Читать книгу Reize van Maarten Gerritsz - Philipp Franz von Siebold - Страница 9

Mayus.

b 1.

’s Morgens ongestadich regenachtich weder, de wint O.t.N., treckende temet naer het O.N.O., ende voorts naer het Oosten ende O.N.O.; giste ’s middachts geseylt te hebben; N.t.W. ¹⁄₂ W. 18 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 18 gr. 31 min., ende op de lengte van 149 gr. 37¹⁄₂ min. Naer den middach styve regen, met een harde S.wint, saegen eenige swarte ende grauwe meeuwen vliegen; vernamen veel raveling van stroom, cregen tegen den avont de wint variabel.

c 2.

’s Morgens een grauwe lucht met motregen, doch claerde tegen den middach op, cregen helder sonneschyn weder met stilte, met holle deyning uyt een N.O.; giste geseylt te hebben N.N.O. 9 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 19 gr. 4 min., ende op de lengte van 149 gr. 51¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 18 gr. 57 min.; saegen ’s avonts een swaluw om ’t schip vliegen. Twee glaesen in de eerste wacht, cregen wy een cleyn luchien uyt den Oosten, dan corts daernae weder stil, somtyts een cleyn dwarrelcoeltie, voorts stil.

d 3.

’s Morgens stil, wat op den middach cregen een cleyn coeltie uyt den Oosten, met holle deyninge uyt een N.O.; giste ’s middachts geseylt te hebben, N. ¹⁄₂ O. 5 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 19 gr. 17 min., ende op de lengte van 149 gr. 54¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 19 gr. 17 min. Cregen naer de middach veel motregen, saegen ’s avonts eenige meeuwen vliegen. ’s Nachts moy weder, de wint Oost ende O.t.N. met topseyls-coelte.

e 4.

’s Morgens de wint Oost, somtyts O.N.O., met topseyls coelte; giste ’s middachts geseylt te hebben, N. ¹⁄₂ W. 20 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 20 gr. 37 min., ende op de lengte van 149 gr. 46¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 20 gr. 39 min., met holle deyninge uyt een N.O. en O.

f 5.

’s Morgens moy helder weder, de wint O.t.N., met hol water uyt een N.O., giste ’s middachts geseylt te hebben, N. ¹⁄₂ W. 20 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 21 gr. 59 min., ende op de lengte van 149 gr. 38¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 22 gr. Naer de middach begon de see styf uyt een S.O. aen te schieten. ’s Nachts de wint O.t.S.

g 6.

’s Morgens moy weder, de deyninge uyt een S.O., hebben voor de middach getalyt ende gestaecht, saegen een cleyn grau lantvogeltie om het schip vliegen. ’s Middachts de wint S.O., giste alsdoen geseylt te hebben N.t.O. ¹⁄₄ O. 18 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 23 gr. 10 min., ende op de lengte van 149 gr. 57¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 23 gr. 10 min. Naer de middach omtrent ten 4 ueren saegen wy een groote trop cleyne meeuwen N.O. opvliegen; vingen dien avont een grooten bonyt.

a 7.

’s Morgens deysich, corts daernae helder weder, de wint meest O.S.O. ende S.S.O., met slecht water, saegen verscheyde cleyne clipmeeuwen vliegen; giste ’s middachts geseylt te hebben, N.O. 19 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 24 gr. 4 min., ende op de lengte van 150 gr. 56¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 24 gr. 6 min.; saegen, wat naer de middach, een groote streeck schuym, vermengt met een raveling van stroom, waarin veel besaens qualities ende steencroos, ende ronde qualities ende een stuck hout saegen dryven: ’t welck seeckere teeckens van lant behoorde te wesen; dan conden geen lant sien.

b 8.

’s Morgens was het deysich weder, saegen, wat naer sons reysen, een cleyn eylantien, dat niet heel hooch was, ende was naer het scheen omtrent 1¹⁄₂ myl lanck, ende lach W.t.N. ¹⁄₃ N. 4 mylen van ons; soo ick con bemercken soo dreven wy styf om de Noort, de wint Suydelyck met een sleyckende coelte[16]; giste ’s middachts geseylt te hebben, O.N.O. 15 mylen, doen lach d^o. eylant West 6 mylen van ons, waeren doen op de gegiste breete van 24 gr. 29 min., ende op de lengte van 151 gr. 57¹⁄₂ min., ende op de breete van 24 gr. 43 min., soodat ons de stroom omtrent 3¹⁄₂ myl veerder om de Noort geset had, als ick gegist had. Soodat dit eyland ligt op de bevonden breete van 24 gr. 43 min., ende op de lengte van 151 gr. 31¹⁄₂ min.; ende alsoo wy hier geen eylant in de Compagny’s Caert bevinde te liggen, gaeven wy het den naem van Breskens eylant, omdat het van daer eerst gesien was. Het eylant Malabrygo lach naer gissing W.t.W. ¹⁄₂ W. 21 mylen van ons. Naer de middach saegen veel cleyne ronde ende besaens qualities dryven, met menigte meeuwen ende veel swaluwen vliegen. Omtrent 3 ueren naer middach, cregen wy de wint N.t.O. ende trock temet naer het N.O.t.N.

c 9.

’s Morgens moy weder, de wint N.O., treckende naer het N.N.O., met redelyck slecht water ende slappe coelte, saegen veel swarte meeuwen met scherpe staerten; giste ’s middachts geseylt te hebben, O.t.S. 13¹⁄₂ myl, waeren volgens dien op de gegiste breete van 24 gr. 32¹⁄₂ min., ende op de lengte van 152 gr. 55¹⁄₂ m., ende op de bevonden breete van 24 gr. 36 min. Saegen veel grauwe ende swarte meeuwen vliegen.

d 10.

’s Morgens goet weder, met holle deyninge uyt een O. saegen vele meeuwen vliegen, de wint als vooren; giste geseylt te hebben, O.S.O. ¹⁄₂ S. 15 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 24 gr. 8 min., ende op de lengte van 153 gr. 53¹⁄₂ min. Met sons onderganck cregen wy de wint O.N.O., wenden het doen N.waert over.

e 11.

’s Morgens een donckere betoge lucht, met een Oostelycke coelte, de deyninge uyt een N.O., saegen veel meeuwen; giste ’s middachts geseylt te hebben, N. 14 mylen, waeren volgens dien op de breete van 25 gr. 1 min., ende op de lengte van 153 gr. 53¹⁄₂ min.

f 12.

’s Morgens moy weder, de wint O.N.O., somtyts variabel, de deyninge uyt een O.S.O.; giste ’s middachts geseylt te hebben, N.O. 12 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 25 gr. 35 min., ende op de lengte van 154 gr. 31¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 25 gr. 13 min. ’s Nachts in de eerste wacht cregen wy de wint S.O., trock met een doorgaende coelte naer het S. ende hadden veel meeuwen sien vliegen.

g 13.

’s Morgens liep de wint S.W., met een doorgaende coelte ende een grauwe lucht, met regen; giste ’s middachts geseylt te hebben, O.N.O. 30 mylen, waeren volgens dien, op de N. breete van 25 gr. 59 min., ende op de lengte van 156 gr. 34¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 25 gr. 58 min.; hebben doen onse compassen op 7 gr. N.Oostering geleyt. Wat naer den middach hebben wy onse coers N.N.O. aengestelt, maer een weynich naer sons onderganck cregen wy de wint uyt een N.N.O., lieten het Oostwaert over staen. ’s Avonts hadden wy een swaluw rontom het schip sien vliegen.

a 14.

’s Morgens saegen wy een cleyn grau lantvogeltie, de wint N.O. met een betoge lucht, lieten het al Oostwaert over staen; giste ’s middachts geseylt te hebben, O.t.N. 15 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 26 gr. 10 min., ende op de lengte van 157 gr. 41¹⁄₂ min.; hebben het doen om de N. gewent, met een N.O. topseyls coelte ende slecht water, saegen veel meeuwen vliegen. Tegen den avont de wint O.N.O., in de eerste wacht O., voorts S.O., met regen.

b 15.

’s Morgens de wint S.O., met een donckere lucht met regen, saegen verscheyden reysen steencroos dryven, ende veel meeuwen vliegen. ’s Middachts de wint S.S.O., giste alsdoen geseylt te hebben N. 20 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 27 gr. 30 min., ende op de lengte van 157 gr. 41¹⁄₂ min. Naer de middach wert het stil, de deyninge begonnen styf uyt een N.O. te schieten, waerop de wint tegen den avont naer het N. ende voorts naer het N.O. liep, met een styve doorgaende wint. Hielden voor wint om ende in het toesetten van de groote hals, is het groot seyl uyt het lyck geslaegen; naemen onse marsseyls in ende brochten weder een ander schover seyl aen de ree (ra), het seyl aensynde, lieten het met schover seylen N.W.waert over staen. Met het vallen van den doncker cregen wy harde regen, in de eerste wacht beterde het weder, hebben doen ons groot marsseyl weder bygeset; de wint N.O., mochten N.N.W. seylen.

c 16.

’s Morgens was ’t moy weder, de wint N.O.t.N. met cleyn topseyls coelte, holle deyninge uyt een O.N.O.; giste ’s middachts geseylt te hebben, N.W. ¹⁄₂ W. 14 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 28 gr. 5¹⁄₂ min., ende op de lengte van 156 gr. 52¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 28 gr. 2 min.; bevonden 6 gr. 45 min. N. Oostering.

d 17.

’s Morgens moy weder met slecht water, wat op den dach de wint O., met een moy topseyls coelte; giste ’s middachts geseylt te hebben, N.N.W. 16 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 29 gr. 1 min., ende op de lengte van 156 gr. 24¹⁄₂ min., ende op de breete van 29 gr. 3 min.; seylende N.N.O.waert over, saegen veel meeuwen ende een witte peylstaert vliegen. Cort naer de middach, is ons staende lyck van ons groot marsseyl gebroocken, soodat d^o. marsseyl dwars door is gescheurt; hebben stracx weder een ander aengeslaegen. ’s Nachts de wint O.S.O.

e 18.

’s Morgens de wint als vooren, met topseyls coelte met slecht water; giste ’s middachts geseylt te hebben, N.N.O. 28 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 30 gr. 46 min., ende op de lengte van 157 gr. 13¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 30 gr. 54 min. Tegen den avont saegen wy een groot bos steencroos dryven, het weer veranderde subyt, ende wert doncker, motrich weder. ’s Nachts liep de wint naer het S.O., met regen.

f 19.

’s Morgens een donckere betogen lucht, met motrich weder, met een Oosten styve doorgaende wint; giste ’s middachts geseylt te hebben N.N.O. 30 mylen, waeren volgens dien op de gegiste breete van 32 gr. 45 min., ende op de lengte van 158 gr. 7¹⁄₂ min. ’s Middachts liep de wint weer S.O. alwaer van daen de see oock hol begon aen te schieten; is goetgevonden onsen cours N.O. aen te stellen, alsoo wy vrees hadden, door de dagelycxe Oostewinden ende de Japansche cust hart genaeckte, de stroomen aldaer mochte styf om de Oost loopen, door de aenpersing der winden, ende dat wy dan met geen N.N.O. cours boven de hoeck Bosho mochte comen te vervallen. Wat naer de middach liep de wint S.S.W., met een styve doorgaende coelte, met doncker, regenachtich weder. ’s Avonts 1¹⁄₂ uer naer sons onderganck saegen wy heel hooch lant, omtrent ²⁄₃ myl van ons in ’t N.O.; worpen het loot, hadden 80 vadem swarte santgront, meenden het overstaegh te smyten, maer wert dootstil, soodat wy met de holle deyninge al naer de wal toegeset werden; schooten een schoot tot waerschouwing van het jacht Breskens, ’t welck een moy stuck achter ons was. Wy lieten het schip om de West omdraeyen, naemen onse seylen in, ende quaemen op 36 vadem ten ancker, swarte santgront; geset liggende, wert het slecht water, de stroom met een styve corent om de N.W. loopende; saegen met een blinck noch een hooch ront eylant, omtrent 1¹⁄₂ myl W.t.N. van ons. Wy hielden moy stil weder omtrent een uer, doen begon hem de wint allengskens te verheffen, loopende ongestaedich uyt verscheyden streecken, meest N.W. ende N.N.O.. De eerste wacht uyt liep de wint uyt een S.W. ende W.S.W., met harde caecken ende overvallende buyen, soodat ons daegelycx ancker doorginck, ende alree op 26 vadem gedreven waeren; hebben ons tuyancker daerby laeten vallen, quaemen doen voor de beyde anckers op, doch corts daernae is ons daegelycx tou gebroocken, bleven voor het tuyancker liggen. Maer alsoo het weder hem noch meer verhefte, lieten alsdoen ons plechtancker toegaen; doen waeren daer 3 glaesen in de tweede wacht uyt, saegen doen ons jachts vuer noch, maer verlooren het cort uyt het gesicht. Laegen nu op 24 vadem vile (vuile) gront, verwachtende de dach met patientie; een uer voor dach is ons tuytou oock gebroocken, quaemen voor ons plechttou op, als wanneer het 18 vadem diep was, vile, clippige gront. Lagen een pistoolschoot van de branding ende clippen van lant, soodat voor menschen oogen hier geen uitcomst scheen, dan setten ons betrouwen op Godt almachtich.

g 20.

’s Morgens was de wint N.W., ende alsoo wy met den dach doende waeren om de loos van het tuytou in te winden, doch was vergeefs, want het eynt ergens om een clip achter het schip vast gestroompt was, soodat wy d^o. tou met groot leetwesen moesten cappen. Saegen oock dat ons plechtancker doorginck ende dat al een streng van het plechttou stucken was, ende alree op de diepte lagen van 14 vadem; ende indien ons de stroom niet van de clippen afgehouden hadde, souden ongetwyfelt al tegen den wal aengelegen hebben, dan de goede genaedige Godt heeft ons bewaert, ende de N.W. wint continueren laeten. Is sante pee (staende voet?) geresolveert, het plechttou oock te cappen, ende soecken het met schoverseylen van de wal af te leggen, ’t welck wy stracx in ’t werck hebben gestelt, als welck de uiterste middel was. Leyden het met de steven om de Suyt, meteen styve buyige N.W. wint, liggende boven stroom, quaemen corts wat van de wal, maar wat van de wal synde, is onse groote smyt[17] door een harde caeck stucken geborsten. Liepen doen op nieu groot peryckel, om noch tegen de wal aen te dryven, want hadden geen anckers meer claer, om toe te laten gaen, maer cregen metter haest het seyl weder schrap, leyden het met Godes hulpe boven lant. Saegen rontsom naer onse medemaet, maer conden hem nergens vernemen, waer over wy weder op nieu bedroeft waeren, wisten niet wat wy dencken souden, of hy gebleven was ofte niet. Doen het begon te daegen, hadden wy 2 vueren op het hooge ronde eylant gesien, maer waren cort weder uyt, soodat ick vertrou dat d^o. eylant bewoont is. Dit groote eilant daer wy onder geset gelegen hebben, was een heel hooch eylant, van gedaente als uytgeteyckent staet, leyt gestreckt op syn langste 2¹⁄₂ myl S.O.t.S. ende N.W.t.N. In ’t verbyseylen van het eylant, saegen wy in een valey veel beesten loopen ende eenige huysen staen, saegen oock verscheyden plantagies ende geboomte in d^o. valey. Van het S.O. eynt van dit eilant, leyt een groot rif van clippen, omtrent 1 myl van lant, alwaer de see vreeselyck op storte; saegen in ’t Suyden noch een hooch eylant. Dit voornoemde rif gepasseert synde, deden onse coers temet om de Oost ende temet om de Noort, de wint liep naer het W. en W.S.W., met harde caecken ende regenbuyen, conden weynich van ons sien. Meenden onse medemaet in ly van d^o. eylant te vinden, dan vernaemen hem niet, met groot leedwesen; ende alsoo wy geen anckers claer en hadden, was ’t geen tyt om lang hier by te houden, lieten het voort staen naer de S.O.cust van Japan toe, om ondertusschen weder eenige anckers claer te maecken. ’s Middachts hadden wy de bevonden breete van 33 gr. 34 min., als doen lach het eylant, daer wy onder geset gelegen hadden S.W.t.W. 5 mylen van ons; gaven d^o. eylant den naem van ’t Ongeluckich eylant. Wy vervolchden onse cours N. aen. ’s Avonts met sons onderganck, lach het Ongeluckich eylant S.W. ¹⁄₂ W. 10 myl van ons, saegen in het W.t.N. 11 à 12 mylen van ons, noch 2 hooge eylanden. Wat naer sons onderganck wert het moy weder, de wint S.W., worpen gront op 120 vadem, het water was groen ende dick, gelyck in de N.see. Sette onse beyde marsseyl daerby, onse cours Noorden, de wint W.S.W. ende S.W., met topseyls-coelte, diep 84, 82, 81, 80 vadem, conden geen gront aen het loot crygen.

Nota.

Het Ongeluckich eylant was heel hooch lant, hem vertonende met 2 hooge ronde bergen, waer tusschen een groote valey was; in ’t aensien met hooge boomen op sommige plaetsen bewassen, alwaer oock eenige huysen stonden ende beesten liepen. Saegen een cleyn riviertjen om de West in see loopen, waervoor een cleyn baytie was, recht over de huysies, maer was daer clippich. Het S.O. eynt van d^o. eylant is een steyle hoeck, alsof hy afgebickt was, alwaer een rif van clippen, wel een myl veer in see afstreckte, waer de see seer opstorte. Dito eyl. leyt gestreckt op syn langste, 2 à 2¹⁄₂ myl N.W.t.W. ende S.O.t.S. Aen de Oostsy van d^o. eylant scheen een moye bocht te syn, maer men can daer niet ten ancker comen, dat men voor de Oostelycke winden beschut light. Wy hadden geset gelegen onder dit eylant, aen de N.W. hoeck, omtrent een musquet schoot van lant; waeren doen, op de gegiste breete van 33 gr. 22 min., ende op de lengte van 158 gr. 51¹⁄₂ min. Van ’t N.W.eynt 1 à 1¹⁄₂ myl, lach noch een hooch ront eylant, sonder laech lant; synde een berch vry hooch, doch wat laeger als een van de 2 bergen van ’t Ongeluckich eylant, ende leyt W. van de N.W.hoeck. Hier tusschen door liep de stroom met een styve corent om de N.W., sonder stille, soo lange wy hier geset gelegen hadden. Van d^o. eylant strecken een party clippen, doch liggende boven water van ’t N. ende S. eyndt; d^o. eylant is omtrent 1 myl lang. Op d^o. eylant hebben wy 2 vueren gesien in ’t hangen van den berch, soodat het oock aparent bewoont is. Van het Ongeluckich eylant, omtrent 7 à 8 mylen S. ¹⁄₂ W. daerof, leyt een ander eylant, hetwelck hem vertoont met eenige verscheyde bergen, dan conden van syn groote geen bescheyt sien, door den donckere, deysige lucht ende mot regen. Doen wy het Ongeluckich eylant S.W.t.W. 6 mylen van ons hadden, waeren doen op de gegiste breete van 33 gr. 35 min., ende op de lengte van 159 gr. 15 min., ende op de bevonden breete van 33 gr. 34 min. Doen wy het Ongeluckich eylant S.W. ¹⁄₂ S. 10 mylen van ons hadden, worpen wy gront op 120 vadem, saegen in ’t ondergaen van de son doen 2 eylanden, ende schenen dicht by malcanderen te liggen, ende waeren heel hooch, maer conden door de veert geen recht bescheyt sien; sy laegen W.t.N., omtrent 11 à 12 mylen van ons. Wy waeren nu op de gegiste breete van 33 gr. 52 min., ende op de lengte van 159 gr. 22 min. volgens onse cours van ’s middachts, 4²⁄₃ myl N.t.O. ¹⁄₂ O. aen, saegen veel steencroos dryven. De 2 eylanden souden op de gegiste breete liggen van 34 gr. 1 min., ende op de lengte van 158 gr. 28 min.

a 21.

’s Morgens helder weder, de wint S.W. met topseyls-coelte, wierpen gront op 80 vadem. Omtrent 3 ueren voor den middach, cregen wy het lant van Japan in ’t gesicht, ende lach in ’t N.N.W. ende in ’t W.N.W. van ons, waeren omtrent 8 mylen buyten de wal. Wierpen doen gront op 50 vadem, wasige[18] gront, lieten het met cleyn seyl daer naertoe staen, cregen een betoge lucht. Giste ’s middachts geseylt te hebben, N. ¹⁄₂ O. 20 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 34 gr. 33 min., ende op de lengte van 159 gr. 24¹⁄₂ min.; de variatie des compas 6 gr. 54 min. N.Oostering. Waeren doen omtrent 5 mylen buyten de Japansche cust, hadden een steylen hoeck met 5 witte plecken, gelyck Bevesier op de Engelse cust, N. van ons. Het lant is hier vlack lant, met weynich geberchte ende niet heel hooch; hadden de diepte van 40 vadem, craelgront. Het Westelyckste lant lach W.S.W. van ons, soo veer wy sien conden, ende was al eenparich vlack lant, op het water steyl neer, met veel witte plecken sonder weynich voetstrant, saegen veel bossen steencroos dryven; doen het opgedroocht was tot op 38 vadem, smeten het bij. ’s Avonts peilden wy het Oostelycxste lant dat wy saegen, in het N.W.t.N. ende ’t Westelyckste, W.S.W. ¹⁄₂ W. van ons, waeren naer gissing 5 mylen buyten de S.O.cust van Japan, op de diepte van 50 vadem, singel gront met sant vermengt; dreven met de stroom om de N.O. ’s Nachts de wint variabel, hielden het al by met cleyn seyl, op de diepte van 36, 34, 30, 25, 18, 16, 13, 12, 10 vadem; somtyts craelgront, somtyts singel, somtyds sant; hadden moy stil weder met slecht water.

b 22.

’s Morgens met den dach waeren wy, op de diepte van 24 vadem santgront, 3 mylen van lant, waeren door de stroom om de N.N.O. gedreven; de Suydelycxste hoeck die wy saegen lach S.W.t.W. ¹⁄₂ W. ende de steyle gepleckte witte hoeck W.t.N. ¹⁄₂ N. Seylden wat bet onder de wal, cregen de diepte van 22, 20 vadem santgront; doen wy op de diepte waeren van 19 vadem, gront als vooren, waeren wy omtrent 2 mylen van lant. Doen lach de 5 witte gepleckte hoeck N.W. ¹⁄₂ W. van ons, ende de hoeck Bosho W.S.W. ¹⁄₂ S. van ons; seylden voorts tot op 10 vadem. Besuyden de 5 witte gepleckte hoeck, scheen een fraeye bay te syn, dan, doen wy daer dicht voor quaemen saegen dat het maer een bay scheen door het leege voorlant, alwaer een rivier scheen in te loopen; daer en was inderdaet geen bay. ’s Middachts giste geseylt te hebben, N.t.O. 9¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de breete van 35 gr. 30 min., ende op de lengte van 159 gr. 33¹⁄₂ min., ende op de bevonden breete van 35 gr. 30 min.; de variatie des compas was 7 gr. N. Oostering; was doen 10 vadem diep, swarte gront. Doen lach de hoeck Bosho S.W. ¹⁄₂ S. van ons, omtrent 5 mylen, ende 5 witte gepleckte hoeck W. ¹⁄₂ S. omtrent 2 mylen; soodat de hoeck Bosho leyt volgens dien, op de breete van 35 gr. 14¹⁄₂ min., ende op de lengte van 159 gr. 18 min. Van de hoeck Bosho ontfalt hem de cust om de S.W. ende 2 à 3 mylen S.W.t.W. Voorts van hoeck tot hoeck ..... Westelycker, naer de bocht van Jedo, alwaer de Keyser van Japan syn hoff houdt. Het lant is hier op veel plaetsen 2, 3dubbelt, maer steyl op ’t water neer, met veel witte plecken, sonder gehackelt geberchte; het lant om de Suyt, van de hoeck Bosho, is hooger als om de Noort, men can de wal bequaemelyck aenlooden. Wat voor de middagh is dicht onder de wal, ons een Japanse berck gepasseert, quam uyt de Noort ende seylde om de S.; wat naer de middach quam een Japanse wrickberk ons aen boort, want wy in stilte laegen en dreven op de diepte van 10 vadem; d^o. berck was gemant met 7 wrickers ende 5 leegsittende Japanders; brachten ons 4 schoone roode steenbraesems aen boort, alwaer voor haer wat ryst gegeven is. Dito Japanders syn overgecomen, wesen ons dat die hoeck van ons ’s middachts in ’t S.W. ¹⁄₂ S. gepeylt, de hoeck Bosho was, ende dat om die hoeck, de bocht van Jedo lach, ende quaemen met ons vermoeden overeen. Corts nae de berck quam noch een berck aen boort, dewelcke was gemant met 6 Japanders, waeronder 4 wrickers waeren; die gaeven ons een sootie verse serdienen oover, waervoor sy oock wat ryst cregen. Dese ende vorige Japanders wesen ende seyden Nangesacque lach om de W., dat wy dat heen mosten, want om de Noort het voor ons niet en docht; syn met vrientschap weder van ons gescheyden ende naer lant geroeyt. Omtrent 2 ueren naer de middach, cregen wy een moye coelte uyt de Oostelycke handt, wenden het om de N.N.O.; want van de S.O. hoeck van Japan, genaemt Bosho, streckt de cust N.N.O. tot de 5 witte gepleckte hoeck, dan heeft men een laech landige inbocht, streckende om de Noort, omtrent 4 mylen, ende de hooge santduyn, gelyckende Kyckduyn op Huysduynen. Desen hoeck gaeven wy den naem van de Santduynige hoeck, ende leyt van de witte gepleckte hoeck, N.O.t.N. omtrent 9 mylen. Onse cours vervolgende met slecht water, passeerden de cust op de diepte van 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20 vadem, swarte santgront, bleven al 4 mylen van lant. Voor desen voornoemde bocht saegen wy veel steencroos dryven, ende veel lammen ofte duyckers swemmen, het water was hier heel dick ende groen, ende voorts was het diep 20 vadem, swarte santgront; doen lach de Santduynige hoeck N.O.t.N. 4 à 5 mylen van ons. ’s Nachts de wint S.S.O. ende S.O. ende O.S.O., in de tweede wacht dreven wy in stilte, de stroom scheen om de N.O. te loopen, diep ’s nachts als volcht, in de eerste wacht 22, 20 vadem, de tweede wacht 23, 24, 26, 27 vadem, al santgront als vooren, tegen den dach diep 30 vadem.

c 23.

’s Morgens dreven wy in stilte, hadden een deysige lucht, waeren doen op de diepte van 70 vadem, gront als vooren; doen lach de Santduynige hoeck W.N.W. 3 mylen van ons, het was die heele voor middach stil ende mistich, de stroom hier loopende langs de wal om de N.N.O., diep 32, 35, 38 vadem. ’s Middachts waeren doen Oost van de Santduynige hoeck, 4 mylen op de diepte van 42 vadem; giste geseylt te hebben, N.O. 10 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 35 gr. 58 min., ende op de lengte van 160 gr. 8 min., ende bevonden breete van 36 gr. Corts naer cocxschaften quaemen 2 Japanse visschersbercken aen boort, in ider synde 8 man, gaeven ons soo veel visch over, als wy met het geheele scheepsvolck pas conden opeten, waer voor haer wat ryst ende wat arack geschoncken wert. De visch was roch, scharren, waer onder heele groote waeren; swaertvisschen, spierhayties, met een visch by ons onbekent; de visschers, volgens visscherswys eens lustich arack omgedroncken hebbende, syn van boort gevaeren om weder te visschen. Wat naer de middach quam een van d^o. visschers aen boort ende bracht weder een moye soo visch, beneffens hem noch een ander visschersberck, maar die hadden geen visch; naer dat sy wat getracteert waeren syn van boort gevaeren ende scheyden met groot vruntschap, ende roeyden naer lant toe. Van de Santduynige hoeck leyt een cleyn eylandecken Oost daer af, omtrent een myl, gelyck het Menscheters eilant in de straet Sunda. Omtrent een myl benoorden d^o. eylant, leyt noch een cleyn eylant, maar wat vlacker, gelyck het eylant Haerlem[19], maar leyt dicht onder de wal. Van de Santduynige hoeck ontfalt hem het lant om de N.N.W., ende maeckt weder een diepe bocht, synde al eenparich laech lant. Cregen naer de middach een moy coeltie uyt een S.O. stelden onse cours N.N.W. aen, saegen by menichte bruynvisschen, tolven? ende veel walvisschen, ende menichte duyckers ofte lammen swemmen, oock veel drift van wier, groente ende loose veeren dryven. Alsoo wy bemerckten, dat wy noch veer van de wal stonden, stelden onse cours N.W. aen, van de diepte van 40 vadem tot op de diepte van 26 vadem, wasige gront. Saegen doen tegen den avont, een hoogen gehackelde berch recht vooruyt, ende lach op het laege lant in het diepste van de bocht. Stelden doen onse cours N.t.O. aen, de N. hoeck van dese bocht lach doen N.t.W. 3 mylen van ons, ende de Santduynige hoeck lach doen S.t.W. wel 6 mylen van ons; de N. hoeck is een laege vlacke hoeck. ’s Nachts seylden wy met cleyn seyl, op de diepte van 40, 42, 44 vadem, tegen den dach 50 vadem.

d 24.

’s Morgens de wint S.S.W. waeren 3 mylen van lant, op de diepte van 40 vadem, santgront, neffens hooch berchachtich lant; conden om de Suyt van de steng noch de laege hoeck sien, waer benoorden dit hooge lant begint, ende lach S.W. van ons, omtrent 6 mylen. Stelden onse cours om de N.N.W. naer de wal, tot op de diepte van 30 vadem, langsaem opdrogende gront, synde al sant. Saegen een steylen hoeck, gelyckende een eylant, alwaer wy uyt de Noort after van daen saegen comen, verscheyden visschersbercken, quaemen te see om te visschen; wat dichter by d^o. hoeck comende tot op 24 vadem, wit santgront, de gront te vooren swart santgront geweest hebbende. Waeren een myl van d^o. hoeck, saegen doen dat daer een rivier after in streckte Noort op; hier is heel hooch binnen lant op sommige plaetsen 2, 3, 4dubbelt, ende op veel plaetsen compt het hooge lant steyl op ’t water neer. Hier cregen wy menichte visschers aen boort, daervan wy voor ryst omtrent in de 30 groote rochen ruylden ende 2 cabbeliauwen, met veel groote scharren, waeronder eenige waeren 2 voet lanck ende 1 voet breet ende drie vingers dick, cregen oock veel roode seehaen ende eenige andere visch van haer. Sy noemden die rivier, dien after de genoemde steylen hoeck om de Noort opstreckte, Gissima, ende presenteerden ons daerin te brengen; wesen dat daer in ’t incomen 9 à 10 vadem waters was, ende wesen dat het om de Noort niet en docht. Op de steylen hoeck van Gissima, staet wat in ’t lant een dramel boomen gelyck of ’t een fort was, waervan een boom boven de andere uytsteeckt in hoochte, hebbende een ronde croon. ’s Middachts giste geseylt te hebben, N.t.W. ¹⁄₆ N. 16¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 37 gr. 5 min., ende op de lengte van 159 gr. 55 min., ende op de bevonden breete van 37 gr. 5 min. Doen lach de steylen hoeck van Gissima W. ¹⁄₂ S. van ons omtrent 3 mylen, ende een hoeck daer benoorden liggende, die seer cartelich van cleyne berchies was, dewelcke wy noemden de Gecartelde hoeck; dese hoeck lach N. ¹⁄₂ W. 3 mylen van ons, ende een hoeck die benoorden de vlacke hoeck leyt, lach S.W. van ons. Omtrent 6 mylen van d^o. hoeck, begint het hoochlant te strecken om de Noort, hadden doen de diepte van 40, 36 vadem, swarte santgront; stelden doen onsen cours N.t.O. aen, met een Suydelycke topseyls coelte, om op de N. breete te comen van 37¹⁄₂ gr.; om onse medemaet aldaer te verwachten, volgens de getrocken resolutie. Naer de middach quaemen ons noch 2 visschers aen boort, waervan wy een moye soo visch cregen, waeren doen buyten de Gehackelde hoeck ofte anders genaempt Caep de Kennis. ’S Avonts lach C. de Kennis S.t.W. van ons, waeren omtrent 2 mylen van lant, ende doen lach noch een hoeck benoorden ons dat hooch lant was, maer laech op ’t water neerliep, die lach S.W. ¹⁄₂ W. van ons. Het Noordelycxste lant soo veer wy sien conden, lach N.t.W. ¹⁄₂ W. van ons, en was al hooch lant, saegen op een hoogen vlacken berch veel huysen staen, waer after heel hooch lant; wy hadden de diepte gehadt in ’t seylen van 37, 36, 32, 30, 28, 25 vadem, wasige swarte santgront. Met het vallen van den doncker quam ons een Japanse berck verbyseylen, ende riep Toy, Toy, ende wees om de Noort; indien wy wilden, hy wou ons in een haven brengen om de Noort, contrary de andere Japanders, die altyt gewesen hadden, dat het om de Noort niet en docht. Sy siende dat wy onse marsseylen innaemen, ende onse seyl ende fock opgeyden, ende het met de besaen om de Oost lieten stevenen ende dryven, sette syn seyl schrap ende riep dat om de Oost ofte t’seewaert in, niet goet en was, hy sette syn cours om de Noort; in dese berck waeren 4 Japanders. ’s Nachts de wint S.S.W., S. en S.O., diepte temet af, 26, 28, 30, 35, 36, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70 vadem, wasige gront, conden geen gront aen ’t loot opcrygen. ’s Nachts regen.

e 25.

’s Morgens metten dach begon ’t styf uyt een S.S.O. te waeyen, waerdoor de see hem cort seer vreeslyck hol hem verhefte, door oorsaeck, dat de stroom tegen de wint liep, ende de see tegen de gronden quam opschieten; ende viel oock een swaere mist, dien duerde tot omtrent 2 ueren voor de middach, claerde doen op ende wert ’t haestich stil, maer bleef heel hol water. Hebben nieuwe onderseylen aengeslagen. Giste ’s middachts soo geseylt als gedreven, behouden te hebben, N.N.O. 9 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 37 gr. 39 min., ende op de lengte van 160 gr. 12 min., waeren 4 mylen van lant. Doen lach de Gecartelde hoeck S.W.t.S. ende het Noordelycxste lant dat wy sien conden N.W.t.N. van ons, ende was diep 72 vadem, conden geen gront aen ’t loot opcrygen; het is hier al hooch lant, gelyck volgens uytteyckening te sien is. Wat naer de middach was het heel claer weder, saegen gau uyt naer onse maet, maer vernaemen hem niet. Omtrent 3 ueren naer den middach, cregen wy een topseyls coelte uyt een W.N.W. maer allenskens naer het N.W. ende seylden met cleyn seyl wat om de S. tot ’s avonts, lieten het doen met een seyl byleggen Noortwaert over, de wint naer het West treckende; peylden doen de Gecartelde hoeck in ’t S.W. ¹⁄₂ W. van ons, ende het Noordelycxste lant in ’t N.W. ¹⁄₃ W., waeren 5 mylen van lant diep 95 vadem, doch conden geen gront opcrygen. ’s Nachts moy stil weder, de wint Westelyck, hadden met donckere maen gestadich 2 vueren op, ende schooten somtyts een schoot, of onse medemacker omtrent mocht wesen, dat hy het mocht hooren ende soo op het schieten naer ons toecomen.

f 26.

’s Morgens was ’t moy helder sonneschyn weder, dreven in stilte met opgegeyde seylen ende slecht water. ’s Middachts lach de C. de Kennis, anders de Gecartelde hoeck genaempt, W. ¹⁄₂ S. omtrent 7 mylen van ons, giste vertiert te hebben, S.O.t.S. 5¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 37 gr. 20 min., ende op de lengte van 160 gr. 28 min., ende op de bevonden breete van 37 gr. 20 min.; conden geen gront aen het loot opcrygen; doen wy het Suydelycxste lant S.W., ende het Noordelycxste lant N.W. van ons hadden, waeren wy gront af, synde omtrent 7 à 8 mylen van lant. Omtrent 4 ueren naer middach, cregen wy een moy coeltie uyt een S.O., ende trock al treckende naer het S. ende S.W. ende voorts naer het W. toe; wenden het met cleyn seyl om de N.W., om het lant weder wat te naederen. ’s Nachts diep 70, 65 vadem, gront als vooren.

g 27.

’s Morgens was ’t moy weder, met een heldere claere lucht, waeren 4 mylen buyten de wal, de wint variabel, Westelyck met slecht water, hadden doen de diepte van 50 vadem, wasige gront; alsdoen quaemen ons 2 visschersbarcken aen boort, brachten ons een lustige soo visch aen boort, die wy om ryst van haer ruylden, ende elck visscher creech een dronck arack, waernaer sy seer begeerich waeren; syn weder van boort gevaeren ende gingen liggen visschen. Corts daernaer is ons een leege custberck verby geseylt, quam uyt de Noort ende seylde om de Suyt, sy riepen op syn Japans, dat het niet goet en was om de Noort, dat daer Toy lach, ende is voorts geseylt. Giste Suyt vertiert te wesen N.W.t.N. 9 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 37 gr. 50 m., ende op de lengte van 160 gr. 3 min., ende op de bevonden breete van 37 gr. 50 min. Waeren hier by wit gepleckt lant met eenige santboschies, omtrent 2 mylen van lant hadden de diepte van 19 à 20 vadem, singel ende grove santgront, hier was de gront ongelycke diepte cort op ende af. Het voorlant is duynich lant, maer anders hooch lant, op sommige plaetsen dubbelt, gelyck per uytwerpsel (afteekening) blyckt, het lant om de Noort scheen een bocht beginnen te maecken, het Noordelycxste lant lach N.N.W., ende het Suydelycxste S.S.W. van ons, de cust streckte hier S. ende N. Wy vernaemen dat de stroom hier heen ende weer langs de wal liep. Op dato is ons noch een gelaeden custbarck bejegent, comende uyt de Noort, syn lading was ryst in balen, is dicht aen ons schip gecomen. Wy vraechden hem waer hy van daen quam, hetwelck hy niet wilde seggen, maer een van haer sprack wat Portugies; sey op d^o. spraeck, dat sy naer Meaco wilde, ende hy sey dat benoorden ons een groote bocht lach, ende dat daer een eylant voor lach, dat Toy hiete, ende dat men met het schip wel tusschen de cust ende Toy door mochte of conde seylen, ende dat benoorden Japan Eso lach, maer dat het daer niet en docht ende seer cout was, ende dat het oock in de bocht after Toy niet en docht. Souden aparent noch wat meer van hun verstaen hebben, hadden wy iemant gehadt die Japans had connen spreecken ende verstaen; hem is 2 realen voor een bael ryst geboden, maer hy sey, dat hy geen ryst dorst vercoopen, ende dat syn coopluyden die hem bevracht hadden, in Meaco woonden. Wy leyden het t’see ende lieten het dryven, ende d^o. berck voorderde syne reys om de S. ’s Nachts de wint variabel, dreven in de diepte van 24, 26, 29, 32, 33, 40, 50, 50, 70, 72 vadem.

a 28.

’s Morgens was het doncker mistich weder, conden boven een scheepslengte niet van hem sien, somtyts een variabel luchien, dan meest stilte, lieten het al dryven in de diepte van 60 à 70 vadem; ’s middachts giste meest op een plaets te wesen, als op den 27 d^o. in breete, maer wel 7 mylen van lant, hadden doen de diepte van omtrent 70 vadem, conden geen gront opcrygen. Tegen den avont saegen wy een seyl in ’t N.W. van ons, met een weynich opclaeren van de vreeslycke donckere mist, maeckten seyl, deden onse best om daerby te comen, alsoo verhoopte dat hetselfde het jacht Breskens was, maer hem wat naeckende, saegen dat het een groote Japanse custberck met een groot viercant seyl was, ende van ons afliep om de Suyt. Wy lieten het weder dryven. ’s Nachts diep 40, 38, 33, 28 vadem ende was motrich weder.

b 29.

’s Morgens hadden wy sulcken vreeselycke donckere mist als noch nooyt bevonden hadden, ende het was doot stil, dreven met de stroom om de West, geraeckten schielyck van de diepte van 28 vadem op 20 ende 19, singel gront, lieten ons werpancker vallen, verbeydende de tyt dat het mochte opclaeren ofte coelte comen, om weder wat t’see te loopen. Tegen den middach cregen wy een styve Suydelycke coelte, lichte ons ancker, maer eer ons ancker op was, waeren op de diepte van 15 vadem, singel gront, wy leyden het met schoverseylen t’seewaert in; dese styve coelte dee de mist ten deele wat verdwynen. ’s Middachts waeren naer gissing op de breete van 38 gr., omtrent 4 mylen van lant. Door de styve wint verhefte hem de see, seer afgryselyck ende hol tegen de gronden, ende quaemen de swaerste sees uyt een S.S.O. ende S.O., doch de wint liep in ’t S.S.W. met heel styve wint, naemen onse bonets af, ende lieten het S.O. ende O.S.O.waert over staen te seewaert in, wy cregen soo veel worp sees over, als wy van boven, onse presenning over de luycken gespyckert synde, conde loosen. ’s Middernachts wert het stil, maer de see noch heel verbolgen, met motrich weder.

c 30.

’s Morgens hadden wy moy sonneschyn weder, ende de see slechte al langsaem, de wint meest N.W.t.N. met moye topseyls coelte, sette onse beyde marsseyls by, deden ons best om de cust weder aen boort te crygen, conden in ’t N.N.W. een ront berchien sien, omtrent 9 à 10 mylen van ons, ende geleeck een eylant, vermoeden dat Toy te wesen, daer de Japanders ons verscheyden reysen van geseyt hadden. Gisten sedert den 27 d^o. door malcanderen vertiert te syn, O.N.O. 6¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 38 gr. ende op de lengte van 160 gr. 34 min., ende op de bevonden breete van 37 gr. 40 min.; soodat ons de stroom om de Suyt geset hadde 20 min. meer als onse gissing was, waeren 7 à 8 mylen van lant, ende het was over de 100 vadem diep, singelgront. Naer de middach liep de wint Westelyck, leyden het om de Noort. ’s Avonts wert het claer weder, naemen onse marsseyls in, ende geyden onse seylen op, ende lieten het soo N.waert over leggen dryven. ’s Avonts conden wy het lant pas sien in ’t S.W., ende in ’t N.N.W. lach een ront berchien, synde naer myn vermoeden Toy; soo ick can bemercken, hadden wy harde stroom om de Suyt, saegen veel raveling van stroom.

d 31.

’s Morgens was het heel moy weder met stilte, de deyninge uyt een Suydelycken hant, giste ’s middachts vertiert te wesen N. 5¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 38 gr. 2 min., ende op de lengte van 160 gr. 34 min., ende op de bevonden breete van 38 gr. Doen lach Toy N.N.W. 7 à 8 mylen van ons, ende de laege santpunt besuyden Toy lach in ’t W. 7 à 8 mylen van ons, ende het was 70 à 75 vadem diep, conden in de bocht in ’t N.W. geen lant sien, vermoedende dat de groote bocht te syn, daer de Japanders ons af geseyt hadden. Desen uytsteeckende hoeck van Toy is heel kenbaer, als men uyt de Suyt compt vertoont hem als een hooch eylant, ende een weynich daer bewesten, met een rey van gehackelt geberchte, met een corte spaetsy laech lant, condt voorts by het uytteyckenen desselfs verder beoogen. Cregen naer de middach een moy luchie uyt een S.O., stelden onse cours N. aen, om by O. het eylant Toy om te loopen, want het eylant Toy leyt boven een myl niet van de uytsteeckende hoeck; benoorden de uytsteeckende hoeck liggen onder de cust veel cleyne gebroocken eylanties. Des aftermiddachts is by den E. Commandeur, den raet beroepen ende geresolveert, alsoo volgens onse laetstgetrocken resolutie, onse tyt geexpireert was, ende onse medemaet niet vernaemen, onse reys soecken te vervorderen, volgens onse instructie, van den E. Heer Generael ende Raden van India, medegegeven. Oock dat wy noch 2 stucken uyt onse boech, tot ontlichting van het schip, in ’t ruym souden leggen; ende dat met regenich weder, tot onderhouding des scheepsvolcks gesontheyt, soude ’s ochtents bier en broot gecoockt worden. Tegen den avont bemerckten wy dat ’t lant, hiervoor van ons voor een hoeck aengesien, al gebroocken eylanden waeren, ende soo veer wy om de N. sien conden, geleecken al gebroocken eylanden te wesen; hadden met sons onderganck een eylant, dat de cleyne Taefel in de Piscadores wel geleeck, omtrent W. 3 mylen van ons. Het hooge eylant, by ons eerst voor een hoeck aengesien, lach N.W. ¹⁄₂ W. van ons, dit vermoede ick Toy te syn, het was 80 vadem diep, saegen in ’t N. wel soo Oostelyck, een heel hoogen Taefelberch, waervan om de O. laeger lant afstreckte, met des sons-onderganck cregen wy een groot onweer van regen ende blixem, met swaere donderslaegen over het geberchte, de wint met een styve coelte Suydelyck, naemen onse seylen in, lieten het voor de fock N.t.O. aengaen. ’s Nachts de wint met buyen, variabel N.N.O. ende O., met groote stortregen, hielden dien heelen nacht met schoverseylen af ende aen.

Junyus.

e 1.

’s Morgens was ’t moy weder, de wint N.N.O. Setten onse beyde marsseyls by, leyden het om de N.W. naer het eylant Toy, maer alsoo wy hetselfde niet conden beseylen, seylden soo diep tusschen het Taefel eylant ende Toy in, dat de Oostelycxste hoeck van het eylant Toy, N. van ons was, ende waeren omtrent 1 myl van de wal, wenden ’t doen, t’see gewent synde, mochten O.t.N. seylen, conden geen gront crygen, maer was hier heel steyl, de wint N.t.O. ’s Middachts lach de spitsberch van Toy, N.W. ¹⁄₂ W. 2 à 3 mylen van ons, ende was diep 80 vadem; hadden naer gissing behouden Noorden 6 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 38 gr. 24 min., ende op de lengte van 160 gr. 34 min. Hielden het naer middach raeck ende daeck met laveren; de stroom om de Suyt loopende, maeckte met Noordelycke wint slecht water. ’s Avonts peylden wy Toy W.N.W. ¹⁄₂ N. 4 mylen van ons, ende waeren gront af. ’s Nachts de eerste wacht uyt synde, wert het heel stil.

f 2.

’s Morgens cregen wy een moy luchien uyt een Suydelycker handt, doen lach Toy N.W. 3 mylen van ons, stelden onsen cours N.t.O. ’s Middachts lach het eylant Toy, te weten het Suyteynt, 3 à 4 mylen West van ons, ende lach met het Suyteynt van het Taefel eylant over een; recht Noorden van het Suyteynt van Toy 1 à 2 mylen, liggen eenige gebroocken eylanden ende clippen onder de wal. Wat landelycker leyt noch een eylantie, wat langer ende hooger. Dicht onder de cust, een half myl daer benoorden, leyt noch een ront eylantie, gelyck een Toppershoetien, daer aen beyde eynden al scherpe clippen, die boven water leggen, af strecken ende vertonen haer als naelden. Tusschen het vorige eylant ende het Toppershoetien, geleeck een rivier in ’t lant te loopen, de cust streckte hem hier al Noortwaert heen, met veel inbochten ende was al hooch lant. Giste ’s middachts geseylt te hebben, N.t.W. ²⁄₃ W.; ¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 38 gr. 30 min., ende op de lengte van 160 gr. 31 min., ende op de bevonden breete van 38 gr. 29 min. ’s Avonts lach de Oosthoek van Toy S.W.t.S. 5 à 6 mylen van ons, saegen in ’t N.t.O. een heel hoogen vlacken berch, dien wy den naem gaven van den Taefelberch, stelden onse cours metten doncker N.O.t.N. aen, de wint S.O. met een moy coeltie. ’s Nachts stilte.

g 3.

’s Morgens hadden wy moy weder, met een Suydelycke topseyls coelte, hadden doen de Taefelberch N.W. 5 mylen van ons, deden onse cours N. langs de wal, bewesten dese hoogen Taefelberch maeckt het lant een groote inbocht, ende alsdan streckt de cust S. naer Toy toe; tusschen Toy ende de Taefelberch leyt een ronde berch, alwaer een tooren opstaet ende seer kenbaar is. Van de Taefelberch tot aen een steylen hoogen gehackelde hoeck, dien wy de Caep de Goeree noemden, omdat tusschen beyden, schenen veel havens ende eylanden te liggen, daer Goederee soo het leeck after waere; de cust streckt hier N.t.O. ende S.t.W. Wy cregen hier veel Japanse visschers aen boort, die ons 30 roode steenbraesems ende 3 cabbeliauwen overgaven, daervoor wy haer wat ryst gaven ende eens arack schoncken. Daer quaemen 2 à 3 Japanders over, die presenteerden ons in een haven te brengen, ende noemden de plaets Nabo, ende een ander plaets Schay; dan sy siende dat wy hier in geen haven begeerden te wesen, syn met vrientschap gescheyden. Tegen den middach wert het deysich weder, conden geen hoochte crygen. ’s Middachts lach de C. Goeree N.t.W. van ons 4 mylen, giste geseylt te hebben, N.N.O. 16 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 39 gr. 28 min., ende op de lengte van 161 gr. 2 min., stelden doen onse cours N.t.W. aen, om de Caep terdegen te besichtigen. Het was hier 2, 3, 4 myl van lant, al over de 100 vadem diep, al wasige gront, die men aen ’t loot niet con opcrygen, saegen noch verscheyden visschers, maer alsoo de Suydelycke wint begon styf door te blasen ende hol water maeckte, dorsten niet aen boort comen, vreesden voor het stooten van haer barcken. Naer de middach cregen wy regen, van ’s middachts naer gissing geseylt 4 mylen N.t.W. aen, hadden doen de Caep Goeree W.N.W. 1 myl van ons, ende was 80 vadem diep, gront als vooren, stelden doen onse cours N. tot het vallen van den doncker 1¹⁄₂ myl, doen lach Caep de Goeree S.S.W. 2 mylen, ende de hoeck besuyden de caep S.t.W. ¹⁄₂ W. 3 mylen van ons; tusschen die hoeck ende caep schynt een groote voert[20] in te loopen, streckende S.S.W. heel diep in ’t lant, souden naer wy sien conden daer heel uyt der see seylen connen; gaeven die voert den naem van Goeree. Het veerste lant dat wy sien conden, lach N.t.W. 8 mylen van ons, ende was een vlacke hoogen berch; ende een laege vlacke afgaende hoeck lach N.N.W. 4 à 5 mylen van ons. Deden met het opsetten van de wacht onse cours N.t.O. aen, met een Suydelycke wint ende regen; in de eerste wacht hadden wy de diepte van 78, 84 vadem, gront als vooren; de eerste wacht uytsynde, lach de laege afgaende hoeck in ’t N.W.t.W. van ons, ende betrock stracx door een dicke natte mist, in de tweede wacht diep 90, 100 vadem, in de dachwacht gront af, doen stelden wy onse cours weer N. aen.

a 4.

’s Morgens mistich doncker motrich weder, de wint Suydelyck, stelden onse cours N.W. ende corts daer naer N.W.t.N. aen, om de cust van Japan weder sien in ’t gesicht te crygen, ’t welck wy met een blinck eens saegen, ende was een hoogen berch, die lach W.S.W. van ons, ende was stracx weder door de mist betrocken, wy vermoeden dat die berch het N.eynt van Japan was. Saegen menichte seerobben. ’s Middachts naer gissing geseylt N.t.W. 14 mylen, ende was 72 vadem diep, grauwe santgront, waeren op de gegiste breete van 40 gr. 23 min., ende op de lengte van 160 gr. 48 min., dreven in stilte. Twee glaesen naer den middach, cregen een O.S.O. styve topseyls coelte, seylden N.N.W. 2¹⁄₂ myl, cregen doen de diepte van 72 vadem, gront als vooren; naemen doen onse marsseylen in, lieten het by de wint over staen, mochten N. seylen, de wint O.N.O. met regen ende een heel donckere mist, dewelcke continueerde tot de tweede wacht uyt, de wint treckende temet naer het N. Hadden de diepte van 50 vadem tot 2 glaesen in de eerste wacht, doen diep 40 vadem, al gront als vooren, wenden het O.waert over, gewent synde, diep weer 50 vadem, in de tweede wacht diep 54, 56 vadem, in de dachwacht diep als vooren, de wint van ’s middachts variabel, S., O.S.O., O.N.O., N.N.O., N. ende N.W.

b 5.

’s Morgens was ’t al mistich motrich weder, de wint N.N.W. de see al hol aenschietende uyt een N.O., setten onse marsseylen by, lieten het by de wint N.O. over staen, maer maeckten weynich aenganck, het was 65 vadem diep, grau santgront, het diepte langsaem op als volcht, 70, 75, 80, 85, 90, 100 vadem, gront als vooren. ’s Middachts gront af, giste geseylt te hebben N.N.O. 3¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de N. breete van 40 gr. 36 min., ende op de lengte van 160 gr. 55 min. Saegen veel seerobben ende veel drift, te weeten groene tacken van boomen, ende steencroos ende groene blaederen dryven.

c 6.

’s Morgens was de wint N.N.O. met topseyls coelte, wenden het om de N.W. met mistich motrich weder, de wint uyt- ende inschietende tusschen het N.N.O. ende N.N.W., leyden over ende weer om soo veel N. te winnen als mogelyck was om niet in de bocht tusschen Japan ende Eso te vervallen, saegen veel seerobben ende drift als vooren. Giste ’s middachts geseylt te hebben, O.t.N. ¹⁄₂ N. 8 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 40 gr. 45 min. ende op de lengte van 161 gr. 34 min., wenden het doen om de N.O. ’s Avonts trock de wint naer ’t N.N.W. ende voorts naer ’t W., ende het begon op te claeren. ’s Nachts somtyts coelte, somtyts stilte.

d 7.

’s Morgens was ’t claer helder weder, de wint Westelyck met topseyls coelte, onse cours by de wint over om de N. ’s Ochtents omtrent te 10 ueren saegen wy hooch lant in ’t N.t.W. van ons, vermoede ’t selve het lant van Eso te wesen. ’s Middachts giste geseylt te hebben N.N.O. 11 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 41 gr. 26 min., ende op de lengte van 162 gr. 1 min., ende op de bevonden breete van 41 gr. 24 min.; alsdoen lach de S.O. hoeck van Eso N. omtrent 9 à 10 mylen van ons, ende was een hoogen steylen hoeck, gelyck per uytteyckening blyckt. Vervolgende onse cours recht N. aen naer d^o. steylen hoeck toe. Omtrent naer de middach te 3 ueren cregen wy gront op 50 vadem, santgront, waeren doen omtrent 4 mylen van d^o. hoeck. ’s Avonts wat voor sons onderganck saegen wy hooch lant van ’t W. tot het N.W.t.W., hetwelck naer myn gissing wel 20 mylen van ons lach, wat naer sons onderganck lach d^o. steylen hoeck N. 3 mylen van ons, ende was doen diep 24 vadem, schilpige santgront, geyden onse seylen op ende lieten het dryven, met de steven om de S. ’s Nachts in de eerste wacht diep 25, 30, 50, 56 vadem, d^o. wacht uyt synde, leyden het om de N., in de tweede wacht diep 56, 60, 65 vadem, santgront.

e 8.

’s Morgens was ’t moy weder, de wint Westelyck, maeckten seyl, deden onse cours vooreerst om de N. naer de wal toe, liepen tot een ¹⁄₂ myl nae, onder de hoogen hoeck, ende stelde doen onse cours langs de wal in de diepte van 20 à 24 vadem. Van d^o. hoeck streckt het lant N. ende is hier hooch dubbelt lant, ende lach op de toppen bedeckt van sneeuw. Van den hoogen hoeck langs het lant seylende om de Noort, ²⁄₃ myl buyten de wal, is de diepte 18, 19, 20 vadem, de cours N. 6 myl, soo streckt de cust met laech lant om de N.O., ende vertoont hem op sommige plaetsen met vlacke taefelbergen, dan niet seer hooch. ’s Middachts lach de hoogen hoeck te weten de S.O. hoeck van Eso, S.W. ¹⁄₂ S. 5 mylen van ons, doen hadden wy een groote bay ofte inbocht in ’t N.W.t.N. van ons, waeren doen op de gegiste breete van 42 gr. 19¹⁄₂ min., ende op de lengte van 162 gr. 18 min. Wy saegen veel roock optrecken op verscheyden plaetsen in ’t hooge lant, was diep 58 vadem, wasige gront, waeren 3 mylen van lant; deden onse cours N.O. aen langs de wal, de wint S.S.W met slecht water, was heel mistich weder, soodat wy naer de middach weynich bescheyt van het lant sien conden. Tegen den avont diep 35 vadem, naemen onse seylen in ende lieten het dryven, vingen met den doncker 4 cabbelliauwen. ’s Avonts in ’t opsetten van de wacht, cregen wy de diepte van 26 vadem, ende alsoo de gront hart opdroochde ende de see ons styf om de N. smeet, quaemen hier met stilte ten ancker op grove santgront; voor ons werpancker geset liggende vernaemen geen stroom, vingen ’s nachts noch twee cabbelliauwen. Het bleef ’s nachts stil maer mistich.

f 9.

’s Morgens was ’t noch stil, somtyts een variabel coeltie, lichte ons ancker om wat op dieper water te seylen, want het heel mistich bleef, conden oock de lant-see licht hooren ruyssen, onder seyl synde het coeltie slaepende ende de Suydelycke deyninge ons styf om de N. settende, droochde op tot op 15 vadem singelgront, hoorde de lant-see noch veel meer als vooren, quaemen dan weder ten ancker. Bevonden op dese cust als op de Japanse cust, dat als men binnen de 20 vadem onder de wal compt, de gront meest singel is. Tegen den middach begon de son claer door te schynen, maer was noch al even mistich op den horisont, conden noch het lant niet sien; wat naer de middach begon de mist op te claeren, saegen doen dat wy in een groote inbocht geseylt waeren, ende maer ¹⁄₂ myl van lant geanckert laegen, ende was hooch steyl lant met veel valeyen vol geboomte. Peylden de S.O. hoeck van Eso S.W.t.S. 12 mylen van ons. Waeren op de gegiste breete van 42 gr. 44 m., ende op de lengte van 162 gr. 30 m., hadden een laege hoeck 6 mylen S.W.t.W. van ons; hadden noch een hoeck in ’t N.O. ¹⁄₂ O. 6 of 7 mylen van ons, alwaer wel een rivier geleeck by in te strecken soo wy sien conden; saegen noch lant in ’t O.t.N. maer conden geen seeckerheyt sien. Voorts heeft de cust veel bochten, maer can niet geanckert worden daer men voor de see beschut licht. Omtrent 3 à 4 ueren naer den middach quam ons een vaertuych aen boort, waerin twee mans met een jonge waeren, hadden 2 elantshuyden met wat gedroochde salm by haer, voorts pylen ende elck een booch met een houwer, quaemen gewillich over in ons schip ende vraechden naer taback, seggende tambacko, conden haer niet verstaen; sy schoncken aen de E. Commandeur de geroockte salm, doch was niet gesouten, ende een elantshuyt; sy syn getracteert met een arackien ende toebackien, waeren wel in haer schick. Dit was cort gedrongen volck, bruyn van vel, hebbende ruyge swarte baerden, syn op haer lyf seer ruych van swart haer, syn voor op het hooft geschooren, maer voorts lanck haer, van de helft haers hoofts neerhangende, als sy drincken lichten haer knevels op met een vinger. Sy hadden grove rocken van hennippe linnen aen, daerover rocken van vellen gemaeckt, sy hadden gaeties in haer ooren waer touties in hingen, den eene had een ring in syn oor, het welck was van specy als coper ende half gout, hadden messen op haer buyck, de heften ingeleyt met silver; aen de plaeten aen haer houwers, die waeren op syn Japans, was oock silver aen; sy conden wel gout ende silver, presen dat haer pylen waeren seer suptyl gemaeckt, sommige met fenyn bestreecken. Sy wesen in ’t W.t.N. dat sy daer woonden, ende dat die plaets Tacaptie genaempt was, ende de hoogen steylen hoeck van Eso noemden sy Groen, ende de bocht met de rivier Goutsiaer, ende in ’t N.O. een plaets genaempt Cyrarca, noemden oock een plaets genaempt Goutsiote. Naer dat sy wel met een tabackien ende arackien getracteert waeren, syn vrolyck naer lant gevaeren; haer prauw was voor ende achter plat, roeyden met smalle riemen. Sy wat van boort geweest hebbende, cregen een S.W. coeltie, lichte ons ancker, gingen onder seyl, lieten het by de wint over staen om uyt dese bocht te geraecken; lieten het om de S.S.O. voortstaen, tot dat de eerste wacht uyt was, geyden doen onse fock op met het grootseyl, haelden onse marsseyls neer, lieten het soo dryven, verwachtende den dach; waeren gront af.

g 10.

’s Morgens hadden wy claer weder, de wint W.S.W. saegen anders geen lant, dan daer wy van daen geseylt waeren, deden onse cours O. aen, giste geseylt te hebben ’s middachts van onse anckerplaets, O.S.O. 10 mylen, ende was doen 100 vadem diep, wasige gront. Waeren op de gegiste breete van 42 gr. 29 m., ende op de lengte van 163 gr. 19 min., ende op de bevonden breete van 42 gr. 37 min. Saegen geen lant, deden onse cours N.O. aen, omtrent 3 ueren naer de middach stelden wy onse cours N. aen, om het lant seecker in ’t gesicht te crygen. Het was heel deysich op de kimmen, conden geen gront crygen, de wint liep variabel met veel stilte, saegen veel drift, soo ’t scheen quam uyt een rivier. ’s Nachts de wint variabel met veel stilte, hadden geen gront.

a 11.

’s Morgens was ’t al stil weder, somtyts een cleyn luchien uyt een N.O., allengs omloopende naer het O. ende voorts naer het S.S.O. Cort naerdat de cock vroeg cost geschaft had, cregen wy gront op 60 vadem, wasige gront, saegen corts daernaer het lant in ’t N. ende N.N.O. tot in ’t W., was effen vlack lant met geen geberchte, de cust streckende O.N.O. ende W.S.W. soo veer wy sien conden. De wint N.N.O. lieten het by de wint om de N.W. overstaen, om het lant terdegen te besichtigen, want het heel deijsich betrocken lach; het droochde temet op als volcht, 50, 43, 36, 30, 28 vadem, swart santgront. ’s Middachts giste geseylt te hebben, N. 9 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 43 gr. 13 min., ende op de lengte van 163 gr. 19 min., ende op de bevonden breete van 43 gr. 10 min., waeren 2¹⁄₂ myl van lant, op de diepte van 27 vadem, gront als vooren. Doen lach het Westelycxste lant dat wy sien conden, W.t.S. 6 mylen van ons, ende daer scheen wel een eylant te liggen, het Oostelycxste lant dat wy sien conden, lach N.O. van ons, 4 à 5 mylen. Wy hadden een rivier in ’t W.t.N. ¹⁄₂ N. van ons, saegen hier eenige clipies onder de wal liggen boven water, saegen hier veel drift, de wint trock temet uyt het N.N.O. naer het S.S.O., seylden al by de wint Oostwaert over, in de diepte van 22, 21, 20, 19 vadem; naer de middach cregen wy een Suydelyck coeltie, stelden onse cours O.N.O. langs de wal. ’s Avonts lach de hoeck die wy ’s middachts in het N.O. gepeylt hadden, in het N.W.t.N. 2 mylen van ons, ende was diep 25 vadem, gaeven dien hoeck den naem van Caep de Manshooft, omdat hy hem vertoont als een hooft. Hier is al slecht lant, niet hooch, sonder geberchte, saegen doen in ’t N.W.t.W. van ons een rif, daer het seer op barnde, ende lach omtrent een myl van lant, ende om de N.O. van de Caep de Manshooft lach een vlack laech eylantien met 3 cleyne berchies, het N. eynt van d^o. eylantie lach N.N.O. 3 mylen van ons, waeren van ’s middachts geseylt O.N.O. 5 mylen; saegen in ’t N.O.t.N. soo ons docht hooch lant, maer werden soo veel bedrogen van de mist, dat men somtyds mist voor lant ende lant voor mist aensaegen. ’s Nachts was ’t soo mistich, conden in ’t minst niet van ons sien, onse cours O.N.O. tot de eerste wacht uyt, deden doen onse cours N.O. aen, seylden die heele wacht in de diepte van 25, 30, 32, 34, 36, 38 vadem, tegen den dach diep 30 vadem, al santgront met schilpen vermengt, de wint ’s nachts variabel met veel stilte. ’s Avonts hadde wy onse compassen geleyt op 9 gr. N.Oostering.

b 12.

’s Morgens was ’t heel mistich motrich weder, de wint O.S.O. ende S.O. met stilte, somtyts een cleyn coeltie, lieten het N.O.waert overstaen, het droochde allengskens op tot op 23, 22 vadem, ende het water wert heel slecht sonder deyninge, wisten niet waer wy dreven of seylden door de mist; quaemen ten ancker. Ten ancker liggende bevonden hier harde stroom om de N.W. ende naer de middach om de W., saegen veel drift verbydryven, insonderheyt veel veeren van vogels, gelyck wy daegelycx veel sien dryven, giste geseylt te hebben N.O.t.O. ¹⁄₄ O. 9 mylen, waeren volgens dien, op de gegiste breete van 43 gr. 28 m., ende op de lengte van 164 gr. 0 min. ’s Avonts ende ’s nachts continueerde de mist ende de motregen, conden de lant-see hooren.

c 13.

’s Morgens continueerde de mist, conden niet boven een scheepslengte à twee van ons sien, wy hoorden de lant-see seer storten, alhoewel het stil ende slecht water was. Omtrent te 9 ueren ’s ochtents claerde de mist wat op, saegen doen de Caep de Manshooft W.t.N. 3 mylen van ons, conden de streckende cust tot in ’t W.t.S. sien, saegen het eylant met 3 berchies in ’t N.W. ¹⁄₂ N. 2 mylen van ons, de hoeck tusschen Caep Manshooft ende het 3 geberchte eylant gelegen, lach 4 mylen W.N.W. van ons; saegen oock in ’t N.t.W. ¹⁄₂ W. 1 myl van ons een groot recif branden, in ’t N.O.t.N. ¹⁄₄ O. lach noch een vlack eylant omtrent 1 myl van ons, hetwelck wy den naem gaven van ’t Barbaren eylant. In ’t O.t.N. 1 myl, lach noch een party clippen boven ende een deel onder water, alwaer de see seer styf op storte; after dese eylanden scheenen fraeye inbochten te wesen, dit leecken wel naer de Piscadores eylanden, waeren allegaeder slecht ende plat boven ende niet hooch, scheenen heel dor te syn. Dit vorige op het corts beooght ende afgepeylt, wert stracx weder heel mistich met regen, waeren tot 3 reysen onder seyl met een cleyn luchie maer mosten stracx door stilte weder ten ancker comen, alsoo met de stroom om de N. dreef, quaemen eenige reysen ten ancker op 22¹⁄₂ vadem, schilpige santgront, hier nu geset liggende, vernaemen weynich stroom. Tegen den middach cregen wy een moy coeltie uyt een Suydelycker hant, gingen onder seyl, deden ons best om buyten dese gebroocken eyl. te comen, seylden omtrent ¹⁄₄ myl boven het Ooster recif, vonden de diepte in ’t vaerwater als volcht 20, 21, 23, 27, 28 vadem, santgront. Doen wy het Ooster recif een quart myl van ons hadden in ’t N.N.W. van ons, ende lach met het Barbaren eylant overeen, bevonden doen de diepte van 18 vadem, schilpige craelgront. Doen lach het Barbaren eylant 1¹⁄₂ myl van ons, ende de mist claerde heel op, saegen noch een vlack eylant doen in ’t N.O. ¹⁄₂ O. van ons liggen. Dese voorschreven eylanden syn 1, 1¹⁄₂ à 2 mylen lang, hebbende veel cleyne eylandekens ende clippen by haer liggen, after dese eylanden op het vaste lant leyt een kennelycke berch, boven met een keep ende leyt alleen. Daer is op het vaste lant hooch binnenlant, het welck wy met een blinck eens saegen, ende was meest boven bedeckt met sneeuw, de berch met de keep lach ’s middachts N.W.t.N. van ons, waeren doen ¹⁄₂ myl buyten het Ooster rif. Saegen doen 3 vaertuygies naer ons toecomen, hebben dien ingewacht, quaemen aen boort, in ider was 5, 6, 8 man, ende het vaertuych ende volck was van gedaente als vooren, sy wisten die plaetsen oock te noemen die de voorige inwoonders ons genoempt hadden, quaemen in ’t schip ende vraechden stracx naer taback, hadden eenige fyne vellen; naer wy sien conden waeren het ottersvellen die sy wilden verruylen, maer hielden dien heel duer, verruylden eenige robbevellen met een beerehuyt voor taback, sy droncken scheepsarack voor sackie[21], ende waeren heel vriendelyck ende vrolyck volck, sy wilden ons after de eylanden te ree hebben, noemden een plaets Tamary, seggende Pierke Tamary, dat is te seggen, compt te Tamary. Sommige van haer hadden groote silvere ringen in haer ooren, conden gout ende silver heel wel, verachte coper. Hadden haer vuerslaegen by haer om vuer te slaen, dat waeren viercante planckies daer een holletien in is, was voosachtich hout, daertoe hebben sy rieten daer een cort stockien in steeckt; als sy vuer hebben willen, soo stoten sy dat stockien in dat holletie ende vryven dat tusschen haer handen, dat het omdraeyt heen en weer, soo gedoopt in gesmolten swavel houden dat daeraen, hebben stracx brandent vuer. Dese habytanten noemden een plaets, die sy wesen in ’t N.O.t.N. te liggen, Takotekan, ende in ’t N.O. een plaets genoempt Rackokan, brachten oock traen in leeren sacken om te verruylen aen boort. Sy siende dat wy voorsloegen om wat bet te laeten loopen, voeren van boort ende riepen al in ’t wechvaeren Pierke Tamary ende wesen naer lant ende toonden haer heel vrolyck. Sy van boort synde liepen wat bet t’see tot op 40 vadem, ende alsoo het cort weer heel mistich wert, geyden onse seylen op ende leyden het met de steven t’see met de besaen, ende lieten het ’s nachts dryven, de wint meest S.W. met goet weder ende slecht water, maer heel mistich; het diepte af tot op 50 vadem, santgront, saegen naer de middach een hoogen berch met een pieck in ’t N. ¹⁄₂ O. van ons.

d 14.

’s Morgens was ’t noch heel mistich, de wint Westelyck met cleyn topseyls coelte ende slecht water, maeckten seyl, stelden onse cours O. aen, tegen den middach begon ’t op te claeren, cregen helder sonneschyn weder. ’s Middachts giste geseylt te hebben, O.t.S. 4 mylen, waeren volgens dien, op de breete van 43 gr. 25 min., alsdoen lach het Barbaren eyl. N.W.t.W. 4 mylen van ons, saegen in ’t lant een hoogen berch met een pieck, die wel 20 mylen van ons lach, in ’t N.W.t.N. van ons. Dat Noordelycxste van de Barbaren eyl. lach N. 3 mylen van ons, benoorden dese eylanden ontfalt hem het lant met een groote inbocht ende is al laech slecht lant, maer diep in ’t lant hooch geberchte, ’t welck bedeckt lach van sneeuw; saegen cort naer de middach noch een vlack eylantie, het welck recht in de bocht leyt, ende heeft verscheyde clippen om de N.O. van hem liggen, vernaemen hier veel walvisschen, gaven ’t den naem van ’t Walvisch eylant. Onse cours was O.N.O. langs de wal, conden geen voorlant in de bocht sien als het hooch binnenlant, saegen oock in ’t N.O. hooch lant, was ’s middachts 50 vadem diep geweest. Onse cours tot ’s avonts O.N.O., de wint variabel van ’t N.N.W, tot ’t S.S.W., diep naer de middach 55, 60, 65 vadem, santgront. ’s Avonts lach het hooge lant dat op de Noortsy van de groote bocht leyt, in ’t N.t.W. ¹⁄₂ W. van ons, waeren omtrent 3 à 4 mylen van lant. Het veerste lant daeraen streckende was duynich lant, ende lach in ’t N.t.O. van ons, 5 à 6 mylen, ende was diep 65 vadem, stelden doen onse cours N.O.t.N. aen. ’s Nachts was de wint W.N.W. ende W., doorgaende coelte, diep 65, 70 vadem, santgront, in de tweede wacht vertoonde hem de see soo brandich, conde niet beter sien ofte saegen een droochte in ’t O.N.O. van ons, leyden het met de steven om de S.W. ende lieten het met een seyl byleggen, verwachtende den dach.

e 15.

’s Morgens was ’t taemelyck weder, de wint met een styve doorgaende coelte N.W., maeckten seyl, deden onse cours by de wint over om de N.N.O.; den dach wat doorgebroocken synde, peylden de N. hoeck van de groote bocht W.t.S. van ons, ende de N.hoeck van de duynen W.N.W. 2 à 3 mylen van ons. Dese streeck duynen vertoonen haer als een eylant, door oorsaeck het lant aen beyde eynden hem ontfalt, seer cort om de West. Wy gaven de N. hoeck van de duynen de naem van Caep de Canael, omdat wy anders niet sien conden of daer benoorden in ’t N.W. van ons was een doorganck ofte canael, maer de wint naer ’t W. treckende, soo styf doorblaesende alsof hy door een trechter quam, naemen onse marsseyls in, lieten het voorts om de N. voort staen, maer corts daernaa besadichde de wint, soodat wy onse marsseyls daer weder bysetten. Wat over de middach saegen wy een heel hoogen berch in ’t N. van ons, ende corts daernae oock in ’t N.N.W. welck lant seer claer blonck van sneeuw. ’s Middachts giste ick geseylt te hebben N.O. ¹⁄₂ O. 15¹⁄₂ myl, waeren volgens dien, op de breete van 44 gr. 4 min., ende op de lengte van 165 gr. 27 min., ende op de bevonden breete van 44 gr. 3 min. Hadden doen een hoogen uyt muntende berch recht N. van ons, ende was heel claer helder maer seer cout weder, continueerden onse cours N. tot ’s avonts, ende was doen 115 vadem diep, singelgront. Naer gissing van ’s middachts behouden cours N.N.O. 4 mylen, peylden doen het geberchte als volcht, in ’t W.t.N. lach de pieckberch, dien wy op den 13^den oock gesien hadden by Tamarij, in ’t N. ¹⁄₂ O. van ons; in ’t N.W. ¹⁄₂ W. lach een heel hooge berch, die boven op seer hackelich was ende geleeck een eylant, ende daerby noch een hoogen berch, die hem aen tween met een cloof vertoonde; daer beoosten quam een hoogen ronden berch hem vertoonen met syn top door een dys, saegen in ’t N. ¹⁄₂ W. een hoogen vlacke gecartelden berch, daer op het W. eynt een berch op staet, gelyckende een boeren schuer van fatsoen, ende is oock het hoochste van dien berch. Van d^o. berch streckte wat laeger lant tot in ’t N.O.t.N. ende was het veerste lant dat wy sien conden; de boeren schuer berch lach ons het naest ende was omtrent 10 mylen van ons. Het geberchte leeck al aen malcanderen vast te wesen tot den gehackelden berch, soo ick con bemercken liep een canael tusschen den gehackelden berch ende den pieckberch door om de W., gelyck per uytworpsel can beoocht worden. Dreven de eerste wacht in stilte, de eerste wacht uyt synde was ’t 100 vadem diep, cregen een coeltie uyt een S.W., de wint te vooren W.N.W. geweest synde, stelden onse cours N.O.t.O. aen, tegen den dach wert het heel mistich ende waeren gront af.