Читать книгу Pilates w rehabilitacji - Samantha Wood - Страница 11

Przez ostatnie 15 lat w czasopismach medycznych publikowano coraz więcej prac opowiadających się za zastosowaniem metody Pilatesa jako skutecznej formy leczenia zachowawczego w dziedzinie rehabilitacji i fizjoterapii urazów narządu ruchu. Wykazano, że ćwiczenia pilates poprawiają siłę mięśni stabilizacji centralnej (Emery i wsp., 2010; Kloubec, 2010), zwiększają siłę mięśni i ogólną ich elastyczność (Kao i wsp., 2015; Kloubec, 2010; Campos de Oliveira, Goncalves de Oliveria i Pires-Oliveria, 2015; Sekendiz i wsp. 2007; Segal, Hein i Basford, 2004), przyczyniają się do osiągnięcia efektywnej sprawności ruchowej (Emery i wsp., 2010; Herrington i Davies, 2005), poprawiają postawę ciała i równowagę posturalną (Alves de Araujo i wsp., 2012; Emery i wsp., 2010; Natour i wsp., 2015; Campos de Oliveira, Goncalves de Oliveria i Pires-Oliveria, 2015), a także pomagają w łagodzeniu bólu (Campos de Oliveira, Goncalves de Oliveria i Pires-Oliveria, 2015; Rydeard i wsp., 2006; Wells i wsp., 2014). Dla tych osób, które muszą zobaczyć na własne oczy dowody naukowe, na następnych stronach podsumowano jedne z najlepszych opublikowanych dotąd prac.

Pilates w ćwiczeniach mięśni stabilizacji centralnej

Ponieważ cały ruch pochodzi ze środka lub inaczej centrum ciała (więcej na ten temat później), logicznym wydaje się rozpoczęcie właśnie od tego tematu. Znaczenie najgłębiej leżącego mięśnia brzucha, czyli mięśnia poprzecznego brzucha (ang. transversus abdominis – TrA), jako stabilizatora kręgosłupa jest już dobrze znane, zarówno w piśmiennictwie, jak i praktyce klinicznej. U pacjentów z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, często obserwuje się zmniejszenie aktywności mięśniowej TrA wraz z ruchem kończyn we wszystkich kierunkach, a ta zmiana dotycząca kontroli mięśnia poprzecznego brzucha występuje niezależnie od konkretnego stanu chorobowego (Hodges i Richardson, 1996, 1998). Zatem odtworzenie kontroli nerwowo-mięśniowej nad TrA w celu zwiększenia stabilizacji kręgosłupa jest powszechnie akceptowaną koncepcją w rehabilitacji bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i okolicy miednicy (Comerford i Mottram, 2001; Hodges i Richardson, 1999). Oprócz TrA inne głębokie mięśnie, które przyczepiają się bezpośrednio do tułowia i zapewniają stabilizację (często określane jako tzw. układ mięśni lokalnych), to mięśnie wielodzielne w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, przepona i mięśnie dna miednicy.

W ostatnich latach w fizjoterapii skupiono się bardziej na leczeniu przewlekłego bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa z perspektywy kontroli motorycznej mięśni niż z pozycji wzmacniania tylko siły mięśniowej. W 2000 r. Jull i Richardson opublikowali badanie w Journal of Manipulative Physiological Therapy, w którym zaproponowali nowy kierunek w przypadku ćwiczeń terapeutycznych – wykorzystanie tych, które opierają się na badaniach dysfunkcji mięśni u pacjentów z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, co doprowadziło do odkrycia upośledzenia czynności mięśni głębokich tułowia i grzbietu. Wskazali oni, że mięśnie te odgrywają czynnościową rolę we wzmacnianiu stabilizacji segmentów ruchowych kręgosłupa i kontroli nad nimi oraz że upośledzenie czynności mięśni, obserwowane u pacjentów z bólem kręgosłupa, dotyczy kontroli motorycznej, a nie siły mięśniowej. Ich swoiste podejście do ćwiczeń koncentruje się początkowo na odtworzeniu kontroli nad jednoczesnym skurczem mięśni głębokich przyczepiających się do kręgosłupa. Wyniki ich prac pokazały, że to podejście skutecznie ogranicza upośledzenie kontroli nerwowo-mięśniowej i pozwala opanować ból u pacjentów z ostrym i przewlekłym tzw. bólem krzyża.

Jak aktywować mięśnie głębokie tułowia? Podstawowym ćwiczeniem w tradycyjnych programach stabilizacji w przypadku bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa jest manewr napinania mięśni brzucha (ADIM). ADIM jest często stosowany w celu ułatwienia odtworzenia mechanizmów kontroli nerwowo-mięśniowej lokalnych głębokich mięśni stabilizujących tułowia (Richardson, Jull i Hodges, 2004; Urquhart i wsp., 2005). Ustalono, że podczas manewru napinania mięśni brzucha mięśnie wielodzielne aktywują się jednocześnie z mięśniem poprzecznym brzucha (Richardson i wsp., 2002). W badaniu Hidesa i wsp. (2011 r.) wykazano, że słaba siła TrA wiązała się z ograniczoną zdolnością do skurczu mięśni wielodzielnych, natomiast pacjentom z silnym mięśniem TrA towarzyszyła cztery i pół razy większa siła skurczu mięśni wielodzielnych. Ponadto w badaniach elektromiograficznych przeprowadzonych przez Sapsforda i wsp. (2001) wykazano, że aktywność mięśni brzucha jest normalną odpowiedzią na ćwiczenia mięśni dna miednicy u osób bez dysfunkcji tych ostatnich i że submaksymalne izometryczne ćwiczenia mięśni brzucha aktywują mięśnie dna miednicy. Dlatego kluczem do aktywizacji wszystkich tych mięśni wydaje się być mięsień poprzeczny brzucha.

Co to wszystko ma wspólnego z metodą Pilatesa? Ćwiczenia pilates obejmują uaktywnienie lokalnych, głębokich mięśni stabilizujących tułowia za pomocą ruchu polegającego na oparciu odcinka lędźwiowego (tzw. imprint). Działanie to, mimo że może być różnie określane, jest w zasadzie takie samo jak ADIM, czyli manewr, w którego przypadku udowodniono aktywację TrA w treningu stabilizującym kręgosłup. Wynika z tego zatem, że ćwiczenia pilates byłyby skuteczne w stabilizacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa, a tym samym w leczeniu bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy poprzez poprawę kontroli nerwowo-mięśniowej nad tymi mięśniami głębokimi, dzięki manewrowi napinania lub ruchowi imprint. Ale czy istnieją dowody na poparcie tego twierdzenia? Czy tzw. ruch imprint w ćwiczeniach pilates aktywuje mięśnie głębokie brzucha? Tak właśnie jest, i dowodzą tego przedstawione tutaj badania.

Przegląd badań naukowych dotyczących ćwiczeń pilates: mięśnie stabilizacji centralnej (ang. core muscles)

Ćwiczenia pilates w aktywacji mięśni głębokich brzucha

Badanie z 2008 r. przeprowadzone przez Endlemana i Critchley’a dostarczyło pierwszych dowodów naukowych na to, że określone ćwiczenia pilates aktywują leżące mięśnie głębokie brzucha. Badacze ci wykorzystali ultradźwięki do pomiaru zmian grubości mięśnia poprzecznego brzucha (TrA) i mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha (OI), gdy badane osoby wykonywały typowy zestaw klasycznych ćwiczeń pilates: „imprint”, „setka” (s. 67), rolowanie tułowia, krążenie kończyną dolną na macie oraz „setka” na reformerze pilates. Naukowcy stwierdzili istotny, reprezentujący ich aktywność wzrost grubości tych mięśni, zarówno w przypadku TrA, jak i OI, podczas wszystkich prawidłowo wykonanych ćwiczeń pilates w porównaniu z ćwiczeniami w leżeniu na plecach. Kolejnym interesującym wynikiem był fakt, że grubość TrA podczas „setki” była większa niż w przypadku wykonywania ćwiczeń na macie, co pokazuje, że użycie reformera pilates może prowadzić do większej aktywacji mięśnia poprzecznego brzucha w niektórych ćwiczeniach.

Endleman I. i Critchley D.J.: Transversus abdominis and obliquus internus activity during Pilates exercises: Measurement with ultrasound scanning. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation 89: 2205–2212.

Ćwiczenia pilates w kontroli okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy

W badaniu z 2005 r. przeprowadzonym przez Herringtona i Daviesa przedstawiono dowody naukowe na to, że u osób wykonujących ćwiczenia pilates dzięki skurczowi TrA można utrzymać lepszą kontrolę nad odcinkiem lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa i miednicy niż u tych osób, które wykonują typowe ćwiczenia zgięcia tułowia i przybliżania głowy do brzucha (tzw. brzuszki) lub nie ćwiczą mięśni brzucha w ogóle. Do oceny wydajności mięśnia TrA podczas czynności napinania mięśni brzucha (badanie izolacji TrA) oraz podczas obciążania kończyn (test stabilności okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy) naukowcy wykorzystali urządzenie Pressure BioFeedback w trzech grupach kobiet bez dolegliwości bólowych tych okolic: 12 z nich ćwiczyło pilates, kolejne 12 regularnie ćwiczyło tzw. brzuszki, a 12 pozostałych stanowiło grupę kontrolną, która w ogóle nie wykonywała żadnych ćwiczeń.

Spośród 17 osób, które przeszły pomyślnie test izolacji TrA, 10 pochodziło z grupy ćwiczącej metodą Pilatesa (83%), 4 z grupy ćwiczącej tzw. brzuszki (33%), a 3 z grupy kontrolnej (25%). Tylko 5 z 36 badanych (14%) przeszło pomyślnie test stabilności okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy, a wszystkie te osoby pochodziły z grupy ćwiczącej pilates! Wszystkie uczestniczki badania z grupy wykonującej tzw. brzuszki i grupy kontrolnej nie przeszły testu stabilności okolicy lędźwiowo-miedniczej.

Herrington L., Davies R.: The influence of Pilates training on the ability to contract the transversus abdominis muscle in asymptomatic individuals. Journal of Bodywork and Movement Therapies 9 (1): 52–57.

Ćwiczenia pilates w nieswoistym przewlekłym bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa

W dotychczasowych badaniach wykazano, że ćwiczenia pilates są skuteczne w uruchamianiu głębokich stabilizatorów kręgosłupa u osób pozostających bez objawów. Czy ćwiczenia pilates mają jednak taki sam wpływ na osoby z bólem krzyża?

Przegląd badań naukowych dotyczących pilates: ćwiczenia pilates w przewlekłym bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa

Ćwiczenia pilates w leczeniu przewlekłego bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, czyli w tzw. bólu krzyża (ang. low back pain)

Rydeard, Leger i Smith przeprowadzili w 2006 r. randomizowane (z losowym doborem uczestników) badanie z grupą kontrolną w celu zbadania skuteczności ćwiczeń terapeutycznych opartych na metodzie Pilatesa w zakresie leczenia bólu i niepełnosprawności funkcjonalnej w populacji z nieswoistym przewlekłym tzw. bólem krzyża.

W tym badaniu 39 osób aktywnych fizycznie w wieku 20–55 lat zostało losowo przydzielonych do grupy ćwiczącej lub do grupy kontrolnej. W grupie ćwiczącej zastosowano 4-tygodniowy protokół leczenia składający się z określonych ćwiczeń pilates na macie i reformerze pilates, wykonywanych trzy dni w tygodniu w ośrodku klinicznym oraz z 15-minutowego programu ćwiczeń domowych wykonywanych 6 dni w tygodniu. W grupie kontrolnej nie stosowano żadnych konkretnych ćwiczeń i kontynuowano dotychczasową standardową opiekę, polegającą na konsultacji z lekarzem i innymi specjalistami odbywanymi w razie potrzeby. Osoby te poinstruowano, aby kontynuowały dotychczasowe aktywności fizyczne. Wyniki badania wykazały znacznie mniejszy poziom niepełnosprawności funkcjonalnej i przeciętne nasilenie bólu w grupie ćwiczącej pilates w porównaniu z grupą kontrolną.

Wskaźniki dotyczące niepełnosprawności w grupie ćwiczącej pilates utrzymywały się przez cały 12-miesięczny okres obserwacji. Głównym ustaleniem tego badania było to, że program określonych ćwiczeń ukierunkowanych na odtworzenie kontroli nerwowo-mięśniowej oparty na metodzie Pilatesa był bardziej skuteczny pod względem zmniejszania nasilenia bólu i wskaźników niepełnosprawności funkcjonalnej w porównaniu ze standardową opieką lub brakiem wykonywania ćwiczeń ruchowych. Warto jednak zauważyć, że wszyscy uczestnicy tego badania byli w przeszłości leczeni z powodu tzw. bólu krzyża. U większości z nich (90%) wykonywano zabiegi fizjoterapeutyczne, z czego u 74% wykonywano jakąś formę terapii ruchowej. Mimo że nie zostało to specjalnie zbadane ani udowodnione w tym badaniu, to znajduje uzasadnienie fakt, iż w przypadku tej typowej aktywnej populacji osób z nieswoistym bólem krzyża, ćwiczenia na podstawie metody Pilatesa były bardziej skuteczne pod względem zmniejszania bólu i niepełnosprawności funkcjonalnej niż inne rodzaje ćwiczeń i formy leczenia.

Rydeard R., Leger A. i Smith D.: Pilates-based therapeutic exercise: Effect on subjects with nonspecific chronic low back pain and functional disability: A randomized controlled trial. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy 36 (7): 472–484.

Pilates a jakość życia pacjentów z przewlekłym bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa

W innym badaniu opublikowanym w 2015 r. w czasopiśmie Clinical Rehabilitation postawiono za cel ocenę skuteczności metody Pilatesa w zakresie zmniejszenia bólu, poprawy funkcjonowania i jakości życia pacjentów z przewlekłym nieswoistym bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa. Naukowcy wybrali 60 pacjentów z listy oczekujących na fizjoterapię i losowo przydzielili ich do grupy eksperymentalnej lub kontrolnej. W obu grupach kontynuowano leczenie za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Grupa eksperymentalna uczęszczała na zajęcia w studio pilates dwa razy w tygodniu przez 90 dni.

Podczas badań, 4 razy w odstępach czasu (wyjściowo, po 45, 90 i 180 dniach) oceniano w sposób zaślepiony następujące parametry: ból, funkcjonowanie, jakość życia, satysfakcję z leczenia, ruchomość kręgosłupa oraz przyjmowanie NLPZ. Porównanie obu grup wraz z upływem czasu wykazało znaczącą różnicę na korzyść grupy ćwiczącej pilates pod względem nasilenia bólu, funkcjonowania i niektórych domen branych pod uwagę w ocenie jakości życia. Pacjenci z grupy ćwiczącej pilates stosowali mniej leków i stopniowo ograniczali ich przyjmowanie, podczas gdy pacjenci z grupy kontrolnej przyjmowali taką samą liczbę NLPZ aż do zakończenia badania.

Na podstawie tych wyników Natour i wsp. stwierdzili, że metoda Pilatesa była skuteczna w zmniejszaniu bólu oraz poprawie funkcjonowania i jakości życia u pacjentów z przewlekłym nieswoistym bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa. Ponadto wskazali, że ćwiczenia pilates nie nasilały bólu w grupie eksperymentalnej, wykazując tym samym, że stosowanie tej metody nie miało żadnych szkodliwych skutków i potwierdzając jednocześnie przekonanie, że pilates jest bezpieczną opcją ćwiczeń dla pacjentów z bólem okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa.

Natour J., de Araujo Cazotti L., Ribeiro L.H. i wsp.: Pilates improves pain, function and quality of life in patients with chronic low back pain: A randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation 29 (1): 59–68.

Ćwiczenia pilates po urazie okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa

W dotychczasowych badaniach wykazano, że ćwiczenia pilates są skuteczne w leczeniu przewlekłego nieswoistego bólu okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, ale czy są one również skuteczne w określonych stanach pourazowych, takich jak kręgozmyk?

Przegląd badań naukowych dotyczących pilates: ćwiczenia pilates po urazie okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa

Opis przypadku: kręgozmyk pourazowy L4–L5

W opisie przypadku z 2016 r., przedstawionym przez Oliveira, Guedesa, Jassi’ego i wsp., analizowano wpływ ćwiczeń Pilatesa na pacjenta z pourazowym kręgozmykiem L4–L5. Jest to rzadki stan, w którym jeden kręg (najczęściej L5–S1) przesuwa się do przodu lub do tyłu w stosunku do drugiego, leżącego poniżej. Często zaleca się w tych przypadkach interwencję chirurgiczną, ale jeśli kręgosłup u pacjenta jest stabilny (Wells i wsp., 2014), można rozważyć zachowawcze techniki dążące do poprawy stabilności tej okolicy, takie właśnie jak metoda Pilatesa.

W badaniu, 45-letni mężczyzna wykonywał 3 razy w tygodniu przez 12 tygodni, 60-minutową sekwencję określonych ćwiczeń pilates przy użyciu beczki do pilatesu z drabinką, urządzenia cadillac oraz reformera pilates. Pacjent kierował się wskazówkami instruktora, aby postępować zgodnie z dobrze znanymi zasadami Pilatesa (patrz: rozdział 2). Przeprowadzono badania wstępne i końcowe w celu oceny oporu mięśniowego (ang. muscular resistance) zginaczy i prostowników grzbietu, siły zginaczy i prostowników w stawie kolanowym, elastyczności stawów biodrowych i tułowia, równowagi oraz nasilenia bólu.

Po 12 tygodniach wyniki badania wykazały znaczną poprawę w zakresie wszystkich badanych zmiennych z wyjątkiem równowagi posturalnej, w stosunku do której stwierdzono jedynie niewielką poprawę. Autorzy doszli do wniosków, że metoda Pilatesa była skuteczna w zakresie poprawy siły mięśni, ich elastyczności, równowagi posturalnej oraz zmniejszania bólu u pacjenta z pourazowym kręgozmykiem L4–L5. Wskazali, że z racji tego, iż metoda Pilatesa jest zachowawczą i tanią metodą leczenia, może być ona dobrą opcją w terapii pacjentów, u których występuje stabilny pourazowy kręgozmyk.

Oliveira L.C., Guedes C.A., Jassi F.J. i wsp.: Effects of the Pilates method on variables related to functionality of a patient with traumatic spondylolisthesis at L4–L5: A case study. Journal of Bodywork and Movement Therapies 20 (1): 123–131.

Ćwiczenia pilates dla górnej części ciała

W dotychczasowych badaniach koncentrowano się na dolnym odcinku kręgosłupa oraz skuteczności ćwiczeń pilates w rehabilitacji następstw urazów wywołujących dysfunkcje okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy. Co jednak z górną częścią ciała? Czy ćwiczenia Pilatesa są również korzystne dla osób cierpiących na choroby szyjnego odcinka kręgosłupa lub obręczy barkowej? Chociaż badania naukowe nad wykorzystaniem pilatesu do tego, co nazywam górnymi mięśniami stabilizującymi, nie są tak powszechne, jak w przypadku jego dolnej części (okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa i miednicy), to z zainteresowaniem obserwuję niedawne publikacje kolejnych badań na ten temat. Większość badaczy przypisuje pozytywne efekty obserwowane w przypadku zastosowania ćwiczeń Pilatesa u pacjentów z urazami górnych mięśni stabilizujących dla lepszej stabilizacji szyjnego odcinka kręgosłupa, poprawie postawy ciała i przestrzeganiu zasad Pilatesa, takich jak prawidłowe oddychanie i skupieniu się na jednoczesnej aktywacji mięśni stabilzacji centralnej (patrz: rozdział 2).

Przewlekły ból szyjnego odcinka kręgosłupa dotyczy 11–20% pracujących dorosłych (Cote i wsp., 2008), a jego częstość występowania stale rośnie (Hoy i wsp., 2014). Ból szyjnego odcinka kręgosłupa wiąże się z brakiem prawidłowej funkcji mięśni stabilizujących (głębokie zginacze kręgosłupa szyjnego), co może prowadzić do wyrównawczego przeciążenia powierzchownych mięśni kręgosłupa szyjnego oraz obręczy barkowej (Moffett i McClean, 2006). Osłabienie lub dysfunkcja w obrębie górnych mięśni stabilizacji centralnej lub mięśni stabilizujących odcinek szyjny kręgosłupa powodują zmęczenie mięśni przy długotrwałym obciążeniu, takim jak siedzenie przed komputerem lub wpatrywanie się w smartfon przez dłuższy czas. Wykazano, że ćwiczenia stabilizujące szyjny odcinek kręgosłupa poprawiają wydolność mięśni oraz zmniejszają nasilenie bólów głowy i szyjnego odcinka kręgosłupa (Jull i wsp., 2002).

Oprócz zahamowania czynności i osłabienia głębokich zginaczy kręgosłupa szyjnego, w kilku badaniach, jako przyczynę lub skutek chorób obręczy barkowej i szyjnego odcinka kręgosłupa, wskazuje się na nieprawidłową postawę części piersiowej kręgosłupa, nieprawidłową biomechanikę stawu barkowego i niestabilność łopatek (Emery i wsp., 2010). Do efektywnego ruchu rąk i kończyn górnych i szyjnego odcinka kręgosłupa kluczowe znaczenie ma stabilność mięśni wokół łopatek. Odtworzenie wzorców pracy mięśni posturalnych (górnych mięśni stabilizacji centralnej) grzbietu i obręczy barkowej można osiągnąć za pomocą określonych ćwiczeń stabilizujących, w tym ćwiczeń pilates (Moffett i McClean, 2006).

Przegląd badań naukowych dotyczących pilates: odcinek szyjny kręgosłupa i obręcz barkowa

Ćwiczenia pilates w leczeniu zaburzenia postawy polegającego na wysunięciu głowy do przodu (kifotyzacji części szyjnej kręgosłupa, ang. Forward Head Posture)

W 2016 r. w Journal of Physical Therapy Science opublikowano badanie wskazujące, że ćwiczenia pilates należy zalecać jako odpowiednią metodę leczenia i zapobiegania postawy z wysunięciem głowy do przodu (FHP). FHP staje się coraz bardziej rozpowszechnione ze względu na ilość czasu poświęcaną na korzystanie z urządzeń elektronicznych, takie jak smartfony, tablety i komputery. FHP definiuje się klinicznie jako doprzednie ustawienie szyjnego odcinka kręgosłupa. Wiąże się ono z występowaniem: bólu szyjnego odcinka kręgosłupa, bólów głowy, zmęczeniem, nierównowagą mięśniową i ograniczeniem ruchów szyjnego odcinka kręgosłupa. Jest to częsty prekursor takich stanów patologicznych, jak przepuklina szyjnych krążków międzykręgowych, przewlekły ból krzyża i dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego. Na podstawie wyników wcześniejszych badań przeprowadzonych przez Kuo, Tullego i Galea (2009), w których stwierdzono, że ćwiczenia pilates mogą przynieść poprawę w zakresie pogłębionej kifozy piersiowej u starszych osób, autorzy postawili hipotezę, że dzięki tej metodzie można poprawić funkcjonowanie odcinka szyjnego kręgosłupa poprzez ograniczenie FHP.

W badaniu 28 uczestniczek z FHP w wieku 23–39 lat, prowadzących siedzący tryb życia zostało losowo przydzielonych do grupy ćwiczącej pilates (grupa pilates) lub do grupy z ćwiczeniami klasycznymi. Każda grupa ćwiczyła 50 minut dziennie, 3 dni w tygodniu, z dodatkowym obciążeniem dodawanym co tydzień, przez 10 tygodni. W programie ćwiczeń w grupie pilates koncentrowano się na rozciąganiu prostowników odcinka szyjnego kręgosłupa i mięśni odcinka piersiowego kręgosłupa oraz wzmacnianiu głębokich zginaczy odcinka szyjnego kręgosłupa, mięśni cofających obręcz barkową, mięśni grzbietu i mięśni brzucha z równoczesną aktywacją mięśni stabilizacji centralnej dzięki skupieniu się na technice oddychania. Klasyczne ćwiczenia w drugiej grupie obejmowały ćwiczenia rozciągające i wzmacniające, zwykle stosowane w celu poprawy postawy, ale bez jednoczesnej aktywacji mięśni stabilizacji centralnej.

W celu określenia stopnia FHP u każdej pacjentki za pomocą zdjęcia RTG szyjnego odcinka kręgosłupa zmierzono kąt czaszkowo-kręgowy. Inne parametry zmierzone przed zastosowaniem ćwiczeń i po ich zastosowaniu obejmowały: zakres ruchomości (ang. range of motion – ROM) odcinka szyjnego kręgosłupa; stopień zmęczenia górnej części mięśnia czworobocznego, mięśni przykręgosłupowych i mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego za pomocą elektromiografii powierzchniowej; subiektywne dolegliwości w postaci zgłaszania przez pacjentki nasilenia bólu i niepełnosprawności za pomocą wzrokowej skali analogowej (ang. visual analogue scale – VAS) i kwestionariusza stopnia niepełnosprawności odcinka szyjnego kręgosłupa (ang. neck distability index – NDI).

Po 10 tygodniach w obu grupach doszło do zmniejszenia nasilenia bólu i stopnia niepełnosprawności. Jednak tylko w grupie kobiet stosujących ćwiczenia pilates wykazano istotną poprawę dotyczącą zarówno kąta czaszkowo-kręgowego, jak i ROM szyjnego odcinka kręgosłupa. Ponadto w tej grupie wykazano istotne zmniejszenie stopnia zmęczenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, podczas gdy w grupie ćwiczeń klasycznych nie stwierdzono zmniejszonego zmęczenia żadnego z mięśni objętych pomiarem – w rzeczywistości zwiększył się stopień zmęczenia górnej części mięśnia czworobocznego.

Autorzy doszli do wniosku, że program pilates był bardziej skuteczny w poprawie kąta czaszkowo-kręgowego (a tym samym w ograniczaniu FHP), w zwiększeniu ROM odcinka szyjnego kręgosłupa i zmniejszeniu stopnia zmęczenia mięśni niż połączenie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających stosowanych w grupie ćwiczeń klasycznych. Uważali, że jest to spowodowane skupieniem się na wzmacnianiu mięśni stabilizacji centralnej w grupie pilates, które polepszyło ogólną postawę ciała i zwiększyło świadomość przyjmowania prawidłowej postawy u pacjentów. Poprawia się w ten sposób stabilność ogólną i miejscową.

Lee S., Lee C., O’Sullivan D. i wsp.: Clinical effectiveness of a Pilates treatment for forward head posture. Journal of Physical Therapy Science 28 (7): 2009–2013.

Ćwiczenia pilates w przewlekłym bólu szyjnego odcinka kręgosłupa

W czasopiśmie Physiotherapy opublikowano w 2016 r. badanie, w którym porównano skuteczność ćwiczeń pilates i jogi w zmniejszaniu nasilenia bólu u osób z przewlekłym bólem szyjnego odcinka kręgosłupa. Autorzy zwrócili uwagę, że w obu metodach zwraca się uwagę na połączenie umysłu z ciałem, co jest uznanym składnikiem leczenia przewlekłego bólu (Lumley i wsp., 2011) oraz że istnieją zalety w postaci mniejszych kosztów terapii związanych z metodą grupową wykorzystaną w badaniu.

W tym badaniu 56 osób z przewlekłym bólem szyjnego odcinka kręgosłupa (trwającym > 3 miesiące) przypisano do trzech grup: kontrolnej, pilatesu i jogi. W grupach pilatesu i jogi przeprowadzono w ciągu 12 tygodni 12 sesji ćwiczeniowych odbywających się w małych grupach nadzorowanych przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów, którzy modyfikowali i korygowali prowadzone ćwiczenia. Przed rozpoczęciem zajęć, po 6 oraz po 12 tygodniach przeprowadzono ocenę bólu, sprawności funkcjonalnej, ruchomości szyjnego odcinka kręgosłupa oraz oceniano postawę ciała. Sześć tygodni po zakończeniu zajęć wykonano badania kontrolne. W tym badaniu sprawdzano sprawność funkcjonalną, ocenianą za pomocą wskaźnika niepełnosprawności szyjnego odcinka kręgosłupa (NDI), nasilenie bólu, zakres ruchów szyjnego odcinka kręgosłupa. Wykonano także pomiary dotyczące postawy.

Po 12 tygodniach cotygodniowych sesji grupowych zarówno w grupie pilates, jak i w grupie jogi u pacjentów wystąpiło istotne zmniejszenie wskaźnika niepełnosprawności i nasilenia bólu w porównaniu z grupą kontrolną. Te lepsze wyniki utrzymały się także w badaniu kontrolnym po 6 tygodniach. W związku z tym autorzy doszli do wniosku, że zarówno ćwiczenia pilates, jak i joga mogą być skutecznymi i bezpiecznymi, stosowanymi w krótkim okresie, metodami leczenia przewlekłego bólu kręgosłupa szyjnego. Podkreślali jednak, że programy te muszą być nadzorowane przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów, powinny obejmować odpowiednie modyfikacje i musi być w nich stosowany rygorystyczny proces diagnostyczny, aby sprawdzić, czy pacjenci kwalifikują się do zajęć grupowych.

Dunleavey K., Kava K., Goldberg A. i wsp.: Comparative effectiveness of Pilates and yoga group exercise interventions for chronic mechanical neck pain: quasi-randomised parallel controlled study. Physiotherapy 102: 236–242.

Ćwiczenia pilates w zapobieganiu chorobom szyjnego odcinka kręgosłupa i obręczy barkowej

W badaniu z 2010 r. przeanalizowano wpływ programu ćwiczeń pilates na postawę, siłę, elastyczność i wzorce biomechaniczne okolicy szyjnego odcinka kręgosłupa i obręczy barkowej. Na podstawie wyników wcześniejszych badań, w których wykazano pozytywny wpływ ćwiczeń pilates na biomechaniczną charakterystykę dotyczącą ustawienia kręgosłupa i kończyn dolnych, autorzy postawili hipotezę, że 12-tygodniowy program poprawi postawę ciała, zakres i wzorce ruchowe mięśni kończyn górnych i tułowia.

W tym badaniu 19 zdrowych osób przydzielono losowo do grupy eksperymentalnej i kontrolnej, a następnie oceniano je dwukrotnie: na początku i po 12 tygodniach ćwiczeń. Ocena obejmowała: postawę siedzącą, siłę mięśni brzucha, ROM w stawach obręczy barkowej i maksymalne zgięcie w stawach obręczy barkowej, podczas którego rejestrowano parametry kinematyczne dotyczące szyjnego odcinka kręgosłupa, barków i tułowia oraz aktywność 16 mięśni. W grupie eksperymentalnej przeprowadzano dwie jednogodzinne, indywidualne sesje ćwiczeń tygodniowo. Wykorzystano maty, reformer pilates i urządzenie cadillac. Osobom w grupie kontrolnej polecono, aby nie rozpoczynały żadnej nowej aktywności fizycznej.

Po ćwiczeniach u osób z grupy eksperymentalnej odnotowywano mniejszą kifozę piersiową w pozycji siedzącej i większą siłę mięśni brzucha. Ponadto badani byli w stanie wykonać test maksymalnego zgięcia w stawach obręczy barkowej przy mniejszym ruchu obręczy barkowej i górnej części grzbietu, co wskazuje na zwiększoną zdolność do oddzielenia ruchu kończyny od ruchu mięśni stabilizacji centralnej po ćwiczeniach pilates. Zaobserwowano większą stabilizację łopatki. Na podstawie wyników kilku badań, w których stwierdzono, że złe ustawienie odcinka piersiowego kręgosłupa, nieprawidłowa biomechanika obręczy barkowej i niestabilność łopatki są często przyczyną lub skutkiem zaburzeń czynności szyjnego odcinka kręgosłupa i obręczy barkowej, a rezultaty tego badania potwierdzają hipotezę, że trening pilates mógłby pomóc w zapobieganiu takim zaburzeniom.

Emery K., De Serres S.J., McMillan A. i Cote J.N.: The effects of a Pilates training program on arm-trunk posture and movement. Clinical Biomechanics 25: 124–130.

Pilates w leczeniu tendinopatii stożka rotatorów

Celem badania przeprowadzonego w 2016 r. przez Akbasa i Erdemema w Turcji było ustalenie, czy kliniczny program ćwiczeń pilates stworzony specjalnie dla mięśni obręczy barkowej jest lepszy od tradycyjnego programu fizjoterapii u pacjentów z tendinopatią stożka rotatorów. Odnosząc się do potencjalnych korzyści płynących z ćwiczeń pilates wobec tkanki łącznej i urazów z przeciążenia, o których donoszono w piśmiennictwie (Anderson i Spector, 2000; Kloubec, 2010), autorzy postawili hipotezę, że zastosowanie zasad i ćwiczeń Pilatesa u pacjentów z tendinopatią stożka rotatorów przyniesie pozytywne efekty.

W badaniu wzięło udział 19 ochotników z rozpoznaniem tendinopatii stożka rotatorów, których przydzielono losowo do grupy pilates i grupy kontrolnej. Obie grupy były leczone za pomocą gorących okładów i ultradźwięków przez 15 sesji. Zostały też poinstruowane odnośnie do stosowania programu tradycyjnych ćwiczeń domowych z użyciem ściany i drążka w celu wzmocnienia i rozciągnięcia mięśni kończyn górnych. W każdej z 15 sesji grupa pilates wykonywała również nadzorowany i trwający 20–30 minut protokół ćwiczeń pilates na macie z opaską oporową i piłką zgodnie ze swoimi możliwościami.

Wszyscy pacjenci na początku badania i po trzech tygodniach wypełniali samodzielnie następujące kwestionariusze: skala wzrokowo-analogowa do oceny nasilenia bólu (ang. Visual Analog Scale – VAS); kwestionariusz dotyczący niepełnosprawności ramienia, obręczy barkowej i ręki (ang. Disabilities of the Arm, Shoulder and Hand – DASH) oraz wskaźnik bólu i niepełnosprawności barku (ang. Shoulder Pain and Disability Index – SPADI) w celu oceny stopnia niepełnosprawności; kwestionariusz oceny zdrowia (ang. Health Assessment Questionnaire – HAQ) oraz jego krótsza wersja zawierająca tylko wskaźnik niepełnosprawności (HAQ-DI) stworzone przez badaczy Uniwersytetu Stanforda w celu oceny ogólnego poziomu zdrowia; a także Skalę Lęku Becka (BAI) w celu oceny poziomu lęku. Wyniki uzyskane na podstawie kwestionariuszy przed leczeniem były podobne w obu grupach. Po trzech tygodniach w obu grupach uczestnicy zgłaszali istotne zmniejszenie nasilenia bólu w nocy, bólu przy rotacjach wewnętrznej i zewnętrznej w stawie barkowym oraz niższą punktację na skalach DASH i SPADI. Jednak tylko w grupie pilates zgłaszano zmniejszenie nasilenia bólu spoczynkowego, bólu przy zgięciu i odwodzeniu w tym stawie, a także niższą punktację na skalach HAQ i BAI.

Autorzy wskazali, że w obu grupach oczekiwano pewnego stopnia poprawy, ponieważ wszyscy pacjenci byli poddawani fizjoterapii. Mniejszą bolesność przy ruchu zgłaszaną przez pacjentów w grupie pilates wiązali z metodą Pilatesa dotyczącą oddychania i koncentracji podczas wykonywania ćwiczeń (Kloubec, 2010). Uważali również, że ważnym czynnikiem jest zmniejszenie lęku (o czym świadczy mniejsza punktacja w skali BAI w grupie ćwiczącej pilates). Powszechnie przyjmuje się, że depresja i lęk są jednymi z przyczyn bólu mięśniowo-szkieletowego u pacjentów. Stosowanie pilates wiąże się z lepszymi wynikami dotyczącymi jakości życia, zwłaszcza w wymiarach: funkcjonowania fizycznego, ogólnego stanu zdrowia i zdrowia psychicznego (Viera i wsp., 2013). Na koniec autorzy powołali się na artykuł z 2000 r. napisany przez Andersona i Spectora, w którym przedstawiono, w jaki sposób współczesne teorie naukowe związane z biomechaniką i dotyczące uczenia się motoryki odnoszą się do teoretycznych podstaw metody Pilatesa. Stwierdzono, że ćwiczenia pilates zapewniają uzupełniające się czynniki, które ułatwiają działanie sił kompresyjnych i dekompresyjnych oddziałujących na tkankę łączną, poprawiając w ten sposób krążenie. Zasugerowali, że ta poprawa krążenia aktywuje mechanizmy gojenia się ścięgien, zwiększając w ten sposób poziom, do którego można unieść kończynę bez bólu.

Akbas E. i Erdem E.U.: Does Pilates-based approach provide additional benefit over traditional physiotherapy in the management of rotator cuff tendinopathy? A randomized controlled trial. Annals of Sports Medicine and Research 3 (6): 1083.

Ćwiczenia pilates a kończyny dolne

Im dalej w dół łańcucha kinematycznego aż do kończyn dolnych, tym znacznie mniej opublikowanych prac badawczych nadających się do przeglądu systematycznego. Powszechnie uznaje się jednak, że racjonalnym uzasadnieniem zastosowania metody Pilatesa w problemach dotyczących kończyny dolnej jest koncepcja wzmocnienia mięśni stabilizacji centralnej (Wilson i wsp., 2005). W jednym z badań przeprowadzonym przez Zazulaka i wsp. (2007) badano kontrolę nerwowo-mięśniową mięśni stabilizacji centralnej w przypadku czynnego repozycjonowania proprioceptywnego i przemieszczenia tułowia sportowców akademickich płci żeńskiej, a następnie przez 3 lata monitorowano ich urazy. Stwierdzono, że niedostateczna aktywność mięśni stabilizacji centralnej była czynnikiem ryzyka odniesienia urazu więzadła krzyżowego przedniego kolana. Zarówno to badanie, jak i inne wskazują, że osłabienie mięśni stabilizacji centralnej może predysponować do urazów kończyn dolnych, a ich wyniki sugerują, że osiągnięcie stabilności mięśni stabilizacji centralnej ma zasadnicze znaczenie dla ustalenia stabilnej podstawy dla ruchu kończyn. Zatem ćwiczenia pilates, które – jak wykazano – poprawiają siłę mięśni stabilizacji centralnej (Emery i wsp., 2010; Kloubec 2010) są idealną metodą ćwiczeń w leczeniu urazów kończyn dolnych i ich zapobieganiu.

Przegląd badań naukowych dotyczących pilates: kończyny dolne

Ćwiczenia pilates w przypadku zabiegu operacyjnego – całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego lub kolanowego

Chirurdzy ortopedyczni (lekarz specjalista ortopedii) William Jaffe i Brett Levine, we współpracy z dyplomowaną pielęgniarką i instruktorką pilates Beth Kaplanek, opracowali specjalny protokół tych ćwiczeń dla pacjentów po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego lub kolanowego. Autorzy zachwalali pilates jako integracyjną metodę treningu całego ciała, którą można łatwo modyfikować w zależności od indywidualnych ograniczeń i ograniczeń nałożonych przez ortopedę. Pacjentów, którzy wyrazili zainteresowanie ćwiczeniami pilates, zachęcano do rozpoczęcia szkolenia w okresie przedoperacyjnym u certyfikowanego instruktora, a potem do podjęcia programu pooperacyjnego w ciągu 2 tygodni od wypisu ze szpitala. Zalecili oni określony zestaw zmodyfikowanych ćwiczeń pilates na macie zarówno w przypadku całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego, jak i całkowitej endoprotezoplastyki stawu kolanowego, które należy wykonywać co najmniej 3–4 razy w tygodniu przez co najmniej godzinę.

Po roku stosowania ćwiczeń, grupę 38 pacjentów, w tym 30 kobiet i 8 mężczyzn (21 po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego i 17 po analogicznym zabiegu dotyczącym stawu kolanowego), którzy postępowali zgodnie z zaleconym protokołem ćwiczeń pilates, obserwowano za pomocą kart obserwacyjnych a także rozmów telefonicznych. Na koniec przedstawiono następujące wyniki: 25 uczestników było bardzo zadowolonych, 13 było zadowolonych, nie było uczestników w pewnym stopniu zadowolonych lub niezadowolonych. Większość kobiet uczestniczących w badaniu (73%) stwierdziła, że będzie już stale kontynuować ćwiczenia pilates.

Ponadto główny autor artykułu donosił o stosowaniu tej metody u swoich pacjentów przez ostatnie 5 lat bez ani jednego negatywnego zdarzenia i przy wysokim poziomie zadowolenia pacjentów, zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym. Jest to wstępne doniesienie dotyczące małej grupy pacjentów i jako takie nie miało na celu udowodnienia, że pilates jest lepszy od tradycyjnej terapii. Chodziło o zaproponowanie tej metody jako realnej alternatywy w rehabilitacji po całkowitej endoprotezoplastyce stawu biodrowego i kolanowego.

Levine B., Kaplanek B. i Jaffe W.L.: Pilates training for use in rehabilitation after total hip and knee arthroplasty: A preliminary report. Clinical Orthopaedics and Related Research 467: 1468–1475.

Ćwiczenia pilates po całkowitej endoprotezoplastyce stawu biodrowego

W 2007 r. Klein i wsp. opracowali ankietę internetową, w której oceniano preferencje chirurgów wykonujących zabiegi endoprotezoplastyki stawów. Zabieg całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego miał za zadanie przywrócić pacjenta do aktywności sportowej. W badaniu określono 30 grup różnych aktywności (37 konkretnych dyscyplin sportowych), a ankietę wysłano do wszystkich członków Hip Society oraz American Association of Hip and Knee Surgeons. System pilates został oceniony jako aktywność sportowa, w której pacjenci mogą uczestniczyć po zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu biodrowego. Ankietowani chirurdzy brali pod uwagę doświadczenie w stosowaniu metody Pilatesa; 58% badanych chirurgów pozwoliło swoim pacjentom pooperacyjnym na uczestnictwo w zajęciach pilates bez ich wcześniejszego doświadczenia w tej metodzie, jednakże 24% chirurgów zalecało, aby umożliwić udział w ćwiczeniach tylko osobom z wcześniejszym doświadczeniem w ćwiczeniach pilates.

Klein G.R., Levine B.R., Hozack W.J. i wsp.: Return to athletic activity after total hip arthroplasty. Consensus guidelines based on a survey of the Hip Society and American Association of Hip and Knee Surgeons. Journal of Arthroplasty 22: 171–175.

Pilates w częściowych uszkodzeniach więzadła krzyżowego przedniego (ACL) kolana

W badaniu z 2017 r., przeprowadzonym przez Celika i Turkela, analizowano wpływ ćwiczeń pilates na siłę mięśni, czynność i niestabilność stawu kolanowego u pacjentów z częściowym uszkodzeniem ACL, kiedy preferowane było leczenie nieoperacyjne. Pięćdziesięciu uczestników w wieku 20–45 lat zostało losowo przydzielonych do grupy ćwiczeń pilates lub grupy kontrolnej. Autorzy opracowali specjalny program ćwiczeń podstawowych pilates na matę, koncentrujących się na stabilności mięśni stabilizacji centralnej oraz na sile i elastyczności kończyny dolnej. Grupa pilates uczestniczyła w 60-minutowych zajęciach grupowych 3 razy w tygodniu przez 12 tygodni. Grupa kontrolna nie otrzymywała w tym czasie żadnego leczenia ani wykonywała programu ćwiczeń w domu. Wykonywano badania dotyczące funkcjonowania oraz oceniano siłę izokinetyczną. Fizjoterapeuta oceniał na początku badania i pod koniec 12. tygodnia powyższe parametry.

W teście siły mięśnia czworogłowego uda w grupie pilates odnotowano istotną poprawę w porównaniu z grupą kontrolną. Mimo że w obu grupach wykazano poprawę czynności stawu kolanowego (ocenianą za pomocą skali oceny stawu kolanowego wg Lysholma, ang. Lysholm Knee Scoring Scale, oraz Systemu oceny kolana z Cincinnati, ang. Cincinnati Knee Rating System), wyniki w grupie pilates były lepsze: 88% stwierdziło, że czuło się znacznie lepiej pod względem stabilności, a 12% odpowiedziało, że czuło się nieco lepiej. Autorzy uważali, że zmniejszenie poczucia niestabilności kolana zgłaszane przez osoby z grupy pilates było spowodowane zwiększeniem siły mięśni stabilizacji centralnej. W grupie kontrolnej tylko 23% odpowiedziało, że czuje się nieco lepiej, 38% czuło się tak samo, a 38% stwierdziło nieznaczne pogorszenie.

Na podstawie tego badania wyciągnięto wnioski, że uczestnictwo w programie pilates jest lepsze w zakresie procesu zdrowienia w porównaniu z brakiem udziału w ćwiczeniach. Autorzy wskazali, że z racji tego, iż – jak wykazano – pilates poprawia siłę mięśnia czworogłowego uda i subiektywnie zwiększa zarówno stabilność stawu kolanowego, jak i jego czynność, to może być on dla klinicystów nową opcją przy wyborze leczenia częściowego uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego.

Celik D. i Turkel N.: The effectiveness of Pilates for partial anterior cruciate ligament injury. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy 25 (8): 2357–2364.

Opis przypadku: ćwiczenia pilates w przypadku powtarzających się urazów kończyny dolnej

W Current Sports Medicine Reports opublikowano interesujący opis przypadku 48-letniej kobiety uprawiającej profesjonalnie biegi na poziomie mistrzowskim z 25-letnią historią nawracających urazów kończyn dolnych. Urazy u tej biegaczki obejmowały rzepkowo-udowy zespół bólowy, zespół pasma biodrowo-piszczelowego, zapalenie powięzi podeszwowej, ból w pachwinie, dysfunkcję stawu krzyżowo-biodrowego, i w końcu niezdolność do biegania z powodu upadków wynikających z potykania się prawej stopy. W ciągu 20 lat przeprowadzono liczne badania diagnostyczne w celu ustalenia przyczyny tych problemów, ale nie znaleziono ostatecznego wyjaśnienia. W związku z tym postawiono rozpoznanie proksymalnej niestabilności i dysfunkcji mięśni stabilizujących staw biodrowy, kręgosłup i miednicę, co było przyczyną nieprawidłowego ustawienia kończyn dolnych i doprowadziło do powstania wzorca ruchowego uniemożliwiającego bieganie. W czasie tego badania pacjentka nie była w stanie biegać od 3 lat, pomimo wypróbowania wielu metod leczenia, w tym: ortez, kortyzonu w zastrzykach, NLPZ, terapii manualnej i ćwiczeń zwiększających siłę mięśni kończyn dolnych przy użyciu zarówno elastycznych taśm, jak i ciężarków.

Po ocenie funkcjonalnej, dokonanej przez autorów badania, stwierdzono u pacjentki słabe mięśnie odwodziciele i rotatory zewnętrzne w stawie biodrowym, co jest typowym schematem obserwowanym u biegaczy długodystansowych będącym wynikiem ćwiczeń głównie w płaszczyźnie strzałkowej. Aby wyleczyć ten stan, autorzy zaprojektowali wywodzący się z metody Pilatesa protokół ruchów funkcjonalnych stosowanych w celu poprawy kontroli i siły stabilizatorów proksymalnych we wszystkich płaszczyznach ruchu. Po roku wykonywania tego programu (2 dni w tygodniu sesje 60–90-minutowe oraz program ćwiczeń w domu) uniemożliwiający bieganie wzorzec ruchowy ustąpił i pacjentka wróciła do regularnego uprawiania tego sportu. Tak więc program oparty na ćwiczeniach pilates spowodował ustąpienie nieprawidłowego ustawienia kończyn dolnych u tej biegaczki, dzięki czemu mogła wrócić do sportu, podczas gdy inne, tradycyjne metody leczenia do tego nie doprowadziły.

Lugo-Larcheveque N., Pescatello L.S., Dugdale T.W. i wsp.: Management of lower extremity malalignment during running with neuromuscular retraining of the proximal stabilizers. Current Sports Medicine Reports 5 (3): 137–140.

Badania naukowe przytaczane w tym rozdziale dostarczają dowodów naukowych, że pilates jest rzeczywiście skuteczny w rehabilitacji pourazowej, a nawet w sesjach rehabilitacji przed zabiegiem operacyjnym. Tego typu badania pomagają już od dawna ustalić, czy ćwiczenia pilates można wykorzystywać w fizjoterapii i treningu sportowym. Chociaż nie ma przytłaczającej liczby badań na temat tej metody stosowanej konkretnie w celu rehabilitacji pourazowej, to niezmiernie zachęcające i interesujące jest obserwowanie pojawiania się każdego roku coraz większej liczby tych publikacji. Jestem przekonana, że w miarę przeprowadzania większej liczby badań naukowych ćwiczenia pilates będą wciąż zyskiwały uznanie jako metoda, która oferuje nie tylko korzyści dotyczące poprawy kondycji i siły mięśni stabilizacji centralnej, lecz także mnóstwo innych zalet w zakresie leczenia urazów ortopedycznych.

Jako ktoś, kto od wielu lat stosuje ćwiczenia i zasady Pilatesa w rehabilitacji wielu pacjentów, zawsze uważałam, że osiągnięte doskonałe wyniki są związane ze zwiększoną siłą mięśni stabilizacji centralnej i lepszego połączenia na linii umysł-ciało. W następnym rozdziale zostaną przedstawione główne zasady stworzone przez Pilatesa i pogłębiona koncepcja połączenia umysłu z ciałem. Powszechnie przyjmuje się, że te zasady sprawiają, iż pilates jest raczej formą poprawy kondycji wykorzystującą połączenie umysłu i ciała, a nie tylko prostym procesem fizycznym.