaap geraak het van haar af. Die geiser is nie aan nie; Frank probeer geld spaar. Vanoggend is sy dankbaar vir die koel water wat oor haar stroom, wat deur haar hare spoel en dit skoon was.

Terwyl sy haar afdroog en room aan haar bene smeer, besef sy: Hannelie – sy moet by haar uitkom voor Frank terugkom. Dis die enigste mens met wie sy nou sal kan praat. En Hannelie is minder emosioneel as syself; sy het ’n manier om met ’n reguit blik na dinge te kyk en direk tot by die hart van die saak te sien.

“Ek sal elfuur by die huis wees,” sê Hannelie dadelik toe sy bel. “Ek bring sommer iets vir middagete saam, dan kan ons lank en rustig praat.”

* * *

Corinne trek haar jeans en ’n rooi T-hemp aan en ry soos ’n zombie Gordonsbaai toe. By die interkom druk sy die knoppie en die groot hek skuif oop. Haar suster kom by die voordeur uit, reeds weer in ’n verfbestreepte oorjas. “Ek was ’n bietjie gouer terug en het gou ’n paar skadu’s ingesit waar ek gister gesien het daar is nog werk aan die painting nodig. Kom in. Sorry om te sê, maar jy lyk oes, Sus.”

Corinne loop agter haar aan kombuis toe. “Dit was nie nodig om kos –”

“Is jy nou laf! Dink jy nou dit sal vir my lekker wees om net vinnig-vinnig te luister na wat jou pla – en duidelik is daar iets wat baie swaar op jou hart druk – en dan later op my eie iets te sit en afsluk? Kom sit hier by my, dan breek jy solank die kropslaai in stukkies en sny die tamaties. Ek sny die gaar hoender wat ek gebring het en ons maak ’n lekker slaai voordat ons rustig in my studio gaan sit, dis die koelste plek op die oomblik. Ek haal vir ons ’n koue bottel witwyn ook uit. As ons klaar gepraat het, kan jy eers gaan lê en rus; jy’t dit beslis nodig as ek dinge so bekyk.”

Hannelie klink haar glas teen Corinne s’n toe hulle hul sit gekry het met skinkborde op die skoot. “Here’s to you: jou vertel, jou vrae, jou besluite.”

Corinne weet nie hoe Hannelie dit regkry om altyd ’n situasie so klinkklaar op te som nie. Sy dink dikwels haar suster sou ’n baie beter sielkundige gewees het as syself.

“Ek weet nie,” sê Corinne ná twee happies hoenderslaai. “Hannelie, ek weet nie of ek weer na die praktyk kan teruggaan nie; ek het myself nou twee jaar gegun om te herlaai, maar dalk was Pa destyds reg: ek moes nie hierdie rigting gekies het nie. Want daar is goed uit ander mense se lewens wat ek oordra na my eie, en soms help dit my, maar ander kere hoor ek sulke verskriklike dinge en dan sit ek dit soos ’n sjabloon op my eie lewe. Tereg of ten onregte, en dit maak my lewe hel. Daar’s mense wie se lewens ek op ’n beter spoor probeer kry het, maar ek weet nie of ek enige verskil kon maak nie. Daar’s goed wat ek uitgevind het wat ek liewer nie wou geweet het nie. En dinge tussen my en Frank – jy weet hoeveel jare dit al nie goed gaan nie.

“Ek vra my af: wat het geword van die man met die sagte hart en die weerlose oë? En wat het geword van die Corinne wat enigiets sou doen om hom te help, om hom te dra, deur dik en dun? Maar deur dit alles moes ek myself ook partymaal hard maak teen hierdie drinkery van hom. Hy deel homself lankal nie meer met my nie; hy het so verander die afgelope jare. Ek voel by die dag hoe ek ook verander – en ek hou nie van die mens wat ek is wanneer ek hom ’n skewe antwoord gee nie! Terwyl ek eintlik net in stilte saam met hom op die strand wil sit en kyk na die branders wat uitrol en die pienk wolke oor die see in die laatdag.

“En nou het daar iets opgeduik: ’n pasiënt van vroeër wat iets laat val het wat my verskriklik ontstel, maar wat my ook laat dink dat ek Frank se probleme kan begin ontrafel. Maar miskien projekteer ek net die pasiënt se verlede en sy gedrag op Frank. In elk geval, wat Frank betref, begin party dinge vir my duidelik word, maar daar is ander dinge waarmee ek my eenvoudig net nie kan versoen nie.”

Hannelie sit met die glas halfpad na haar mond gelig. “Hoekom – ek weet daar het al goed in jou beroep gebeur wat jou erg geknou het, Sus – maar hoekom nóú? En hierdie spesifieke pasiënt, wat is jou betrokkenheid?”

Daar is dit weer, die vinger op die seerplek. Direk, daar waar sy die afgelope twee dae die pleisters so dik probeer opplak het sodat sy dit nie moet voel nie.

“Ek weet nie,” sê sy huiwerend. Sy wíl met Hannelie praat, sy wíl haar raad hê, maar daar is goed wat sy eenvoudig nie kan sê nie; goed wat sy nie wil weet nie. Sy neem ’n slukkie wyn. “Dalk het die opstapeling van jare se probleme van pasiënte, tesame met Linette se dood destyds, en die feit dat ek en Frank al verder van mekaar af wegdryf, nou net te veel geword.”

Hannelie sit haar in stilte en aankyk. “Kyk, Sus, ek weet jou en Pa se verhouding was destyds, om dit sagkens te stel, nie die beste ouer-kindverhouding nie. En ek weet ook Ma het haar eie dop gehad waarin sy gekruip het. Om haarself te beskerm. Met my en Pa was dit ’n bietjie anders, so asof hy al sy argwaan reeds uitgespook het toe hy klaar was met jou. Anders as jy, het ek eintlik goeie herinneringe aan my kindertyd. Ek weet dis nie vir jou lekker om dit te hoor nie, maar ek en Pa het mekaar taamlik goed verstaan. Ek en Ma bel mekaar ten minste twee keer ’n week, en gewoonlik maak Pa ook ’n praatjie.

“Ek het al baie gewonder, is dit – het jy gedink as jy ander mense help, sal jy self ook …?”

Corinne het dit nooit vir haarself so uitgemaak nie. Maar die middag op die plaas, die dag toe die afgrond haar geroep het en sy teruggeskrik het, die inloop by die kombuis daarna, haar ma voor die stoof, ’n troostende hand in die verbygaan op haar arm – in haar agterkop het sy al die jare bly weet van haar gewaarwording in daardie oomblik: dat sy wanneer haar emosies opgeskerp is, kan vóél hoe ’n ander voel. Dat sy haar ma se seer binnekant kon wéét, asof dit haar eie is. En al sou haar voorouers miskien dinge gesê het soos “met die helm gebore”, is dit nie waaroor dit gaan nie. Dis ’n fyn sien en voel, hoor en beleef, wat haar binne-in iemand anders se vel laat inklim.

Juis dít is die ergste. Want al die seine wat Frank ongemerk uitstuur, lei haar tot die konklusie dat sy behoort te weet – maar nie wíl weet nie.

Terwyl sy later van Hannelie af terugry Stellenbosch toe, is sy steeds sonder oplossing. Tog het die praat haar perspektief gegee, effens meer lig gebring tussen die donker beelde en prente in haar kop. Die ware rede vir haar heftige reaksie toe Deon die dorp se naam genoem het, kon sy nie vir Hannelie vertel nie. Nog nie. Daar is te veel goed waarvan sy nie seker is nie. En bowenal moet sy vir Frank beskerm – en vir oom Petrus, wat soveel jare al meer van ’n pa vir haar was as haar eie pa.

* * *

Frank is stil toe hy die volgende middag by die huis kom. Sy probeer haar eie ontstemdheid op die agtergrond druk, gaan haal hom by die voordeur en sit haar arm om sy nek, soen hom op die litteken. “En toe, jong, wat het hulle toe besluit? Is die sinode nou rêrig steeds daarteen dat gays predikante mag word? Dink jy al die gemeentes in die land sal ooit hieroor saamstem?”

Dis die verkeerde vrae wat sy nou vra, maar sy weet nie meer waaroor om met haar man te gesels nie; alles is ’n potensiële landmyn. Wat kan ek doen om jou te help? wil sy uitroep, maar die woorde bly in haar binneste weergalm, buite die deur waaragter hy die lessenaarlaai ooptrek en hard toestamp. Die gedwonge waterkarryery van die afgelope paar dae ontspoor in ’n ure lange sessie met die heuningkleurige vloeistof in sy studeerkamer.

Al wat sy sou wou hê, is dat haar man met sy kop op haar skoot kom lê en met haar praat oor sy kindertyd. Maar watter pad moet sy kies om daar uit te kom?