Читать книгу Anna Atoom en die magnetiese meermin - Elizabeth Wasserman - Страница 13

Baie ver weg van waar Ton sukkel om homself te bevry – so ver weg dat dit omtrent heeltemal aan die ander kant van die aarde is – is Uranus Draak besig om ’n vergadering van baie belangrike mense toe te spreek.

Hulle sit om ’n reusagtige slanghout-konferensietafel. Die rooibruin blad het ’n fyn grein en is so blink gepoleer dat die natuurlike swart vlekke in die hout lyk soos skaduwees op ’n spieël. Die blad weerkaats die stadsprofiel van New York wat buite die dakhoogte vensters van die groot vertrek sigbaar is.

Die gesigte van die mense om die tafel reflekteer ook in die tafelblad. Dit is die direksie van GROEN: daardie internasionale agentskap wat wetenskaplikes en staatsmanne saamsnoer in ’n poging om ons planeet te bewaar. Elke persoon om hierdie konferensietafel is invloedryk op sy eie gebied: oseanografie, meteorologie, astrologie, hidrodinamika, molekulêre genetika, biochemie, astrofisika, die hele kaboedel. Almal lyk doodernstig en luister aandagtig na wat die beroemde wetenskaplike te sê het.

“… en julle kan dus self die gevolgtrekking maak, here en dame,” – hy maak ’n vae gebaar in die rigting van doktor Migdol, die enigste vrou teenwoordig – “dat die admiraal ’n probleem geword het. ’n Gevaarlike probleem! Ek vrees dat die huidige staat van sy molekules sy brein nadelig beïnvloed. Mens kan ook verstaan hoe moeilik dit vir hom moet wees om so permanent van sy familie af weg te wees, vasgehok in daardie ruimtestasie. Al hierdie emosionele faktore, tesame met die vreemde molekulêre toestand waarin hy hom bevind sedert sy ongeluk …”

Die skerp adamsappel in doktor Draak se seningrige keel ry soos ’n hysbak op en af. Hy knipper die lang rooi wimpers van sy ysbleek oë.

Hy bly ’n rukkie stil om die effek van sy klaarblyklik oorweldigende emosies eers by sy luisteraars te laat insink. Dit is welbekend dat Uranus Draak en Abraham Atoom van kindsbeen af vriende was. Dit sal hom nie help as hulle vermoed dat hy, Uranus Draak, sommer goedsmoeds aanbeveel dat hulle ’n besluit neem om vir eens en vir altyd van admiraal Atoom ontslae te raak nie.

Doktor Migdol is die enigste een wat twyfel aan hierdie stukkie toneelspel. Sy ken Uranus Draak te goed: sy weet dat hierdie man net aan een ding dink, en dit is die belangrikheid van sy eie werk.

Sy verstaan dit goed. Sy is self ’n vooraanstaande wetenskaplike en sy weet dat dit ’n roeping is wat alle fynere emosies gou kan verteer. Sy stryk die lapelle van haar streng grys pak reg en druk aan haar bolla om seker te maak dat haar vaal hare steeds stewig vasgevang is in die greep van sewe bruin haarnaalde. Haar uiloë beskou Uranus van agter haar horingraambrilletjie. Die raam se boonste buitehoeke is gepunt en draai na bo – dit gee aan haar die voorkoms van ’n geslepe kat.

Uranus sluk weer ’n paar keer. Dan gooi hy sy lang arms ter hemele in ’n dramatiese gebaar.

“Ons mag hom nie verwyt nie! Ek smeek julle om met deernis aan hom te dink, en hom te onthou as die man wat hy voorheen was. Daardie groot, bebaarde liefhebber van die see, wat sy lewe daaraan gewy het om ons oseane te beskerm. Daardie wonderlike wetenskaplike brein …” Hier hou doktor Draak weer ’n oomblik op praat en kyk slu na die gesigte om die tafel, “daardie goeie wetenskaplike brein waarop ek dikwels staatgemaak het vir hulp met die minder ingewikkelde en geniale aspekte van my werk …” Hy wag totdat hy ’n paar koppe instemmend sien knik. Hy ignoreer die stram blik van doktor Migdol. Dan gaan hy weer voort.

“Die admiraal is nou geestelik versteurd. Dit gebeur dalk makliker met briljante mense …” Uranus Draak se bleekblou vel verdonker in ’n blos van onwillekeurige skaamte. Iewers agter die man se woorde, in sy onderbewussyn dalk, iewers is daar nog ’n skerfie insig in sy eie gekheid wat hom nou diep laat bloos soos net rooikopmense kan.

Niemand let dit op nie. Soos gewoonlik betower die boheemse wetenskaplike sy gehoor. Sy woorde, sy reputasie, die bottelgroen fluweelbaadjie en die dun rooi baard wat van sy ken af druip in twee lang, dun vlegseltjies – die hele verpakking van die man is fassinerend en bedwelmend.

“Dit is alles die admiraal se skuld! Dit was hy!” bulder doktor Draak skielik en slaan met sy bleek hand dramaties op die slanghout.

Dan bring hy weer sy emosies onder beheer.

“Ons mag hom nie blameer nie. Ek smeek julle om hom genadig te wees en hom jammer te kry, soos ek, en om te verstaan dat hy dit nie kan help dat sy gedrag so onredelik geraak het nie. Ja, hy het sy sinne kwytgeraak! En dit is gevaarlik vir ons.”

Hy druk met sy palms op die blink tafelblad en leun vorentoe sodat sy bleekgroen kykers nader kan kom aan sy gehoor. Hy kyk hulle een vir een deur, en soos ’n Mexikaanse golf begin die koppe om die tafel een vir een te knik. Selfs doktor Migdol kan haarself nie keer om ook ’n stramme hoofbuiging te maak nie.

Uranus Draak het hulle nou in die palm van sy hand!

Hy gaan sit op sy stoel en vryf sy baard se twee vlegsels vir ’n breukdeel van ’n sekonde. Hy trek sy lang gesig nog langer en laat sy skouers hang.

“Ek stel dit aan u,” sê hy op ’n lae begrafnistoon, “dat ons, om die aandag van die media te vermy …”

Die noem van die woord “media” laat die direksie ongemaklik op hul stoele rondskuif. GROEN loop dikwels deur onder die skerp penne van joernaliste. Iemand of iets moet geblameer word vir die siklone, aardbewings, droogtes en vloede wat deesdae al hoe meer voorkom. Dit is GROEN se taak om vroegtydig waarskuwings uit te reik rakende sulke gebeure, maar dit keer nie die media om te insinueer dat belastinggeld gemors word indien natuurlike rampe nie totaal voorkom word nie. Soos met die onlangse oorgroeiing van alge wat gedreig het om alle seelewe totaal te vernietig. Op skynbaar onverklaarbare wyse het daardie gevaar verdwyn (lees wat regtig gebeur het in Anna Atoom en die seerower se dolk), maar GROEN het sleg deurgeloop onder kritiek en mediapaniek.

“Ons het geen ander keuse as om die admiraal uit sy RuimteArk na ’n veiliger plek toe te skuif nie, minstens tot hierdie bohaai oor die alge bedaar het!”

Omdat die mense om die tafel nie regtig weet hoe om op hierdie voorstel te reageer nie, klap hulle liggies hande. Uranus leun terug in sy stoel. Hy gloei van selftevredenheid. Hy het dit so pas reggekry om die skuld vir die alge-oorgroeiing op die admiraal se skouers af te laai. Aangesien sy briljante brein geen plek vir ’n gewete het nie, pla dit hom nie dat sy ou vriend nooit die ware gebeure oorvertel het aan hul kollegas nie, juis om hom, Uranus, te beskerm. Dit was immers Uranus wat die hele alg-storie veroorsaak het! Hy wou die ekologiese balans so versteur dat miljarde mense sou sterf, en die natuur weer ’n kans sou kry om die planeet terug te win.

Dit is sekerlik nie verbasend dat so ’n gewetenlose man sy beste vriend beswadder nie. Uranus kan nie toelaat dat die admiraal ooit weer in die toekoms sy planne fnuik nie. Hy moet ontslae raak van hom!

Meneer Amsterdam, die baas van GROEN, staan op om iets te sê.

“Dame en here, u het gehoor wat ons gewaardeerde kollega sê. Ons stem almal saam dat ons organisasie te kosbaar is om ’n bedreiging van binne toe te laat. Ons werk is te belangrik: die toekoms van die aarde is in ons hande. Ek is bevrees dat ek doktor Draak moet ondersteun. Ons weet almal dat hy en die admiraal ou vriende is, en ons kan dus aanvaar dat hy hierdie beskuldigings teen Abraham Atoom nie ligtelik maak nie.”

Uranus sug en laat sy kop dramaties in sy hande sak.

Wat ’n akteur! dink doktor Migdol skepties.

“Wat meer is,” gaan meneer Amsterdam voort, “ek is al lank onrustig oor die lojaliteit en betroubaarheid van die admiraal se vrou, professor Sabatina Atoom!”

Die direksie sit verbaas regop. Professor Sabatina is ’n gewaardeerde kollega. Haar wetenskaplike reputasie is onkreukbaar. Meneer Amsterdam skud sy kop en trek sy bolip nog langer. Die man lyk sowaar verbasend baie na ’n dooie harder! dink doktor Migdol.

“Ek stel voor ons gaan oor tot ’n stemming. Diegene ten gunste daarvan dat ons die admiraal op ’n plek van veiligheid bewaar, ten minste sodat ons hom ordentlik kan ondervra aangaande sy betrokkenheid by die alge-oorgroeiing, steek op julle hande!”

Meneer Amsterdam laat dwaal sy waterige ronde ogies stadig oor die uitgelese geselskap om die tafel. Almal sit verstar. Dan steek hy sy eie hand in die lug op en stadig, een vir een, volg die ander sy voorbeeld. Na omtrent drie minute is dit duidelik dat doktor Draak se vurige argument meer as die helfte van GROEN se direkteure oortuig het dat admiraal Atoom ’n gevaar vir die organisasie inhou – dalk selfs ’n gevaar vir die wêreld!

“Dit is dan so!” roep meneer Amsterdam uit. “Ons sal voortgaan met ons planne om die admiraal van sy RuimteArk te verwyder. Ek voorsien probleme met professor Sabatina Atoom, want die Atoom-familie besit MonPetit-eiland. Soos julle weet, is die AardWag, ons belangrikste observasiestasie, op daardie eiland geleë. Die laboratorium wat die AardWag bevat, tesame met al die ander fasiliteite op die eiland, is gebou met geld wat Sabatina van haar tante geërf het. Selfs al dank ons haar af, kan ons nie beheer oor die AardWag neem nie. Sy werk vir ons, maar die AardWag behoort aan haar!”

Slanghout en reënwoude

Van die mooiste houtsoorte is afkomstig van seldsame bome wat in die groot reënwoude van die wêreld gevind word. Hoe harder die hout en hoe fyner die grein, hoe meer gesog is dit vir die maak van meubels. Ongelukkig vat dit baie lank vir hierdie bome om groot te word, en baie van dié boomsoorte word nie weer aangeplant nadat hulle afgekap word nie.

’n Organisasie soos GROEN behoort van beter te weet as om ’n konferensietafel in een van hul kantore te hê wat gemaak is uit slanghout, een van die kosbaarste maar ook mees bedreigde houtsoorte.

Die Latynse naam van die slanghoutboom is Piratinera guianensis. Dit beteken “seerower van Guiana”. Guiana is ’n klein staatjie aan die noordkus van Suid-Amerika, net links van Suriname (’n nog kleiner staatjie in Suid-Amerika as Guiana). Hier vind ons van die wêreld se kosbaarste en mees ongerepte reënwoude.

Die verwoesting van ons reënwoude is die tweede grootste oorsaak van die stygende CO2-vlakke in ons atmosfeer (motors en ander masjinerie wat organiese brandstof soos petroleum en steenkool verbrand, bly die grootste sondebokke). Dit is ook een van die grootste bydraende faktore in die vinnige veranderinge in die klimaat van ons planeet.

Die groot reënwoude vorm ’n sirkel wat rondom die ewenaar strek: oor Suid-Amerika, Afrika en Indonesië. Hierdie groot woude werk soos die “longe” van ons planeet: die blare absorbeer CO2 en bind dit saam met water en sonlig om nuwe organiese materiaal te bou en die atmosfeer te verryk met suurstof. Dit is die wonderlike proses van fotosintese. En die wortels van al die bome wat voortdurend water opsuig uit die grond, laat die groot woude werk soos pompe wat die waterkringloop dryf. Water word vanuit die oseane gefiltreer en vloei deur ondergrondse strome. Vog verdamp uit die blare en verottende materiaal in die woude. Sonder die reënwoude sal die atmosferiese drukstelsels wat vogtige lug insuig oor die groot savannes van die vastelande ophou om hul werk te doen, en droogtes sal die lande tref wat tans dien as die broodmandjies van baie nasies.

As ons die reënwoude vernietig, verloor ons dus veel meer as net die prag van die digte oerwoude met hul bont papegaaie, sluipende jaguars en skaars orgideë. Sonder die reënwoude sal die mensdom stadig vergaan in ’n wurggreep van hongersnood en natuurrampe soos siklone en hittegolwe.

Uranus Draak snork net. Hy weet dat selfs die mees gesofistikeerde instrumente maar taamlik nutteloos is sonder die netwerk van inligting van GROEN se satelliete en wêreldwye medewerkers. Sonder ondersteuning van die internasionale gemeenskap van wetenskaplikes sal die Atoom-familie magteloos wees, AardWag en al.

“Maar wat gaan ons met die admiraal maak?” vra doktor Migdol. “Is dit nie waar dat hy sal doodgaan as ons hom terugbring aarde toe nie? Ek het verstaan dat swaartekrag sy atome heeltemal sal laat inmekaarstort …”

“Sy molekules, nie sy atome nie!” verduidelik doktor Draak kortaf. “Hy bestaan steeds uit dieselfde atome as ek en jy, dit is net die aantrekkingskrag tussen sy molekules wat versteurd geraak het na sy ongeluk. Swaartekrag sal hom letterlik laat platval, soos ’n pannekoek!”

Die mense om die tafel lyk verskrik.

“Maar …” wil doktor Migdol nog verder protesteer.

“Ons is nie moordenaars nie!” brom Uranus. “Ek het reeds ’n oplossing vir die probleem. Soos julle weet, werk ek die afgelope maande aan ’n navorsingstasie op die Noordpool.” Hy kyk uitdagend na die gesigte rondom hom. Niemand het nog ooit van hierdie navorsingstasie gehoor nie, maar almal is te versigtig om dit te erken. Wetenskaplikes is so: hulle is altyd gretig om almal te laat dink dat hulle alles weet en wil nie graag toegee dat daar dinge is waarvan hulle niks weet nie.

“In daardie navorsingstasie van my,” gaan Uranus Draak voort, “het ek ’n soort kapsule wat gewigloosheid naboots. Die admiraal sal veilig daarin kan bestaan. Ons kan dit gebruik om hom van sy RuimteArk hierheen te vervoer, waar ons hom dan rustig kan ondervra oor die gebeure wat gelei het tot die alge-oorgroeiing.”

“’n Verhoor?” wil doktor Migdol weet.

Uranus Draak se glasgroen oë boor haar amper van haar stoel af. Die vrou krimp merkbaar ineen.

“Ja, ’n verhoor. Ons moet vasstel wat gebeur het, en wat die toekomstige risiko vir ons almal is indien die admiraal steeds deel vorm van ons glorieryke organisasie!”

“Maar wat maak ons intussen met die RuimteArk en al die diere daarin?” wil ’n ander dapper wetenskaplike weet.

Doktor Draak glimlag selfversekerd. “Voorlopig kan U6 self die stasie oppas. Ek sal nie verbaas wees as sy beter werk doen as die admiraal nie. Mense maak voortdurend foute, maar ’n superrekenaar soos U6 is volkome onder ons beheer en is baie veiliger. Sy kan immers niks doen waarvoor ons haar nie programmeer nie!”

Genoeg koppe knik rondom die tafel sodat meneer Amsterdam die saak as afgehandel beskou. Hy maak weer sy keel skoon.

“Nou, dame en here, kan ons sekerlik aanbeweeg na die volgende saak op ons agenda: waarskynlik die belangrikste saak van die dag. Ek vra weer vir ons vriend doktor Uranus Draak om die volgende punt toe te lig. Dame en here, doktor Draak verseker my dat hy ’n oplossing, sowaar ’n briljante oplossing, het vir die mees kritieke probleem van ons moderne tyd …

“Doktor Draak het die oplossing gevind vir AARDVERWARMING!”