Читать книгу Kanon medycyny chińskiej Żółtego Cesarza - Maoshing Ni - Страница 4

W STAROŻYTNYCH CZASACH ŻYŁ Żółty Cesarz, Huang Di. Już w młodości zasłynął jako cudowne dziecko, a gdy dorósł, okazał się mężem szczerym, mądrym, uczciwym i pełnym współczucia. Posiadł głęboką wiedzę i rozwinął umiejętność wnikliwego obserwowania przyrody. Lud poznał w nim naturalnego przywódcę i wybrał go na cesarza.

Podczas swego panowania Huang Di rozprawiał o medycynie, zdrowiu, trybie życia, odżywianiu i kosmologii taoistycznej ze swoimi doradcami: lekarzem Qi Bo, Lei Gongiem i innymi.

Pierwszą dysputę zapoczątkowało pytanie Huang Di:

– Słyszałem, że w dawnych czasach wszyscy ludzie żyli sto lat i nie było u nich widać oznak starości. A dzisiaj starzeją się przedwcześnie i dożywają zaledwie pięćdziesięciu lat. Czy przyczyną tego jest zmiana środowiska, czy może dzieje się tak, ponieważ ludzie porzucili zasady właściwego trybu życia?

Qi Bo odpowiedział:

– W przeszłości ludzie praktykowali tao – drogę życia. Uważali, że przemiana energii we wszechświecie jest wyrazem równowagi yin i yang. Dlatego wypracowali takie praktyki, jak dao-in. Są to ćwiczenia, w których łączy się rozciąganie, masaż i oddychanie w celu poprawy przepływu energii oraz medytację wspomagającą utrzymanie harmonii z wszechświatem. Ludzie odżywiali się wtedy w zrównoważony sposób i jadali o stałych porach. Wstawali i udawali się na spoczynek o określonej godzinie. Unikali przeciążenia ciała i umysłu oraz zachowywali umiar. Dbali o dobrostan ciała i umysłu, nic więc dziwnego, że dożywali tak sędziwego wieku.

A dziś ludzie żyją inaczej. Piją wino jak pije się wodę i ulegają zgubnym zachciankom. Niszczą swoje jing – esencję ciała gromadzoną w nerkach – i osłabiają swoje qi. Nie znają sekretu zachowania energii i witalności. Goniąc za podnietami i krótkotrwałymi przyjemnościami, lekceważą naturalny rytm i porządek wszechświata. Nie dbają o regularny tryb życia, właściwe odżywianie i prawidłowy sen. Nie dziwi zatem, że wyglądają staro w wieku pięćdziesięciu lat i wcześnie umierają.

Mistrzowie dawnych czasów zalecali, by wystrzegać się zei feng, czynników chorobotwórczych. Na poziomie mentalnym oznacza to, że należy utrzymywać stan wyciszenia, unikać przesadnych pragnień i nie oddawać się fantazjom, lecz rozpoznać i utrzymywać naturalną czystość i przejrzystość umysłu. Gdy wewnętrzne energie krążą swobodnie i bez przeszkód, a energia umysłu nie jest rozproszona, lecz skupiona i ześrodkowana, bez trudu można ustrzec się od chorób i dolegliwości. Dawniej ludzie żyli spokojnie i uczciwie, wolni od wybujałych pragnień i ambicji. Postępowali zgodnie z sumieniem i nie czuli lęku. Nie pozostawali bezczynni, ale nigdy nie trwonili swoich sił. Żyli prosto i znali umiar, w wyniku czego ich pożywienie nie było wyszukane, lecz złożone z prostych, ale pożywnych produktów, a ich ubiór, choć nigdy strojny i bogaty, zawsze był odpowiedni do pory roku. Zadowalali się tym, co mieli, więc nie odczuwali zazdrości i nie byli zachłanni. Współczuli innym, chętnie pomagali, byli uczciwi i stronili od szkodliwych nałogów. Pozostawali niewzruszeni i nie ulegali pokusom. Potrafili zachować równowagę nawet w obliczu przeciwności losu. Odnosili się do każdego sprawiedliwie, niezależnie od jego inteligencji czy pozycji społecznej.

Huang Di zapytał:

– Gdy człowiek się starzeje, nie może już płodzić dzieci. Czy to zależy od cech dziedzicznych, czy wynika z utraty zdolności do prokreacji?

Qi Bo odrzekł:

– Ogólnie mówiąc, fizjologia rozrodczości kobiety ma swoje fazy. W wieku siedmiu lat energia nerek osiąga swoją pełnię, pojawiają się stałe zęby i rosną długie włosy. W wieku lat czternastu dojrzewa tian kui, esencja płodności, otwierają się kanały odpowiedzialne za poczęcie: ren, kanał poczęcia, i chong, kanał witalności, rozpoczyna się menstruacja i możliwe staje się zajście w ciążę. W wieku lat dwudziestu jeden energia nerek jest silna i zdrowa, wyrzynają się zęby mądrości, a ciało rozkwita i staje się pełne wigoru. W wieku dwudziestu ośmiu lat kości i ścięgna są dobrze rozwinięte, a włosy bujne. W pełni uwidaczniają się drugorzędne cechy płciowe. To szczytowy okres w rozwoju kobiety. W wieku trzydziestu pięciu lat rozpoczyna się osłabienie yangming, kanałów żołądka i jelita grubego, które zarządzają głównymi mięśniami twarzy. Powoduje to, że mięśnie ulegają atrofii, na twarzy pojawiają się zmarszczki, a włosy stają się cieńsze. W wieku lat czterdziestu dwóch wyczerpane są wszystkie meridiany yang: taiyang, shaoyang i yangming; zmarszczki pokrywają całą twarz, a włosy zaczynają siwieć. W wieku lat czterdziestu dziewięciu kanały ren i chong są już zupełnie puste, a tian kui ulega wysuszeniu. Menstruacja ustaje, kobieta zaś bezpowrotnie traci możliwość poczęcia dziecka.

U mężczyzn energia nerek osiąga pełnię w ósmym roku życia. Pojawiają się wtedy stałe zęby i rosną długie włosy. W wieku lat szesnastu energii nerek jest pod dostatkiem, tian kui dojrzewa; dojrzewa też jing i mężczyzna jest zdolny do prokreacji. W wieku dwudziestu czterech lat qi nerek jest obfite, kości i ścięgna rosną w siłę i wyrzynają się zęby mądrości. W wieku trzydziestu dwóch lat ciało osiąga pełnię sił, a mężczyzna przeżywa swój najlepszy okres. Około czterdziestego roku życia zaczyna zmniejszać się qi nerek, obluzowują się zęby, zaczynają wypadać włosy. W wieku lat czterdziestu ośmiu zaczyna słabnąć energia yang głowy, twarz nabiera ziemistego koloru, włosy siwieją, pogarsza się stan uzębienia. Po pięćdziesiątym szóstym roku życia słabnie energia wątroby, co powoduje stopniowe sztywnienie ścięgien. W sześćdziesiątym czwartym roku tian kui wysycha i jing jest wyczerpane, dochodzi do wyczerpania nerek, zmęczenia i osłabienia. Kiedy we wszystkich narządach jest wystarczająco dużo energii, jej nadwyżka zgromadzona w nerkach jest wydzielana w celu poczęcia dziecka. Ale w starszym wieku narządy są już osłabione, a ich energia uszczuplona, kości stają się łamliwe, ścięgna tracą elastyczność, coraz trudniej się poruszać. Zbiornik nerek jest pusty, a to oznacza kres możliwości płodzenia dzieci.

Huang Di powiedział:

– Zauważyłem jednak, że niektórzy ludzie, nawet mimo zaawansowanego wieku, nadal są w stanie płodzić dzieci.

Qi Bo odparł:

– Dzieje się tak dlatego, że odziedziczyli oni niespotykaną obfitość jing oraz zrozumieli, jak należy właściwie kierować swoim życiem i chronić witalność. Tacy ludzie – mężczyźni w wieku lat sześćdziesięciu czterech i kobiety w wieku czterdziestu dziewięciu lat – nadal mają nadwyżkę energii w nerkach i obfitość qi i krwi, zatem zachowują zdolność do prokreacji. Mężczyźni, którzy przekroczą sześćdziesiąty czwarty rok życia, i kobiety mające ponad czterdzieści dziewięć lat zazwyczaj jednak tracą tę zdolność.

Huang Di zapytał:

– Czy mędrzec, który żyje w zgodzie z tao i ma ponad sto lat, nadal jest w stanie płodzić dzieci?

Qi Bo odrzekł:

– Jeśli ktoś wie, jak żyć właściwie, jak zachować energię i jak podążać za tao, odpowiedź brzmi: tak, jest to możliwe. Taka osoba mogłaby płodzić dzieci w wieku stu lat.

Huang Di dopytywał dalej:

– Słyszałem, że w dawnych czasach żyli ludzie, o których mówiono „nieśmiertelni”, a którzy znali tajemnice wszechświata i podążali za zasadami yin i yang. Pozyskiwali esencję z przyrody i doskonalili się w różnych praktykach, takich jak dao-in oraz qi gong. Są to ćwiczenia oddechowe z wizualizacjami, mające na celu zintegrowanie ciała, ducha i umysłu. Dzięki temu zachowywali oni równowagę i osiągali niespotykany poziom spełnienia. Czy możesz mi o nich opowiedzieć?

Qi Bo odparł:

– Nieśmiertelni utrzymywali energię umysłu w skupieniu i czystości, a jednocześnie harmonizowali ciało z otoczeniem. Dlatego nie przejawiali zwykłych oznak starzenia i byli w stanie przekroczyć biologiczne ograniczenia. Nie tak dawno temu żyli ludzie, znani jako urzeczywistnieni. Mieli wiele cnót, rozumieli prawa przyrody i potrafili dostosować się do pór roku i żyć w jedności z otaczającym światem. Oni również potrafili panować nad energią umysłu poprzez odpowiednią koncentrację. Urzeczywistnieni nie wiedli życia zwykłych ludzi, którzy mają skłonność do marnotrawienia własnej energii. Umieli swobodnie przemieszczać się do różnych czasów i miejsc, ponieważ nie podlegali zwyczajowym wyobrażeniom czasu i przestrzeni. Posiadali nadprzyrodzone zdolności postrzegania zmysłowego, które wykraczało daleko poza możliwości wzroku i słuchu innych ludzi. Podobnie jak nieśmiertelni, byli także w stanie zachować długie życie i cieszyć się pełnią zdrowia.

Był jeszcze trzeci rodzaj ludzi, znanych jako mędrcy. Wiedli oni spokojne życie, mieszkali na ziemi pod niebem i podążali za rytmami planety i wszechświata. Przystosowali się do społeczeństwa, ale nie poddawali się prądom kulturowym. Byli wolni od emocjonalnych skrajności, a ich życie cechowały zrównoważenie i pełnia zadowolenia. Wygląd mędrców, ich zachowanie i sposób myślenia były całkowicie niezależne od zmieniających się norm społecznych. Choć ciągle aktywni, nigdy nie byli wyczerpani. Nie brali na siebie zobowiązań ponad własne możliwości. Trwali w spokoju, rozpoznawszy pustą naturę przejawionego istnienia. Mędrcy żyli ponad sto lat dzięki temu, że nie rozpraszali swojej energii.

Czwarta grupa to ludzie, którzy podążali za tao, zwano ich naturalistami. Żyli w rytm pór roku, dostosowując się do cyklu nieba i ziemi, słońca, księżyca i gwiazd. Starali się żyć na modłę dawnych czasów, skromnie. Oni również cieszyli się pełnią życia i osiągali sędziwy wiek.