Читать книгу Vlerke vir almal - Marion Erskine - Страница 4

Pa se 1990-Ford-stasiewa kom uiteindelik langs ’n sypaadjie tot stilstand met ’n geskreeu van remme wat enige kat in ’n 200m-radius ’n merkbare senuweeprobleem sal gee. Oudergewoonte gee Pa vir Ma een van daardie is-jy-nou-gelukkig-kyke bo-oor sy bril.

“Danie, al wat ek sê, is dat Dewald nou in graad elf is en ek dink nie dis ’n goeie idee dat ons met hom voor die nuwe skool stop nie,” verduidelik my ma so diplomaties moontlik.

My liewe moeder is haar lewe lank al ’n kleuterskool-onderwyseres en soms sukkel sy om te onderskei tussen wanneer sy met haar leerlinge praat en wanneer sy met my en Pa praat. Veral wanneer Ma ons op ons voorname noem, moet jy weet dinge is nou ernstig.

“Julle is skaam vir die kar,” brom Pa en staar vies voor hom uit.

“Is nie, Pa,” verdedig ek amper té vinnig van die agtersitplek af.

“Vir wat sal die kind hom vir sy pa se kar skaam?” ondersteun my ma heelhartig en vermy aspris oogkontak met my pa, want hy weet sy jok.

Dié Ford-stasiewa het al baie rusie in ons huis veroorsaak en tot my spyt is my pa nie ver verkeerd nie. Ek skaam my vir die skedonk. Daar! Ek het dit gesê.

Nie omdat dit lyk of dit van die ark afgestoot is nie, maar omdat die beesmisbruin blik gedurig sulke rookbolle die lug in blaas.

My pa is nou nog nie oor die ding wat verlede Augustus gebeur het nie. Hy was vasgekeer in ’n optog waar mense vir Os – dis nou die naam van ons blikwa – met eiers bestook en geskree het my pa is persoonlik verantwoordelik vir die reusegate in die osoonlaag bo Suid-Afrika.

My ma hou al vir jare aan ons moet ’n nuwe kar kry, maar Pa wil niks weet nie. Waarom geld mors op een van hierdie nuwe plastiekkarre as jy eerder met ’n veilige, “betroubare” kar kan ry? As Daniël Myburgh sy kop op ’n ding sit, gaan niemand dit verander nie.

“Ek was nooit skaam vir my ouers nie,” neurie my pa steeds voort.

“Ek is nie … skaam vir julle nie,” antwoord ek. “Ek wil net hierdie d-ding op my eie doen. Ek is volwasse g-genoeg, Pa.”

“Is jy seker jy’s reg vir so ’n groot stap?” vra my ma en sit haar hand op my knie.

“Ma,” verdedig ek. “Dit was julle idee dat ek n-na ’n nuwe skool toe moet kom, en … nou wonder julle of ek dit s-sal oorleef?”

Ek moes natuurlik geweet het die Magdel-sluise sal enige tyd oopdraai, want nou huil my ma kliphard. Sy verwyt haarself omdat dit in die eerste plek haar idee was.

“Ma, asseblief,” smeek ek. “Ma het b-belowe daar sal nie trane wees v-vanoggend nie.”

“Jy hét belowe,” herinner Pa verwytend langs haar.

My ma snuit haar neus oordrewe en vang die maskara, wat na haar wit rok toe afdrup, net betyds. “Ek weet. Ek weet. Dis net, ek vergeet soms hoe vinnig jy grootword, Patat. Jy’s ons enigste kind!”

Ek probeer die deur tevergeefs oopmaak. “Pa, die b-baby lock is al weer aan!”

My pa maak keel skoon, klim uit en maak vir my die deur oop. “Ek weet nie wat dit met hierdie deur is nie,” mompel hy en bestudeer die ding terwyl ek uitklim.

“Baai, julle,” groet ek en gooi my rugsak oor my skouer.

“Het jy jou selfoon?” roep Ma deur haar venster.

“Ja, Ma.”

“As daar enige iets is …”

“Ek sal bel, Ma. Ek moet nou gaan, w-want ek gaan laat wees.”

“Sterkte, Seun,” sê my pa en steek sy hand uit.

Ek groet hom en stap aan na die nuwe skool.

Natuurlik sal my pa die stasiewa se toeter, wat eerder na ’n skeepsalarm klink, drie maal druk terwyl hulle wegry. Selfs die uitlaatpyp groet my met ’n oorverdowende gwah! en ’n rookbol.

Die kantoor ruik na goedkoop No Name Brand-sproei toe ek binnestap. By ’n houttoonbank kyk ’n tannie robotagtig na my van agter haar glasvenster.

“Môre. Kan ek help?” vra sy omdat sy moet en nie omdat sy wil nie.

“G-goeie dag, Mevrou,” groet ek vriendelik en oorhandig my papierwerk deur die gleufie. “Dis my eerste dag en ek w-wil net hoor presies hoe en waar ek m-moet aanmeld.”

Sy trek die papiere halftraag nader, maar toe sy my naam sien, is dit asof sy ’n hele gedaanteverwisseling ondergaan. Sy kyk op na my met simpatieke oë asof ek ’n honger kind van Somalië is wat so pas sy eerste ete in dae gaan ontvang.

“Haai, hartjie,” sê sy gou. “Ons verwag jou. Hoe voel jy vandag? Is jy oukei?”

Ek haal diep asem en wag vir die regte woorde om te kom. “Piekfyn, dankie, Tannie,” sê ek en besluit ek’t genoeg ge-mevrou vir die oggend.

“Alles is gereël,” sê sy en kyk my steeds bejammerend aan. “Meneer Visser het reeds na jou verneem. Ek kontak hom gou. Gaan sit asseblief.”

Ek knik en stap na die naaste stoel. Onderwysers stap vinnig heen en weer en hier en daar hoor ’n mens die opgewondenheid van twee vriende wat mekaar in Desember laas gesien het.

Ek’s nie mal oor die platgetrapte paddagroen skoolklere wat ons moet dra nie. Die navyblou van my vorige skool het veel beter gelyk. Ná sowat vyf minute kom staan ’n man voor my. Hy’s seker so in sy middel veertigs, met vaal hare en ’n ligte snor, maar sy oë is donkergroen en beslis sy beste eienskap. Hulle kyk behoorlik dwarsdeur jou siel. Sy das hang losserig om sy nek en hy dra mosterdkleurige chinos en velskoene.

“Dewald?” vra hy.

Ek staan op en steek my hand uit. “D-dis reg, Meneer.”

“Bert Visser,” stel hy homself voor en kraak amper die bene in my hand.

Ek kyk hom stip in die oë. “Aangenaam, Meneer.”

“Kom stap asseblief saam met my,” nooi hy en wys die pad met sy hand.

Ons stap in die kantoorgang af en draai uiteindelik na regs. Die tweede deur links lees: BERT VISSER – SKOOLSIELKUNDIGE.

Hy leun vooroor en maak die deur vir my oop. “Stap gerus binne.”

Die kantoor het omtrent net plek vir ’n lessenaar, ’n boekrak en twee stoele, maar snaaks genoeg laat die blou mure dit minder beknop voel. My oë gly oor die boeke op die rak en ek sien die meeste is sielkundige studies. Skielik voel ek soos ’n witrot in ’n laboratorium.

“Dis maar klein, maar ’n ou moet vat wat jy kry, nè?”

“Dit is glad nie s-sleg nie, Meneer,” antwoord ek en merk die portret teen die verste muur. “Die Eiffel.”

“Dis reg,” sê hy en glimlag. “Kom sit.”

Ek gaan sit in die stoel en hy maak homself gemaklik in syne. “W-was Meneer al in P-Parys?”

Wat gaan aan met my? Die hakkelry irriteer die beenmurg uit my uit. Dit raak net erger in plaas van beter.

“Ongelukkig nog net die een in die Vrystaat,” sê hy en dit lyk of my gehakkel hom geensins pla nie. “Maar ek spaar vir die regte een. Dalk as ek eendag afgetree het.”

“Ek wil ook g-graag die wêreld sien,” erken ek.

“So waarheen wil jy gaan?”

“V-Venesië,” antwoord ek dadelik. “Daar’s iets aan Italië w-wat my nog altyd aangetrek het.”

“Ek hoor jou,” sê hy en haal twee boksies sap uit ’n mini-yskas by sy voete. “Hierso.”

“Dankie, Meneer.”

Meneer Visser druk sy strooitjie in die boksie en drink seker die helfte van sy sap voor hy weer praat. “So is jy reg vir graad elf?”

Ek knik net en besef ek het regtig nog nie veel aan skool gedink die laaste ruk nie.

“Daar gaan baie werk wees, maar wanneer jy voel dit raak te veel vir jou, moet jy praat en ons maak ’n plan.”

“Dit behoort nie ’n p … p … dit behoort nie ’n probleem te wees nie,” probeer ek weer.

Hy trek ’n laai oop en haal ’n lêer uit. “Hierdie is joune, Dewald. Jou rooster, ’n kaart van die skool en ander inligting oor aktiwiteite, reëls, ensovoorts.”

“Dankie, Meneer.”

“Jy gaan my drie keer ’n week moet sien. Ons het jou periodes so uitgewerk.”

“Dis reg,” sê ek en sien op die rooster waar die sessies met VISSER aangedui is. Ek wens ek kan vir hom sê dis nie nodig nie. Dat ek die hele affêre op my eie manier hanteer. Dat ek dit haat as mense my jammer kry. Maar ek is seker hy weet dit al teen dié tyd, anders sou hy nie ’n sielkundige gewees het nie.

“Jy gaan oukei wees,” sê hy met ’n rustige stem.

“Meneer hoef nie oor my t-te bekommer nie,” antwoord ek doodeerlik.

“Ek is seker ek hoef nie,” sê hy vriendelik en staan op. “Kom ek vat jou na jou registerklas. Ek is seker jy sal van juffrou Barkhuizen hou.”

Soos ek van my ouers verstaan was dinge anders in hulle tyd. Op skool was jy óf cool óf drool. Slegs eerstespan-rugbyspelers kon meisies kry en die skaakspelers moes daarsonder. Dis seker nog die geval in skole, maar dinge het ook drasties verander. As jy nou cool wil wees, moet jy nie rook nie of jy moet ’n vegan wees. Ek kan vir al die bome in Potchefstroom nie onthou wat die verskil tussen ’n vegan en ’n vegetarian is nie, maar ek weet die geheim lê iewers in eiers.

Meisies hou nou van maer emo-outjies met bleek, dun armpies en ’n Japannese anime-haarstyl. So sommige stewige boerseuns staan nie meer ’n kat se kans nie. Oorbelle en maskara is skielik oukei vir ouens, en party meisies weer, weier om ’n blertsie grimering te dra. Met al hierdie menseregte en bewegings wat aangaan, sal niemand weet wat volgende cool gaan wees nie.

“Dis my plek! Move,” sê ’n stem skielik agter my nadat ek gaan sit het.

Ek draai om en sien ’n stewige rots van ’n meisie daar staan. Sy blaas ’n groot pienk borrel voordat dit bars en sy die kougom terugkatrol by haar kies in.

“Verskoon my?” vra ek en kyk haar uitdagend aan.

“Jy sit op my plek!” grom die reus weer.

Ek glimlag en draai my rug op haar. Die hele registerklas kyk grootoog na wat aan die gang is. Min weet hulle ek sal nie toelaat dat hierdie girl my intimideer nie.

“Is jy doof of wat, huh?” vra sy en kom staan hierdie keer reg voor my.

Ek vorm die sin eers mooi in my kop. Die laaste ding wat ek wil hê sy moet weet, is dat ek skielik ’n hakkelprobleem ontwikkel het. “Ek sien nie jou naam op die tafel nie,” antwoord ek rustig.

Sy bal haar vuiste en druk amper haar neus teen myne. Haar asem ruik na Marmite.

“Raak aan my,” waarsku ek haar, “en jy sal s-spyt wees soos nog n-nooit tevore nie.” Dêmmit!

“O,” sê sy en kyk my uitdagend aan. “Gaan jy my s-s-s-slaan?”

“Aldi!” kom ’n stem van die klaskamerdeur af. “Gaan sit.”

“Maar hy sit op my plek, Juffrou,” brom die stewige meisie.

“Is dit hoe jy nuwe leerders in die skool verwelkom?” vra juffrou Barkhuizen. “Skaam jou.”

Die reus, genaamd Aldi, skuifel na ’n ander groep en plof in ’n bank neer.

Juffrou Barkhuizen is ’n klein vroutjie met ’n grys bollatjie, maar dis duidelik sy laat haar deur geen leerling onderkry nie. Sy het ’n teenwoordigheid soos min onnies wat ek al teëgekom het. Sy stap na die middel van die klas en een vir een staan die leerders op. Almal behalwe Aldi.

“Ek neem aan jy’s te belangrik om op te staan, Aldi?” sny juffrou Barkhuizen se stem deur die klas terwyl sy haar oë op skrefies trek agter haar ronderaambril.

“Ek het nou net kom sit!” maak Aldi luidrugtig kapsie.

“En jy gaan nou dadelik opstaan of ek stuur jou op die eerste dag van graad elf na die hoof toe,” dreig die ouer vrou.

Aldi skiet ’n vieslike kyk na juffrou Barkhuizen en kreun terwyl sy opstaan. Toe sy uiteindelik op is, kruis sy haar arms uitdagend voor haar bors.

“Môre, almal,” sê juffrou Barkhuizen asof Aldi se gedrag die laaste ding in die wêreld is wat haar pla. “Julle mag maar sit.”

Ons groet en gaan sit. Ek voel hoe Aldi my soos ’n valk dophou. Ek kyk haar stip in die oë totdat sy wegkyk.

Dinge op skool is definitief anders as in my ma-hulle se tyd. Iemand soos Aldi sou waarskynlik die een wees wat geboelie is, maar duidelik is sy die grootste – no pun intended – boelie in my nuwe skool.