Читать книгу Die respektabele meneer Hartslief - Chris Karsten - Страница 10

Bogdan Petrescu is gewoond aan sy eksentrieke, kruppel loodgieter. Nee, nie regtig kruppel nie, eintlik net hinkend, miskien van jig in die heup. Maar Bogdan vra hom nie oor sy welstand en gesondheid uit nie, maak nie praatjies oor die weer nie. Lood – dis hoe hy hom noem – is nie ’n kletser nie, veral nie oor homself nie. Hy is wel ’n geduldige luisteraar. Dit lyk nie of hy omgee as Bogdan soms ’n storie te vertel het nie, solank dit nie vir hom nodig is om te antwoord nie.

Die man werk al byna twaalf jaar vir hom, en hy weet steeds net so min van Lood as die dag toe hy hom die eerste keer ontmoet het; ken nie eens sy regte naam nie. Hy het iemand gesoek vir “spesiale opdragte”, en een van die uitsmyters by die klub bring toe die man hier aan, stel hom bloot voor as die loodgieter.

Dié is steeds net so verslons in sy verbleikte jeans en vuil skoene. Hy’t darem die laaste paar jaar ’n ou bruin leerbaadjie gekry in die plek van die blou windjekker wat hy altyd gedra het, winter en somer. Nou dra hy die leerbaadjie winter en somer. Sy hare raak al hoe yler, óf van brandsiek óf van sy hoede; hy’s destyds met so ’n regte Al Capone-homburg op sy kop hier aangebring. ’n Paar jaar gelede was die swart rampokkerhoed skielik weg en kom hy hier aan met ’n nuwe hoed. Wat hy nou afhaal, in wat vir Bogdan altyd lyk na ’n byna religieuse ritueel: met ’n vuil voorvinger in die bol se gleuf betrag hy dit eers voor sy bors, vee-vee delikaat oor die viltrand, pik stoffies van die bol af. Dan plaas hy dit sagkens op die hoek van die lessenaar asof dit broos soos ’n eier is.

Bogdan wens die man wil die hoed op sy skoot hou. Wie weet wat alles in daai fokken hoed uitbroei en nesmaak … myte, nete, vlooie.

Hy sluk sy ergerlikheid weg, lig die koerant op en wapper dit voor die loodgieter. “Goeie werk, Lood. Ek sien jy’t weer vrye teuels aan jou verbeelding gegee. Gots, sny sy kop af! Was dit nou nodig, hè?”

Lood antwoord nie, lig net vlugtig sy leë oë na hom, haal lipsalf uit en smeer dit aan sy droë lippe.

Wat óók met verloop van tyd verander het, dink Bogdan, is dat daai trekking aan sy mondhoek vererger het. Die skurwe lippe is seker van al die Luckies wat hy rook, so sonder filter. Wat die trekkings veroorsaak, weet hy nie, maar dis beslis nie van senuwees nie, want hy dink nie Lood hét senuwees nie. Hy het beslis geen gewete nie; hy lyk nie in staat om oor enigiets of enigiemand hoegenaamd te wroeg nie. Bogdan ken boosheid en hy ken ongure karakters, hy het sélf al ’n paar dade gepleeg wat hom soms diep in die nag laat wakker skrik. Nie dat dit hom lank uit die slaap hou nie. Maar só iemand, so koud en byna demonies, het hy nog nooit teengekom nie. Stella se katoolse katelknaap moes ’n les geleer word, maar goeie moer, om hom te onthoof! En net negentien jaar oud, hier staan dit in die koerant by sy foto. Skaars ouer as sy eie twee seuns.

“Ek’t ’n nuwe werkie vir jou, Lood. Die man skuld my geld. Gou om te leen, traag om te betaal. Jy’t met dié een ook vrye teuels, kry net eers my geld uit hom uit. Dis …” Hy kyk op die rekenaarskerm, “… twee en veertig duisend. Maak dit ’n ronde getal, kry vyftig duisend. Sê die res is vir rente en administratiewe fooie, en vir opspoorkoste.”

Maggie kom met die skinkbord in en Bogdan wag; hy en Lood bespreek net besigheid as hulle alleen is. Maar Maggie se binnekoms gee hom elke keer kans om Lood dop te hou. Maggie is ’n soort Turing-toets om te sien of die loodgieter mens of masjien of reptiel is. Enige man sal opkyk, en jy kan by sommige selfs die onfatsoenlike gedagtes op sy gesig sien by die aanskoue van Maggie se oordadighede – haar nommer 16-lyf ingewurm in ’n nommer 10-rok. Bogdan ken die tekens: ’n veraf blik in die oë, ’n lek oor die lippe, ’n wip van die adamsappel … dit alles wys ’n man se bloed is warm, die man is mens. Nie Lood die reptiel nie. Nee, hy kyk nie eens na haar nie, stel meer in die tee belang, leun effe vooroor en snuif-snuif aan die stoom uit die pot se tuit asof hy wil seker maak sy’t onthou hy drink net rooibos. En sterk, goed getrek. Op die skinkbord is ook geen melk of suiker nie, Maggie ken al sy smaak.

Nou is die dooie oë op die boekrak agter hom gerig, skynbaar totaal onbewus van Maggie wat haar gat swaai en tiete wip om by die kroegtoonbank drie vingers Macallan op ys te gaan skink. Sy sit die kristalglas op ’n glashouer langs Stella se foto neer en wals uit. Lood is besig om die porseleinkoppie met duim en wysvinger aan delikate oor na sy mond te lig, en Bogdan is opnuut verbaas oor die man se groot, sterk hande, buite verhouding tot sy skraal postuur, maer bors, krom skouers, seningrige nek en ingevalle grys stoppelwange.

Bogdan skuif ’n foto oor die lessenaar. “Hy noem homself die Pawn King en dink hy kan in my klub kom dobbel sonder om te betaal. Hy dink as ek hom voorskiet, hoef hy my nie terug te betaal as hy verloor nie. Hy kom speel baccarat en blackjack, suip my whisky, knyp my kelnerinne aan die gat en maak of die plek syne is. En as ek hom vra wanneer hy ’n slag betaal, het hy honderd en tien fokken verskonings. Ek soek my geld en ek wil hom nie weer sien nie. Verstaan jy?”

Lood knik.

Bogdan swaai sy groot draaistoel om na die boekrak agter hom. In die hoek langs die rak is ’n kas van dieselfde imbuia met vernis soos ’n spieël. Hy maak ’n deur oop, pons die elektroniese kluis se kode in en haal vier pakke note uit, skiet dit een vir een oor die blad na Lood toe.

Dié laat sak sy teekoppie en druk die foto en pakke note in sy sakke. Dit laat Bogdan goed voel: Lood wat wys dat hy hom vertrou deur die geld te vat sonder om dit eers te tel. Dis wat die band tussen hulle twee so heg maak, sulke tekens van respek en vertroue, soos Lood wat sy hoed vir hom afhaal.

Terwyl Lood vir hom nog ’n koppie tee skink, sê hy deur die stoom: “Nie weer die Saab nie.”

“Sê vir Maggie wat jy soek. Hoekom vat jy altyd die ou karre?”

“Ek hou van ou karre.”

“Luister, Lood, ek wil nie my lang neus in jou sake steek nie, maar wat doen jy met al die geld wat ek jou betaal? Ek bedoel, jy kan daarmee doen wat jy wil, dis nie my saak nie. Maar belê jy darem vir jou oudag? Ek meen, die een of ander tyd word ons almal oud, tree ons af, en dan wil ons nie sit en krepeer nie, nè? Ek’t ’n goeie plek, Morkel Wealth, ek kan ’n woordjie vir jou by hulle doen. Hulle vra nie uit oor die bron van inkomste nie, anders was ek nie by hulle nie. En hulle sal nóóit jou naam uitlap nie, nie eens aan my nie. Net een ding: Morkel vat nie minder as vyf miljoen nie, en dis vas vir ten minste drie jaar. Moet ek ’n woordjie vir jou doen? Dis nie maklik om by hom in te kom nie.”

Lood sluk sy tee en skud sy kop. “Dis oukei, dankie, Mister P.”

“Wat bedoel jy dis oukei? Jy sit tog sekerlik nie jou geld onder jou katel of in ’n bank nie.”

Bogdan sluk eers aan sy whisky. Soms wanneer hy in ’n goeie bui is, geniet hy dit om so met sy loodgieter te sit en ginnegaap, al is daar nooit veel reaksie nie. Buitendien, waar sal die man vyf miljoen in die hande kry, arme skepsel?

“Ek’t hierdie goeie … h’m … kreatiéwe boekhouer, maar selfs hý weet nie hoe Morkel dit regkry nie. In die globale krisis van 2007, 2008 het moerse banke oor die wêreld heen bankrot gespeel, maar Morkel het my ’n opbrengs van vyf, ses persent gegee. Nou groei dit weer by die twintig persent. My boekhouer weet al rede hoekom ek hom aangestel het, is om te sorg dat ek so min as moontlik belasting betaal. Hy moet sorg dat my boeke dreigende bankrotskap wys, dis al wat hy moet doen. Die res van my geld is landuit. Hei, ek praat vertroulike goed hier, Lood, dis net tussen ons. Wat van offshore vir jou geld? Nie? Nietemin, my boekhouer besoek my klubs en hou sy hand op die syfers. Hy weet wat met hom sal gebeur as die syfers verkeerd loop: dan stuur ek jóú na hom toe.”

Lood kyk op, ’n frons tussen sy oë. “Hy weet van my?”

Bogdan grinnik. “Nee, man, dis net ’n grap. Jy’s te ernstig, Lood, jy moet leer om te chill, soos my seuns sê.”

Hy weet as hy ooit die loodgieter durf uitvra oor sy regte naam, sal dit wees soos om ’n onuitgesproke kontrak tussen hulle te verbreek. Hy vermoed Lood sal opstaan en uitstap en hy sal hom nooit weer sien nie. En dit mag nie gebeur nie. Hy gaan nie weer so iemand kry vir opruimwerk nie, Lood se soort is skaars. En Bruce, die uitsmyter wat Lood destyds hier aangebring het, is lankal moer toe. Slegte ding oorgekom kort ná Lood se eerste opdrag. Vreemde besigheid gewees, en so skielik. Met Bruce.

“Het ek jou al vertel van die oorsprong van die naam Poenari vir my nagklubs, Lood? Weet jy hoeveel het ek nou? Twee hier aan die Rand en een in Kaapstad, en ek beplan ’n vierde een vir Durban. En daar in Durban is dalk ook ’n werkie vir jou, maar vir later. Ieder geval, het jy al ooit die naam Poenari gehoor voor jy vir my kom werk het?”

“Nee, Mister P.”

Bogdan reik na twee tydskrifte op sy boekrak. “Hier’s Repere Transilvane en dié een is ’n kultuurhistoriese tydskrif, Magazin Istoric. Ek kry hulle nog gereeld uit my geboorteland, al is ek al langer as twintig jaar daar weg. Ek smag steeds daarna om goed uit my land tussen my vingers vas te hou, om dit te vóél. Ek kan dit seker op die internet gaan lees, maar kan jy dit op die fokken internet vóél?”

“Ek het nie internet nie, Mister P.”

Bogdan skud sy kop. “Ja, ek weet, jy’s sonder rekenaar, sonder selfoon. Hoe kry jy dit reg, Lood?”

“Ek’t nie die goed nodig nie.”

Bogdan blaai deur die tydskrif oor Roemenië se historiese en kulturele erfenis. “Soms raak ek skoon mal van heimwee as ek so na foto’s van my land kyk. Ek neem my elke jaar voor om terug te gaan, net vir ’n paar weke, ’n soort pelgrimsreis om op my ou spore te gaan loop. Voel jy ook partykeer só, om terug te gaan na die plekke waar jy kind was?”

Lood staar na die leë koppie. “Nie eintlik nie.”

Bogdan sug, steek sy sigaar aan, kyk deur die rook na Lood. “Het jy tyd, is jy haastig? Die Pawn King kan ’n bietjie wag. Laat ek jou eers vertel van die wonderlike plek waar ek grootgeword het. Maggie! Bring vir Lood nog tee! Heilige grond, daai Transsilvanië, bestaan al eeue voor Roemenië, v.C. Dis waar ons vandaan kom, daar van die grasheuwels van die Karpatiese Berge. Brandarm, my pa was ’n hooimaker. Elke oggend in wind, reën, sneeu, ys of son wat die hel uit jou uit brand, moes ek skool toe loop, plaasskool daar buite ons dorp. Nee, nie dorp nie, Sighişoara word stád genoem, oor sy Middeleeuse sitadel. Dis waarheen ek wil teruggaan, ek wil my twee seuns saamvat en Sighişoara vir hulle gaan wys. Marius is in matriek en Adrian is ’n jaar ná hom, hulle is albei hier in die Sandton-kliniek gebore. Ek sê vir hulle kom saam, kom leer bietjie van julle pa en ma se land. Sighişoara bestaan al van 1280 af, kyk, hier’s die artikel in Magazin Istoric. Luister wat hulle skryf: ‘Sighişoara is die mooiste en bes bewaarde bewoonde sitadel in die hele Europa en word as Unesco-erfenisgebied beskerm. Dis ook die geboorteplek van onder andere Ackner, Teutsch, Kelpius, en in die winter van 1431 van Vlad Ţepeş, latere Prins van Wallagye.’”

Maggie bring die vars tee. Bogdan loer na Lood se reaksie: hy kyk nie eens in haar rigting nie.

“Ek wil vir my seuns Vlad se geboortehuis gaan wys. Dis nou ’n restaurant met die naam Casa Vlad Dracul. Dis wat hulle hier sê, kyk, hier’s die foto’s. Ken jy die stories van Vlad Dracul?”

Lood skud sy kop, besig met die teepot.

“Nog nooit van hom gehoor nie? Vlad Ţepeş, Vlad Dracul, Vlad die Deurboorder, almal dieselfde man?”

Lood skud weer sy kop, sluk met ’n lang onderlip aan die stomende tee.

“Hy was beroemd, hy’s nou nog beroemd in my land. Hier sê dit: ‘Vlad Ţepeş se lewe word vertel in Hoogduitse inkunabels en in vyftiende- en sestiende-eeuse Duitse houtgravures …’ Kyk, só lyk ’n afbeelding van een van die gravures.”

Hy hou die tydskrif na Lood uit, dié leun nader.

“Sien, hier sit hy aan vir ’n feesmaal. En kyk mooi, Lood, wat sien jy nog? Wat omring hom terwyl hy so lekker sit en eet? Ek dink jy sal dit geniet. Dit lyk soos ’n woud, maar dis ’n woud van deurboorde liggame aan skerpgemaakte pale. Van die Russiese en Slawiese oerbronne sê Vlad was ’n vername en regverdige heerser en dapper soldaat, maar mense onthou hom net vir sy wreedhede, praat net van sy voorliefde om sy vyande te deurboor – tot 80 000 van hulle gedurende sy heerskappy.”

Bogdan maak die tydskrif toe, suig aan sy sigaar en teug aan sy Macallan.

“My seuns steur hulle nie aan sulke goed nie, aan hooi en ou sitadels en Vlad die Deurboorder nie. Hulle trek hulle skouers op as ek sê ek het dokumente wat kan bewys dat ons waarskynlik afstam van die Huis van Drăculeşti. Maar nee, hulle stel nie in hulle voorsate belang nie, ken net Dracula-flieks, van daai kak kan jy hulle niks vertel nie. En vampierflieks: Breaking Dawn en Abraham Lincoln: Vampire Hunter en Lesbian Vampire Killers. Lesbiese vampiere, fokken hel!”

Bogdan sit die tydskrifte terug en trek ’n boek uit die rak, hou dit na Lood uit. “Ek weet nie van watter soort boeke jy hou nie, maar lees dié een, jy sal dit geniet.” Hy aarsel ’n oomblik en vra dan: “Lees jy, Lood?” Sonder om dit te laat klink asof hy bedoel: Kán jy lees, Lood?

“Ek lees, ja, koerante. Maar as jy wil, sal ek die boek probeer, Mister P.”

Bogdan sien hoe hy die boek in die ander sak van sy leerbaadjie druk sonder om eens daarna te kyk.

“Goed, nou terug na besigheid. Die ding oor die motorfietsryer: dit gaan nie terugkom en my aan die gat kom byt nie, nè?”

“Die polisie sal niks kry nie, Mister P. Ek los nie leidrade nie. Maar ek hou dop, soos ek altyd met sulke goed doen. Om verder op te ruim, as dit nodig is.”

“Ja, nes ek gedink het. Ek hoop jy voel nie seergemaak dat ek gevra het nie.”

“Ek voel nie seergemaak nie, Mister P.”

Bogdan tel Stella se foto in die piouterraam op, intussen met nuwe glas. Hy sit daarmee in sy hande en betrag haar mooi gesig, die vol onderlip, die moesie onder die lip. “Nog iets, Lood, bietjie persoonlik. Ek weet jy’s nie eintlik iemand vir praat nie, maar wat dink jy: kan ’n man twee vroue gelyktydig liefhê? Ek en Mirela, my vrou, is al byna dertig jaar getroud. En hier’s Stella … Wel, jy weet van Stella. Hoe kies ’n man as hy twee vroue liefhet?”

“Ek weet nie, Mister P. Dis nie my saak nie.”

“Is jy getroud, Lood? Het jy al iemand liefgehad?”

Die loodgieter staan op en reik na sy hoed. Sit dit op en trek bietjie hier, trek bietjie daar, tot hy tevrede is met die helling van die hoed se rand.

“Ek gaan nou eers, Mister P,” sê hy en stap uit.