Читать книгу Die rolbalspeler - Zain Eckleton - Страница 10

Hans lees by die eettafel, maar sy aandag is verdeeld. Deels by die roman voor hom, deels by sy broer wat rusteloos rondbeweeg. Dan binne. Dan buite. Dan krap hy hier. Vroetel daar.

Hy weet waarmee sy broer besig is: emosionele afpersing.

’n Paar minute gelede het Willem hom op sy ma beroep.

“Het Ma ’n paar odds om te spaar?”

“Ai, my kind, sorry, laaste paar dae voor die end van die maand is dit mos maar droog. Vra vir Hans.”

Hy het sy kop geskud. “Ek het net taxi fare werk toe, en ek moet ’n paar goed uitsort met die geld wat oorbly. Sorry.”

Hy blaai terug en herlees die bladsy, sy oë met gereelde tussenposes op sy broer.

Willem weet dat hy en sy ma twee softies is. Dat een van hulle hom gaan jammer kry en iets in die hand stop.

Hans het ’n sagte plek vir Willem, maar hy is nie blind vir sy broer se streke nie. Willem gee voor dat hy stupid en useless is, maar Hans weet daar steek iets in sy broer. Iemand moet dit net in sy kop kry.

Wat geld betref, gee hy net wanneer Willem dit verdien, soos met ’n los werkie. Dit pla hom dat sy broer werkloos by die huis sit en soos sy ma so ongeërg is daaroor.

Hy weet sy ma dink hy is glad nie kaal soos hy sê nie, net vrek suinig oor hy niks vir Willem wil gee nie. Eintlik spaarsamig, maar volgens haar is hy vrekkerig.

Hy blaai dieselfde bladsy terug, sug innerlik. Hy kon seker maar ten bucks afgeknyp het. Willem is altyd daar vir hom. Altyd beskermend.

Maar hy kan tog nie nou op sy besluit teruggaan en skielik geld uithaal nie. Dalk die Saterdagmiddag op ’n ander manier vir sy broer opkikker?

Hy maak sy boek toe en volg Willem na buite.

“Lus vir kerm?” vra hy.

“Kerm? Boring! Dis Saterdag, ’n man is droogbek. Maybe as daar iets in is, ja. Fifty bucks as jy die eerste round sponsor. Vier, vyf games, dan is ek to do.”

“Wie sê jy gaan wen?”

“Watch my.”

“Twenty bucks. Fifty is ’n bietjie kwaai. Ek het ’n paar odds wat ek kan afknyp, maar ek kan nie overboard gaan nie. Mens moet in jou budget bly, anders draai jy vas.”

“Okay, twenty bucks. Kry die kermbord, ek sal die drom organise.”

Hans glimlag onderlangs vir sy broer wat skielik vol lewe is. Entoesiasties oor die geld wat hy dink hy gaan inpalm.

Sommer gou is hulle reg vir die geveg. Willem staan op sy gewone plek, so dat hy die verbygangers in die straat kan sien, Hans met sy rug na die pad. Die kermbord rus op ’n oliedrom wat voor die huis staangemaak is. Hans se draagbare radio staan op ’n tamatiekis langs die drom, ingeskakel op RSG vir die Stormers se rugbywedstryd.

Willem wen die loot, gevolglik is dit sy voorreg om die skywe – die kinders, soos hulle dit noem – te pak en eerste te skiet.

Vanuit die huis loer Maria oor die onderdeur wat buite aangaan. Sy sien hoe Willem die skywe wat reeds gepak is tydsaam verstel.

Try hy iets? wonder sy.

Sy weet dat Willem altyd aan die kortste ent trek wanneer hy en Hans skiet. Sy verstaan dit nie, want Hans sit mos met die oë van hom en Willem makeer eintlik niks.

Hans weet goed waarmee Willem besig is: hy plaas die skywe wat aan hom behoort só dat hulle regoor die oorkantste hoekgate is. Dis wat jy doen as jy die loot wen.

Willem breek die pak skywe met ’n harde slag toe hy die ghoen daarteen vasskiet. Die gemerkte skywe val met ’n geklingel in die blikke. Hy lag uit sy keelgat, skuif terselfdertyd van sy skywe in gunstige posisies.

Nou speel die kind mos skelm! dink Maria.

Maar as dit al manier vir hom is om te wen, is dit seker okay? Sy glimlag by haarself. Hy hét mos nou die geldjie nodig om hom op te beur.

Buite spog Willem blatant.

“Jy kan nie só breek nie. Twee kinders in een? Niks maak aan my vere nie.”

“Ja, okay. Maar onthou, jy het nog baie kinders om in te skiet, én die kiempie voor jy wen.”

“Easy, broer, watch my.”

Onbewus van sy broer se skelmstreek luister Hans na die skywe wat inval. Twee ná mekaar.

Tingeling. Ting-ting.

Dit verbaas hom. Gewoonlik sukkel Willem om ’n skyf in te skiet. Dis óf oor die rand óf die kind hol op die bord rond.

Met die kermstok oor sy skouer, ’n halwe oor na die rugbykommentaar en sy oë op die bord, roer Hans die saak aan wat hy eintlik op die hart het.

“Dis nie lekker om platsak te wees nie, of hoe?”

“Maak ’n man van plak af. Spoil jou hele dag.”

“Miskien moet jy try om ’n job te kry. Fabriekwerk of iets.”

“Factories retrench die mense. Daar’s nie werk nie. Hulle betaal in any case niks. Peanuts. En die voormanne is lekker windgat. Skree jou rond. Nie vir my nie. No, thanks. Ek het iets anders in gedagte.”

“Wat?”

“Besigheid.”

“Watse besigheid?”

“Ek is besig om iets uit te werk. Skiet, ek het mis geskiet.”

Willem kyk pad se kant toe, roep: “Hallo, sweetness, waar gaan jy? Wag vir my, ek’s amper klaar, dan’s ek daar.”

“Ken jy die meisiekind?” vra Maria, haar oë op die tiener in die kort rokkie.

“Nee, Ma.”

“Wat smile sy dan soos een wat jou ken?”

Willem lag met sy kop omhoog, kermstok lugwaarts.

Maria se gesig trek ontevrede. “Lyk my jy aard na jou pa. Lief vir vroumense.”

“ ’n Man is gewire om te fire,” kry Willem lekker.

Hans buk laag oor die bord om die posisie van die skywe te bepaal. Die groen en wit skywe, geel kiempie en swart ghoen is net-net onderskeibaar in die helder sonlig.

’n Oog vir skyfskiet het hy nie, maar sy aanvoeling is uitstekend. Sy broer is presies anders: goeie oë, maar sy aanvoeling laat veel te wense oor. Daarby is hy aggressief en oorhaastig. Skiet voor hy mooi gekorrel of sy opsies oorweeg het.

Willem sal nie ’n goeie rolbalspeler wees nie, dink hy. In rolbal gee jou aanvoeling, kopwerk en temperament die deurslag.

Hy korrel en skiet.

“Mis!” roep Willem soos een wat daarop gehoop het. “Nou pot ek hulle. Watch my.”

Terwyl hy praat, beweeg hy om die bord om die skywe kamma vanuit verskillende hoeke te bekyk, maar inderwaarheid skuif hy sy skywe rond.

Maria wil nie glimlag nie, maar die glimlag bly om haar mond. Van kerm weet sy nie veel nie, maar dit sal ’n miracle wees as Hans vandag wen.

Met die kiempie uiteindelik in die blikgat beklink Willem die spel in sy guns. Hy hou die kermstok omhoog en voer ’n paar danspassies uit. Dan steek hy sy hand uit vir die wengeld.

“Kan ek . . .?”

“Pak,” sê Hans.

“Forty bucks?”

“Twenty.”

“Lekker bang, nè?”

“Sê maar so. Lyk my jy’t ’n pro geword.”

Willem proes van die lag en klap die skywe soos domino’s op die kermbord neer.

Terwyl Hans wag, kermstok agter teen sy nek met albei hande wat dit weerskante vashou, en hy hom vervies vir die Stormers wat so vrot speel, probeer hy uitwerk hoe sy broer die wedstryd so maklik gewen het.

Dan skiet iets hom te binne.

“Willem, ek soek iemand om my te help oefen.”

“Bowls?”

“Ja.”

“Wanneer?”

“Sondae.”

“Hoeveel kry ek?”

“Fifty bucks.”

“Maak dit honderd. Sondag is double time.”

“Eighty.”

“Okay, deal.”

Willem breek met ’n harde slag.

Tieng! hoor Hans, terwyl sy broer triomfantelik lag.

Die spelers vir die parespel staan rond en gesels terwyl afrigter John Wright die telbord regkry.

“Het julle getoss?” vra hy toe hy omdraai, oë op Graham en Melvin, die skips vir Jenny en Hans onderskeidelik.

“Nee,” antwoord Graham.

“Nou toe, kêrels, toss! Ons is hier om bowls te speel. Ons kuier ná die game!”

Ja, dink Hans, so het hy John leer ken. Ernstig en saaklik wanneer hy op die baan is. Soos Erika.

Graham wen die lootjie.

John gryp die kietie en plaas dit in Jenny se hand. “Vyf en twintig,” sê hy.

Terwyl Jenny gereed maak, beweeg die skips en hul afrigters, Derek Barnes en Phillip Abrahams, na die oorkant om agter die kop stelling in te neem.

Die kietie rol kort.

“Dit kom van rondstaan en ginnegaap,” spreek John haar skerp aan.

Hans beskou dit as ’n onnodige afjak. En omdat Jenny die afjak so stil aanhoor, ontstig dit hom meer.

Aangesien Jenny die kietie verloor het, behoort dit nou aan die opponente om op ’n afstand van hulle keuse te rol.

“Vyf en twintig,” sê Erika.

Hans rol doelbewus hard. ’n Afstand van twee en dertig.

“Hans!” roep Erika.

Hy kyk by haar verby.

Soos met die kietie bowl Jenny ook kort met haar eerste rolbal.

John blaas ’n sug oor sy lippe. “Sien wat gebeur as jy die jack verloor? Konsentreer, Jenny!”

Hans het ’n goeie begin, terwyl Jenny sukkel om ritme te kry.

Aan die oorkant jubel Melvin en roep elke keer: “Kwaai, Hans. Lekkertjies. Smart. What ’n bowl!”

Met sy eerste bal skuif Graham die kietie saam met sy bal agtersloot toe.

Phillip jubel en raas asof die wedstryd reeds gewen is.

Dit werk negatief op Melvin in. Sy bal rol wyd, ’n voorloper vir die res van sy balle. Hulle rol versprei oor die baan, terwyl Graham die kop oorheers met uitstekende skote.

So verloop die wedstryd deurgaans, tot na aan die einde. Toe ontstaan ’n dispuut oor wie skoot lê: Melvin en Hans of Graham en Jenny? Die telling 33/0 in laasgenoemdes se guns.

Erika en Derek is oortuig daarvan dat dit hulle skoot is, hul blik uit verskillende hoeke op die kop gerig. Net soos dié van Phillip en John.

Die spelers, soos die reël is, staan eenkant en wag.

“Close, maar ja . . . Shot is hulle s’n,” gee John toe.

Phillip skud sy kop en loop soos ’n skeidsregter in die kop rond, voete behendig tussen die balle deur sonder om een te raak.

“Huh-uh,” sê hy ná ’n rukkie, “ek dink nie so nie. Hoe kyk jy, John? Kyk weer. Close, maar nie in hulle favour nie. Ons lê.”

Graham beweeg nader, swaksiende oë wyd gerek.

“Phillip is reg,” sê hy beslis. “Measure, John.”

John sak op sy knieë neer terwyl Melvin naderstaan om vir homself te sien. In die proses skop hy teen Hans se bal, wat in werklikheid die skoot is.

John staan vinnig op. “Spelers uit die kop uit!” sê hy skerp. “Jy weet dit, Melvin. Ons vat die shot. Game over.”

Hans kyk verstom na die opponente wat so jubelend tekere gaan, veral Phillip en Graham. So ’n groot telling in hul guns, maar hulle is nie bereid om ’n skoot af te staan nie? Uiters fanaties, as jy hom sou vra. Maar hy hou daarvan. Om aan die wenkant te wees is seker goed, maar hoe vér jy wen is blykbaar baie belangriker.

Hy het nooit besef daar is soveel aan sport nie. Aanvanklik het hy gedink dit verg niks om rolbal te speel nie. ’n Geval van rol die bal en klaar. Soos sokker: jy skop die bal na ’n spanmaat of in die doelhok in.

Boonop het hy gedink dis nie nodig om fiks te wees vir rolbal soos vir ander sportsoorte nie. Hy het gou sy fout agtergekom. Om drie ure lank – die duur van ’n wedstryd – heen en weer in die bloedige son te loop, met ’n geboë liggaam te bowl, te balanseer en jou deurswaai reg te hou, tap jou energie.

Dan is daar ook nog die wedstryddruk wat jou tam in die lyf maak, al is dit eintlik ’n kopding.

Toe sorg hy dat hy fiks raak. Hardloop op die plek, rek en strek sy arms en lyf na alle kante toe. Oefen, oefen, oefen.

Toe besef hy ’n fikse liggaam beteken niks as jou kop nie reg is nie. Jy moet op jou voete dink en ten volle op die wedstryd ingestel wees. ’n Soort wedstrydpsige ontwikkel.

Nou hierdie aspek: die wil om te wen. En goed te wen, sonder om skiet te gee. Soos om iemand te wurg en aan te hou wurg tot alles verby is.

Maar selfs meer: die wedstryd in jou guns te manipuleer, soos Phillip en Graham doen. Aanvanklik met los praatjies om jou konsentrasie te breek. Later met allerlei foefies, soos om drie skote te roep wanneer dit net een of twee is. John het dit elke keer reggestel.

En soos met die laaste kop. Dit was nie hulle skoot nie; hulle het dit goed geweet. Melvin het dit op ’n skinkbord vir hulle gegee.

Hans dink nie hy sal ’n wedstryd op so ’n slinkse manier in sy guns beklink nie, maar dis goed om te weet dat dit ’n opsie is. Hy sal dit dalk teen Melvin of Graham kan toepas as dit daarop neerkom.

“Drinks all round?” bied Graham aan toe hulle die baan verlaat, maar Melvin maak hom klaar uit die voete.

“Thanks, Graham, maar ek moet waai,” sê Phillip. “Game in die Strand. Mooi gespeel. Jy’t vir Melvin pap gespeel.”

John beaam dit. “En Jenny was omtrent net so vrot soos Melvin. Sy’t op jou rug gery.”

Graham vat die komplimente met ’n breë glimlag, terwyl Derek en Erika ook verskoning maak, hulle het iets om te bespreek.

“Ek kry jou in die kroeg, Hans,” sê Erika. “John, sal jy ’n ogie hou?”

“Sure.”

Hans sou verkies het om soos Melvin stilletjies weg te glip, maar hy wil nie laat blyk dat hy ’n swak verloorder is nie.

Hy ís nie, 34/0 is net ’n bitter pil om te sluk. ’n Helse pak slae.

Hy kyk onderlangs na John terwyl dié Jenny sorgsaam van die baan af help. Dieselfde man wat tydens die wedstryd so ongenaakbaar met haar was?

“Trappie,” sê John by die houttrap. En by die stoeptrappies voor die klubhuis tel hy: “Een, nog een, daar’s hy.”

In die sitkamer maak hy seker dat elkeen gemaklik sit voor hy hulle drankies by die kroegtoonbank gaan haal en uitdeel.

Aangevuur deur Graham, wat nie uitgepraat kan raak oor sy pragspel nie, gesels John hartlik saam. Jenny, wat skaars ’n woord tydens die wedstryd gepraat het, kruip uit haar dop en skaterlag. Hans vererg hom sommer vir die twee mans wat hulleself so gruwelik op die skouer klop terwyl hulle op haar en Melvin se swak vertoning pik.

Dan maak John en Jenny verskoning en laat Hans en Graham alleen. Graham bied nog ’n ronde drankies aan. In plaas van lemoensap kies Hans hierdie keer coke.

Graham vat die wedstryd van voor af terwyl Hans stilswyend luister. Elders in die sitkamer en voor die kroegtoonbank sowat twee meter van hulle af gesels en rumoer dit oorverdowend hard.

Graham onderbreek homself plotseling en vra: “Hoe’s jy so stil, pel?”

“Sit sommer, Graham.”

“Is dit oor die game?”

“E . . . ja.”

“Ja, ’n man voel laf as jy so sleg verloor. Maar dis niks om oor te worrie nie, jy’t teen ’n champ verloor. Twee van ons. Dis nie ’n skande nie. Tussen ons gesê: dis jou skip. As jý skip gespeel het, was dit ’n ander game. Julle sou iets op die bord gehad het.”

Hans swyg, nie lus om sy gedagtes met iemand te deel nie.

Graham sluk aan sy bier en begin praat oor ander wedstryde waarin hy geseëvier het.

Hans luister met ’n halwe oor en dink: Ja, hy is stil oor die wedstryd, maar nie vir die rede wat Graham aanvoer nie. Hy dink sommer. Dis in sy aard. Dink oor die verloop van die wedstryd. Elke bal. Elke ronde. Sy bydrae. Die onderonsies met Erika. Alles.

Hy kom tot die slotsom dat dit nie noodwendig sleg is om te verloor nie, mits jy goed gespeel het, soos hy vandag. Om te wen is die doel waarna hy streef, maar tot tyd en wyl gee hy homself krediet vir sy goeie spel. Hy sal wel eendag aan die wenkant wees.

Dis ’n kwessie van tyd, dan speel hy vir Graham Stevens stil. Speel hom van die baan af.

Dit sal Erika gelukkig maak. Sy sal hom vasgryp en met hom op die mat ronddans.