Читать книгу Otyłość u dzieci - Группа авторов - Страница 4

Charakterystyka zapotrzebowania na składniki odżywcze

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze u dzieci zależy od wieku, płci, aktywności fizycznej oraz czynników genetycznych i środowiskowych (tabela 1.1).

Składnikami pożywienia dostarczającymi energii (kalorii) są przede wszystkim węglowodany i tłuszcze. Nie można oddzielić spożycia węglowodanów i tłuszczów od spożycia białek, które jednak nie powinny być traktowane jako składniki energetyczne. Zalecana podaż energii i białek została przedstawiona w tabeli 1.2, w której uwzględniono całkowitą wartość energii dostarczanej w ciągu doby przez węglowodany, tłuszcze i białka.

Tabela 1.1. Średni przyrost antropometryczny (m.u. – masa urodzeniowa, d.u. – długość urodzeniowa)

Tabela 1.2. Zalecana podaż energii i białka od 2. roku życia, w zależności od aktywności fizycznej. Od 2. roku życia zakres wartości zalecanej podaży energii podano dla aktywności małej (1 odchylenie standardowe poniżej aktywności normalnej) i dużej (1 odchylenie standardowe powyżej aktywności normalnej)

Według AFSSA/CNERMA/CNRS, 2001.

Metody oceny zapotrzebowania energetycznego i białkowego

Najlepiej oceniać zapotrzebowanie energetyczne, mierząc wydatek energetyczny i ilość energii zgromadzonej podczas wzrostu w tkankach w postaci białek i tłuszczów. Oprócz metody z wyboru, w której używa się wody podwójnie znakowanej, można stosować metodę kalorymetrii pośredniej i wykorzystać zapis częstości skurczów serca. Poziom podstawowej przemiany materii (PPM) dla dziecka w wieku od 10. do 18. roku życia można obliczyć z marginesem błędu 5-10%, używając poniższego wzoru (FAO/OMS/ONZ, 1986):

Chłopcy: PPM (kJ/d) = 69,4 x mc. (kg) + 322 x wzrost (m) + 2392

Dziewczęta: PPM (kJ/d) = 30,9 x mc. (kg) + 2016,6 x wzrost (m) + 907

Szacowane zapotrzebowanie białkowe zmieniało się w szerokim zakresie w zależności od epoki, zespołu ekspertów i używanej metody oceny. Metoda najbardziej dostępna i najpraktyczniejsza polega na określeniu ilości spożywanych białek. Metodą obecnie preferowaną jest metoda współczynnikowa, która wymaga jednak dokładnej znajomości przyrostu masy białkowej organizmu.

Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze oraz ich zalecane spożycie

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze i energetyczne określa się jako ilości składników odżywczych i energii potrzebnych do podtrzymania czynności życiowych i aktywności organizmu w danym okresie życia. Zapotrzebowanie podstawowe odpowiada ilościom tych składników zużytym na poziomie tkankowym, w tym w celu tworzenia i utrzymania zapasów. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze odpowiada ilościom tych składników, które muszą być wchłonięte, aby pokryć zapotrzebowanie podstawowe, z uwzględnieniem różnic we wchłanianiu zależnych od sposobu odżywiania i od wieku.

Zalecane spożycie dzienne – RDA (recommanded daily allowances) dotyczy określonej populacji, jest to zatem zagadnienie z zakresu zdrowia publicznego. Jeżeli chodzi o zalecaną podaż energii, RDA jest równe średniemu zapotrzebowaniu i dwóm odchyleniom standardowym ustalonym dla reprezentatywnej próby populacji (rycina 1.1). Tak ustalone normy pozwalają na pokrycie zapotrzebowania 97,5% danej populacji z uwzględnieniem zmienności międzyosobniczej i przy założeniu, że rozkład wartości zapotrzebowania jest normalny, a populacja dość jednorodna. RDA odpowiadają więc 100% średniego zapotrzebowania energetycznego w danej populacji i około 130% średniego zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze w tejże populacji. RDA we Francji odpowiadają definicji RDA amerykańskich i bezpiecznym normom spożycia zdefiniowanym przez FAO/OMS/ONZ.

Rycina 1.1. Wzajemne stosunki zapotrzebowania, zalecanego dziennego spożycia (RDA) i zalecanego całkowitego spożycia składników dostarczających energii (CSE).

Zalecane dzienne spożycie nie powinno być traktowane jako sztywna norma, lecz jako wskazówka dla pojedynczych osób i punkt odniesienia dla populacji. Trzeba pamiętać o wątpliwościach dotyczących sposobu ustalania tych wartości i praktycznej nieznajomości indywidualnego zapotrzebowania. Dlatego w praktyce oceny prawidłowości odżywiania dokonuje się, badając parametry wzrastania dziecka: masę ciała, wzrost, obwód czaszki i BMI.