Читать книгу Koors - Деон Мейер - Страница 26

Die 256

Tweehonderd-ses-en-vyftig mense kom daardie dag aan.

Syferkoppe in die gemeenskap sal later uitwys dat 256 ’n perfekte vierkantsgetal is – sestien tot die mag twee. Bygelowiges sal hierdie beginsel verleng tot ’n gelukkige getal, ’n goeie voorbode. Ek vermoed hulle sal oor ’n honderd jaar praat van die nasate van die 256, soos die afstammelinge van die Mayflower in wat destyds die VSA was. Dit sal dalk status dra.

Maar in die eerste week is dit ’n ongelukkige getal, omdat niemand vir hulle voorberei het nie.

’n Beter getal in hierdie tyd is dertien. Want as jy dertien jaar oud is, en jy is die seun van die Skrywer van die Pamflet, word jy oral toegelaat waar grootmense vergader, maar jy is terselfdertyd onsigbaar as jy doodstil sit en tjoepstil bly.

Die eerste noodvergadering is in die laatmiddag van Aankomsdag. Dit handel oor akkommodasie.

Die probleem is dat die 256 nie in netjiese gesinsgroepe aangeland het nie. Onder hulle almal is daar net drie mense wat verwant is – die bejaarde mevrou Nandi Mahlangu, haar dogter Qedani, en haar kleinseun Jacob. Drie geslagte van genetiese weerstand teen Die Koors, die enigste een aangeteken. (In die daaropvolgende maande en jare is daar broer-en-suster-kombinasies wat by ons aansluit, daar is ek en Pa, mettertyd nog vier ander gevalle van ouer en kind.)

Wanneer die opwinding van die aankoms wegsyfer en die 256 in die middag begin dink aan slaapplek en blyplek, word dit ’n skielike stormloop na die beste, grootste of naaste-aan-dié-wat-ek-ken-verblyf, sonder organisasie of nadenke. Sommige mense wil akkommodasie deel, daar is verskeie enkelinge wat stoksielalleen in groot huise intrek, daar is ’n rusie oor wie die twee luuksste oewerhuise met ’n uitsig oor die dam gaan opeis. En ses tieners wat saam in die ou munisipale bus gereis het, se nuwe vriendskapsbande dikteer dat hulle móét saambly, sonder toesig, in die verste, afgesonderdste huis bo teen die heuwel.

Die Komitee, soos hulle later bekend staan, vorm op ’n natuurlike manier wanneer dit alles besleg moet word: Die eerste drie lede is Pa, vader James en pastoor Nkosi.

Die biskop en pastoor roep al 256 mense bymekaar om die chaos van die verblyfreëlings te bespreek. Pa en die biskop staan op die bak van die Tata Super Ace voor die Midas-vulstasie om hulle toe te spreek, en om almal te kan sien en hoor. Pa doen ’n beroep op orde. Pillay kom vanuit die groep na vore. Hy is ’n tenger figuur, grys langs die slape, iewers tussen vyftig en sestig. Hy vra Pa of hy net ’n oomblik kan kry om iets te sê. Pa knik, en help Pillay om op die Tata se dak te klim.

Hy hou sy hand in die lug vir stilte. Sy stem is verrassend diep en gesaghebbend toe hy praat. Dit dra oor die groep, dit gebied aandag. Hy praat Engels met die kenmerkende aksent van die Suid-Afrikaanse Indiër. Hy sê vir die mense hy het vyftien jaar lank ’n restaurant op Bedfordview bedryf. Sy aanvanklike bemarkingsaanslag was om op Sondae ’n buffet te bied: Eet soveel as wat jy wil, teen ’n vaste prys. “Dit het gewerk. Die mense het gekom, hulle het vir ander gaan vertel van die lekker kos en die goeie diens. Ek het ’n stewige wins gemaak. Maar twee jaar later, toe hou ek op met die buffet. Baie kliënte was kwaad vir my. ‘Ravi, ons ondersteun jou dan. Ravi, die plek is propvol, hoekom vat jy ons geliefde buffet weg?’ Toe sê ek vir hulle ek kan nie meer die vermorsing verdra nie. Elke Sondag sien ek hoe mense hulle borde só skep, tot oorlopens toe vol. Maar hulle eet nie eens die helfte nie. Ryk mense. Swart en wit en Indiër, almal. Elke Sondag mors ons so baie kos, in ’n land waar baie armes broodtekort het. Dis nou maar hoe ons is, ons mense. As ons iets verniet kry, vat ons meer as wat ons nodig het. Meer as wat ons gaan gebruik. Kom, laat ons nou nie hier, by hierdie nuwe begin, ook só maak nie. Laat ons vat wat ons nodig het en wat sin maak en wat die beste is vir ons bestaan en ons toekoms en die goeie orde hier, ook wat die huise en die blyplek betref. Ons is maar die eerste aankomelinge, ons gaan nie die enigstes wees nie.”

Van daardie oomblik af was Ravi Pillay ook ’n lid van die Komitee. Later sou hy vir ons sê hy was eens burgemeester van Lenasia gewees.

* * *

Die tweede krisis is kos.

Die tweehonderd-ses-en-vyftig het nie proviand saamgebring nie. Van hulle beskik oor twee of selfs drie dae se voorraad, maar die meeste het aangeneem dit sal by Vanderkloof voorsien word.

Op die aand van Aankomsdag hou Pa, Pillay, vader James en pastoor Nkosi die tweede noodvergadering in die eetkamer van die Orphanage. Ek sit aan die tafel en luister, Domingo sit eenkant, besig om ’n pistool skoon te maak en te olie. Pastoor Nkosi kyk nou en dan na Domingo met ’n afkeer, of ’n ongemak, dit is moeilik om te sê wat hy regtig dink.

Beryl Fortuin bring vir hulle koffie terwyl hulle moontlikhede oorweeg van spanne en groepe en skofte – vir kos soek, en kos maak. Beryl sit die skinkbord hard neer en sy gaan sit, en sy sê: “A new beginning for good people, right?”

Sy het almal se aandag.

Sy is kwaai: “Dis wat Willem se pamflet gesê het. Dis hoekom dié mense al die pad gekom het. Sover ek weet, het dit nie gesê ‘A new beginning for good people ruled by middle-aged men’ nie.”

Ek sien hoe Pa om die tafel kyk en knik. Biskop James spring hom voor. “Jy’s heeltemal reg. Kom, ons het jou wysheid net so nodig.”

En dit is hoe Beryl lid word van die Komitee.

Met Domingo wat in absolute stilte so ’n paar tafels verder sit, sy hande altyd met iets besig, maar hy luister aandagtig.

* * *

Die derde krisis kom twee dae later. By die Midas-vulstasie staan die voertuie tou. Hulle moet volgemaak word vir die beplande ekspedisies: die soeke na enige verpakte kos wat nog eetbaar is in die dorpe tot tweehonderd kilometer weg, en die vang en aanry van oorlewende skaap en bees en varke en hoenders op dit wat voorheen plase was.

En dan raak die brandstof op.

Die Komitee moet herbesin, die mensekrag herverdeel, sodat twee groepe van vier mense elk moet gaan soek na ’n brandstof-tenkwa. Een van daardie groepe sien ons nooit weer nie, en ons vind nooit uit wat van hulle geword het nie. Die ander groep keer eers tien dae later terug met ’n groot, byna nuwe tenkwa, vol petrol.

Die meeste van ons voertuie gebruik diesel.

Só struikel ons op die pad na vooruitgang.

* * *

Op die Saterdag van daardie eerste week val ’n trop uitgehongerde, bloedlustige honde een van ons skaapvang-ekspedisies aan, ses kilometer oos van Philippolis. Die mans – twee grootmense, twee tieners – keer die sewe skape in ’n hoek van ’n kamp vas. Ná so lank sonder mense is die skaap wild en senuagtig. Die mans wil die diere op die bakkie laai, hulle fokus is op die vee, hulle sien nie die honde voor dit te laat is nie. Nie een is vaardig met die vuurwapens waaroor hulle beskik nie. Hulle gebruik gou al hul ammunisie in die vlug terug na die bakkie toe, en doen nie veel skade aan die honde nie. Die honde byt een van die mans aan die arm en een van die tieners aan die bene voor hulle die bakkie se deur toekry. Dan sit hulle en kyk hoe die honde die skape verskeur. Hulle kom verskrik maar veilig terug by Vanderkloof.

Die Komitee besin dié aand oor die voorval.

“Ons sal die mense moet leer skiet,” sê vader James.

“Ons sal eers genoeg ammunisie moet versamel,” sê Pa.

“Wie gaan dit doen?” vra Beryl. “Daar’s nie meer bruikbare hande of voertuie of brandstof oor nie.”

“Die mense wat gaan kos soek, moet vir ammunisie ook kyk. Die meeste plase het wapens.”

Die lede van die Komitee knik stilswyend, want daar is nie ander raad nie.

“Too many calibers,” vul Domingo se stem die stilte van waar hy eenkant sit. Dit is die eerste keer dat hy ’n woord sê tydens ’n Komiteevergadering.

Al vyf se koppe draai na hom toe.

Hy sê: “Wapens op plase is mostly jaggewere. Daar is ’n klomp verskillende calibers. As ons mense wil leer skiet … Oor drie of vier maande sal ons baie ver moet gaan soek vir ammunition.”

Die Komitee is stom.

“Don’t look so worried, daar’s ’n solution,” sê Domingo. “Ons moet standardise. Die Weermag se depot by De Aar. Dis ’n uur se ry van hier af. Daar moet ’n paar duisend R4’s wees. Minstens. En hundreds of thousands of rounds of ammunition.”

“R4’s?” vra pastoor Nkosi.

“Die Weermag se assault rifle. Vyf-punt-vyf-ses by vyf-en-veertig millimeter, vyf-en-dertig in die magasyn. As ons nie daardie arsenal gaan leegmaak nie, sal iemand anders dit die een of ander tyd doen. En dan het ons groter probleme.”

“Sal jy ’n ekspedisie lei?” vra Pa.

Domingo knik.

* * *

In daardie eerste week brand ek om ook op ’n ekspedisie te gaan. Enige ekspedisie, maar veral Domingo s’n. Ek, wat al twee slegte mense en ’n paar honde en bokke doodgeskiet het. Wat saam met Pa groot avonture beleef het in die era voor Vanderkloof. Dit is meer as wat die meeste mense kan sê, veral dié wat uitgestuur word agter skape en kos en brandstof en ammunisie aan en nie eens weet hoe om te skiet nie. Maar Pa skud net sy kop as ek eers skimp, en later reguit vra.

Ek moes geweet het daar is iets aan die broei.

Op die Sondagmiddag hou die Komitee ’n vergadering, maar Pa sê ek moet vir Melinda Swanevelder gaan help in die kombuis.

Daardie Sondagaand maak pastoor Nkosi namens die Komitee die aankondiging wat my lewe ingrypend sal verander. Hulle vra die hele gemeenskap om in die parkeerterrein agter die OK Value-supermark byeen te kom, die vergaderplek wat later as die Forum bekend sal staan. Die pastoor staan op die Tata-trokkie se bak. Hy praat in sy welluidende stem eers oor die kosnood, en vra almal om die rantsoenering van die beskikbare voedsel te respekteer. Hy sê almal werk baie hard daaraan, en sodra daar genoeg reserwes is, sal hulle begin om vee te slag.

Hy gee terugvoer oor die onderskeie ekspedisies. Daar is nie juis goeie nuus nie.

En dan kom hy by “die kinders”.

Volgens hulle berekeninge, sê hy, is daar nege-en-veertig kinders tussen die ouderdomme van ses en sestien jaar. Die Komitee stel voor dat al nege-en-veertig van Maandag om agt-dertig bo by die ou rolbalklub bymekaar kom vir skool. Daar is drie mense geïdentifiseer wat voorlopig as onderwysers gaan werk. “Kinders, ons wil hê julle moet weet, jul skoling is vir ons as gemeenskap baie belangrik. In normale omstandighede sou ons julle uitsluitlik wou laat skoolgaan. Maar ons leef nie in normale omstandighede nie. Daarom gaan dié kinders wat tien jaar en ouer is, een week se onderrig ontvang, en een week moet help met al die werk wat gedoen moet word.”