Читать книгу Үһүйээннэр, номохтор - - Страница 27

Былыргы сахалар, киһи улаатан, ситэн-хотон иһиититтэн көрөн, ааты уларытан иһэр үгэстээхтэрин туһунан номох, кэпсээн дэлэй этэ. Уһулуччу биллэр-көстөр, уратылаах дьон хас да сүһүөх ааттаах буолаллара биллэр. Холобурга Бороҕон улууһун өбүгэтэ Бэрт Хара маннык ааттардааҕа: Майаҕатта, Борогутта, Бэрт Хара.

Тойон Мүрү соҕуруу өттүгэр биир тыаны туораатахха, Кыыс Хаҥа диэн күөллээх алааска олохтоох ыалга уол оҕо төрөөбүтүн Майаҕатта диэн ааттаабыттар. Уол уонуттан тахсыар диэри Майаҕатта буола сылдьыбыт. Ол тухары уол даҕаны, төрөппүттэрэ даҕаны ити ааты бэркэ сөбүлүүллэрэ.

Биирдэ Төҥүлүгэ олохтоох Доллу диэн ойуун оҕонньор Майаҕатта аҕалаах ийэтигэр ыалдьыттаабыт. Дьиэлээхтэр Доллу кырдьаҕаска сүөһү миэстэтин арааттаабакка эрэ буһаран күндүлээбиттэр. Оҕонньор аһыы олордоҕуна, ураһаҕа Майаҕатта киирэн, аһыы олорор Доллу ойууну ымсыырбыт хараҕынан тонолуппакка одуулаабыт. Онуоха Доллу оҕонньор сүөһү биир мүһэтин: «Айаххын хамнат!» – диэн быраҕан биэрбитин, Майаҕатта уол хабан ылан, быһахтаммакка эрэ, тииһинэн хадьырыйан, сии охсубут уонна уллук уҥуоҕун төбөлөрүн тоһута ыстаан, силиитин «сооп» гына оборбут. Ол кэннэ уҥуох көҥдөйүнэн оҕонньору көрө турбут. Доллу ойуун уолу сөҕөн-махтайан: «Оҕом Борогутта, аһаатаҕыҥ баҕас бэрдикэтин!» – диэбитэ үһү. Онтон ыла Майаҕаттаны Борогутта диир буолбуттар. Уол даҕаны, кини төрөппүттэрэ даҕаны ити ааты сирбэтэхтэр. Бары дьон Борогутта диэбиттэрэ үһү. Уол Борогутта диэн аатынан улааппыт, күүстээх-уохтаах булчут эр бэрдэ буолбут.

Аммаҕа, Соморсун сиригэр Борогутта Хайата диэн таас хайа баар. Ол хайа баарын уонна Бэрт Хара олоҕор сыһыаннааҕын туһунан 1935 сыллаахха Тандаҕа олохтоох Вензель диэн оҕонньор кэпсээбитин истибитим.

Борогутта, ситэн-хотон баран, Дыгын дуу, онтон атын дуу баай киһи ыһыаҕар илии-атах оонньуутугар кыайан-хотон, Бэрт Хара диэн ааттаммыта биллэр.

Итинтэн көстөрүнэн, Майаҕатта, Бэрт Хара диэн ааттарынан саха норуотун биир сүдьү киһитэ, үүнэн-сайдан иһиитинэн, тус-туспа ааттарынан олбу-солбу ааттаммыт эбит.

Онтон да атын былыргы сахалар хастыы да сүһүөхтээх саҥаттан саҥа ааттаналлара биллэллэр. Адьас да саҥардыы дьон сүһүөхтээх ааттаахтарын мин билэрим. Туллай, Малаһаак, Дорбоох диэн таптал, хос, өһүргэнэр ааттары илдьэ сылдьыбыта Борисов Николай Николаевич – Соморсун олохтооҕо. Кыбыах, Мээлгээр, Хатырык диэн ааттары сүгэ сылдьыбыта Гоголев Василий Алексеевич – Абаҕа олохтооҕо. Мин санаабар, мөлтөхтөр биир аатынан муҥурданар быһыылаахтар.