Читать книгу "Doktryny i strategie NATO 1949-2013 - Stanisław Zarychta - Страница 10

Ogólnie „doktryna” oznacza zespół twierdzeń, założeń, dogmatów i wiąże się z systemem działania oraz myślenia. Określa ona zatem zespół działań, które powinny umożliwiać osiągnięcie zakładanych celów. Każdy kraj powinien mieć jasno określoną doktrynę, którą stosuje w ważnych historycznych chwilach, zgodnie ze swoimi interesami.

Według W. Kopalińskiego doktryna jest to ogół założeń, twierdzeń, przekonań z określonej dziedziny filozofii, teologii, polityki itd., właściwy danemu myślicielowi, danej szkole; teoria, nauka, system; polityczny program[8].

We współczesnym świecie występuje wiele rodzajów doktryn i strategii. Ze względu na typologię doktryny dzielą się na dwie grupy. Pierwszą grupą jest typologia doktryn politycznych ze względu na ich stosunek do rzeczywistości. Z typologii tej wywodzi się pięć doktryn: reakcyjna, konserwatywna, reformistyczna, rewolucyjna oraz utopijna.

Doktryna reakcyjna nawołuje do przywrócenia lub utrwalenia przestarzałego ustroju, który nie przystaje do rzeczywistości, doktryna konserwatywna jest niechętna zmianom lecz uznaje ewolucyjne przekształcenia i postęp cywilizacyjny. Za najważniejsze dobro uznaje porządek społeczny.

Z kolei doktryna reformistyczna dąży do wprowadzenia reform i zmian, ale odrzuca rewolucję, jako czynnik zmian. Natomiast doktryna rewolucyjna dąży do szybkiego działania poprzez nagłe zmiany, za najważniejsze uważa raptowne przekształcenia. Ostatnia z doktryn, doktryna utopijna opiera się na marzeniach, a nie na obiektywnych możliwościach przemian. Głosi poglądy o idealnym ustroju, państwie i świecie.

Drugą grupą jest typologia doktryn wywodzących się z czasów rewolucji francuskiej. Zalicza się do nich doktryny: prawicową, lewicową i centrową. Doktryny te są znane we współczesnym świecie i często stosowane w polityce.

Doktryna prawicowa głosi przywiązanie do tradycji i jest niechętna radykalnym zmianom. Akceptuje jedynie stopniowe przemiany. Z doktryny tej wywodzą się ideologie: konserwatyzm, liberalizm, nacjonalizm, faszyzm i autorytaryzm. Z kolei doktryna lewicowa opiera się na hasłach sprawiedliwości społecznej. Popiera zmiany. Z doktryny tej wywodzą się następujące ideologie: socjaldemokracja, socjalizm reformistyczny oraz komunizm.

Natomiast doktryna centrowa reprezentuje umiarkowane stanowisko i łączy po części poglądy prawicy z poglądami lewicy. Unika skrajności oraz popierania konkretnej strony. Do ideologii tej doktryny zaliczają się: chrześcijańska demokracja, agraryzm oraz socjalliberalizm, jako odłam liberalizmu[9].

Podobnie jak doktryna, strategia posiada różne definicje. W ujęciu militarnym „strategię” można zdefiniować jako naukę obejmującą teorię i praktykę przygotowania i prowadzenia wojny. Strategia dotyczy więc aktywności mającej na celu przygotowanie i przeprowadzenie wojny. Współcześnie kategorię „strategia” stosuje się szeroko w wielu dziedzinach życia społecznego. Może ona oznaczać sposób wykorzystania siły w działaniach politycznych, sposobu funkcjonowania organizacji (przedsiębiorstwa), czy też sposobu realizacji działania złożonego, jako strategia działania.