Читать книгу Dwaalpoort - Alexander Strachan - Страница 6

Die hoofpad was bedrywig voor die naweek en ek moes my kans afwag; dit was moeilik om die groot trokke verby te steek. My hande het dalk onnodig hard om die stuurwiel geklem, want ek kon voel hoe my palms begin sweet; die hoofpyn agter my oë het intenser geraak. Maar toe kom die afdraaipad – ’n uitgetrapte grondpad met dik lae opgehoopte sand weerskante van die wielspore.

Daar het dadelik stof teen die voorruit begin pak en die pad het steeds smaller geword; dit het al hoe meer geslinger. Ek het die groet van die enkele voertuig wat van voor af kom intuïtief met ’n ligte beweging van my wysvinger beantwoord – dit was blykbaar die gebruik hier op die platteland.

Los gruis en klippe het onder die wiele geknars. Ons het teen steiltes afgery, deur driwwe en oor laagwaterbrûe. Daar was tarentale in die pad en ek het vir ’n steenbok uitgeswaai. By die volgende diep drif het die water agter ons opgespat; ons was dadelik weer terug op die droë sandpad. Dit was byna of ek vooraf kon raai die es wat kom, gaan bedrieglik wees. Ek het betyds teruggerat, tog moes ek klou aan die stuurwiel. Ons het om die draai geskuif en vir ’n paar oomblikke kon ek niks sien nie; ek het die voertuig bloot met instink in die pad gehou.

Ek het na Anne langs my gekyk. Sy was effens bleker, maar as sy dalk geskrik het, het sy dit goed weggesteek en woordeloos voor haar uitgekyk. Sedert ek nie vir haar by die toilet wou stop nie, het sy nog nie weer gepraat nie. Toe ek by die ablusie verbyry, het ek gesien sy kyk vinnig in my rigting. Laat sy maar ’n bietjie uithou, het ek gedink; vroue is mos veronderstel om langer as mans te kan knyp. As haar oë ’n waterige kyk kry, sal ek wel aan ’n plan dink.

Al hoe meer stof het die kajuit binnegedring en ek kon die rooierigheid op die paneelbord sien. Die krapperigheid in my keel het my kort-kort laat kug. Maar dit was tog ’n lekker gevoel. My greep op die stuurwiel was nou minder geklem, hoewel die gestamp gevoelig op my lae rug en niere was, en fyn steekpyntjies het deur my geskiet elke keer wanneer ons deur ’n ongelykte gaan.

Ek het my rug reguit teen die sitplek gemaak en die voertuig teruggerat. Daar was nie rede vir haas nie. Anne kan gerus maar nog ’n bietjie knyp; hierdie laaste stukkie rit was deel van die jagervaring en ek kon voel hoe ek die stad begin afskud. By die hek het ons voor die naambord stilgehou.

Dwaalpoort.

Uiteindelik, het ek gedink. Ek het vir Anne gekyk, maar sy het eers gewag dat die stof van agter af by die voertuig verbytrek. Toe het sy die deur oopgemaak en uitgeklim. Die ligte wind het haar romp tussen haar bene ingewaai.

Terwyl sy na die hek loop, het ek na die sitplek gekyk waarop sy gesit het. Het ek regtig so laag gedaal dat ek waarlik na ’n nattigheid soek? Tog kon ek my nie daarvan weerhou om met my hand oor die oortreksel te vee nie. Haar rug was na my gedraai en ek het aan my vingers geruik terwyl ek haar deur die stowwerige voorruit dopgehou het – die gemaklike tred van haar treë in die plaaspad. Soos ’n roofdier, het ek gedink; dis waaraan haar bewegings my nog altyd herinner het.

Sy het die ketting losgemaak en die hek het geluidloos oopgeswaai en met ’n dowwe klapgeluid teen die ingeplante klip tot stilstand gekom. ’n Trilling het deur die lyndrade getrek en ’n swerm vinke het ’n ent weg van die draad af opgevlieg en ’n boog teen die lug gespikkel voordat hulle in die niet verdwyn het. Agter Anne was die vaalheid van die veldgras. Die stingels het almal in die saad gestaan. Dit was die eerste keer dat ek haar só sien. Die profiel van haar bobene was effens sigbaar deur die dun materiaal van haar romp.

Ons het tydens die rit nie veel gepraat nie. Sorgvry sou dit seker nooit tussen ons wees nie; daarvoor was die huwelik te gekompliseerd, ons argumente die afgelope weke te fel. Maar ek sou die lug op ’n manier moes suiwer, en na twee egskeidings was ek darem al in ’n mate bedrewe hiermee.

Dit was vir my belangrik dat die skiet van my laaste trofee suksesvol verloop. In die ry het ek dus na ’n gebreekte damwal gewys, ’n murasie hier en daar en ’n blesbok wat langs die pad naby die draad gewei het. Natuurlik ook na die kosmos – die konfetti; ’n onkruid wat saam met die Britte se perdevoer tydens die Anglo-Boereoorlog gekom het, het ek haar vertel. Ek het ook Henning se naam genoem, wat op universiteit in my klas gesit het en hom nou op ’n wildplaas bevind het – iets wat ek nooit met hom in verband sou kon bring nie.

Voor my in die pad het Anne opgekyk en die wind het weer aan haar romp geraak. Dit het opgewarrel, gesak, weer opgewarrel; sy het nie moeite gedoen om dit plat te stryk nie. Maar was daar ’n ongeduldigheid in haar oë? Sy het steeds roerloos langs die hek gestaan. Sy het seker gewonder hoekom ek so talm.

Toe draai sy haar kop plotseling na die hoë kop aan die regterkant van die pad – die baken wat tydens ons aantog reeds van ver af sigbaar was. Dit was verstommend hoe anders en terselfdertyd bekend dit van naby gelyk het. Waarskynlik was dit deel van die jagbrosjure wat ek oor die pos ontvang het – ’n goeie bemarkingspunt vir die plaas, dit kon enigeen sien. Dit het ’n mens se blik aanhoudend bly trek. ’n Mengsel van vreemdheid en bekendheid. Heel moontlik die dieptes en die skaduwees, of dalk die onmeetbaarheid daarvan wat geen foto op die brosjure sou kon vasvang nie. Dit was byna asof ’n mens nie daarvan kon wegkyk nie. Sulke landmerke hét natuurlik die geneigdheid om ’n gevoel van déjà-vu te ontlok – ons wás almal al op die kruin en in die onklimbare hellings sal daar sekerlik spelonke met geheimenisse wees.

Agter Anne het die dwarrelwinde rooi in die stof gedraai en ek het die koppelaar stadig gelos en tussen die hekpale deurgery. Ek het eers gewag dat sy die hek toemaak en weer inklim. Toe het ek die voertuig afgeskakel, my deur oopgemaak en uitgeklim om te kyk of die uitlaatpyp wit brand.

Dis wat ek vir haar gesê het. Maar wat ek eintlik gedoen het, was om in die stof agter die voertuig te urineer.

Wanneer jy op ’n jagplaas aankom, is dit nog altyd die gebruik. Die rede hiervoor kon ek nooit heeltemal kleinkry nie, maar dit het niks met terreinafbakening te make nie. Dit was minder dramaties – ’n swak blaas, die lang knyp vooraf, of net ’n gewoonte wat vasgesteek het.

Ek het my gulp oopgeknoop en gewag. Vir ’n lang ruk het daar niks gebeur nie. Sou dit dan tog die geskud van die voertuig gewees het? Die lang stilsit? Ek het gesukkel om die urine uit te kry. Met my linkerduim het ek my onderbroek se rek verder afgedruk om die drukking aan die onderkant van my penis te verlig. Terselfdertyd het ek omgedraai en na die agterkant van die plaas se naambord gekyk. Daar was ’n paar koeëlgate deur – die uitbundigheid van jagters uit die stede, skielik losgelate omdat hulle bevry is van baadjie en das.

Die gate het skerp en punterig uitgeblom. Ek kon die voorkant van die naambord steeds in my gedagte sien. Net die voorletters en die van en ondertoe die plaasnaam. Die bord is nie op die dorp laat verf nie, dis hier op die plaas gemaak; nie met krulle en draaie nie, maar ongetwyfeld ’n vrou se aanslag. ’n Bord wat gelyk het of dit nie maklik vervang sal word nie. Asof die woorde nie noodwendig sal verander met die kom en die gaan van die generasies nie, want dieselfde mense bly tog nog in beheer.

Ek het die gevoel gekry dat Anne my dophou. Die truspieëltjie? Maar toe ek oor my skouer loer, sien ek sy kyk by die syvenster uit. Haar hare het los oor haar skouers gehang en ek het weggekyk van haar na die naambord voor my. Dominium, het ek gedink. Eiendomsreg.

Ek het my heupe vorentoe gedruk en my blaas geforseer. Dit was ’n verligting toe ek voel hoe die urine begin uitkom. Eers ’n effense branderigheid. Toe die straaltjie, dun en onbeduidend. Ek het stadig uitgeasem. Toe ek dit afknyp, het ek weer die branderigheid gevoel. Daar was spatsels op my skoene en my vingers het onhandig gevoel terwyl ek my gulp toeknoop en my skoenpunt ongemerk teen die agterkant van my broekspyp probeer afvee.

Met die einde van die rit in sig was die voertuig se dreuning sag en egalig in my ore. Die gedagte aan Anne wat langs die pad in die gras sou kon hurk, was ’n bekoorlike prentjie. Gebukkend so tussen die droë grasstoppels terwyl sy haar oorvol blaas meteens in ’n warm plas tussen haar voete loslaat. Was daar ’n tinteling in my vingerpunte?

Ek het op die sitplek rondgeskuif; die branderigheid was nog nie heeltemal weg nie en ek het my bobene probeer beweeg sonder dat sy dit opmerk. Terwyl ek oorsit na derde rat, kon ek die lastige klammigheid voel van die laaste paar druppels wat nou eers met die sit uitgekom het. My hand het liggies teen Anne se knie gestamp en sy het haar been weggetrek. Die enigste geluid in die kajuit was die toonlose deuntjie wat ek saggies deur my tande gefluit het. Hoekom het ek dit gedoen, wetende dat dit haar sou irriteer?

Ons het die plaas binnegery presies soos ons die hele rit saam meegemaak het – sonder om te gesels. Anne het wel om haar rondgekyk; dit kon ek sien. Met die laaste draai het die plaasgeboue voor ons opgedoem en ek het voor my in die pad op die bloekombos gekonsentreer wat geleidelik met elke knik in groter detail sigbaar geword het, totdat ek die stukke los bas kon sien wat aan die kaal stamme hang.

Die opstal was soos ek my voorgestel het: voorstoep en agterstoep, buitedeure, sinkdak, systoepe, skoorstene, kleinerige vensters, goed versorgde tuin, baie buitegeboue. Alles amper in oordaad. Ek het die werf stadig binnegery, óm die eerste skuur tot in die skaduwee van ’n sering. Dit was die logiese plek om te parkeer – in die koelte. Iemand sou wel aangesê word om die tasse na die huis te dra. Iewers het ek honde hoor blaf.

Ons het nie dadelik uitgeklim nie. Ek het na Anne gekyk. Funksioneer vroue dan soveel anders as mans? Nie een keer het ek opgemerk dat sy ongemaklik op die sitplek rondskuif nie. Het die lang inhou haar drang om te urineer nou heeltemal weggevat? Sy het wel ’n keer haar knieë teen mekaar gedruk. Ek kon nie haar gesigsuitdrukking sien nie; sy het weggekyk, maar haar vuiste se kneukels het wit deurgeslaan. Ek het my oë ’n oomblik toegemaak, dit was ’n verligting om die eindbestemming te bereik. Nou wou ek eers iets van die aankoms inneem. Toe ek my voet van die koppelaar afhaal, het die voertuig doodgeruk. Na die baie ure se ry, was die einde van die tog amper te skielik.

Ons het ons deure saam oopgemaak en Anne het na my gekyk asof sy wag. Maar ek het nog ’n rukkie gesit. Toe het ons op die vreemde werf afgeklim en in die skerp son ingekyk.

Bo by die stalle het ek ’n vrou met ’n perd sien staan.

Ek het ’n vreemde gevoel gekry terwyl ons oor die werf stap. Iets wat saam met die reuk van die bloekoms gekom het. Ek hét wel op die platteland grootgeword, maar was vir die grootste gedeelte van my lewe ’n stedeling – dís die kultuur wat ek myne gemaak het. In die stap het ek opgekyk in die bloekombos in; ek het ook die hoenderhokke raakgesien en voor die rondawel was die grond gevee. Ek kon ’n beeskraal sien, ook die gepakte klipmuur van ’n familiekerkhof. Agtertoe was die skeefgetrekte stellasie van ’n windpomp en langsaan ’n vervalle sementreservoir met kikoejoe wat in die barste groei.

In die bloekoms het die blare geritsel, maar die windpomp se stert het roerloos teen die lug gestaan. Ek het afgekyk. Onder by die stamme het stukke geroeste yster gelê – ou implemente wat hierheen getrek is om hul laaste staan te kry: ploeë, êe, hooiharke en skoffels. En die planter met sy gemaklike gaatjiestoel waarin ek later die naweek sou gaan sit om my sigaar te rook, toe die klonkies op pad kraal toe die hasepad sou vat toe hulle my sien . . .

Ek het oor die grasvlaktes en koppies gekyk terwyl ek na die vrou toe stap wat die perd aan die toom vashou. Terwyl ek loop, het ek ’n kras geluid gehoor. Ek kon nie onmiddellik sê waarvandaan dit kom nie. ’n Industriële geluid, dis al hoe ek dit kan beskryf. ’n Geluid van iets wat sukkel om aan die gang te kom. Ek het gaan staan en geluister – definitief die geluid van iets wat in beweging probeer kom: yster wat teen yster skuur.

Die windjie was effens sterker, maar die windpomp se stert het nie geroer nie. ’n Paar van die windpomp se lemme was geknak en het afwaarts gehang. Onder op die grond, half toegegroei onder die kweekgras, kon ek die punt van nog ’n lem sien uitsteek. Ek het opgekyk in die skerp lig. Dit was tog of die stert effens beweeg, het ek gedink. So min dat ’n mens dit skaars kon waarneem.

Toe weer die skel geluid van yster op yster . . . iewers in die masjien was onderdele besig om onder die drukking van die een of ander krag mee te gee. Daar was ’n harde klapgeluid! ’n Rat in die vasgeroeste toestel het losgebreek en die stert het weer geroer. Sigbaarder hierdie keer. Maar die opgewende rem het uitgehou. ’n Uitgerekte klageluid teen die lug. ’n Meganisme wat te lank sonder olie gestaan het. Die windpomp se oorblywende lemme het vibreer en ek het my verbeel ek sien die stang op en af beweeg.

Was ek duiselig van al die opkyk? Meteens het ’n stroom helder water uit die geroeste afleipyp in die gebarste sementdam begin loop. Het die wind dan tog sterk genoeg gewaai? By die bodem het dit begin lek. In die hitte kon ek nie die koeligheid van ’n trek teen my natgeswete blaaie voel nie, maar die windpomp het steeds bly pomp. Die stang het op en af beweeg; die yl geluid al vinniger, al skerper – soos ’n sonbesie wat op die hitte van die dag op sy eie in ’n boom betrap word.

’n Paar geelbekeende het lawaaierig bokant die bloekombos rondgedraai. Het hulle die water geruik? ’n Oomblik het hulle gemik, dit het gelyk of hulle gaan afduik na die sementdam.

Ek het in die blou lug bly inkyk totdat dit onhoudbaar skerp vir my oë geword het en die eende in spikkels vervaag het asof hulle nooit daar was nie. Maar dis al hoe ek dit kan beskryf – hoekom het dit daar op die vreemde werf meteens soos ’n tuiskoms gevoel?