Читать книгу Tryna du Toit Omnibus 11 - Tryna du Toit - Страница 9

’n Week later kom Ingrid huis toe. Skraler, maar opgewek en gelukkig. Sy het die semester besonder goed presteer en haar professor het haar vir ’n spesiale beurs aanbeveel. Sy is haar pa se dogter, dink Margaret. Sy lyk na hom en sy het sy briljante verstand maar ook sy buierige temperament geërf. Sal Arnold haar altyd met begrip hanteer? Die selfstandigheid wat sy ontwikkel het toe sy as kind so dikwels alleen gelos is – sal dit haar in die jare wat voorlê help of ’n struikelblok wees?

Sy het Ingrid nie van Paul en hulle gesprek daardie Saterdagaand vertel nie. Sy was nie gereed om dit met enigiemand te bespreek nie.

Ingrid help haar aantrek die aand van die dinee. Margaret het haar wel vertel van die fiasko met Paul se verjaardagpartytjie en dat Ellen haar ou rokke kom haal het om vir die armsorg te gee.

Ingrid het gelag en toe ernstig gesê: “Jy mag jou nie so verwaarloos nie, Ma. Ons gaan volgende week Johannesburg toe om vir Ma klere te koop.”

“Dis nou jou beurt. Ek kan wag,” het sy liggies geantwoord, maar Ingrid het haar kop geskud.

“Ek wil nie hê die mense moet jammer wees vir my ma nie,” het sy gesê, en Margaret het effens onthuts na haar gekyk, verbaas oor die trotse klank in haar stem.

Margaret het die middag haar hare laat doen en toe sy klaar aangetrek voor die spieël staan, kan sy self nie glo dis haar eie beeld wat sy sien nie.

Ingrid kyk stilswyend na haar. “Jy is pragtig, Ma! Ek hou van jou hare so gekam!”

“Tannie Ellen wil hê ek moet my grys hare by my slape kleur. Wat dink jy?” vra sy liggies.

“Jy raak nie daaraan nie, Ma! Dis baie meer spesiaal so.” Sy kyk stip na Margaret en daar is ’n vreemde uitdrukking in haar oë.

“Wat is dit, Ingrid? Wat dink jy?”

“Ek het sommer gewonder – jy sal seker weer trou, Ma?”

Margaret raak liggies haar wang aan.

“Op die oomblik dink ek nie daaraan nie. En jy sal die eerste een wees vir wie ek sê – ás ek dit eendag oorweeg.” Sy soen haar dogter. “Tevrede?”

Ook Paul kyk ’n lang oomblik stil na haar, dan sê hy: “Pragtig! Ek is bang om aan jou te raak – dalk verdwyn jy.”

Sy gee hom haar hand.

“Ek sal nie verdwyn nie.”

Dit was ’n besondere aand. Die komplimente en bewonderende blikke, die verbasing in Magda en later ook haar suster se oë – dit het gehelp om die seer en die verleentheid van daardie ander aand uit te wis.

Dit was ook die aand dat sy Derek Ross ontmoet het.

Margaret en Paul en van die ander dokters was besig om te gesels met een van die besoekende dokters vir wie die dinee gereël is toe Derek Ross na Paul toe kom. Hy was ouer as Paul, met ’n mooi-lelike gesig, wakker groen oë, en Margaret was dadelik bewus van sy sterk, dinamiese persoonlikheid.

Paul stel hom aan haar voor en hy neem die hand wat sy uitsteek en soen dit.

“Dokter Van Zyl,” sê hy glimlaggend terwyl hy na haar kyk, haar hand nog in syne. “En waar kom sy vandaan, Paul?”

“Hier van Pretoria,” sê Paul met ’n glimlag.

“Jy sit langs my aan tafel, dokter,” sê Derek Ross vir Margaret. “Ek het reeds vasgestel.”

Paul se wenkbroue lig. “Vasgestel of gereël?”

Derek Ross lag. “Die noodlot self het dit bepaal! Ek glo aan die noodlot!” Dan sê hy vir Margaret: “Paul en ek is ou vriende. ’n Gebarste aorta – as dit nie vir hom was nie, was ek seer seker bokveld toe.”

“Hy het goeie werk gedoen,” sê Margaret. “Jy lyk blakend gesond, meneer Ross.”

“Baie diplomaties gestel, dokter,” glimlag hy goedkeurend. “Maar kom, dis tyd dat ons nader staan …”

“Dankie, maar ek sal dokter Van Zyl self by haar sitplek besorg,” sê Paul kalm. “Daarna kan jy na haar kyk.”

Margaret het die aand baie geniet. Die toesprake was interessant, Derek Ross amusant en onderhoudend. Hy was ’n nyweraar, het hy haar vertel, met belange oor die hele land. Hy woon in Johannesburg, maar reis baie en kom so pas terug van Amerika.

“Ek wil jou graag weer sien,” sê hy vir Margaret toe hy haar groet. “Ek sal jou bel.”

Margaret het glimlaggend gegroet en nie gedink sy sal hom ooit weer sien nie.

“Wat dink jy van Derek?” vra Paul toe hulle huis toe ry.

“’n Interessante man. Ek het sy geselskap geniet. Hy het nie gesê nie – is daar ’n mevrou Ross?”

“Stel jy belang?”

“Nie in die minste nie,” antwoord sy koel. “Ek het maar net gewonder watter soort vrou ’n man soos Derek Ross sal hê.”

Hy raak liggies aan haar hand. “Ek het jou maar net geterg. Dis heel duidelik dat Derek baie beïndruk is met dokter Margaret Van Zyl. Nee, hy is nie getroud nie. Hy is baie jare gelede van sy vrou geskei en is nie weer getroud nie.”

Hy stap saam met haar tot by die voordeur, sluit die deur vir haar oop en toe – soos hy soms doen – lig hy haar ken om haar goeienag te soen. Maar onverwags trek hy haar teen hom aan en vanaand is sy lippe op hare hard and dringend. Onverhoeds gevang, voel sy die roering van ekstase wat deur haar hele wese tintel en sy het nie die wil of die krag om haar uit sy arms los te maak nie.

Uiteindelik stoot hy haar sag maar beslis van hom weg. “Nag, Maggie,” sê hy. Sy stem is dieper as gewoonlik, en sonder ’n woord verder draai hy om en stap terug na sy motor.

Margaret kyk hom agterna, haar hand op die deurknop, bewus van haar vinnige asemhaling, die harde geklop van haar hart. Dan maak sy die deur saggies oop en gaan in. Sy hoop Ingrid slaap al. Die skerp jong oë sal dadelik haar ontsteltenis en verwarring raaksien – en moontlik die verkeerde betekenis daaraan toeskryf.

Toe Margaret die volgende middag van die hospitaal af kom, staan daar ’n yslike mandjie vol rooi en geel tulpe in die voorportaal.

“En dit?” vra sy vir Ingrid wat in die sitkamer besig is.

“Dis wat ek ook wil weet,” sê Ingrid. “Hier is die kaartjie.”

“Waarom het jy nie gekyk nie?” vra Margaret terwyl sy die koevert oopskeur.

Dis van Derek Ross: Dankie vir ’n genoeglike aand. Wanneer sien ek jou weer? Derek.

Sy gee die kaartjie vir Ingrid, bewus daarvan dat sy bloos.

“’n Man wat ek gisteraand ontmoet het. Hy het blykbaar meer geld as verstand,” sê sy kortaf en stap na haar kamer. Maar Ingrid volg haar, nuuskierig om meer te weet, en laggend vertel sy haar van haar kennismaking met Derek Ross.

Die volgende dag bel Derek haar by die hospitaal. Hy is in Pretoria vir sake en nooi haar om die aand saam met hom te gaan eet.

“Ek is jammer,” sê sy koel, beslis. “My dogter is hier van Stellenbosch …”

“Bring haar saam,” sê hy dadelik.

“Ons het ander planne vir vanaand,” maak sy ferm verskoning.

“Wanneer gaan sy terug?” wil hy weet.

“Volgende week. Ek is jammer, ek kan nie nou langer gesels nie – hier is ’n hele kamer vol pasiënte wat op my wag. En moet my asseblief nie weer by die hospitaal bel nie.” Sy groet en plak die telefoon neer.

Twee dae later, toe sy die middag tuis kom, kom Ingrid na haar toe.

“Het Ma nie lus om Saterdagaand na die Follies in Johannesburg te gaan kyk nie?”

“Ek gee nie om nie – as jy graag wil gaan. Maar dis baie vol bespreek, veral op ’n Saterdagaand. Ek twyfel of ons nog plek sal kry.”

“Ons is uitgenooi,” sê Ingrid ondeund.

“So? Wie het ons genooi?”

“Derek Ross.”

“Derek Ross?” Sy kyk Ingrid verbaas aan.

“Hy het my gebel – hy sê Ma raas met hom as hy hospitaal toe bel.”

Margaret soek na woorde. “Wat het jy vir hom gesê?” vra sy uiteindelik.

“Ek het vir hom gesê ek sal vir Ma vra, maar ons het geen ander afspraak vir Saterdagaand nie,” sê sy, die onskuld self.

“Ingrid!”

“Wil Ma nie gaan nie? Hy sê dokter Wagner sal ons bring. Na die vertoning gaan ons in daardie draairestaurant in die Hillbrowtoring eet.”

Margaret kyk haar onseker aan.

“Wil jy graag gaan?” As Paul saamgaan, verander dit seker die prentjie.

“Baie graag,” sê Ingrid gedwee. Van onder haar lang wimpers kyk sy na Margaret. “Dis maar stil hier, almal is weg en Ma is besig, en nou kan Arnold ook nie meer kom kuier nie …”

“Dis goed, ons kan gaan. Sal jy vir meneer Ross bel, aangesien julle die afspraak gereël het?” sê Margaret droog.

Ingrid lag. “Hy sal weer bel. Gelukkig het ons daardie mooi swart rok vir Ma gekoop.”

Margaret glimlag nie en tergend sê Ingrid: “Moenie so kwaai lyk nie – ek dink dit gaan ’n baie interessante uitstappie wees. Ek dink ook dis noodsaaklik dat ’n dogter haar ma se vriende ken!”

Margaret glimlag onwillig. Haar ernstige dogter is besig om in ’n sjarmante jong vrou te ontluik.

Paul het hulle die Saterdagmiddag kom haal. Hy het sy aandpak aan en lyk besonder aantreklik.

Die grys oë is koel toe hy na die mandjie vol pragtige tulpe kyk. “Van ons vriend, neem ek aan. Hy is ’n bevoorregte man. Hy kry in een aand reg wat ek in jare nie kon regkry nie.”

Margaret het Paul nog nie gesien na die aand van die dinee nie – behalwe so skrams in die verbygaan by die hospitaal – en ’n skielike verleentheid maak haar stem skerper as gewoonlik.

“Moenie met mý raas nie. Jy het die man aan my voorgestel, en hy en Ingrid het die afspraak gereël.” Koud voeg sy by: “Ek sou in elk geval nie gegaan het as jy nie saamgegaan het nie.”

Hy kyk na haar, maar antwoord nie.

Margaret het die aand bo verwagting geniet. Hulle is eers na Derek se huis toe, vir ’n drankie en versnaperings voor die vertoning. Die huis was gevul met pragtige antieke meubels, Persiese tapyte, kosbare skilderye en beeldhouwerk. Daar was vir haar en Ingrid elkeen ’n orgidee en ingevoerde sjokolade. Die vertoning was uitstekend, die ete in die restaurant, met die Goudstad se liggies soos ’n towertapyt onder hulle uitgesprei, ’n besondere ervaring.

Derek was ’n sjarmante en onderhoudende gasheer en Paul het saamgespeel, rustig en ontspanne. Margaret was trots op haar mooi dogter wat haar dit alles laat welgeval het en haar man met gemak kon staan in al die gesprekke oor kuns, musiek en wêreldsake.

’n Besondere aand in alle opsigte, dink Margaret toe hulle in die vroeë oggendure weer terug Pretoria toe ry. Derek Ross is ’n man om mee rekening te hou. Dit was slim om Paul en Ingrid saam te nooi vanaand. Alleen, het hy geweet, sal sy nie kom nie.

En Paul? Hy is stil, sy oë op die pad voor hom, en sy kon maar net raai wat in sy gedagtes omgaan.

Margaret is die volgende oggend besig om tee te drink toe Ingrid, nog in haar slaapklere, by haar kom.

Sy grinnik vir Margaret. “Het ek gedroom? Of het gisteraand regtig gebeur?”

“Het jy dit geniet?”

Ingrid sug. “Dit was fantasties. ’n Regte storieboekaand. Is Ma nou nie bly ons het gegaan nie?”

“Ek het dit geniet, ja,” glimlag Margaret.

“’n Slim man,” sê Ingrid nadenkend. “Die storieboekaand is meesterlik gereël. Ek wonder wat die volgende skuif sal wees.”

“Jy praat in raaisels, my kind,” sê Margaret liggies.

“Moenie vir jou dom hou nie, Ma. En wat jy ook al doen, moenie vir meneer Derek Ross onderskat nie.”

“Ek sal nie,” belowe Margaret liggies.

“’n Interessante man,” mymer Ingrid verder. “En ek kry skoon hoendervel as ek dink aan daardie huis van hom – al die kosbare dinge wat hy daarin versamel het! En tog,” vervolg sy sagter, “as ek kón kies, sou ek die dokter kies.”

Margaret antwoord nie en Ingrid sug.

“Jammer dat ek volgende week al moet teruggaan. Ek sou graag ’n rukkie langer wou bly en sien wat gebeur.”

“Daar sal niks gebeur nie. Ek belowe jou. Jy kan met ’n geruste hart terug Stellenbosch toe gaan.”

Ingrid skud haar kop. “Ek kan nie wag om vir my maats van my ma se twee fantastiese ouens te vertel nie.”

“Ingrid!” Margaret se stem is koud, maar Ingrid lag.

“Gelukkig het ek vir Arnold, anders was ek baie jaloers. Gelukkig ook dat ek daardie foto het wat die fotograaf van ons in die restaurant geneem het, anders sou my maats my nooit geglo het nie.”

“Ek dink glad nie dis snaaks nie, Ingrid. Vir ’n groot meisie wat van beter behoort te weet praat jy die grootste onsin.”

“Ek probeer nie snaaks wees nie,” sê Ingrid laggend. “Ek dink jy is wonderlik, Ma. Jy moet alles vir my skryf, hoor,” flikflooi sy. “Ek wil weet wat aangaan.”

“Daar sal niks aangaan nie,” sê Margaret ferm. “Ek het werk om te doen, ’n eksamen wat voorlê, ’n dogter wat die einde van die jaar trou. Ek het nie die tyd óf die lus om my met sulke dinge besig te hou nie.”

Ingrid is terug Stellenbosch toe en Paul is vir twee weke Switserland toe vir ’n mediese kongres. Margaret het weer ’n week lank intensief lesings gehad en moes studeer – die dae was vol en besig.

Paul het teruggekom en vir haar ’n mooi geborduurde trui, ’n syserp en Franse parfuum saamgebring, maar haar vreugde in die geskenke is heelwat gedemp toe sy van Ellen verneem dat Magda ook ’n syserp en parfuum gekry het, en met genoeë vir almal daarvan vertel het.

’n Syserp en Franse parfuum – lekker onpersoonlike geskenke wat jy vir jou vriendin, jou ma, jou suster of jou aanstaande met die grootste veiligheid en vrymoedigheid kon gee!

En die trui met die blou blomme, presies dieselfde blou van haar oë?

Dalk het Magda ook ’n trui gekry, dink sy suur, met Edelweiss of blou vergeet-my-nietjies uitgeborduur.

Sy het in dié dae min van Paul gesien en nadat hy twee keer by die huis aangekom en vir Derek daar gekry het, het sy nog minder van hom gesien.

Margaret was besig met haar werk, haar studies, reëlings vir Ingrid se troue – die dae was te kort vir alles wat sy moes doen, maar sy het Paul gemis. Daar was ’n leemte in haar lewe wat die werk en al haar bedrywighede nie kon vul nie. Af en toe het hy nog onverwags daar aangekom, ’n drankie saam met haar gedrink en haar vir ete geneem, maar hy het nooit meer vir haar “Maggie” gesê of haar gesoen nie. Die grys oë was koel en onpersoonlik.

Is hy besig om hom aan haar te onttrek? het Margaret ongelukkig gewonder. Is dit oor Derek? Of oor Magda?

Vir Derek het sy dikwels gesien. Hy het gereeld gebel of blomme gestuur en dikwels onverwags opgedaag om haar vir ete uit te neem. Net voor hy in September Europa toe is, het hy Margaret gevra om met hom te trou. Hy was nie die minste afgehaal of teleurgesteld toe sy die huweliksaansoek vriendelik maar beslis van die hand wys nie.

“Ek het nie verwag dat jy die eerste keer ja sal sê nie,” het hy gesê. “Maar ek sal jou weer vra, en ek sal aanhou met vra tot jy ja sê. En ek moet jou waarsku, Margaret – op die ou end kry ek gewoonlik wat ek wil hê.”

“Dis nie goed vir ’n man om alles te kry wat hy wil hê nie,” antwoord sy spottend. “Ek sal nie met jou trou nie, Derek. Aanvaar dit asseblief. Jy sal dit vir ons albei makliker maak.”

“Ons sal weer gesels,” antwoord hy kalm, seker van homself, en Margaret is bewus van ’n ligte roering van onrus.

Derek het teruggekom met duur geskenke vir haar en Ingrid – wat sy nie kon of wou aanvaar nie – en kalm en onverstoord sy hofmakery voortgesit. Dit was Oktober, die pers waas van die jakarandas het oor die stad gehang, die skemeraande met nostalgie vervul. Twee jaar sedert Charl dood is, dat die ou bekende wêreld om haar ineengestort het. Twee jaar van aanpassing, van harde werk en doelgerigte strewe om vir haarself ’n nuwe, positiewe lewe te bou.

Een oggend, nadat sy hom byna veertien dae lank nie gesien het nie, kom Paul onverwags na haar kantoor toe. Hy groet en sy kyk ’n oomblik lank stil na hom.

“Dag, vreemdeling,” sê sy sag.

Sy wenkbroue lig effens. “Is dit ’n verwyt?”

“Dit is. Ek het jou lanklaas gesien.”

“Ek was Kaap toe vir ’n kongres. Ek het gister eers teruggekom.”

Hy was Kaap toe sonder om vir haar te sê hy gaan weg, dink sy met ’n vreemde gevoel van pyn en teleurstelling.

“Ek het nie geweet jy gaan Kaap toe nie.”

“Ek het jou een aand gebel – ek wou kom kuier – maar jy was nie tuis nie.” Is daar verwyt in sy stem? “In elk geval, ek wou net vir jou sê jou dogter stuur groete.”

Haar gesig verhelder. “Ingrid? Het jy haar gesien?”

“Net ’n paar oomblikke lank. Ek wou gehad het sy en haar verloofde moet een aand saam met my kom eet, maar ons kon nie ’n aand inpas nie. Ek was een middag op Stellenbosch en het gou vir haar gaan dagsê.”

“Dit was vriendelik van jou,” sê sy stil.

Hy kyk ’n oomblik lank af na haar. “Gaan dit goed met jou, Margaret?”

“Goed, dankie.” Sy aarsel, dan glimlag sy vir hom. “Kom kuier vir my – as jy nie te besig is nie. Ek wil met jou gesels.”

Daar is iets waaksaams in die grys oë, dan knik hy. “Sal jy vanaand tuis wees?”

Hy het gekom, vir hulle ’n drankie geskink, en hulle het oor die kongres gesels. Sy het intussen uitgevind dat hy ’n referaat moes lewer, toe vra hy: “Wat wil jy vir my sê, Margaret?”

“Ek wil niks vir jou sê nie. Ek wil vra: waarom is jy vir my kwaad?”

Hy kyk na haar, sy blik ondersoekend.

“Ek is nie vir jou kwaad nie,” sê hy stil.

“Wat makeer dan? Waarom sien ek jou nooit meer nie?”

“Ek het jou gesê, ek was weg …”

“Ek weet jy was weg, maar jy weet ook dis nie al rede nie.”

“Nee, dis nie al rede nie.” Sy stem is meteens ferm, beslis. “En miskien sal dit goed wees as ons die saak ’n slag uitpraat.”

“Watter saak?”

“Derek Ross. Gaan jy met Derek trou, Margaret?”

“Daar is geen sprake van so iets nie.”

“Dis nie die indruk wat ek – of jou ander vriende – gekry het nie.”

“Julle is verkeerd, hopeloos verkeerd,” sê sy ontsteld.

“As jy nie van plan is om met hom te trou nie, waarom moedig jy hom aan om te kuier – ontvang sy blomme en geskenke?”

“Ek moedig hom nie aan nie! Ek ontvang ook geen geskenke van hom nie. Ek het vir hom gesê – baie beslis – dat ek nie met hom sal trou nie, maar hy weier om dit te aanvaar.”

“Jy gaan gereeld nog saam met hom uit.”

“Nie gereeld nie, net af en toe. Ek hou van hom, al wil ek nie met hom trou nie.” Sy aarsel en sê dan sagter: “Ek het nog nooit beswaar gemaak omdat jy vir Magda Jooste uitneem nie.”

Sy is spyt die oomblik toe die woorde uit is. Daar is die sweem van ’n glimlag op Paul se gesig, dan sê hy: “Sou jy verkies dat ek nie met Magda uitgaan nie?”

“Jy kan uitgaan met wie jy wil, net soos ek die reg het om uit te gaan met wie ek wil.”

“Presies. Dan is ons terug waar ons begin het.”

Daar is ’n knop in haar keel; sy voel hartseer en teleurgesteld. En kwaad! Paul staan op om vir hom nog ’n drankie te skink, dan, met sy rug teen die kaggel geleun, kyk hy na haar.

“Terwyl ons nou op die onderwerp is – daar is ’n ander sakie wat ek ook graag vir jou wil noem. Ek het vir jou gesê ek wil graag met jou trou en dat ek bereid is om te wag tot jy gereed is. Ek wil vanaand net byvoeg – moenie my te lank laat wag nie, my geduld het ook perke.”

Dis stil in die vertrek. Doodstil. Toe sê hy: “Begryp ons mekaar?”

“Ons begryp mekaar goed,” antwoord sy styf.

Toe nooi hy haar om saam met hom te gaan eet, en na ’n oomblik se huiwering willig sy in. Vanaand is nie die aand om op haar punte te staan nie!

Toe hulle klaar geëet het, sê Paul: “Ek wil vir jou iets vra, Margaret.” Hy sien die skielike waaksaamheid in haar oë, en hy glimlag effens. “Ek wil hê jy moet na dokter Gous gaan. Ek sal ’n afspraak vir jou reël.”

“Dokter Gous, die internis! Dink jy ek makeer iets?”

“Jy is nog steeds besig om gewig te verloor en met jou eksamen wat op hande is en Ingrid se troue wat voorlê, kan jy dit nie bekostig nie.” Hy kyk na haar en glimlag. “Sal jy maar gaan – om my te plesier?”

“Dis goed,” sê sy met vreemde inskiklikheid.

“Daar is nog iets – as jy vir Derek moeg is, daar is ’n goeie manier om van hom ontslae te raak!”

“Wat kan ek doen?”

“Sê vir hom jy gaan met my trou! Dit sal – wat Derek betref – die einde van die saak wees.”

Margaret het daarop geen antwoord gehad nie.

Daarna het sy Paul meer dikwels gesien, maar sy was besig met haar eksamen, hy met sy studente, daar was reëlings vir die troue, Derek was weer terug en het haar op alle moontlike en onmoontlike tye gebel. Hy het kom kuier en blomme gestuur, haar weer gevra om met hom te trou, haar weiering onverstoord aangehoor – en oor alles het die jakarandas hulle pers blommetapyt gestrooi, die skemeraande met skoonheid en heimwee gevul. Die einde van die jaar was hier.