Читать книгу Medycyna w Polsce - Janusz Skalski - Страница 12

[1] P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Okres wędrówek ludów na ziemiach polskich – początek średniowiecznego osadnictwa słowiańskiego, w: Wielka historia Polski. Najdawniejsze dzieje Polski (do VII w.), t. I, FOGRA Oficyna Wydawnicza, Kraków 1998, s. 325–351.

[2] Scytowie, ludność koczownicza pochodząca z centralnej Azji, skąd podjęła wędrówkę do Europy w VIII–VII w. p.n.e.; Scytowie zasiedlili ogromne tereny stepów nadczarnomorskich, tworząc rozległe i dobrze zorganizowane imperium. Podejmowali wyprawy łupieżcze, docierając w VII w. p.n.e. do Azji Mniejszej i Egiptu, a później do Europy środkowej. Dotarli na obszar dzisiejszej Polski zamieszkały przez ludność kultury łużyckiej.

[3] W czasach starożytnych Morze Azowskie, będące wielkim i płytkim jeziorem, nosiło nazwę Meotyjskie Jezioro, albo Bagno, ze względu na niewielką głębokość i piaszczyste dno.

[4] Korzeń scytyjski – rzewień, miał szerokie zastosowanie w starożytnej medycynie.

[5] M.B. Mirskij, Medycyna prasłowiańska, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 2006, t. 69, nr 1–2, s. 49,52.

[6] Ibidem, s. 50, 51.

[7] A. Gardawski, J. Gąssowski, Z. Rajewski, Okres piastowski, rozdz. 2, w: Archeologia i pradzieje Polski, red. Z. Rajewski, PZWS, Warszawa 1957, s. 185–221.

[8] J. Besala, Obłęd lechicki, rozdz. 3, w: Tajemnicze dzieje Polski, Bellona SA, Warszawa 2008, s. 34.

[9] B. Baranowski, Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII w., ŁTN, Łódź 1952, s. 128.

[10] Z. Bela, O starożytnych antidotach, złotych pigułkach i innych sprawach związanych z historią farmacji, Medycyna Praktyczna, Kraków 2013, s. 11–14.

[11] J. Farley, Choroby starożytności: przypadłości wieków średnich, w: Wielkie epidemie w dziejach ludzkości, rozdz. 3, red. F.K. Kiple, ATENA Oficyna Wydawnicza, Poznań 2002, s. 34–36.

[12] M. Biborski, Dalsze ratownicze badania wykopaliskowe na cmentarzysku kultury przeworskiej z późnego okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy wędrówek ludów w Mokrej, województwo śląskie, w: Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2001–2002, Wyd. Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, Katowice 2004, s. 128–130.

[13] M. Biborski, Wyniki badań wykopaliskowych na cmentarzysku kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich w Mokrej, województwo częstochowskie, w: Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w 1996 roku, Wyd. Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, Katowice 2000, s. 84–88.

[14] H.U. Nuber, A. Radnoti, Römische Brand- und Körpergräber aus Wehringen, Ldkr. Schwabmünchen, „Jahresbericht der Bayerischen Bodendenkmalpflege”, 1969, t. 10, s. 34–35.

[15] H. Ostromęcka, Najdawniejsze ślady trepanowania czaszek na ziemiach opolskich, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 1966, r. 11, nr 3, s. 213–215.

[16] Ibidem, s. 211, 219–220.

[17] Ibidem, s. 221–222.

[18] Gdańsk-Pruszcz (kilka), Brześć Kujawski, Kluczków k. Puław, Tum pod Łęczycą, Opole.

[19] M. Cetwiński, Komes Wojsław i inni: rany, choroby i lekarze w polskich kronikach średniowiecznych, w: Zdrowie i choroba. Wpływ jakości życia na kulturę w Europie Środkowej, Studio NOA, Katowice 2013, s. 64–65.

[20] J. Głowacki, Rys historyczny neurochirurgii w Polsce. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1989, t. 52, nr 2/3, s. 231.

[21] Cyt. za: J. Głowacki, Rys historyczny…, s. 230: Gall Anonim, Kodeks Zamoyski, BN (BOZ 28), k. 35 verso rkps, I poł. XIV w.

[22] Namque castrum Mezyrtecze tantis viribus obsedit, tantoque impetu assultavit quod paucis diebus oppidanos deditionem facere coartavit. Ibi quoque dapifer Woyslavus in vertice tale signum audaciae comparavit quo vix eum, extractis ossibus operatio sagax medici liberavit; cyt. za: Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, Wrocław 1965, s. 82.

[23] M. Cetwiński, Komes Wojsław i inni…, s. 62–65.

[24] J. Głowacki, Rys historyczny…, s. 232; J. Głowacki, Czaszka z Sulejowa. Udany przeszczep urazowego ubytku kości czaszki sprzed kilku stuleci, rozdz. 1, w: Neurochirurgia, red. J. Bidziński, PZWL, Warszawa 1988, s. 20.

[25] F. Giedroyć, Ustawy cechów cyrulickich w dawnej Polsce ze źródeł archiwalnych ogłosił, „Kronika Lekarska”, 1897, t. 18, nr 3, s. 129.

[26] S. Sokół, Historia chirurgii w Polsce, cz. I: Chirurgia okresu cechowego, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967, s. 216.

[27] E. Waszyński, Historia położnictwa i ginekologii w Polsce, VOLUMED, Wrocław 2000, s. 39–40.

[28] J. Borówka, Polska etyka lekarska w ujęciu dziejowym. Studium filozoficzno-historyczne, Wydawnictwo Mado, Toruń 2012, s. 133.

[29] Ibidem, s. 134.

[30] Władimir I Wielki (960?–1015), wielki książę kijowski, święty Kościoła prawosławnego, był wikingiem ze Szwecji, biorącym udział w podboju Rusi (jako Waldemar Sweinaldsson). Wiadomo, że w rzeczywistości był porywczy, rozpustny, przejawiał skłonności sadystyczne i zanim przyjął chrzest, był okrutnym mordercą i gwałcicielem.

[31] M. Richter (Geschichte der Medicin in Rusland, Moskwa 1813, s. 1650) określa go: der polnische Laibartz Wladymir’s; cyt. za: M. Wiszniewski, Historia literatury polskiej, t. I., Druk. S. Gieszkowskiego, Kraków 1840, s. 460.

[32] S. Kośmiński: Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do 1885 r., Gebethner i Wolff, Warszawa 1888, s. 1.