Читать книгу Kan ek maar aan jou selluliet vat? - André le Roux - Страница 12

Die sjokolade-effek of PEA-teorie

After about 20 years of marriage I’m finally starting to scratch the surface of that one (what women want). And I think the answer lies somewhere between conversation and chocolate.

– Mel Gibson

Soene, blomme en sjokolade.

Dis asof mans nog altyd instinktief geweet het dis die sjokolade wat jou hart gaan sag maak. Die soene en blomme is romanties, maar dis die sjokolade wat julle nader aan mekaar gaan bring. Dis verleidelik.

Antieke kulture het sjokolade (die kakaoboontjie) as ’n seksstimulant beskou.

Die neuro-oordragstof in jou brein wat hierby betrokke is, is fenieletielamien, een van dopamien se baie “helpers” en ook bekend as die liefdesdwelm, nes oksitosien die liefdeshormoon is. En dis dieselfde bestanddeel waaraan sjokolade ryk is, wat aanleiding gegee het tot die sogenaamde Chocolate Theory of Love, kortweg die PEA-teorie (phenylethylamine).

Dié teorie het in die tagtigs ontstaan toe ’n Amerikaanse sielkundige, Michael Liebowitz, ’n boek gepubliseer het genaamd The Chemistry of Love. Hy het in ’n onderhoud daaroor met The New York Times terloops opgemerk dat sjokolade baie fenieletielamien bevat, en dat mense dalk sjokolade eet om romanties te voel. (Hulle gryp immers na sjokolade wanneer hulle hartseer voel of afgesê word.) Die NYT-artikel hieroor is die wêreld ingestuur en die teorie het – enigsins oordrewe – ontstaan.

Die teorie is getoets, maar die bevinding was nie juis dramaties nie. Blykbaar “verdamp” die fenieletielamien as ’t ware voor dit jou brein bereik.

Sjokolade dien wel as trooskos. Amerikaanse neuroloë het bevind (1996) sjokolade bevat bestanddele soos anandamied, ’n neuro-oordragstof in die brein, wat dieselfde uitwerking het as dagga, maar daar’s te min daarvan om jou “hoog” te maak.

Wetenskaplikes weet wel fenieletielamien laat die dopamienvlak in jou brein styg, en dopamien, weet ons ook, laat jou plesierig voel. Dit laat jou bloeddruk en bloedsuiker ook vir ’n rukkie styg en verminder stres. Tydens orgasme bereik die fenieletielamien-afskeiding ook ’n vrolike hoogtepunt, hoewel dit ’n oninspirerende, kleurlose vloeistof by kamertemperatuur is, wat ’n bietjie na vis ruik en jou vel kan irriteer. Fenieletielamien is boonop die voorloper van dopamien, adrenalien en noradrenalien.

Depressielyers en mense met aandaggebreksindroom (AGS) het min daarvan, terwyl die natuurlike vlak hoog is by skisofrenie.

Dis teenwoordig in wyn, bier en sekere soorte kaas, veral parmesaan. En dit word afgeskei tydens adrenaliensport soos ’n witwatervaart of op ’n wiprit, wat ook die dopamien laat vloei. As julle dus saam rekspring of rotsklim, kan die fenieletielamien julle minder bang en heelwat nader aan mekaar laat voel … van opwinding. Trouens, enige aktiwiteit wat julle saam laat lag of bang maak (’n rillerfliek), wat jul liggame fisiologies opgekikker laat voel, gaan julle nader aan mekaar bring.

Twee Kanadese sielkundiges, Donald Dutton en Arthur Aron, het dié effek reeds in 1974 op ’n hoë, smal, wankelrige hangbrug met lae handrelings bokant die Capilano-canyon in Vancouver getoets, die sogenaamde Capilano Suspension Bridge Experiment. Mans tussen 18 en 35, wat sonder vrouegeselskap en niksvermoedend oor die brug geloop het, is halfpad deur ’n aanvallige vrou voorgekeer met die verskoning dat sy navorsing oor mooi plekke doen. Elke man moes ’n paar vrae beantwoord en die aanvallige vrou het haar telefoonnommer vir hulle gegee “ingeval julle later vrae het”.

Die hele storie is herhaal op ’n stewige, lae bruggie as kontrole. Geen fisiologiese opkikkering of opwinding nie.

Mans wat die vrou op die wankelrige brug raakgeloop het, het haar aantrekliker gevind as dié op die stewige brug. Hulle was ontvankliker vir haar. Volgens die sielkundiges se interpretasie: Die man voel liggaamlik opgewerk, emosioneel wakker, maar weet nie hoekom nie. Dan sien hy ’n mooi vrou en dink: Daar’s die rede …

Sowat die helfte van dié mans het die vrou later gebel, terwyl net twee uit die sestien mans op die stewige brug die moeite gedoen het.

Dopamien.

Die sielkundiges het die eksperiment voortgesit deur mense vir tien minute op een plek te laat draf, en ander te laat stilsit. Vir die drawwers was mooi mense op foto’s aantrekliker as vir die stilsitters.

En ons weet ook oefening laat jou sexy voel …

Nes ’n ywerige woelmuis.