Читать книгу ’n Soort van bevryde vrou - Kristel Loots - Страница 6

Ek wag darem nie die prentjie-pragtige paartjie stoksielsaligalleen in nie. Is nie vasgevang in my gewone rol van een-van-die-dik-niggies-wat-nie-man-kan-kry nie. Want in my kombuis is daar ’n mansmens met ’n voorskoot aan wat bakke en borde rondgooi en groot chaos veroorsaak. ’n Kêrel is nog lank nie ’n man wat in die eg aan jou verbind is nie. Julle is nie gekerk, gestempel en wettiglik vasgeketting aan mekaar nie. Maar om ’n kêrel te hê is goed genoeg.

Dan is hy boonop aantreklik. En so goed versorg, ’n regte metroman. Met sy hare wat deesdae in ’n hipermoderne styl gesny is, sy ontwerpersbaard professioneel getrim, sy naels gemanikuur en selfs sy nommer nege-voete in sy blinkleerskoene van groottoon tot kleintoontjie gepedikuur. Vra my, ek weet. Ek sien daardie kaal voete met tye en steek myne dan eerder onder die kombers weg. Zak is ’n man van hierdie millennium. ’n Vrou moet uithaal en wys om by te hou by iemand wat hoog trap en die wêreld pronkerig bewandel.

Heimlik pla dit my ’n bietjie dat Zak skynbaar heel gelukkig is om sy lendene te omgord met die voorskoot wat ek self nooit dra nie. Dis so kleingeestig om só te redeneer. So bekrompe. Alles te wyte aan my tipiese voorstedelike vooroordeel, my verstokte denke en die feit dat ek nog nooit regtig lus was om hom behoorlik te bespring nie.

Ek worstel met die kortsluitings in my kop. Dat ek dit nie regkry om buite die boks te dink nie. Ek skaam my vir my innerlike oude doos. Ek is ’n stiff-upper-lip-meisiemens wat my alte veel aan my ma herinner, en dit is die grootste ramp wat ’n vrou kan tref – om soos jou ma te wees. Veral as jou ma ’n ma soos mý ma is.

“Dis so vervelig om vyandig teenoor jou ma te wees.” Dis hoe Zak my onlangs na ’n besoek aan my ouers berispe het.

“Jy kan maklik praat,” was ek gou om hom tereg te wys. “Jy is Mamma-se-seuntjie. In jou ma se oë kan jy niks verkeerd doen nie.”

“Daar is ’n mooi verhouding tussen my en my ma, dis waar.”

“Ek weet. Joined at the hip, julle twee.”

Is so. Zak dra sy ma, haar stewige gewiggie en sterk persoonlikheid ten spyt, op die hande. En hy noem haar Moeksie. Moeksie! Bid jou aan!

“’n Ewige gestry en baklei met ’n mens se ma is studentikoos.”

Dis Zak daai – hy gebruik graag woorde soos studentikoos om my op my plek te sit. En eintlik, verskoon my, is hy veronderstel om my te ondersteun.

Soos ek vandag vir hom. Ek staan bont wanneer hy vir iets vra wat nie in my koskaste is nie en ek verduur dit wanneer hy my dan verwytend aankyk. Want ek weet ek is nie ’n domestic goddess se watsenaam nie.

“Hierdie kombuis van jou is ’n nagmerrie,” kla hy. “Die broodrooster spoeg verbrande krummels uit en nie een van die kastrolle blink behoorlik nie.”

“Wil jy kosmaak of wil jy ’n outopsie doen?”

Die kyk wat hy my gee, is genoeg om my stil te kry.

As ek geweet het hy wou sy cordon bleu-streke uithaal en hom oor ’n warm stoof afsloof, sou ek my skandalige potte en panne beter weggesteek het. Moenie my vlak kyk nie, my kastrolle is nie vuil nie. Maar om ’n kastrol blink genoeg te skuur om jouself daarin te spieël, is vir mense wat tyd het to stuff a mushroom. Dis nie ek daai nie.

“Ek sal nie verbaas wees as hier op ’n dag nog ’n kakkerlak onder een van die kaste uitkruip nie,” laat Zak hoor.

Ek ook nie. Ek sal, om die waarheid te sê, nog minder verbaas wees as hy. Want ek weet van minstens een wat snags ewe kordaat sy plat gesig hier kom wys en vermakerig wegskarrel as ek hom in ’n hoek probeer keer.

“Koeksoda,” het my ma raad gegee toe ek vir haar van die onwelkome inwoner in my kombuis vertel, moontlik nog met ’n vrou en ’n gesin in tou. “Met ’n bietjie versiersuiker in vir soete wraak. Hulle vreet die koeksoda wat dan binne-in hulle magies begin gis.”

“En dan, Ma?” Ek moes nie gevra het nie.

“Dan bars hulle oop, jy sien net derms spat en dis die einde van kakkerlak se kind.”

Ek huiwer nog om vir kakkerlak en sy kind koeksoda te voer, want ek sien ook nie kans daarvoor om so ’n gesig vroegoggend op my nugter maag aan te tref nie. Een ding weet ek – as hier vandag ’n voortvarende kakkerlak uitloer, gaan Zak dit moontlik nie maak nie. Sy gestel is nie so sterk soos myne nie.

Ek staan rond asof ek nie arms en hande het om te help nie, terwyl Zak klop en klits en meng met ’n knippie van dié en ’n proeseltjie van daai. “Eintlik moes ek ’n paar lourierblare gehad het, maar ek kon dit nêrens kry nie. As ek net betyds hiervan geweet het …”

Ek sal duidelik nie binnekort daarvoor vergewe word nie.

“Die varkworsies en die uie moet in eendvet gebraai word,” mymer Zak.

Ek gaan nie eens probeer om alles te onthou wat hy aframmel nie. Hy laat dit klink asof hierdie effens vreemde, anderlandse gereg vreeslik eksoties is, iets met ’n pikante smaak wat lank na die eetslag nog op jou tong huiwer, soos die kookboeke jou soms belowe. Of … dalk is dit bloot ’n stew met ’n naam wat moeiliker is om te spel as die res.

“Ek het die resep by my ma gekry.”

O gits, ja-nee, dan het hy heel moontlik ’n heksebrousel aanmekaargeslaan. Ek weet al hoe Saartjie Voster in haar hoedanighede van chief cook and bottle washer ’n resep kan verfomfaai en dan die smaak met rooipeper doodgooi. Sy het haar seun dalk na haar hand geleer.

Maar tog, toe hy begin tafel dek, ruik die kombuis na ’n restaurant waar die kok weet wat hy doen.

“Jy het baie talente, Zak,” gee ek toe.

Hy haal sy skouers op. “Wat kan ek sê? Ek het voor in die ry gestaan.”

“Maar jy was nog nooit bekend vir jou nederigheid nie.”

Hy glimlag trots. “Dit was nog nooit vir my nodig om nederig te wees nie.”

Daar is sowaar nie eens ’n sweetlagie op sy voorkop nie. Zak is so koel soos ’n komkommer.

“Lucy het laat weet Billy het vir ons kaartjies gekry in die voorste ry op die hoofpawiljoen, soos jy gevra het,” lig ek hom in.

“Dis die beste plek om te sit. Naby genoeg aan die veld om die wedstryd te volg en tog nog tussen die toeskouers sodat jy kan gees vang.”

“Lucy sê Billy het belowe om volgende keer vroegtydig vir ons almal plek in die losie te bespreek. Sy het weer om verskoning gevra omdat Oubaas Bruwer hierdie keer ’n horde besoekende oorsese sakemanne saam met Media Uniek se mense daar onthaal. Plek is gehou vir Billy en Lucy, maar daar is nie ekstra sitplek vir ons twee nie.”

Ek is glad nie gemaklik daarmee nie dat Zak vir Billy oor die telefoon gevra het om die luukse gemak van die losie te verruil om saam met ons op die peanut gallery te sit. Die arme Billy was vanselfsprekend in ’n hoek gedryf en kon nie weier sonder om ’n aks snobisties te klink nie.

“Dis jammer my ma kan nie môre daar wees nie,” merk Zak op toe hy vier servette nader trek en dit in vreemde vorms vou.

“Hoekom? Jy vat haar nooit saam rugby toe nie, gewoonlik ook nie vir my nie.”

“Maar hierdie keer is spesiaal, hierdie keer moet jy saam.” Hy lyk afgehaal. “En eintlik moes my ma ook daar gewees het.”

The plot thickens. Zak se ma by ’n rugbywedstryd? Sy met haar chroniese rugpyn, silwer hare en bloupers spatare? I don’t think so. Hoe sou hy haar teen die pawiljoen opgesleep kry? En wat op aarde sou sy daar maak? Skielik wil Zak my én sy ma by die rugby hê. Ek het nie ’n cooking clue waaroor dit gaan nie, iets jel nie lekker nie. Maar ek kla nie. Rugby is koning genoeg om Lucy en haar wederhelfte al die pad van die Kaap af Johannesburg toe te laat kom om hopelik te kan sien hoe die Bokke die All Blacks verslaan. Dit maak dié wedstryd wel baie spesiaal.

“In die voorste ry kan almal ons sien.” Zak het vir ’n wonder ’n tevrede uitdrukking op sy gesig – hy wat so vol klagtes kan wees.

“Jy bedoel seker ons kan alles op die veld sien?”

“Dit ook, ja.”

Miskien is dit goed dat ek môre daar gaan wees, so tussen al die hoogvatte en laagvatte en misvatte en heen-en-weer-skoppe en -drukke deur. Al is dit net om ’n buffer te wees tussen Zak en die Bruwers, wat nie soos gewoonlik half op pad hemel toe in die losie sal sit nie. ’n Mens weet nooit wat Zak kan kwytraak as dinge op die veld begin kook nie.

Ek bly opgewonde oor die kuier. Hoewel ek nie my jaloesie oor Lucy se lewe en liefde kan ontken nie, hou ek baie van haar. Ek wens … ek wens ek was meer soos sy, dat my hare ook so reguit en glad kon wees, dat ek meer styl kon hê.

Dit was nie altyd so nie, maar deesdae blom Lucy. “Dis alles aan Billy te danke,” vertel sy graag, haar bewondering vir hom en die verwondering oor die gelukskoot wat haar getref het helder soos die aandster in haar oë. “Dis omdat hy vir my lief geraak het dat alles verander het.”

Ek sien daardie verandering, selfs ’n gesofistikeerdheid wat ek nie by haar geken het nie. Ek is net nie seker of ek aldag daarvan hou nie. Soms verlang ek na die Lucy wat saam met my met lus ander mense van ’n kant af kon beskinder.

“Daai vrou lyk asof ’n kleuter haar gesig met vetkryt geteken het.”

“Met sy dom hand.”

“Oor die lyne gegaan het.”

“Vergeet het om wenkbroue in te sit.”

“’n Ertjiekorrel vir ’n mond …”

“Tande soos white picket fences na ’n moerse sikloon.”

“Dubbelken soos ’n pannekoek wat geflop het.”

Dit was soveel pret! Ons twee nogal, self nie beauty queens met perfekte afmetings nie, wat ander so in die geheim kon afkraak. Lelik, ek weet. Maar baie lekker. Ons doen dit nie meer nie, want Billy het Lucy sag gemaak. Soms dink ek sy is nou hopeloos te goody two-shoes om nog vir soveel genot te kan sorg.

“Toe ek myself deur Billy se oë begin sien, het hierdie Funky Feetjie wat voor jou staan vir die eerste keer begin vlieg,” het sy probeer verduidelik, droomverlore soos ’n Charlotte Brontë-karakter, die ene onskuld. “Billy het van my ’n prinses gemaak.”

Good for her. Wonderwerke gebeur dus nog. Maar ek weet ook die weerlig slaan nie maklik twee keer op dieselfde plek nie. Die geluk wat Lucy getref het, sal nie een van ons ander dikkes beskore wees nie. Die lewe is nie ’n feëverhaal waar alle paddas in werklikheid prinse is wat binnekort hulle ware aard gaan openbaar, en al wat ’n Aspoester is in ’n paleis beland nie. Party van ons het regte stiefsuster-voete met liddorings wat nooit in glasskoentjies sal pas nie.

Asof sy my nie nou reeds goed genoeg troef nie, lyk Lucy boonop heelwat skraler toe sy en Billy teen skemer daar aankom.

Met etenstyd raak sy skaars aan die bord kos wat Zak voor haar neersit, proe-proe ook net aan die wyn. En dit na al die moeite wat hy gedoen het. Ek vererg my byna, kry hom selfs jammer. Hy probeer werklik hard, is so sjarmant as kan kom. En hy is omtrent hand om die blaas met Billy, asof hulle al ’n lang pad saam kom en nie ’n rukkie gelede eers blad geskud het nie.

Ek ken vir Zak. Name-dropping is vir hom tweede natuur. As hy kan voorgee dat hy en Billy in dieselfde kringe beweeg, sal dit wees met die hoop dat dit hom kan help om sy onmoontlike droom te verwesenlik. Ek sien die toneeltjie so voor my geestesoog, hoor Zak se stem in my gedagtes:

Ek sê vir my vriend Billy Bruwer, nou die dag toe ons na die wedstryd tussen die Bokke en All Blacks kyk … Billy Bruwer, jy weet? Die grootbaas van Media Uniek. Daai ou wat gereeld as kundige spreker optree in aktuele programme op TV. Weet alles van die politiek af, huiwer nie om sy sê te sê nie. Ken ook sy rugby. Stem met my saam oor die afrigter en die samestelling van die span. Dis die agterlyn wat die Springbokke so laat verloor.

Só sal hy aangaan en hy sal Billy Bruwer se naam inwerk waar hy ook al kan. Zak is goed daarmee. Soms vermoed ek hy het ’n spindokter wat hom soos ’n beginner-sirkusleeu afrig om al die regte toertjies uit te haal om dalk binnekort in die hoofarena te mag verskyn. Hy kon dit nog nooit regtig máák nie, nog nooit een van die sirkus se sterre wees nie.

Intussen haal hy desondanks uit en wys op vele vlakke van watter stoffasie hy gemaak is. Of dit nou kosmaak is, of enige van sy ander latente talente wat hy afstof en blinkvryf om te beïndruk. Dêmmit. Die minste wat Lucy kan doen, is om sy kos te eet. Of dit ten minste op haar bord rond te stoot, soos ek soms maak. So oneetbaar is Zak se cassoulet met ’n Franse flair regtig nie.

Billy Bruwer, daarteenoor, laat nie op hom wag nie. Hy ploeg deur die kos asof hy dae laas geëet het, mooie man wat hy is. Eye candy uit die boonste rakke. Ek kan maar net kyk en wonder en wens. En fantaseer ook as dit daarop aankom, maar nie só dat enigeen daarvan kan weet nie. Ek gedra my soos dit een van Lucy se niggies betaam. Ek bly op die agtergrond en doen my bes om hom nie aan te gaap nie. Lucy het die frieken jackpot geslaan met Billy Bruwer en sy gaan hom tog nie prysgee nie. Verder klou hy ook so aan haar, jy sou sweer hulle is nog op honeymoon.

“Wat gaan aan? Dieet jy?” wil ek weet die oomblik toe die mans eenkant toe beweeg, hoeka om rugby te praat, en ek en Lucy alleen is.

Om te dieet is die grootste sonde wat ons niggies mekaar kan aandoen. As een maer word, gaan dit van die ander ook verwag word. Die oudste niggie hét dit gedoen: ’n ruk gelede op ’n dieet gegaan en, anders as die res van ons, daarmee volgehou en toe pregnant geraak. “Serves her right,” het ons onder mekaar geskinder. “Sy wou mos maer en sexy wees. Nou is haar figure in elk geval daarmee heen. Haar arme ouers moet seker vreeslik verleë wees oor die skade en die skande.”

Die Lombaards is van die soort wat voorgee voorhuwelikse seks is iets wat nie in hul geledere plaasvind nie. Dat dit iets is wat ordentlike meisies soos die Lombaard-niggies nooit sal doen nie. Maar daardie swangerskap kon nie weggewens word nie. Daar is maande lank oor niks anders gepraat nie.

Toe kom die geboorte en die hele Lombaard-familie trek laer om die ongehude moedertjie en kloek en gaan tekere oor hoe oulik die skreeubalie van ’n babatjie is. En lo and behold, ons niggie kry sowaar die man om redelik vrywillig met haar te trou en dit sit om in ’n helse familiefees op my ouma se plaas in die Gamkaskloof. And all is forgiven. Ons het bruilof gehou soos net die Lombaards kan.

Hoewel alles nie net vrolikheid was nie. Daar het ook ’n skok op ons gewag toe my ouma ewe gerieflik haar hande vou en doodgaan terwyl ons almal nou in elk geval daar is vir ’n begrafnis. Bedagsaam soos ons haar geken het.

Daardie naweek het Lucy daar met Billy Bruwer aangesit gekom en sodoende amper die bruid én die nuwe babatjie se donder gesteel. Kyk, dis nie aldag maklik nie, maar ek en my niggies het lankal geleer om vir die wêreld middelvinger te wys wanneer daar met ons gespot word. “If you’ve got it, flaunt it,” onderskraag ons mekaar. En ons flaunt nogal, hoor. Ons kruip nie weg agter los rokke en gewade nie. Ons rondings is daar om gesien te word en ons skroom nie om dit te wys nie.

Natuurlik wil ons maer wees. As dit met die druk van ’n knoppie vermag kon word, bring asseblief daardie knoppie vir my. Maar jy raak sat vir ’n wipplankryery op ’n skaal wat nie sy mind kan opmaak nie. Dan ’n kilogram af, dan weer twee op, emosionele teistering in die ergste graad.

Nou ís dit so dat nie alle mans vir ons kans sien nie. Veral nie mans soos Billy Bruwer nie. Ons, as Lucy se niggies, het dit dus daardie naweek ons plig en plesier geag om oop en bloot by hom aan te lê toe hy met sy six-pack by my ouma se huis opdaag. As hy immers ’n fetish vir dik vroue gehad het, kon enige van Lucy se niggies hom óók behaag.

Maar Billy was skoon simpel gemesmeraais deur Lucy en het hom skaars aan ons gesteur. By die huweliksonthaal het hy met elkeen van ons gedans, maar dit was die enigste kontak. Verder het hy aan Lucy geklou.

Dit was dan ook die begin van die einde. Net ’n paar maande later het die trou-uitnodiging in my inbox beland, en dit was toe ’n groter splash as daardie moet-troue in die boendoes.

Lucy is lucky, sy kan ontspan, want sy het klaar daarin geslaag om ’n baie skaars soort vis in ’n see vol ontwykende visse te vang.

“Dieet?” lag sy dus toe ek vra. “Wie, ek? Jy weet ons Lombaard-niggies dieet nie sommer nie.” Daar is ’n vreemde klankie in haar stem, iets wat my ongerus wil maak. “Ek het gewig verloor,” erken sy, “maar ek dieet nie.”

Sy kyk my nie in die oë nie en vertel ook nie verder nie. Sy vra mý uit. Waar ek aan die oulike mansmens kom wat hulle so gul ontvang het.

“Zak was my personal trainer by die gym.” Ek is nogal skaam om dit te erken.

“Gym? Het jy gegym?”

Want ons dieet nie sommer nie en ons gym ook nie normaalweg nie. As ons wil roei, doen ons dit op ’n rivier; as ons wil fietsry, doen ons dit in die opelug op ’n fiets wat kan rondbeweeg; en ons stap nie op ’n trapmeul nie, ons stap om iewers te kom.

“Ek het afslag gekry op my lidmaatskap by die mediese fonds as ek by ’n gym aansluit,” maak ek verskoning vir die tydelike kranksinnigheid wat my oorval het. “Soms het ek daar gaan stort of net ingedraf om die toilet te gebruik sodat my kaart geswipe kon word. Maar hulle het my uitgevang.”

“Toe kry jy ’n personal trainer en ’n boyfriend op die koop toe?”

“Ja, toe bemoei Zak hom met my. Hy het meer aandag aan my as aan sy ander kliënte gegee. Ek dink hy wou my vir ’n promosie gebruik, vir ’n ‘before’ and ‘after’ wat ’n indruk sou maak. Óf dit, óf hy wou uiting gee aan sy sadistiese neigings. Want toe neem hy my omtrent onder hande en stel my bekend aan al die martelmasjiene waarvoor mense groot geld betaal om te gebruik.” Ek krimp ineen toe ek dit herroep.

“Die geoefen het nie lank gehou nie. Ek het besluit Zak moet maar die voor-en-na-foto’s met Photoshop dokter soos almal anders, want dis nie vir my die pyn en lyding werd nie. Ek betaal eerder die mediese fonds se volle premie.”

“En hy? Is hy nog by die gym?”

Ek aarsel. Dis altyd moeilik om Zak se werksituasie te verduidelik.

“Hy los net vroegaand daar af. Bedags werk hy vir ’n oorsese filmmaatskappy.”

“O, dit klink interessant.”

Ek weet. Maar dit is nie. Nie regtig nie. Vir my wil dit so al lyk asof hy nie veel meer is as ’n runner nie, ’n hansie-my-kneg wat koffie aandra en oral op stel rondgestuur word.

“Soms span hulle hom in as ’n ekstra wanneer van die oorsese ouens hier in die Kaap kom skiet en hulle ’n paar cowboys of lyke langs die pad nodig kry.” Nou klink sy werk nie meer so glamorous nie; ek sien dit op Lucy se gesig. “Maar hy droom daarvan om ontdek te word.”

“As akteur?”

Ek knik. “Of as sanger. Of danser. Die een of ander kunsvorm wat hom ’n deurbraak kan gee.”

“Het hy talent? Opleiding? Ervaring?”

“Hy neem dansklasse …”

Waarvoor hy nie regtig geld het nie. Met wat hy by International Films verdien, kan hy skaars dansskoene bekostig.

In werklikheid raak dit al meer ’n uitdaging om Zak se gebrek aan ’n meer realistiese lewensbenadering te probeer opdollie. Dis tyd dat hy sy drome on hold plaas en vir hom ’n grootmenswerk kry, ’n behoorlike day job soos ons almal.