Читать книгу Ena Murray Keur 17 - Ena Murray - Страница 5

Anders as wat hy beplan het, ry Daniël nie direk huis toe nadat die speurder vertrek het nie. Hy weet net hy kan nie nou huis toe gaan terwyl hy klaar ontsteld is nie. Sy enigste hoop op ’n versoening met sy vrou lê daarin dat hy kalm moet wees, ten volle in beheer van homself. Daarop kan hy nie nou aanspraak maak nie. Hy voel opnuut hoe die bloed na sy brein styg terwyl hy dink aan die kruisverhoor, soos hy dit sien, wat hy moes deurmaak. Sulke verregaande vermetelheid! Hy het hom bloedig vererg.

Maar daar is ook iets anders wat hom pla; iets wat hy kwalik wil erken: ’n ongemak, ’n gevoel van benoudheid wat natuurlik belaglik is. Soos die speurder so koel uitgewys het … hy het niks te vrees nie. Om aan ’n uitkenningsparade deel te neem is weliswaar nie iets om na uit te sien nie. En vir hom, ’n man van sy agtergrond en status, kan dit net vernederend wees. Maar liewer dít as om weer onder so ’n vernederende kruisvuur deur te loop. Rina mag natuurlik niks van vanmiddag weet nie. Nie dat hy vir een oomblik kan dink dat sy vrou – ten spyte van die feit dat hul verhouding deesdae veel te wense oorlaat – sal glo dat hy aan so iets aandadig kan wees nie. Maar ’n vrou bly ’n vrou, en as jy ’n man wil slaan, kry jy maklik ’n stok.

’n Rukkie later bevind Daniël hom in ’n plek waar hy baie selde kom … ’n dameskroeg. Maar hy voel hy het versterking nodig. Alles kom vandag net ’n bietjie te skielik op hom af. Die moeilike finansiële tyd waarin ’n man moet kophou, verkoopsyfers wat ontstellend daal, ’n seun wat met die verkeerde meisie sleep, ’n vrou wat so opgaan in haar vervelige rykmanslewe dat sy vergeet van haar man se behoeftes … en nou nog vandag se dinge. Hy bestel ’n dop. Maak dit ’n dubbele …

Dis ’n hele ruk ná ses dat hy die nuwe motortjie voor die Pohl-woning tot stilstand bring. Hy voel nog nie gereed vir ’n geredekawel met sy vrou nie, maar hy kan nie juis veel langer wegbly nie. Die paar dubbeles het juis hul werk begin doen en hy het reeds op pad huis toe planne probeer beraam om die dreigende konfrontasie met sy vrou minstens vir vanaand af te weer. Hy is nie in ’n bui vir moeilikheid nie, veral nie vir ’n bakleiery nie. Hy wil net in vrede gelaat word.

Dis allesbehalwe vrede waarteen hy hom vasloop toe hy by die voordeur instap.

“Liewe land, Daniël, waar bly jy so laat? Die Le Rouxs en Gerbers is netnou hier!” Sy beskou hom fronsend toe hy haar net staan en aankyk. “Jy weet tog hulle kom vanaand hier eet!”

“Ek het heeltemal vergeet daarvan en ek is ook nie lus vir hul geselskap nie. Bel hulle en sê hulle moenie meer kom nie.”

“Jy is verspot! Ek kan nie! Is jy nou gek! Die mense is seker al amper op pad hierheen! En my tafel is gedek en my kos is klaar!” Sy kyk hom met vernoude oë aan. “Daniël! Ek begin nou moeg raak vir hierdie kinderagtige houdinkie van jou die afgelope tyd. Jy …”

“Jy is vir veel meer as net my houdinkies moeg, my vrou.”

Sy pers haar lippe opmekaar. Dit was vir haar ook ’n moeilike dag en haar humeur is nie van die beste nie. Maar sy kry dit reg om haar selfbeheersing te behou en net ysig te sê: “Ons laat dit daar. Nog iets waarvan jy moet kennis neem voordat die mense kom – jou seun.”

Hy sug moeg, vee oor sy oë en stap na die drankkabinet. Hy het beslis nog ’n dop nodig. “Wat van Johan?”

“Jou seun is vanaand by die Stockenströms se voordeur weggejaag. Het jy ’n verklaring daarvoor?”

Hy skink sy drankie klaar, draai dan na haar terug. “Ja. Die geagte advokaat moes vanmiddag my prokureur se waarskuwingsbrief in sy posbus gekry het.”

“Daniël! Ek het jou gesê …”

“Ek bestuur Daniël Pohl Beperk, Rina, nie jy nie.”

“Maar Johan … Weet jy hoe voel daardie kind?”

“Hy sal duisend keer slegter voel as hy eendag met juffrou Stockenström getroud is en hy kry sulke briewe in sý posbus.”

“Ek weet nie wat met jou aan die gang is nie, Daniël! Wat jou probleem ook al mag wees, dit tas nou jou gesonde verstand aan. Besef jy hoeveel skade daardie mense jou kan aandoen? Marie het ’n giftige mond …”

“Sy moet liewer versigtig wees met wat sy sê, want haar bankrekening is nie giftig genoeg vir ’n lastereis nie.”

“Jy praat deur jou nek! O, laat staan dit tog maar. Hier hou ’n motor stil.”

Die res van die aand is ’n volslae mislukking. Die gasheer probeer nie eens ’n joviale front voorhou nie. Inteendeel. Sy gedrag grens kort-kort aan onbeskoftheid.

“Ek sien hier staan ’n nuwe motortjie voor die deur. Is dit Johan s’n?”

“Nee. Dis myne. Ek het ons groot motor ingeruil.”

“Die Mercedes? Verkoop? Hoekom?”

Hy kyk mevrou Gerber vas in die oë. “Omdat ek nie bo blink en onder stink wil wees nie.”

“Daniël!”

Haar man kyk haar koel aan. “Is daar iets verkeerd? Dis die waarheid. Vra Paul Gerber. Hy sal weet waarvan ek praat.”

’n Swaar stilswye sak neer. Dis algemeen bekend dat hierdie argitek deesdae allerhande eierdanse moet uitvoer om die uiterlike vertoon te handhaaf.

Daniël lig sy glasie, kyk oor die rand na die geskokte gesigte oorkant hom. “Sien, ek ry liewer in ’n goedkoop motor en geniet my lewe as om met ’n Mercedes te spog en van pap en derms te moet lewe. Ek …”

“Daniël! Dis genoeg! Jou taal!”

“Wat’s verkeerd met my taal? Dis goeie, verstaanbare Afrikaans. En ons gaste weet presies wat pap en derms is, vrou. Dis deesdae ’n algemene item op die spyskaart in die snobbuurte.”

’n Stoel val byna om soos een van die gaste opvlieg. “Kom, Emmie. Ons moet liewer huis toe gaan.”

“Paul … Emmie, nee, wag …” Rina swaai woedend na haar man wat steeds rustig aan sy glasie sit en teug. “Wat dink jy doen jy, Daniël Pohl? Jy vra hierdie mense onmiddellik om verskoning!”

“Dit sal die dag wees, my vrou. Ek vra nie verskoning vir die waarheid nie. En dit is mos die waarheid, of hoe?”

“Tot siens, Rina. Dankie vir … die aand.”

Nog twee stoele word agteruit geskuif. Dis ’n stywe stem wat sê: “Ek verseker jou, Daniël, ek en my vrou eet nie pap en derms nie.”

Dié woorde maak egter geen indruk nie. “Miskien nie, maar by jou eie huis drink jy goedkoop wyn en wanneer jy by jou vriende kom, is jy skielik net ’n whisky-drinker.”

“Daniël! Ek …” Rina se stem breek stomp af in haar keel. ’n Oomblik lank is almal te verbysterd om enigiets anders te kan doen as om na die gasheer te staar. Dan bars Rina histeries los: “Jy is dronk! Jy is van die duiwel besete!”

Hy spring so vinnig op dat die stoel omslaan. “Nee, ek is nie!” Hy gooi die glasie wyn met geweld stukkend teen die oorkantste muur. Sy oë flits woedend van die een na die ander. “Ek is net siek en sat van al hierdie leë vertoon, al die valsheid, hierdie blink … niks!”

Eers ’n hele ruk later kom hy weer van buite af in. Vanuit die skuilte onder die oorhangende takke van die boom in die hoek van die tuin het hy die laaste gaste sien vertrek. Toe die motors om die draai verdwyn het, het Rina omgedraai en die huis ingestap. Hy het die een sigaret ná die ander opgesteek, die rook met diep hale ingetrek …

Toe Daniël eindelik die moed bymekaarskraap om terug te draai en by die voordeur in te stap, kry hy haar by die groot eetkamertafel. Sy sit verwese en staar na die feesmaal voor haar wat nog onaangeraak is, behalwe die voorgereg wat halfpad geëet is. Sy het lankal opgehou met huil …

Hy huiwer skuldig in die ingang na die eetkamer. Hy het hom erger as swak gedra. Sy optrede was onvergeeflik.

“Rina …” Haar kop lig en hul oë ontmoet oor die afstand. “Ek is jammer.”

Sy kan hom net met ’n woordelose verwyt in die opgeswelde oë sit en aankyk.

Hy gee ’n tree nader, die smeking duidelik in sy stem. “Ek is jammer. Ek weet nie wat in my gevaar het nie.”

Haar stemtoon is koud en ontegemoetkomend. “Jy moet liewer uitkom met wat jou pla en so vreemd laat optree, Daniël. Ek is nie bereid om so voort te gaan nie.”

Hulpeloos kyk hy haar aan, nie in staat om ’n woord uit te kry nie. Hoe verduidelik hy dit alles aan haar? Hy voel deesdae so verward. Wat laat hom so optree? vra hy homself af. Is dit die ontdekking dat iets tussen hom en sy vrou verdwyn het, iets wat kwalik herwin kan word? Is dit omdat hy soggens in die spieël kan sien die goue jare skuif stadig maar seker in gister in; die fleur en die daarmee gepaardgaande stukrag en lewensdrif neem noodwendig ook af? Of dalk is dit die wete dat die stygende inflasiekoers en die swak ekonomiese toestand hom al hoe erger begin raak? Dan moet hy nog sukkel met ’n speurdertjie en sy vermetele vrae wat hom met ’n voorval wil verbind waaraan hy nie eens in sy wildste drome skuldig kan wees nie. En môreoggend moet hy nog die vernedering ondergaan om deel te hê aan ’n uitkenningsparade …

Hy wil haar so graag al hierdie dinge vertel; morele bystand van haar kry, maar … haar oë vertel hom dis reeds te laat. Hulle het te lank gelede al opgehou om werklik met mekaar te praat. Hulle is nou daar waar hulle dinge vir mekaar begin wegsteek …

Hy skud dus net sy kop, en sy spring op. Haar oë flits woedend.

“Ek wil weet wat aangaan, Daniël! Nóú! Wie is sy?”

Hy kyk haar verstom aan. “Sy? Watter sy?”

“Die ander vrou in jou lewe, natuurlik.”

“Ander …? Jy is van jou sinne beroof!”

Sy stap nader, haar gesig bleek en gespanne. “Nee, dis jy wat skielik waansinnig geword het, nie ek nie. Alles dui daarop dat daar net een rede kan wees vir hierdie vreemde optrede van jou. Jy het gesê jy het nie finansiële probleme nie. Dus …”

“Dus kan dit net ’n ander vrou wees.” Sy stem is vol opstand. Al sy goeie voornemens om die vrede te probeer herstel, is daarmee heen. “Dis jou klomp ledige vriendinne … Dis húlle wat al die gif in jou pomp. Het ek jou al ooit enige rede gegee om my van so iets te verdink?”

“Nee, maar so het talle ander mans ook nie, totdat hul vrouens moes uitvind wat regtig agter hul rûe aangaan. Jou hele optrede toon duidelik dat jy ons lewe saam só onaangenaam wil maak dat ek later om ’n egskeiding sal moet vra – of dadelik instem as jy om een vra. Jy hoef nie soveel moeite te doen nie, Daniël. Jy kan my maar net sê as ek moet loop. Ek sal gaan.” Haar oë pen syne vas. “Wel? Wil jy ’n egskeiding hê?”

“Rina …” Hy sluit ’n oomblik sy oë. “Daar was nog nooit egskeidingspraatjies tussen ons nie …”

“Wel, daar is nou. Die keuse is joune. Die antwoord is ewe eenvoudig: dis ja of nee.”

“’n Egskeiding is die laaste ding op aarde wat ek begeer. Miskien is dit eerder jy wat die vraag moet beantwoord. Dit klink asof jý die een is wat dit wil hê.”

“Nee. Dis nie ék wat die lewe vir ons saam ondraaglik maak nie.”

“My vrou …” Hy neem haar saggies aan die skouers. “Waar kom jy aan hierdie vergesogte gedagte van ’n ander vrou? Wanneer, om liefdeswil, moet ek tyd hê vir so iets? Ek kom elke middag reguit van die werk af huis toe en dan is ons altyd …”

“Wat van die talle vergaderings wat jy bywoon?”

“Maar dit is vergaderings! Jy weet tog in watter verenigings ek dien …”

“Laat staan maar, Daniël. Ons weet tog albei as ’n man wil rondloop, loop hy rond. Hy máák tyd daarvoor.”

“Maar ek wil nie rondloop nie en ek het dit nog nooit oorweeg nie! En as jy nie my woord daarvoor wil neem nie, glo dan maar wat jy wil. Ek kan niks daaraan doen nie. Maar ek moet sê, ná al die jare saam is jou vertroue in jou man darem prysenswaardig!”

Hy draai om en stap uit. Rina bly roerloos staan, ’n bitter trek om haar mondhoeke.

Daniël druk sy seun se kamerdeur oop. “Johan …”

“Ja, Pa?”

“Mag ek binnekom?”

“Ja, Pa.”

Hy gaan sit, kyk na die pragtige, sterk seun voor hom. Hy voel die pyn in sy hart ’n bietjie versag. ’n Seun met soveel potensiaal … Maar hulle het begin wegdryf van mekaar. Hulle moet meer dinge saamdoen. Dis noodsaaklik dat pa en seun tyd in mekaar se geselskap deurbring.

“Jou ma sê daar was vanaand ’n onaangenaamheid by die Stockenströms.”

“Ja, Pa.” Johan laat sy blik sak.

“Wat het gebeur?”

“Ek het daar gekom soos gewoonlik … en toe maak Elna se pa die deur oop en sê … hy dink ek moet maar liewer gaan.”

Daniël kyk ’n oomblik skuldig weg. “Ja. Het hy nog iets gesê?”

“Ek het bly staan, want ek kon nie verstaan wat hy bedoel nie. Toe sê hy die vriendskap tussen my en Elna dra nie hul goedkeuring weg nie. Dit moet vanaand nog beëindig word. Hy wil my nooit weer naby sy dogter sien nie. Toe … toe draai ek maar om en loop.” Die opstand en verwarring is duidelik leesbaar in sy oë. “Maar ek verstaan nie, Pa! Ek weet nie van iets wat ek verkeerd gedoen het nie. Ma …”

“Ja? Wat sê jou ma?”

“Ma sê … sy sê Pa het iets gedoen … iets in verband met die winkel. Sy wou nie eintlik sê wat dit is nie.”

Daniël se mondhoeke kry ’n wrang trekkie. Ja, pak maar die skuld op Pa se skouers. Hulle is breed. “Ek sal jou presies vertel wat gebeur het, my seun.”

Johan kyk sy pa verslae aan toe hy eindelik stilbly. “Maar hulle is ryk mense, Pa!”

“Johan, ek wil jou waarsku. Leer vanaand hierdie les: om ryk te wees en om voor te gee dat jy ryk is, lê soms wêrelde uitmekaar. Veral deesdae. Jy moet nie alles glo nie. Wees versigtig vir die baie blink. So dikwels is alles wat blink nie goud nie, maar skuld. Skuld se blink skilfer gou af, en dis ’n liederlike kleur wat onder daardie dun lagie blink versteek lê.” Daniël sug. “Daar is nog iets waarteen ek jou vanaand wil waarsku, Johan. En dit is valsheid. Moenie voorgee wat jy nie is nie, my seun. Een of ander tyd word jy uitgevang. Verstaan jy?”

“Ja, Pa.”

Hy staan op. “Nog net een puntjie en dan is die preek verby!” skerts hy liggies, maar raak onmiddellik weer ernstig. “Jy moet altyd só leef, my seun, dat jy met jou gewete kan saamleef.”

Hy is ’n oomblik stil, terwyl hy by homself dink: Só het ek probeer leef, maar nou word ek daarvan beskuldig dat ek ’n ander vrou aanhou … moet ek verduidelikings gee oor wanneer en hoekom ek oor Houtbrug gery het; hoe ’n duik aan my motor gekom het waarvan ek niks weet nie.

“En as jou gewete skoon is – maak nie saak waarvan jy beskuldig word nie – na die hel met hulle!” Hy stap uit, roep terug oor sy skouer: “Hier staan ’n tafel vol kos wat jy maar kan kom verorber, Johan. Nie ek of jou ma of ons gaste was vanaand juis honger nie. Kom geniet dit!”

Johan kyk eers verbaas na die tafel toe hy die eetkamer instap, dan vraend na sy ma. “Wat is verkeerd? Hoekom het julle nie geëet nie?”

“Soos jou pa gesê het … ons was nie eintlik honger nie. Skep vir jou in dat ek kan afdek.”

“Wat is verkeerd, Ma?”

“Ag, niks nie, my seun. Niks. Toe, skep vir jou in. Ek wil afdek.”

Hy staar sy ma vertwyfeld agterna terwyl sy stadig in die rigting van die kombuis stap. Grootmense is snaaks. Hulle dink mos kinders is blind en doof. Maar iets is beslis nie pluis nie. Iets is nie lekker tussen sy ma en pa nie. Dan trek hy sy skouers op. Ag, nou ja … dit sal seker weer regkom. Hy val met mening aan die versmaaide kos weg.

Dis tragies dat soveel hartseer in ’n huwelik veroorsaak word net omdat mense te trots is om eerste die minste te wees. Dis ook in dié nag die geval met die Pohl-huwelik. Reeds verwyderd en in ’n groot mate vervreemd van mekaar, gaan die laaste kans om hierdie breuk te heel onbenut verby.

Rina slaap alleen in die groot hoofslaapkamer, lê alleen in die groot dubbelbed wat vannag nie so sag soos gewoonlik voel nie. Soos sy rondrol en omdraai en elke nou en dan opstaan, sal ’n mens sweer dis ’n brandnetelveld waarin sy lê. Maar ’n mens kry so min huwelike waarin daardie hemelbed nie in ’n stadium onverwags vol dorings raak nie. Die Pohls is niks anders as ander mense nie. Ook by hulle groei die bed wat hulle nou al feitlik vyf en twintig jaar lank deel byna oornag vol duwweltjies. Dit is nie vir Rina aangenaam om alleen op daardie bed te lê nie. Maar trots weerhou haar daarvan om op te staan, na haar man te gaan en te sê sy is jammer. Dit is asof sy ’n soort pynlike genot uit haar selfkastyding put …

Ook vir Daniël voel sy weelderige meubels vannag net soos die jaar toet se knopperige klapperhaarmeubels. Skuif jy af van die een knop, beland jy net op ’n ander een. Op die ou end staan jy maar op en gaan dwaal buite rond. Jy kyk na die sterre en wonder of hierdie ou tranedal die moeite werd is. Jy sukkel en spartel jou lewe lank om êrens te kom – ter wille van jouself, jou vrou, jou kinders. Dan kom jy daar waar jy wou wees … en dis glad nie so watwonders nie, glad nie soos jy jou dit voorgestel het nie. En as jy eers dáár is, begin die groot gespartel … om daar te blý. Dis baie makliker terwyl jy nog klim. Om jou balans op die spits te behou en nie af te val nie, is ’n groot kuns.

Dan begin die groot ellende. Jy besef hoeveel groter jou verantwoordelikhede is. Jou geld is veel minder werd as vroeër. En die wedywering word al sterker. Op ’n dag besef jy met ’n skok dit is geen grap om vir ’n suksesvolle sakeman aangesien te word nie. Want die eise wat aan jou gestel word, is glad nie billik nie.

Die ouderdom haal jou in en jy het net nie meer dieselfde lewensdrif en vuur nie. Jou huwelik is omtrent ’n kwarteeu oud en reeds lankal van al die glans ontneem. Waar eers begrip was, is nou net agterdog. En ná al die jare van lief en leed waarin julle een bed gedeel het, moet jy op ’n nag in die tuin ronddwaal terwyl jou vrou alleen lê en slaap … Dis alles so belaglik, maar jy draai nie om, stap na jul kamer en vra om verskoning vir jou gedrag nie.

Jy wag totdat die skemerlig van ’n nuwe oggend verskyn. Dan eers sluip jy die huis binne – amper soos ’n moeë, sku hond. Jy moet gaan bad en skeer vir die dag wat voorlê

Jy drink net ’n koppie koffie, en sê kortaf by die kombuisdeur aan die kok dat jy nie ontbyt wil hê nie. By die voordeur word jy nie teruggeroep vir die gebruiklike ritueel van die piksoentjie nie. Die lang nag wat verby is, het tog duidelik gewys dat dit sinloos is – soos so baie ander dinge in die huwelik.

By die werk gekom, sluit jy die deure oop. Jy groet jou werknemers, stap na jou kantoor en sit en wag dat dit tien voor nege moet word. Dan sê jy in die verbygaan aan een van die klerke jy sal ’n paar minute lank uit wees en ry na die polisiekantoor …

Daniël voel selfbewus en ergerlik toe hy die aangewese vertrek binnestap. Die ongemak groei aan toe hy die verbasing in die oë van twee van die mans in die ry sien. Hy ken hulle van geen kant nie, maar dis duidelik dat hulle weet wie hy is.

Hy neem sy plek stilswyend en met ’n strak gesig in. Sy blik ontmoet ’n kortstondige oomblik dié van sersant Lukas. Die boodskap is duidelik: Daar is minstens een man in die ry wat die speurder graag sou wou wurg …

Asof in ’n droom, sien Daniël die vrou wat eers by die deur huiwer, dan stadig binnestap. Hy hou sy oë stip voor hom gerig op ’n klein vuil kolletjie teen die oorkantste muur. Hy is haastig. Wanneer kry sy klaar?

Onwillekeurig gly sy blik weg van die vuil kol teen die muur, ontmoet hare. Hy staar terug, kyk dan weer weg.

Toe die vrou opstaan, dink hy dis verby en ontspan effens.

Maar dit is nie. Sy stap nader … en dan word ’n hand skielik op sy linkerskouer geplaas.