Читать книгу Mali bogowie - Paweł Reszka - Страница 8

To fragment rozmowy z chirurgiem z dobrego warszawskiego szpitala. Zapadł mi w pamięć. Rozmowa była wyjątkowa. On miał już dość wszystkiego. Chwilę wcześniej odszedł od stołu operacyjnego. Jeszcze pachniał szpitalem. Wycinał tkanki rakowe, ze skalpelem w ręku stał przez kilka godzin.

– Udało się?

– Tak – powiedział bez dumy, właściwie bez żadnych emocji.

Piliśmy kawę. Widziałem, że jemu zamykają się oczy.

– Jest pan zmęczony?

– Tak.

– Nie zajmę panu dużo czasu – powiedziałem, myśląc, że po tak wyczerpującym dniu powinien odpocząć.

Nie odpowiedział. Dopiero potem zrozumiałem, że do odpoczynku jeszcze daleko. Pracował – jak wielu jego kolegów – w kilku miejscach. Właściwie biegał z pracy do pracy. Jego życie przypominało jazdę w tunelu: szpital, operacje, przychodnia, konsultacje przez telefon.

– Ale potem jadę na wakacje, długie, nie oszczędzam na niczym. Chcę zapomnieć, oderwać się. A po wakacjach znów wracam do roboty… Tak żyję.

Potem rozmawiałem z wieloma lekarzami. Zapisałem dziesiątki wywiadów. Trwało to rok.

Lekarze różni wiekiem – młodzi, starzy. Pracujący w wielkich szpitalach i na wsiach. Jedni mieli jeszcze głowy pełne marzeń, ale większość już pogodziła się, że z systemem nie da się wygrać. Gwarantowałem im anonimowość i to, że nie wymienię nazwy ich szpitala. W zamian prosiłem o szczerość.

Po co z nimi rozmawiałem? Chciałem się dowiedzieć, dlaczego system ochrony zdrowia jest tak bezwzględny. Pacjentom każe obijać się o mur obojętności, leżeć na korytarzach, godzinami czekać na szpitalnym oddziale ratunkowym na podstawową pomoc.

Jak to się dzieje, że system zmienia ludzi – sympatycznych studentów medycyny, czekających na to, aż złożą przysięgę Hipokratesa – w bezduszne maszyny do zarabiania pieniędzy? Jak radzą sobie z błędami? Dlaczego godzą się pracować po trzysta godzin miesięcznie? Jak szybko pracę, która kiedyś była ich powołaniem, zaczynają traktować jak paskudny obowiązek? Kiedy po raz pierwszy, wychodząc na dyżur do przychodni, powiedzą rodzinie: „Wrócę później, wieczorem, znów robię w biedronce”? Biedronką nazywają miejsca, gdzie się dorabia.

W książce mówią lekarze. Mówią przeważnie o tym, co ich gryzie, co nie pozwala normalnie pracować. Ich sukcesy, poświęcenie w ratowaniu życia – pozostają często gdzieś na marginesie rozmowy. Co nie znaczy, że tych sukcesów i poświęcenia brakuje. Dla nich są normalnością. Nie lubią się chwalić, wolą opowiadać o problemach, zamiast kadzić sobie samym.

Chciałem też zobaczyć, jak system działa od wewnątrz. Dlatego sam zatrudniłem się w szpitalu. Podjąłem pracę jako sanitariusz – czyli na samym dnie medycznej hierarchii. Sanitariusz zarabia najniższą krajową. Można nie odpowiadać mu „dzień dobry”, pacjenci czasem traktują go jak konia – gdy zaczyna pchać ich łóżko albo wózek, krzyczą: „Wio!”.

Cieszyłem się z tej pracy, bo było to doskonałe miejsce obserwacji. Był to też dla mnie eksperyment – chciałem zrozumieć, kiedy system, bezduszny szpital zabije we mnie empatię. Wystarczyło ledwie kilka dyżurów, żebym zachował się w sposób, którego nie rozumiem i do dziś się wstydzę.

Pracując w szpitalu, starałem się wszystko notować. Opowieść będzie się przewijała przez całą książkę jako dziennik sanitariusza.

Nie miałem wiele czasu. Pani dyrektor szpitala zorientowała się, że jestem dziennikarzem, i szybko kazała mnie wywalić. Bała się prawdy o tym, co dzieje się za zamkniętymi drzwiami szpitala?

Oto, co zobaczyłem i usłyszałem.

Paweł Reszka