Читать книгу Obligacje korporacyjne w finansowaniu rozwoju przedsiębiorstw - Maria Sierpińska - Страница 5

Dynamiczny rozwój rynków finansowych sprawia, że przedsiębiorstwa mają do dyspozycji coraz większe możliwości pozyskania kapitału. Dokonując wyboru źródła finansowania działalności – zarówno operacyjnej, jak i rozwojowej – podmioty gospodarcze kierują się przede wszystkim dostępnością kapitału i kosztem jego pozyskania. Niemałą rolę odgrywają też preferencje menedżerów. Są one coraz częściej ukierunkowane na rynek obligacji korporacyjnych jako na miejsce pozyskiwania kapitału oraz lokowania wolnych środków pieniężnych. Emisja obligacji pozwala przedsiębiorstwom na pozyskanie kapitału na warunkach przez nie wyznaczonych, podczas gdy przy kredytach bankowych warunki udostępnienia kapitału dyktują banki. Ponadto instytucje kredytowe z reguły niechętnie finansują firmy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej.

Podmioty gospodarcze mogą pozyskać środki z emisji obligacji, jednak muszą sprostać wymaganiom wynikającym z przepisów funkcjonowania rynku długu i warunkom określonym w umowach obligacyjnych. Przesłanką wykorzystania emisji obligacji w pozyskaniu kapitału na finansowanie działalności bieżącej lub inwestycji jest nie tylko trudność uzyskania kredytu, lecz także brak możliwości pozyskania całej kwoty potrzebnej na finansowanie przedsięwzięć rozwojowych bądź potrzeba dywersyfikacji długu ze względu na ograniczenie ryzyka i brak aktywów do jego zabezpieczenia. Za emisją obligacji mogą też przemawiać względy kosztowe. W przypadku dużej skali emisji kapitał ten może być tańszy niż kredyt.

Spółki poszukują długoterminowego finansowania na rynkach kapitałowych również ze względu na rozwiązania prawne dotyczące funkcjonowania banków. Banki dysponują głównie bieżącą gotówką i krótkoterminowymi lokatami bankowymi. Zgodnie ze standardami Bazylea III mogą więc pożyczać podmiotom gospodarczym środki na krótkie i średnie okresy. Przy długich cyklach inwestycyjnych występujących w niektórych przemysłach bądź przy inwestycjach realizowanych etapami dogodniejszą i bardziej elastyczną formą finansowania, dostosowaną do etapów ich realizacji, są obligacje. Zauważyć też trzeba, że spółki europejskie często powielają schemat finansowania konkurentów, czyli firm ze Stanów Zjednoczonych, gdzie spółki zadłużają się poprzez emisję papierów dłużnych. Z badań Fitch wynika, że trzy czwarte długu spółek z Europy Zachodniej w ostatnich latach zostało wygenerowane w ten sposób.

Spore możliwości pozyskania kapitału z rynku długu wynikają też z popytu na obligacje jako alternatywnego sposobu lokowania wolnych środków pieniężnych. Obligacje umożliwiają bowiem uzyskanie wyższej stopy zwrotu niż lokaty bankowe i obligacje skarbowe, a jednocześnie zapewniają niższy poziom ryzyka niż inwestowanie w akcje. Obecnie zdecydowana większość wolnych środków przedsiębiorstw i osób fizycznych gromadzona jest w bezpiecznych produktach bankowych, przede wszystkim na lokatach bankowych i oprocentowanych kontach oszczędnościowych. Wynika to stąd, że depozyty objęte są gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Lokata w obligacje takich zabezpieczeń nie posiada. Część środków jest jednak lokowana w obligacjach skarbowych i korporacyjnych. Ochraniają one środki przed inflacją, aczkolwiek nie zawsze rentowność obligacji skarbowych jest wyższa od poziomu inflacji.

W monografii podjęto próbę oceny możliwości szerszego wykorzystania przez przedsiębiorstwa emisji obligacji do finansowania swojej działalności rozwojowej. Przedstawiono specyfikę emisji, jej realną przydatność, a także ograniczenia dotyczące wykorzystania przez emitenta tego typu instrumentu do pozyskania kapitału. Pokazane zostały wymagania i etapy postępowania w toku wprowadzania obligacji na rynek długu. Podstawową przesłanką podjęcia problemów związanych z emisją obligacji była potrzeba upowszechnienia wiedzy o procedurach związanych z procesem emisji obligacji, przydatnej podmiotom gospodarczym. Wskazano im możliwości pozyskania kapitału, jakie stwarza rynek długu. Nie mniej ważną przesłanką była zmiana ustawy o obligacjach i potrzeba uaktualnienia wiedzy o tych instrumentach.

Monografia składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym z nich zaprezentowane zostały źródła finansowania przedsiębiorstw, ich istota, rodzaje oraz kryteria doboru. Krótko opisane zostały poszczególne źródła finansowania, pokazujące ich charakterystyczne cechy i sposób pozyskania. Rozdział drugi dotyczy obligacji, ich istoty, funkcji i rodzajów. Przedstawione zostały wybrane rodzaje obligacji oraz ich rola w finansowaniu przedsiębiorstw na tle innych źródeł pozyskiwania środków na rozwój. W trzecim rozdziale autorzy prezentują koszty pozyskania środków z emisji obligacji, sprowadzające się do oprocentowania oraz kosztów organizacji emisji. Kolejno zaprezentowane zostało ryzyko emisji obligacji i sposoby jego ograniczania za pomocą zabezpieczeń majątkowych, kowenantów zapisanych w warunkach emisji oraz ratingu udostępnianego inwestorom, który pozwala dokonać racjonalnego doboru sposobu lokowania wolnych środków. W czwartym rozdziale autorzy zamieścili rozważania odnoszące się do funkcjonowania rynku finansowego, rynku kapitałowego oraz rynku Catalyst. Przedstawiono w nim procedurę emisji obligacji w ofercie publicznej i prywatnej oraz ryzyko inwestowania w obligacje.

Monografia skierowana jest to szerokiego grona czytelników zainteresowanych prezentowaną problematyką, a w szczególności do kadry zarządzającej przedsiębiorstw rozważających wykorzystanie możliwości, jakie daje rynek długu. Skorzystają z niej również studenci kierunków ekonomicznych zainteresowani zagadnieniami źródeł finansowania przedsiębiorstw i zarządzania ich finansami oraz słuchacze studiów podyplomowych. Lektura monografii pozwoli usystematyzować i pogłębić wiedzę na temat obligacji czytelnikom zainteresowanym emisją obligacji korporacyjnych.

Pragnę podziękować prezesowi spółki Stalprodukt S.A. mgr inż. Piotrowi Janeczkowi za finansowe wsparcie wydania tej monografii. Bez jego życzliwego podejścia do rozwoju wiedzy i upowszechniania innowacyjnych instrumentów finansowych nie powstałoby wiele publikacji, których jestem współautorką, w tym m.in.: Controlling finansowy w przedsiębiorstwie, Metody podejmowania decyzji finansowych.

Maria Sierpińska