Читать книгу Պարապ վախտի խաղալիք - იაკობ ცურტაველი - Страница 3

Երկու լոռըցի՝ հալալ ախպոր նման՝

Թուր ու թվանք կապած սար ու ձոր ընկան,

Որ իրանց համար ֆորս անեն, բերեն,

Իրանց օղլուշաղն էնդով կերակրեն:

Հենց մտան մեշեն, մեկ ծառի վրա

Տեսան, որ մեկ չաղ չալ աղավնի կա:

Ընկերի մեկը մյուսին ասեց:

«Տյեղս կա՛ց, քյընամ, տյանիցն յաղ պյիրեմ,

Հլե յէս սհյաթին, յես քյըմատաղ յեմ,

Ատյա՛, մե՛ր տղյա՝ մեր պյախտը պյանեց,

Շուտով յետ քյըքյամ, յէս թբվավորյին

Լյավ հյաչքը պյռնի՛, մնյա յէս ծյառին:

Սեկ քյաբյաբ յանենք, հյուտենք լյավ պյապյաթ:

Մըհյիկ քյընում յեմ, տյու քյիտես լյավ վյատ»: —

Նա ուշացավ, մյուսն էլ չհամբերեց,

Տրեխը հանեց, մտքումը դրեց.

Որ ծառն վեր ըլի ու ձեռով բռնի:

Ախմախ ֆորսկանը դեո կիսաճամփի,

Աղավնին թռավ, գնաց իր քեֆին:

Լոռըցու աչքը բաց մնաց, հոգին

էլ չի համբերեց, ասեղ բարկացած

«Տյո չառլամիշ ղյուշ տյու յոր քյու հյունարն

Պյանյացնիլ քյիտես, յե՞ս յեմ հլե նաչյարն:

Ցոր տյու յէտ, պստյիկ տեղյովն կյթռչիս,

Ձեռս յո՞վ է պյռնել, յոր ղոլես փախչյիս»: —

Ասեց ու զրը՛խկ, ծաոի ծերիցը

Էնպես դրըմփաց, ու իր ջանիցը

Ձեռք վերցնիլն, հոգին տալը մեկ էլավ,

Ու զուռնա մեիդն էնտեղ ձգվեցավ:

Ինչպես պատահեց: Աղավնու թևիցն

Սեկ բմբուլ էկավ, ընկավ վերևիցն

Լոռըցու բերանն, որ ընկերն էկավ,

Իշտահը զլած՝ մոտին կանգնեցավ:

«Հյա՞ քյընըծահե՛ր՝ տյու յիշի քյուռյակ:

Ասեց ախմախը ու գնաց աղաք:

«Ա՛յտյա՝ քյու փյորը խյոզի թյափյան յէ՞ր.

Հինչ յէիր ճյաքյում, ա յէս խեղճ, յանտեր

Ղշին սյաղ, սյաղ յես, տյու փյորըդ քյաշել,

Կըլխեդ խռյով յինի յիշտյահդ, փյորդ յէլ:

Մի քիչ սյաբր յէյիր յարել, հի՞նչ քյըներ»

Ասեց, ընկերին տեղն ու տեղ թողաց,

Քամի կուլ տալով՝ իր բանը գնաց:

Աստված ողորմի լոռըցու հոքուն,

Էն ֆորսն, ընկերն ո՛չ ես տեսնիմ, ո՛չ դուն:

Երկուսն էլ մեկ օր էլի ֆորս գնացին,

Շատ որ ման էկան, բան չճարեցին.

Էկան մեկ ծառի շվաքի տակին

Քրտինք սրբելով՝ ծանր նստեցին:

Շատ ու քիչն աստված գիտե՝ ի՞նչ ասեմ.

Քոռաղադինա՝ մեկ ճանճ, չգիտեմ,

Ի՞նչ կողմից էկավ, մեկի ճակատին

Նստեց ու արինն ծծեց իր քեֆին:

Ղոչաղ ընկերը էս որ հենց տեսավ,

Մատը բերնին դրեց, շվացրեց, ասավ,

«Հե՛ Հանի՝ քյը մա՛տաղ՝ մեկ ժուկ սաբր արա՛,

Աստված մեր նյասիբն հյասցրեց յէս ա՛»

Ասեց ու թվանքն դոշին դեմ արեց,

Նա ոտը քաշեց, մյուսն գլուխը թեքեց:

Ընկերի մահը՝ հանաք իմացավ,

Մեռած մեյիդը կապեց, վեր կապեց, վեր կալավ

Գոմշի քամակին դրած՝ մեկ ջրի

Որ մեջը մտան, շոքն առավ գոմշի

Ջանն. աղավարի կուզեր, որ պառկեր,

Ախմախ ընկերը՝ էն կողմիցն ուսեր

Քաշելով՝ գոռաց, մեռլին վեր հատեց,

«Ատյա քյու նանի միսը շոն ծյամի.

Հենց մեռել յես, յոր բերանդ զորում չի՛.

Մեկ հա՛, տպփռյու էլ ա անես Էդ կյոմշին,

Չթողաս նստինք, հոր քյնանք մեր պյանին»:

Մեկ քանիսն էլ մեկ օր կացին ուսին

Գնացին, փեդ անեն ու ճամփի կիսին

Մեկ ձիավորի որ ռաստ չէկան,

կտրեցին աղաքն, խնդրեցին նրան,

Որ տեսնին՝ թե ո՞ւմ կացինն է լավ սուր:

Ղոյմաղոչում դու խելոք ձիավոր

Բոլորի կացինն որ մոտ չի արեց,

Ղամշեց ձիուն ու դարնըվեր քաշվեց:

Փալան ու նոխտա կորցրած իշի պես

Կանգնած՝ ճմբոեցին նրանք աչք ու երես:

Սատանին նալաթ՝ ձիու քուռակը

Մնացել էր եդ: Բռնեցին աղաքը:

Ինչ շոր ունեին, բոլորն հանեցին,

Նրան բարձեցին, որ սատկի տակին,

Որ նրանց սիրտը մի քիչ հովանա:

Բայց ղոչաղ քուռակն՝ բարգ ու բարխանա

Հետն առավ, վազեց՝ տրտինգ անելով:

Լոռըցոնց աչքը սառած մնալով,

Հենց իմացան, էս տեսածն հրաշք էր:

Քորելով անսաս՝ գլուխ ու բեղեր.

Ընչանք տուն հասան, անձրևի տակին

Իրանց վրի կեղտն էլ մեկ լավ լվացին:

էլի էս օրհնած խալխը հազրված՝

Գնացին մեկ օր մեշեն՝ հավաքված:

Տեսան՝ մեկ լավ ծառ քարափի ծերին.

Թե կտրենք սրան, էսպես միտք արին,

Մեզ խեր չի անիլ, խոր ձորը կընկնի,

Մեր աշխատանքն էլ հետը փուչ կըլի:

Շատ որ միտք արին, խոսքը մին էլան,

Որ կախ ընկնին, ձեռ ձեռի նրանք տան,

Ու էնպես քաշեն, քոքըհան անեն,

Իրանց միջումը հետո փայ անեն:

Աստված կանչեցին, ճոլոլակ էլան:

Ծառը պոկ չէկավ, իրանց գլուխն ի՞նչ լան:

«Ատյա մեր տղյե՛րք՝ տյուք ղայիմ կյացե՛ք,

Մի ձեռիս թքեմ, յետո քյաշվեցյեք»:

Ձեռը բաց ընկավ՝ նրանք իրար գլխով՝

Խաչ, ավետարանի անուն տալով,

Էնպես գլորվեցան, քարափնիվեր ընկան,

Էն գընալն էր, որ գնացին, եդ չէկան: